Eria Ekiakiẹ Rọkẹ Obe Ewuhrẹ Uzuazọ Oleleikristi gbe Usi Uwoma Ota Mai
AKPEGBIVẸ 2-8
EWARE AGHAE NỌ E RRỌ EBAIBOL NA | EVIAVIA 7-9
“Ogbotu Obuobu nọ A rẹ Sai Kele Mu Hu nọ Jihova Ọ Ghale No”
it-1 997 ¶1
Ogbotu Obuobu
Onana o wha onọ jọ ze inọ: Otẹrọnọ “ogbotu obuobu” na yọ ahwo nọ a ti wo esiwo jẹ jọ otọakpọ na, kọ fikieme a rọ ta nọ a ‘dikihẹ aro agbara-uvie Ọghẹnẹ gbe Omogodẹ na’? (Ev 7:9) Evaọ Ebaibol na, ẹsejọ nọ a tẹ ta nọ ohwo hayo ahwo a ‘dikihẹ’ aro ohwo, u re dhesẹ nọ a wo ọjẹrehọ ohwo nọ a dikihẹ aro riẹ na. (Ol 1:5; 5:5; Itẹ 22:29, AT; Luk 1:19) A jọ Eviavia uzou avọ ezeza dhesẹ “ivie otọakpọ na, enọ e rrọ ahwo ologbo evaọ esuo, enọ i wuzou egbaẹmo, edafe, egba, erigbo kpobi gbe emuyẹ kpobi” inọ, a be ko omarai dhere “no ovao Ọnọ ọ keria agbara-uvie na je no ofu Omogodẹ na, keme ẹdẹ ologbo ọrọ ofu rai ọ ze no, kọ ono ọ rẹ sai dikihẹ?” (Ev 6:15-17; je rri Luk 21:36.) Fikiere, onana u dhesẹ nọ ahwo nọ a zọ evaọ etoke ofu Ọghẹnẹ yena, enọ i wo ọjẹrehọ Ọghẹnẹ avọ Omogodẹ na ẹkwoma aro rai nọ a “dikihẹ” họ “ogbotu obuobu” na.
it-2 1127 ¶4
Uye
Enwenọ ikpe ọgba nọ a raha Jerusalẹm no, a vuẹ Jọn ukọ na kpahe ogbotu obuobu jọ, enọ i no erẹwho, erua, itu ahwo kpobi ze, inọ: “Enana họ enọ i no uye ulogbo na ze.” (Ev 7:13, 14) Nọ orọnọ ogbotu ahwo buobu a ‘no uye ulogbo na ze’ na, onana u dhesẹ nọ a zọ vrẹ uye ulogbo na. Ma rẹ ruẹ ọkpọ ẹme otiọnana evaọ obe Iruẹru Ikọ 7:9, 10, onọ o ta nọ: “Ọghẹnẹ ọ jọ [kugbe Josẹf], yọ o siwi rie no ikpokpoma riẹ kpobi.” Nọ orọnọ Ọghẹnẹ o siwi Josẹf no ikpokpoma riẹ kpobi na, onana u dhesẹ nọ orọnikọ o thihakọ uye nọ ọ jẹ ruẹ na ọvo ho rekọ Ọghẹnẹ o siwi riẹ no oja nọ ọ jẹ re na.
it-1 996-997
Ogbotu Obuobu
Epanọ A re ro Vuhu Ai. Ugogo oware nọ u re fiobọhọ kẹ omai vuhu “ogbotu obuobu” na mu o rrọ oghẹrẹ nọ a dhesẹ i rai evaọ obe Eviavia uzou avọ 7 gbe eria Ebaibol efa nọ e ta kpahe ai. Eviavia 7:15-17 o ta kpahe Ọghẹnẹ inọ ọ “rehọ uwou-udhu riẹ ruru ai,” bi su ai “kpohọ iyeri-ame erọ ame uzuazọ,” gbe nọ Ọghẹnẹ o ti “ririe irui-oviẹ kpobi no aro rai.” Ma rẹ jọ Eviavia 21:2-4 ruẹ eme itieye na re: ‘Uwou Ọghẹnẹ o te jọ udevie ahwo-akpọ,’ “o ti ririe irui-oviẹ kpobi no aro rai,” gbe nọ “uwhu o gbẹ te jọ ofa ha.” Eruẹaruẹ na e be ta kpahe ahwo nọ a rrọ obọ odhiwu hu, obonọ ‘Jerusalẹm Ọkpokpọ na o bi no ze,’ ukpoye, o be ta kpahe obọ otọakpọ obonẹ nọ ahwo-akpọ a te jọ.
Romatotọ Kiẹ Eware Aghae Via
re 115 ¶4
A Kpe Oka Họ Izrẹl Ọghẹnẹ
4 Ababọ avro, ikọ-odhiwu ene nana i dikihẹ kẹ itu ene erọ ikọ-odhiwu, enọ Jihova o bi ro kru ofu ẹdhoguo riẹ bọwo oke nọ o fihọ. Okenọ ikọ-odhiwu na a te siobọno ofou ofu Ọghẹnẹ re o fou no ẹkpẹlobọ ovatha-ọre, obọze ovatha-ọre, ovatha-ọre, gbe ukiediwo-ọre ze ẹsiẹvo, ọraha riẹ o te jọ ruaro gaga. O te jọ wọhọ epanọ Jihova ọ rọ rehọ ifou ene raha ahwo Ilam oke anwae muotọ. Rekọ onana o te rro vi ere thethabọ. (Jerimaya 49:36-38) Ofou ọwhibo nana o te ga vi “okpofou” nọ Jihova ọ rọ raha ahwo Ammọn. (Emọs 1:13-15) Abọ ukoko Setan ọvuọvo evaọ otọakpọ na ọ te sai dikihẹ evaọ ẹdẹ ofu Jihova ha, evaọ okenọ Jihova ọ te kpare esuo okpehru riẹ kpehru bẹdẹ bẹdẹ na.—Olezi 83:15, 18; Aizaya 29:5, 6.
it-1 12
Abadọn
Ono họ Abadọn, ukọ-odhiwu nọ o wuzou ọgọdọ odidi na?
Evaọ Eviavia 9:11, a rehọ ẹme na “Abadọn” ro se “ukọ-odhiwu nọ o wuzou ọgọdọ odidi na.” Oghẹrẹ nọ a re se odẹ na evaọ Griki họ Apoliọn, yọ otofa riẹ họ “Ọraha.” Evaọ etoke ikpe-udhusoi avọ ikpegbizii, ahwo a jẹ daoma dhesẹ nọ oria Ebaibol nana yọ eruẹaruẹ nọ e ta kpahe ahwo wọhọ Emperor Vespasian, Muhammad, gbe Napoleon dede, yọ a jẹ rehọ ukọ-odhiwu nana wọhọ ukọ Setan. Rekọ, u fo re ma muẹrohọ nọ Eviavia 20:1-3 o ta nọ ukọ-odhiwu nọ “usiavẹ unu ọgọdọ odidi na” o rrọ obọ na yọ ukọ-odhiwu nọ o no obọ odhiwu ze, ọnọ o dikihẹ kẹ Ọghẹnẹ. Ukọ-odhiwu nana yọ ukọ Setan he, ukpoye, ọye ọ kare Setan je gbolo iei fihọ ọgọdọ odidi na. The Interpreter’s Bible o ta kpahe Eviavia 9:11, inọ: “Abadọn yọ ukọ Setan he rekọ ukọ-odhiwu Ọghẹnẹ, ọnọ o bi ru iruo ọraha nọ Ọghẹnẹ ọ jie uzi kẹe.”
Evaọ Ikereakere Hibru nọ ma ta kpahe no na, o rrọ vevẹ nọ ʼavad·dohnʹ avọ Sheol gbe uwhu i tho ohwohwo. Kristi Jesu ọ jọ Eviavia 1:18 ta nọ: “Mẹ rrọ uzuazọ, bẹdẹ bẹdẹ, yọ isiavẹ uwhu gbe erọ Uki e rrọ omẹ obọ.” Obe Luk 8:31 u dhesẹ nọ ogaga ọgọdọ odidi na o riẹe obọ. Ma rẹ jẹ jọ obe Ahwo Hibru 2:14 ruẹ vevẹ inọ Jesu o wo ogaga nọ ọ rẹ rọ raha ọraha, jẹ raha Setan no. Oria na o ta nọ Jesu o zihe ruọ azẹ gbe uwo re ọ ruẹse rọ “ẹkwoma uwhu riẹ raha ọnọ o wo ogaga nọ ọ rẹ rọ wha uwhu ze na, koyehọ Ẹdhọ.” A jọ Eviavia 19:11-16 dhesẹ Jesu vevẹ wọhọ Okpikpakpe nọ Ọghẹnẹ o ro mu.—Rri APOLIỌN.
Ẹme nọ A re Ru Ovavo
Kọ O Gwọlọ nọ Ma Ruawa Kpahe Unu Ahwo Na?
12 Evaọ ikpe jọ nọ i kpemu, unu ahwo nọ a jẹ re ebrẹdi jẹ da udi na u je kpotọ. Rekọ anwọ okejọ ze na, unu ahwo na o be hai bu kukpe kukpe. Kọ u du gwọlọ nọ ma ruawa kpahe onana? Ijo. Joma ruẹ oware nọ o soriẹ.
13 “Jihova ọ riẹ enọ e rrọ eriẹ.” (2 Timoti 2:19) Inievo nọ i bi kele ahwo nọ a rẹ re ebrẹdi jẹ da udi na evaọ Ekareghẹhọ na a riẹ enọ a ginẹ rọ ẹzi wholo ho, Jihova ọvo ọ riẹ. Fikiere, te ahwo nọ a roro nọ a rọ ẹzi wholo ai gbe enọ a ginẹ rehọ ẹzi wholo, eye inievo na a bi kele kugbe. Wọhọ oriruo, ahwo jọ nọ a jẹ hae re ebrẹdi jẹ da udi na a seba uwhremu na. Amọfa jọ a sae jẹ jariẹ nọ a wo ẹyao iroro hayo ọkora, a ve bi roro nọ a ti lele Jesu su evaọ obọ odhiwu. O rrọ vevẹ inọ ma riẹ unu ahwo nọ a rọ ẹzi wholo nọ i gbe kiọkọ otọakpọ nẹnẹ hẹ.
14 Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo a te jọ eria sa-sa akpọ na evaọ okenọ Jesu ọ te nyaze te rehọ ae kpobọ odhiwu. Ebaibol na ọ ta nọ Jesu o “ti vi ikọ-odhiwu riẹ avọ edo ọgba ologbo, a ve ti koko eriẹ nọ a salọ na họ no ibienẹ ene akpọ na ze, no oka jọ orọ idhiwu na rite oka ọdekọ.” (Matiu 24:31) Ebaibol na o te je dhesẹ nọ umutho ahwo nọ a rọ ẹzi wholo a ti kiọkọ otọakpọ na evaọ edẹ urere na. (Eviavia 12:17) Rekọ Ebaibol na ọ fodẹ unu ahwo nọ a ti kiọkọ họ okenọ uye ulogbo na u ti muhọ.
15 Jihova ọ rẹ jiroro okenọ ọ rẹ rọ salọ ikpodhiwu. (Ahwo Rom 8:28-30) Jihova o mu ikpodhiwu na họ ẹsalọ nọ ọ kpare Jesu no uwhu ze no. O wọhọ nọ evaọ ikpe udhusoi-ọsosuọ, Ileleikristi uzẹme kpobi Jihova ọ rọ ẹzi wholo. Rekọ nọ ikpe buobu e ruemu no, ahwo buobu nọ a se omarai Ileleikristi a je lele ithihi Jesu hu. Dede na, evaọ etoke ikpe yena, Jihova ọ rọ ẹzi riẹ wholo umutho Ileleikristi uzẹme nọ e jariẹ. Enana e jọ wọhọ eka nọ Jesu ọ ta nọ e te rro evaọ udevie ikpoko na. (Matiu 13:24-30) Evaọ edẹ urere nana, Jihova ọ gbẹ be salọ ahwo nọ a te jọ usu ahwo idu udhuhrẹ gbe ene (144,000) na. Fikiere, Ọghẹnẹ ọ tẹ jiroro nọ ọ rẹ salọ ahwo nana jọ taure urere na o tẹ te nwane ze, ma re wo avro vievie he sọ oware nọ u fo o bi ru na. (Aizaya 45:9; Daniẹl 4:35; se Ahwo Rom 9:11, 16.) O gwọlọ nọ ma rẹ yọroma, ogbẹrọ ere he ma vẹ te jọ wọhọ iruiruo nọ e jẹ go kpahe oghẹrẹ nọ olori rai o ru otu nọ o mu iruo họ evaọ auwa urere na.—Se Matiu 20:8-15.
16 Orọnikọ ikpodhiwu kpobi e rrọ usu “ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na” ha. (Matiu 24:45-47) Wọhọ epanọ o jọ evaọ ikpe udhusoi-ọsosuọ, Jihova avọ Jesu a be rọ umutho ahwo ko hayo wuhrẹ ahwo buobu nẹnẹ. Evaọ ikpe udhusoi-ọsosuọ, umutho jọ evaọ usu Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na ọvo Jihova ọ kẹ ẹzi riẹ ro kere Ikereakere Griki Ileleikristi na. Yọ nẹnẹ, umutho Ileleikristi jọ nọ a rọ ẹzi wholo ọvo a wo owha-iruo nọ a rẹ rọ kẹ idibo Ọghẹnẹ “emu . . . evaọ ẹruoke.”
Dede nọ obe Iruẹru Ikọ 2:33 o ta nọ Jesu o re wobọ evaọ ewholo ohwo, Jihova họ ọnọ ọ rẹ salọ ohwo na.
AKPEGBIVẸ 9-15
EWARE AGHAE NỌ E RRỌ EBAIBOL NA | EVIAVIA 10-12
“A Kpe ‘Isẹri Ivẹ’ Rekọ A Kpare Rai Zihe Ziọ Uzuazọ”
Enọ Ahwo nọ A S’ebe
Amono họ isẹri ivẹ nọ a fodẹ evaọ obe Eviavia uzou avọ 11 na?
A jọ obe Eviavia uzou avọ 11:3 ta kpahe isẹri ivẹ jọ nọ e te ruẹaro evaọ edẹ odu ọvo gbe egba ivẹ gbe ikpe ezeza (1,260). Kẹsena eruẹaruẹ na e tẹ ta nọ arao ojihẹ na ọ vẹ te “ga obọ vi ai, o ve [ti] kpe ai.” Rekọ nọ “edẹ esa gbe ubro” e tẹ vrẹ no, isẹri ivẹ nana a ve ti zihe ziọ uzuazọ, u ve ti gbe enọ e ruẹ rai kpobi unu gaga.—Evia. 11:7, 11.
Amono họ isẹri ivẹ nana? Eware efa nọ a ta lele ẹme na i ru omai riẹ ahwo nọ a rrọ. Orọ ọsosuọ, a jọ eruẹaruẹ na se isẹri ivẹ na “ire olivi ivẹ gbe ikpẹ-erae ivẹ.” (Evia. 11:4) Onana o rẹ kareghẹhọ omai ukpẹ-erae gbe ire olivi ivẹ nọ eruẹaruẹ Zẹkaraya e ta kpahe. A jọ eruẹaruẹ Zẹkaraya na ta nọ ire olivi ivẹ yena i dikihẹ kẹ “imava nọ a ro mu” hayo nọ a wholo, koyehọ Zerubabẹl avọ Joshua Ozerẹ Okpehru na, “enọ i dikihẹ akotọ ỌNOWO na rọ kẹ akpọ na ọsoso.” (Zẹk. 4:1-3, 14) Orọ avivẹ, eruẹaruẹ na e ta nọ isẹri ivẹ na a ru ọkpọ eware igbunu nọ Mosis avọ Elaeja a ru.—Rọ eme nọ e rrọ obe Eviavia 11:5, 6 wawo obe Ikelakele 16:1-7, 28-35 gbe obe 1 Ivie 17:1; 18:41-45.
Eme eria ikere nana i wo kugbe? Ikereakere na ọvuọvo e ta kpahe ohwo nọ Ọghẹnẹ o ro mu nọ o je su ahwo riẹ evaọ etoke ẹbẹbẹ hayo odawọ. Fikiere, evaọ orugba obe Eviavia uzou avọ 11 na, Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ e jẹ kobaro kẹ ibe Ileleikristi rai evaọ etoke 1914 nọ a rọ rehọ Uvie Ọghẹnẹ mu no evaọ obọ odhiwu na, a rehọ “ehọ-ekpa” zuo evaọ iruo usiuwoma ota Uvie na te ikpe esa gbe ubro.
Nọ etoke nọ a jẹ rọ rehọ ehọ ekpa zuo ta usiuwoma na u kuhọ no, a te kpe Ileleikristi nana nọ a rọ ezi wholo na wọhọ odẹme, koyehọ a te fi ai họ uwou odi evaọ etoke kpẹkpẹe onọ u dikihẹ kẹ edẹ esa gbe ubro. Evaọ eriwo ewegrẹ idibo Ọghẹnẹ, a roro nọ a raha iruo rai no riẹriẹriẹ, onọ u ru nọ ewegrẹ na a rọ ghọghọ gaga.—Evia. 11:8-10.
Rekọ wọhọ epanọ eruẹaruẹ na e ta na, isẹri ivẹ na a zihe ziọ uzuazọ nọ edẹ esa gbe ubro na e gba no. Ileleikristi nana nọ a rọ ẹzi wholo na a no uwou-odi ze, enọ i gbe kru ẹrọwọ evaọ udevie rai a te je wo uvẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rọ rehọ Jesu Kristi nọ ọ rrọ Olori rai salọ ae kẹ obọdẹ iruo jọ. A jọ usu inievo nọ a rehọ mu “odibo oruọzewọ, nọ o wo areghẹ” evaọ ukpe 1919, re a wuhrẹ idibo Ọghẹnẹ eware nọ i re ru ẹrọwọ rai ga nọ usu rai kugbe Ọghẹnẹ o jẹ jọ gaga evaọ edẹ urere nana.—Mat. 24:45-47; Evia. 11:11, 12.
Nwani fo na, a jọ obe Eviavia 11:1, 2 ta kpahe eware nọ i dhesẹ nọ eruẹaruẹ kpahe isẹri ivẹ na i w’obọ kugbe etoke nọ a te rọ wawo hayo kiẹ ọruẹrẹfihotọ egagọ Ọghẹnẹ riwi evaọ otọakpọ. Obe Malakae uzou avọ 3 o ta kpahe ọkpọ ọkiẹriwo otiọna, kẹsena oke orufuọ u te lele iei. (Mal. 3:1-4) Ẹvẹ etoke ọkiẹriwo gbe orufuọ nana u kri te? U muhọ no ukpe 1914 rite abọ emuhọ ọrọ ukpe 1919. Etoke nana họ edẹ 1,260 (hayo emerae 42) avọ edẹ esa gbe ubro erọ ẹwoho nọ a fodẹ evaọ obe Eviavia 11 na.
Eva e be were omai gaga inọ Jihova o ru ọruẹrẹfihotọ nọ o ro ru ahwo riẹ fo kẹ iruo iwoma. (Tait. 2:14) Eva e tẹ be jẹ were omai inọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a fi emamọ oriruo hotọ kẹ omai, a kobaro evaọ iruo Uvie na evaọ etoke edawọ yena, jẹ rọ ere dikihẹ kẹ isẹri ivẹ nọ a fodẹ evaọ eruẹaruẹ na.
Romatotọ Kiẹ Eware Aghae Via
it-2 880-881
Uko-Obe, Uko
Oware Ẹwoho. Evaọ Ebaibol na, a rehọ ẹme na “uko-obe” dhesẹ eware sa-sa. Izikiẹl avọ Zẹkaraya a ruẹ uko-obe nọ a kere eme fihọ tabọ tabọ riẹ. Notọ avọ otọ ze, abọvo uko-obe a re kere eme fihọ, rekọ nọ a te kere eme fihọ tabọ tabọ uko-obe, u re dhesẹ epanọ ẹdhoguo nọ a kere fihọ iẹe u wuzou te, epanọ e ga te jẹ gbẹdẹ te. (Iz 2:9–3:3; Zẹk 5:1-4) Evaọ eruẹaruẹ nọ e rrọ obe Eviavia, uko-obe nọ ọnọ ọ keria agbara-uvie na o kru họ obọze riẹ na a rehọ eka ihrẹ rọ gbae di, onọ u ru nọ ohwo ọvo ọ gbẹ sae rọ ruẹ oware nọ a kere fihọ iẹe he bẹsenọ Omogodẹ Ọghẹnẹ o re rovie ai. (Ev 5:1, 12; 6:1, 12-14) Evaọ oke ofa, a kẹ Jọn uko-obe evaọ eruẹaruẹ na jẹ ta kẹe nọ ọ re iẹe. Uko-obe na o jẹ mere evaọ unu Jọn, rekọ o jẹ yare evaọ obọ eva riẹ. Nọ orọnọ a gba uko-obe na di hi na rekọ a rovie i rie fihọ na, u dhesẹ nọ a re wo otoriẹ eme nọ e rrọ eva riẹ. O jẹ “mere” evaọ unu Jọn re ọ riẹ eme nọ e rrọ eva riẹ, rekọ eme nọ e jọ eva riẹ nọ a ta kẹe nọ ọ ruẹaro kpahe na e jẹ yare. (Ev 10:1-11) Epavo na uko-obe nọ a rọ kẹ Izikiẹl o jọ, onọ a kere “ile uweri gbe eme nọ e rẹ lẹliẹ ahwo weri je kuenu oviẹ” fihọ.—Iz 2:10.
it-2 187 ¶7-9
Edada Eyẹ
Evaọ eruẹaruẹ nọ Jọn ukọ na ọ ruẹ evaọ obe Eviavia, ọ ruẹ aye jọ evaọ obọ odhiwu nọ o je bo “fiki edada gbe ẹrova epanọ o re ro yẹ.” Aye na o te yẹ “ọmọzae, ẹhẹ, ọzae, othuru-igodẹ nọ ọ te rehọ ọkpọ ayọno su erẹwho na kpobi.” Dede nọ araomuomu idudu na ọ daoma gaga re ọ lọ ọmọ aye na no, “a tẹ nwani vo ọmọ na bru Ọghẹnẹ kpobọ agbara-uvie riẹ.” (Ev 12:1, 2, 4-6) Ọmọ na nọ a vo bru Ọghẹnẹ na u dhesẹ nọ Ọghẹnẹ ọ jẹ ọmọ na rehọ, nwane wọhọ epanọ a jẹ hai ru evaọ oke anwae nọ a rẹ rọ rehọ ọmọ nọ a yẹ obọ kẹ ọsẹ riẹ nọ a tẹ nwani yẹe no na, onọ u re dhesẹ nọ ọsẹ na ọ jẹ ọmọ na rehọ. (Rri EYẸ.) Onana u dhesẹ nọ “aye” nọ o yẹ ọmọ na yọ “aye” Ọghẹnẹ, koyehọ “Jerusalẹm obọ ehru na,” ọnọ ọ rrọ “oni” Kristi avọ inievo riẹ, enọ a rọ ẹzi wholo na.—Gal 4:26; Hib 2:11, 12, 17.
Evaọ uzẹme, “aye” Ọghẹnẹ evaọ obọ odhiwu ọ rrọ gbagba, o wo edada eyẹ wọhọ epanọ ahwo-akpọ a re wo na ha. Fikiere, edada eyẹ na i dikihẹ kẹ epanọ “aye” na ọ te rọ riẹ nọ ọ kẹle eyẹ no; o bi rẹro nọ o bi ti yẹ kẹle.—Ev 12:2.
Kọ ono họ “ọmọzae, ẹhẹ, ọzae,” nana nọ a yẹ na? Ọmọzae nana “ọ te rehọ ọkpọ ayọno su erẹwho na kpobi.” A ruẹaro onana kpahe Ovie Uvie Mesaya nọ Ọghẹnẹ o ro mu na evaọ Olezi 2:6-9. Rekọ, evaọ okenọ Jọn ọ rọ ruẹ eruẹaruẹ nana yọ a yẹ Jesu no evaọ otọakpọ, o te je whu jẹ kparoma no uwhu ze no. Fikiere, eruẹaruẹ nana e be ta kpahe eyẹ Uvie Mesaya na nọ o rrọ obọ Ọmọ Ọghẹnẹ Jesu Kristi, ọnọ a kpare no uwhu ze nọ ọ “keria obọze Ọghẹnẹ, no oke yena vrẹ, ọ be hẹrẹ bẹsenọ a re ru ewegrẹ riẹ họ akpala nọ ọ rẹ rọ awọ riẹ kpahe.”—Hib 10:12, 13; Ol 110:1; Ev 12:10.
AKPEGBIVẸ 16-22
EWARE AGHAE NỌ E RRỌ EBAIBOL NA | EVIAVIA 13-16
“Whọ Dhozọ Erao Idudu na Ha”
Jihova Họ Ọnọ “O Re Dhesẹ Eware Ididi”
6 Oware wọhọ ikpe idu ivẹ nọ e vrẹ, Jesu o dhesẹ eruẹaruẹ imuozọ jọ kẹ Jọn ukọ na. (Evia. 1:1) Evaọ eruẹaruẹ jọ, Jọn ọ ruẹ odudu nọ o dikihẹ akotọ abade. Ẹdhọ họ odudu nana. (Se Eviavia 13:1, 2.) Jọn ọ tẹ jẹ ruẹ oghẹrẹ arao imuozọ jọ nọ ọ va no abade ze, odudu na ọ tẹ kẹ arao na ogaga. Ukọ-odhiwu jọ ọ tẹ ta kẹ Jọn inọ izou ihrẹ arao nọ a fodẹ evaọ Eviavia 13:1 na i dikihẹ kẹ “ivie ihrẹ” hayo isuẹsu akpọ ihrẹ. (Evia. 13:14, 15; 17:3, 9, 10) Okenọ Jọn o je ro kere eruẹaruẹ nana, ivie isoi i su vrẹ no, ọjọ o je su, yọ ọjọ ọ re romavia ha. Ivie hayo esuo akpọ vẹ eye? Joma ta kpahe izou arao na ọvuọvo wọhọ epanọ a dhesẹ i rai evaọ obe Eviavia. Ma te jẹ ruẹ epanọ eruẹaruẹ Daniẹl e rọ ta kokodo kpahe ivie nana, ikpe buobu taure i te ti muhọ esuo.
re 194 ¶26
O Bi Lele Erao Ijihẹ Ivẹ Họre
26 Eme o dikihẹ kẹ? Ogaga-Esuo Britain avọ America—ọye ọvona họ uzou avọ ihrẹ arao ojihẹ ọsosuọ na, rekọ ọ romavia evaọ oghẹrẹsa! Nọ ma te bi rri arao ojihẹ nọ a fodẹ evaọ eruẹaruẹ na inọ o wo ohẹriẹ, u re fiobọhọ kẹ omai ruẹ vevẹ epanọ o bi ro ru onọ u je rie evaọ akpọ na soso ro dhesẹ nọ ọye ọ mae ga. Arao ojihẹ nana nọ o wo izei ivẹ na yọ esuo ivẹ nọ i wo ọvuọ esuo rai evaọ oke ovona, nọ i bi ru eware isuẹsu kugbe. Izei ivẹ arao ojihẹ na nọ e “wọhọ erọ omogodẹ” na i dhesẹ nọ o bi ru omariẹ wọhọ ẹsenọ ọ rrọ wowou, inọ ọ rẹ nwa ohwo oma ha, yọ ọ gwọlọ nọ oghẹrẹ esuo riẹ ahwo-akpọ na soso a rẹ raro kele. Rekọ ọ rẹ ta ẹme “wọhọ araomuomu idudu,” ẹkwoma amọfa nọ ọ rẹ rọ ogaga gbe ozighi gbahọ re a ru lele oghẹrẹ isuẹsu riẹ. Ọ rẹ tuduhọ amọfa awọ họ re a romakpotọ kẹ Uvie Ọghẹnẹ nọ o rrọ otọ esuo Omogodẹ Ọghẹnẹ na, ukpoye, ẹgwọlọ Setan, araomuomu idudu ologbo na ọ be wha haro. Ọ be wha ẹzi omohẹriẹ orẹwho gbe omukpahọ haro, onọ u dhesẹ nọ arao ojihẹ ọsosuọ na ọ be gọ.
re 195 ¶30-31
O Bi Lele Erao Ijihẹ Ivẹ Họre
30 Eware nọ e via no i dhesẹ nọ ẹmema nana yọ ukoko nọ Britain avọ America a tohọ jẹ be tha uke, yọ a riẹ ukoko nana vẹre wọhọ Ọvọ Erẹwho na. Evaọ Eviavia uzou avọ 17, ẹmema nana ọ te romavia evaọ oghẹrẹ uwoho ofa, wọhọ arao ojihẹ ọwawae nọ ọ rrọ uzuazọ, ọnọ o bi ru onọ u je rie. Ukoko akpọ soso nana ọ be ‘ta ẹme,’ ẹkwoma uke nọ o bi fu inọ ọyọvo ọ rẹ sae wha udhedhẹ gbe omofọwẹ se ahwo-akpọ. Rekọ evaọ uzẹme, ukoko nana u zihe ruọ oria nọ erẹwho nọ e rrọ ukoko nana a be jọ ta eme ẹsọ kẹ ohwohwo jẹ la eka. A re seha inọ a re si orẹwho hayo ohwo kpobi nọ ọ rọwo ru lele izi rai hi no isuẹsu. Ọvọ Erẹwho na a gine si erẹwho nọ e rọwọ ru lele ẹjiroro rai hi no ukoko yena. Evaọ emuhọ uye ulogbo na, “izei” ẹmema arao ojihẹ nana nọ eva e be dha gaga na o ti wobọ evaọ ọraha ologbo jọ.—Eviavia 7:14; 17:8, 16.
31 Anwẹnọ a ro fi Ẹmo Akpọ Avivẹ no na, ẹmema arao ojihẹ na, ọnọ o dikihẹ kẹ ukoko Okugbe Erẹwho na, o kpe ahwo gaga no. Wọhọ oriruo, evaọ ukpe 1950, isoja Okugbe Erẹwho na a dhomahọ ẹmo nọ ọ jọ udevie North Korea gbe South Korea. Isoja Okugbe Erẹwho na gbe erọ ahwo South Korea, a kpe ahwo North Korea gbe ahwo China nọ i bu te oware wọhọ ima ọvo idu egba ene gbe udhe (1,420,000). Epọvo na re evaọ etoke ikpe 1960 rite 1964, egbaẹmo Okugbe Erẹwho na a dhomahọ ẹmo nọ ọ jọ obọ Congo (Kinshasa). U te no ere no, isu akpọ na wọhọ ipopu nọ a re se Paul VI gbe John Paul II, a gbẹ be ta nọ ẹmema nana ọvo ọ te sae wha udhedhẹ se ahwo-akpọ. A tẹ jẹ ta nọ, otẹrọnọ ahwo-akpọ a gbẹ rọwo gọ ẹmema nana ha, yọ a wha ọraha se omobọ rai no. Fiki ẹme nana, o wọhọ ẹsenọ a be wha uwhu se ahwo-akpọ kpobi nọ a se inọ a rẹ gọ ẹmema na ha.—Iziewariẹ 5:8, 9.
Oruvẹ no Obe Eviavia Ze—II
13:16, 17. Dede nọ o rẹ sae jọ bẹbẹ k’omai re ma ‘dẹ hayo zẹ,’ ma rẹ kuvẹ hẹ re arao na ọ kpọ uzuazọ mai. Ma tẹ rọwo inọ ma re wo ‘oka arao na evaọ obọze hayo aruezo’ u dhesẹ inọ ma be kẹ arao na uvẹ re o kpọ owojẹ gbe iroro mai.
Romatotọ Kiẹ Eware Aghae Via
Oruvẹ no Obe Eviavia Ze—II
16:13-16. Ukumuomu avọ idhivẹri riẹ a be viẹ ivie akpọ na họ re a ruẹ nnọ igebule ihrẹ erọ ofu Ọghẹnẹ na e siọ udu uyoma rai ba enwene, ukpoye kọ a te bẹbẹ ae họ re a wọso Jihova.—Mat. 24:42, 44.
“Esiwo Rai Ọ be Kẹle No”!
9 Onana o te jọ oke nọ ma rẹ rọ ta “usi uwoma Uvie na” ha. Keme yọ oke usiuwoma ota o vrẹ no, yọ “urere” na o ze no. (Mat. 24:14) Oke yena idibo Ọghẹnẹ a ti whowho ovuẹ ẹdhoguo Ọghẹnẹ. Ẹsejọhọ ovuẹ nana o te jọ onọ ma ti ro whowho inọ a be te raha akpọ omuomu Setan no. Ebaibol na ọ rọ ovuẹ nana dhesẹ oso-itho inọ: “Oso-itho ologbo ọ tẹ rrọ no obọ odhiwu ze fihọ ahwo, onọ utho ovuovo riẹ o joma gbẹdẹ te etalẹnte, ahwo na a tẹ ta eme-aghọ kpahe Ọghẹnẹ fiki uye oso-itho na, keme a re ruẹ oghẹrẹ uye utioye ẹdẹvo ho.”—Evia. 16:21.
AKPEGBIVẸ 23-29
EWARE AGHAE NỌ E RRỌ EBAIBOL NA | EVIAVIA 17-19
“Ẹmo nọ Ọghẹnẹ O ti Ro Ku Ẹmo-Ofio Kpobi Họ”
Amagẹdọn Ẹmo Nọ Ọghẹnẹ O Ti Ro Ku Ẹmo-ofio Kpobi Họ
Nọ ogaga o tẹ rrọ ahwo omuomu obọ, ahwo okiẹrẹe a rẹ sai wo udhedhẹ gbe omofọwẹ hẹ. (Itẹ 29:2; Ọtausiwoma Na 8:9) Uzẹme riẹ họ, ogbekuo gbe emuemu ọ rẹ sai n’otọ họ ababọ ahwo nọ a be whae ze nọ a re lele iei. Fikiere, re ma sai wo udhedhẹ nọ o rẹ tọ gbe uvi-ẹdhoguo, uzou irumuomu u re lele iei hrọ. Solomọn o kere nọ: “Ohwo omuomu yọ ijọva ohwo okiẹrẹe.”—Itẹ 21:18.
Nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ Obroziẹ na, o rẹ sai mu omai ẹro inọ obrukpe nọ o bi ti te irumuomu na o te jọ ẹdhoguo okiẹrẹe. Abraham ọ nọ inọ: “Kọ obruoziẹ akpọ na o gbe [ti] ru kiẹrẹe?” Uyo na họ, Jihova o re ru oware uwoma ẹsikpobi! (Emuhọ 18:25) Ofariẹ, Ebaibol e kẹ omai imuẹro inọ o rẹ were Ọghẹnẹ re ọ raha irumuomu hu; nọ a gbe kurẹriẹ vievie he o je ru ere.—Izikiẹl 18:32; 2 Pita 3:9.
it-1 1146 ¶1
Anyenya
Jọn ukọ na ọ jọ eruẹaruẹ ruẹ Jesu Kristi, ọnọ a kẹ oruaro no na nọ ọ be dhẹ anyenya ọfuafo, yọ ogbaẹmo nọ o keria enyenya efuafo i bi lele iei. Eruẹaruẹ nana nọ Jọn ọ ruẹ na u dhesẹ nọ Kristi o ti fi ewegrẹ Jihova kpobi ẹmo, yọ o ti ru onana avọ ẹrẹreokie gbe uvioziẹ. (Ev 19:11, 14) Evaọ ubrobọ emuhọ eruẹaruẹ na, a rehọ enyenya sa-sa gbe ahwo nọ a keria ehru rai ro dhesẹ Kristi evaọ ogaga uvie gbe okpẹtu sa-sa nọ i lele i rie.—Ev 6:2-8.
re 286 ¶24
Ovie na O bi Fi Kparobọ Evaọ Amagidọn
24 A raha arao ojihẹ nọ o wo izou ihrẹ gbe izei ikpe nọ o no abade ze na no riẹriẹriẹ, ọnọ o dikihẹ kẹ egọmeti Setan, a tẹ jẹ raha ọruẹaro ọrue na no re, koyehọ ogaga-esuo avọ ihrẹ na. (Eviavia 13:1, 11-13; 16:13) Epanọ a gbẹ rọ rrọ “uzuazọ” na, hayo nọ a gbẹ be wọso ahwo Ọghẹnẹ evaọ otọakpọ na, a te gbolo ai fihọ “ẹtẹre erae.” Kọ ẹtẹre erae nana yọ erae gheghe? Ijo, epọvo na re, arao ojihẹ na avọ ọruẹaro ọrue na yọ erao gheghe gbe he. Ukpoye, ẹtẹre erae na o dikihẹ kẹ ọraha ebẹdẹ bẹdẹ, onọ a rẹ gbẹ jọ zihe ze uzuazọ họ. Ẹtẹre erae nana ọvona a ti gbolo uwhu avọ Uki, jegbe Ẹdhọ omariẹ fihọ uwhremu na. (Eviavia 20:10, 14) Oria nana yọ oria nọ a te jọ lahiẹ irumuomu bẹdẹ bẹdẹ hẹ, keme oware utioye na o rẹ tọtọ Jihova oma.—Jerimaya 19:5; 32:35; 1 Jọn 4:8, 16.
re 286 ¶25
Ovie na O bi Fi Kparobọ Evaọ Amagidọn
25 A tẹ jẹ rehọ “ọgbọdọ othethei nọ u wolo no unu ọnọ ọ keria anyenya na ze na ro kpe” ahwo kpobi nọ a rrọ abọ esuo egọmeti hi, rekọ nọ e rrọ abọ akpọ ogbekuo nana no. Jesu o ti bruoziẹ uwhu kpe ai. Nọ orọnọ a ta nọ a ti gbolo ahwo nana fihọ ẹtẹre erae he na, kọ ma re rẹro nọ a te kpare ai zihe ziọ uzuazọ? Oria ovo o rrọ Ebaibol na ha nọ a jọ ta nọ a te kpare ahwo nọ obruoziẹ Jihova o kpe zihe ziọ uzuazọ. Jesu ọ ta nọ enọ e rrọ “igodẹ” hẹ kpobi a ti “kpohọ erae ebẹdẹ bẹdẹ nọ a ruẹrẹhọ kẹ Ẹdhọ avọ ikọ-odhiwu riẹ,” koyehọ “ọraha ebẹdẹ bẹdẹ.” (Matiu 25:33, 41, 46) Onana o te jọ ekuhọ “ẹdẹ ẹdhoguo gbe ẹdẹ nọ a te rọ raha ahwo nọ a riẹ Ọghẹnẹ hẹ.”—2 Pita 3:7; Nahum 1:2, 7-9; Malakae 4:1.
Romatotọ Kiẹ Eware Aghae Via
re 247-248 ¶5-6
A Fa Otọ Oware Udidi Jọ
5 “Arao ojihẹ . . . na ọ jọ vẹre.” Muhọ no Ọvo 10, 1920 ze, a je se arao ojihẹ nana Ọvọ Erẹwho na, yọ erẹwho udhosa-gbesa i kuomagbe ukoko nana evaọ oke yena. Rekọ nọ u te oke jọ, Japan, Germany, gbe Italy a te siomano ukoko nana no, a te je si esuo Soviet Union noi no re. Evaọ Azie 1939, esuo Nazi obọ Germany u te mu Ẹmo Akpọ Avivẹ họ. Fikinọ a sae wha udhedhẹ ziọ akpọ na ha, o tẹ wọhọ nọ ukoko Ọvọ Erẹwho na u kie ruọ ọgọdọ-odidi no, onọ u dhesẹ nọ a gbe wo ogaga ha. Fikiere evaọ ukpe 1942, ukoko nana nọ o jariẹ vẹre na o tẹ fa no. Rekọ evaọ okeoke yena, Jihova o te fiobọhọ kẹ ahwo riẹ wo otoriẹ eruẹaruẹ nana vevẹ! Onana o via evaọ okokohọ New World Theocratic Assembly nọ a ru evaọ ukpe yena. Brọda N. H. Knorr ọ jọ okokohọ na ta kpahe eruẹaruẹ nana inọ “arao ojihẹ na . . . ọ gbẹ rrọ họ.” Ọ tẹ nọ nọ, “Kọ Ọvọ Erẹwho na ọ te jọ ọgọdọ na bẹdẹ bẹdẹ?” Kẹsena o te se obe Eviavia 17:8 rọ kẹ uyo onọ na, inọ: “Erẹwho akpọ na nọ i wo okugbe na a te wariẹ kparoma.” Ere o nwane via, onọ u dhesẹ nọ Ẹme Jihova o re rugba ẹsikpobi!
O bi No Ọgọdọ Odidi na Ze
6 Arao ojihẹ ọwawae na o gine no ọgọdọ odidi na ze. Evaọ Azeza 26, 1945, oware ulogbo jọ o via evaọ San Francisco, evaọ obọ America, erẹwho udhuvẹ-gbikpe a jọ ẹgwae nọ a gba evaọ etẹe whobọhọ iẹe inọ a rehọ ukoko Okugbe Erẹwho na ro mu. Ẹjiroro ukoko nana họ “re o wha udhedhẹ gbe omofọwẹ akpọ soso ze.” Ọvọ Erẹwho na avọ Okugbe Erẹwho na a rọ idhere buobu tho ohwohwo. The World Book Encyclopedia o ta nọ: “Okugbe Erẹwho na ọ rọ idhere sa-sa tho Ọvọ Erẹwho na, onọ a tohọ nọ Ẹmo Akpọ Ọsosuọ o fi vrẹ no na . . . Erẹwho buobu nọ e whobọhọ Ọvọ Erẹwho na evaọ okenọ a rehọ iẹe mu, eye ọvona e whobọhọ Okugbe Erẹwho na evaọ okenọ a jẹ rehọ ieẹ mu re. Ẹjiroro ọvona nọ a rọ to Ọvọ Erẹwho na họ, oye ọvona a rọ to Okugbe Erẹwho na họ, re u fiobọhọ kẹ erẹwho sa-sa yerikugbe dhedhẹ. Uzedhe egbẹgwae nọ e rrọ Okugbe Erẹwho na e wọhọ enọ e jọ Ọvọ Erẹwho na.” Fikiere, Okugbe Erẹwho na yọ arao ojihẹ ọwawae na nọ ọ ginẹ wariẹ va ze. Erẹwho udhuzii-gbikpe (190) e rọ ukoko Okugbe Erẹwho na, onọ u bu vi erẹwho udhosa-gbesa nọ e jọ ukoko Ọvọ Erẹwho na; o te je bi ru eware bu vi Ọvọ Erẹwho na, ọnọ ọ kake rehọ iẹe jọ na.
Jihova O Dhesẹ “Eware Nọ E Rẹ Te Via Enẹna”
17 Rekọ, orọnikọ egagọ erue i ti n’otọ kẹ omobọ riẹ hẹ. Ogberẹ na o ti gbe wo ogaga jẹ daoma ru re ivie akpọ na i ru onọ ọ gwọlọ bẹsenọ Ọghẹnẹ o ti fi iroro jọ họ udu enọ i bi su. (Se Eviavia 17:16, 17.) Kẹle na, Jihova o ti ru nọ egọmeti akpọ Setan e te rọ họre egagọ erue. A te raha ogberẹ na gbe efe riẹ kpobi. Evaọ ikpe jọ nọ i kpemu, ohwo ọvo ọ rẹ sai rẹro nọ oware utiona o te sae via ha. Rekọ enẹna, ogberẹ na o gbe wo ẹgba nọ o wo vẹre he. Ghele na, orọnikọ o ti kie ẹmẹrera ha. Ekie riẹ ọ te romavia idudhe avọ ọraha ologbo.—Evia. 18:7, 8, 15-19.
AKPEGBIVẸ 30–ỌVO 5
EWARE AGHAE NỌ E RRỌ EBAIBOL NA | EVIAVIA 20-22
“Rri! Me bi Ru Eware Kpobi Họ Ekpokpọ”
re 301 ¶2
Odhiwu Ọkpokpọ gbe Otọakpọ Ọkpokpọ
2 Ikpe udhusoi buobu taure oke Jọn, Jihova ọ ta kẹ Aizaya no vẹre, inọ: “Mẹ be ma idhiwu ekpokpọ gbe otọakpọ ọkpokpọ; a gbẹ te kareghẹhọ eware anwae na ha, yọ e te gbẹ ruọ udu na gbe he.” (Aizaya 65:17; 66:22) Eruẹaruẹ nana e kaki rugba nọ ahwo Ju nọ a jọ igbo Babilọn ikpe udhosa-gbikpe a zihe ziọ Jerusalẹm evaọ 537 B.C.E. Nọ a zihe ze no, ahwo na a tẹ jọ “otọakpọ ọkpokpọ,” evaọ otọ esuo egọmeti ọkpokpọ, koyehọ “idhiwu ekpokpọ.” Rekọ Pita ukọ na ọ ta kpahe epanọ eruẹaruẹ nana i ti ro rugba evaọ obaro, inọ: “Rekọ idhiwu ekpokpọ gbe otọakpọ ọkpokpọ e riẹ nọ ma be hẹrẹ wọhọ epaọ eyaa riẹ, yọ ẹrẹreokie ọ te jọ eva rai.” (2 Pita 3:13) Jọn ọ ta nọ eyaa nana i ti rugba evaọ edẹ Olori na. “Odhiwu anwae na avọ otọakpọ anwae na,” koyehọ akpọ Setan gbe egọmeti sa-sa riẹ nọ Setan avọ idhivẹri riẹ a be kpọ na, e te vrẹ no. Ahwo-akpọ nọ a rrọ muemu nọ e wọhọ ẹvohẹ “abade” na, a te gbẹ jọ họ. Ukpoye, “odhiwu ọkpokpọ avọ otọakpọ ọkpokpọ” họ enọ e te jariẹ, koyehọ ahwo-akpọ nọ a yoẹme nọ e te jọ otọ Uvie Ọghẹnẹ, egọmeti ọkpokpọ na.—Je rri Eviavia 20:11.
“Rri, Me bi Ru Eware Kpobi Fihọ Ekpokpọ”
‘Ọghẹnẹ o ve ti ririe irui kpobi no aro rai.’ (Eviavia 21:4) Oghẹrẹ irui vẹ Ọghẹnẹ o ti ririe no ahwo aro? Orọnikọ ame nọ ọ rẹ jọ ohwo ibiaro hayo irui oghọghọ nọ i re no ohwo aro ze he. Rekọ irui nọ Ọghẹnẹ o ti ririe no na họ enọ uye-oruẹ gbe uweri e rẹ wha ze. Orọnikọ Ọghẹnẹ o ti ririe irui na no ọvo ho, rekọ o ti si uye-oruẹ gbe uweri nọ e be wha ae ze na no.
‘Uwhu o gbẹ te jọ ofa ha.’ (Eviavia 21:4) Uwhu họ oware nọ o be mae wha oviẹ se ahwo nẹnẹ. Jihova o ti si uwhu no riẹriẹriẹ. Evaọ oghẹrẹ vẹ? O ti si uzedhe oware nọ o be wha uwhu ze na no, oye họ uzioraha nọ ma reuku riẹ mi Adamu. (Ahwo Rom 5:12) Jihova ọ te rọ ẹkwoma idhe ẹtanigbo Jesu ru ahwo-akpọ nọ a yoẹme kẹe te ẹgbagba. Kẹsena ọ vẹ te “raha” uwhu nọ o rrọ ọwegrẹ mai na no bẹdẹ bẹdẹ. (1 Ahwo Kọrint 15:26) Ahwo-akpọ nọ a yoẹme a vẹ te rria bẹdẹ bẹdẹ avọ omokpokpọ wọhọ epanọ o rrọ ẹjiroro Ọghẹnẹ no emuhọ ze.
‘Edada e gbẹ te jọ họ.’ (Eviavia 21:4) Oghẹrẹ edada vẹ e gbẹ te jọ họ na? Edada kpobi nọ ahwo-akpọ a be reoja rai nọ uzioraha gbe sebaẹgba o wha ze, eye Ọghẹnẹ o ti sino riẹriẹriẹ.
Jihova, Ọghẹnẹ Uzẹme Na
14 U fo re ma se oware nọ Jihova ọ ta kẹ omai no Ẹme riẹ ze gboja. Epanọ ọ ta nọ ọ rrọ na ere ọ ghinẹ rrọ, yọ o ti ru oware nọ ọ ta gba. Ma wo iroro kpobi nọ ma re ro fi eva họ Ọghẹnẹ. Ma rẹ rọwo ẹme riẹ nọ Jihova ọ ta inọ ọ te “rehọ uye hwa osa kẹ enọ e riẹ Ọghẹnẹ hẹ, gbe enọ e kezọ usiuwoma Jesu Ọnowo mai hi.” (2 Ahwo Tẹsalonika 1:8) Ma rẹ jẹ rehọ ẹme Jihova nọ ọ ta inọ o you enọ i bi le ẹrẹreokie, inọ ọ te rehọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ kẹ enọ i dhesẹ ẹrọwọ, gbe nnọ o ti si edada, oviẹ, gbe makọ uwhu no otọ. Jihova o fi ẹgba họ evaifihọ nọ ma re wo kpahe eyaa urere nana ẹkwoma uthubro nana nọ ọ rọ kẹ Jọn ukọ na inọ: “Kere, keme eme nana kpobi eme uzẹme gbe ọtẹruo.”—Eviavia 21:4, 5; Itẹ 15:9; Jọn 3:36.
Romatotọ Kiẹ Eware Aghae Via
it-2 249 ¶2
Uzuazọ
Ọghẹnẹ ọ jọ uzi nọ o jie kẹ Adamu na dhesẹ nọ Adamu o te yoẹme o ti whu hu. (Emu 2:17) Onana u dhesẹ nọ, nọ a te si uwhu, ọwegrẹ urere na no otọ no, uzioraha nọ o rẹ wha uwhu ze o te gbẹ jọ oma ahwo-akpọ nọ a yoẹme he. Ahwo-akpọ a gbe ti whu hu, rekọ a te rria bẹdẹ bẹdẹ. (1Kọ 15:26) Evaọ obọ ekuhọ esuo Kristi a ti ro si uwhu no otọ, yọ a jọ obe Eviavia dhesẹ iẹe nọ esuo na o te jọ odu ikpe (1,000). A jọ etenẹ ta kpahe enọ e te jọ ivie gbe izerẹ kugbe Kristi inọ, a tẹ “ziọ uzuazọ, a tẹ jọ ivie je lele Kristi su evaọ ikpe odu (1,000).” “Ahwo nọ a whu no nọ a kiọkọ” nọ a te ziọ uzuazọ họ “bẹsenọ ikpe odu na i ro re” na yọ ahwo nọ a te jọ uzuazọ evaọ ekuhọ ikpe odu na taure a te ti siobọno Setan no ọgọdọ odidi na ze re ọ dawo ahwo-akpọ odawọ urere. Evaọ ekuhọ odu ikpe na yọ ahwo-akpọ kpobi a te ẹgbagba no, a vẹ te jọ wọhọ epanọ Adamu avọ Ivi a jọ taure a tẹ te raha uzi. Evaọ oke yena a ve ti gine wo uzuazọ ogbagba. Nọ a te siobọno Setan no ọgọdọ odidi na ze no re ọ dawo ahwo-akpọ evaọ omoke kakao, ahwo nọ a kie kẹ odawọ Setan na ha a ve ti wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.—Ev 20:4-10.
it-2 189-190
Ẹtẹre Erae
Obe Eviavia ọvo ẹme nana ọ jọ romavia, yọ o rrọ vevẹ nọ oware ẹwoho o rrọ. Ebaibol na o ru ẹme na vẹ jẹ ta oware nọ ẹtẹre erae na o dikihẹ kẹ, inọ: “Ẹtẹre erae na u dikihẹ kẹ uwhu avọ ivẹ na.”—Ev 20:14; 21:8.
Ma rẹ jọ eme nọ e wariẹ oria nọ a jọ ta ẹme kpahe ẹtẹre erae na ruẹ nọ oware ẹwoho o rrọ. Keme oria na o ta nọ a gbolo uwhu fihọ ẹtẹre erae nana. (Ev 19:20; 20:14) O rrọ vevẹ nọ erae gheghe e rẹ sae mahe uwhu hu. U te no ere no, a gbolo Ẹdhọ, omama ẹzi nọ a rẹ ruẹ hẹ na, fihọ ẹtẹre erae na. Nọ orọnọ Ẹdhọ yọ omama ẹzi na, erae gheghe e rẹ sae mahe iẹe he.—Ev 20:10; je rri Ọny 3:2 gbe Ibr 13:20.
Nọ orọnọ ẹtẹre erae na o dikihẹ kẹ “uwhu avọ ivẹ na,” yọ obe Eviavia 20:14 o ta nọ a gbolo “uwhu gbe Uki” fihọ iẹe na, o rrọ vevẹ inọ ẹtẹre erae na yọ uwhu nọ ma reuku riẹ no obọ Adamu ze na ha (Rom 5:12), yọ o dikihẹ kẹ Hades (Sheol) gbe he. Fikiere o dikihẹ kẹ oghẹrẹ uwhu ọfa, onọ ohwo o re gbe jo wo ẹkparomatha ha, keme a jọ oria ọvo ta ha inọ “ẹtẹre” na o siobọno enọ e rrọ eva riẹ ze wọhọ epanọ uwhu gbe Hades (Sheol) i siobọno ahwo nọ a whu fiki Adamu ze na. (Ev 20:13) Fikiere, enọ a ruẹ odẹ rai evaọ “obe uzuazọ na” ha, nọ e be wọso esuo okpehru Ọghẹnẹ, eye a gbolo fihọ ẹtẹre erae na, onọ u dhesẹ ọraha ebẹdẹ bẹdẹ, hayo uwhu avọ ivẹ na.—Ev 20:15.