Eria Ekiakiẹ Rọkẹ Obe Ewuhrẹ Uzuazọ Oleleikristi gbe Usi Uwoma Ota Mai
ASOI 2-8
EWARE AGHAE NỌ E RRỌ EBAIBOL NA | 1 SAMUẸLE 27-29
“Onaa Sa-Sa nọ Devidi O je ro Fi Ẹmo”
it-1 41
Ekish
Evaọ okenọ Devidi ọ jẹ dhẹ fiki Sọl na, isiava ọ dhẹ kpohọ ẹkwotọ nọ Ekish ovie na o je su. Evaọ orọ ọsosuọ nọ ọ rọ dhẹ nya, idibo Ekish a tẹ ta nọ Devidi yọ ọwegrẹ. Fikiere, Devidi o te je ru wọhọ ohwo nọ ọ be mọ oruẹ, onọ u ru nọ Ekish ọ rọ ta nọ a se iẹe ba, a gbe ru ei oware ovo ho. (1Sa 21:10-15; Ol 34:ẹme-obehru; 56:ẹme-obehru) Evaọ orọ avivẹ, Devidi avọ egbaẹmo egba ezeza (600) gbe ahwo uviuwou rai a gbẹ nya, fikiere Ekish ọ tẹ kẹ ae Ziklag nọ a rria. Evaọ ẹgbukpe gbe emerae ene nọ a jọ obei na, Ekish o roro nọ ewho Judia, Devidi ọ be hae wọ ẹmo kpohọ. Rekọ uzẹme riẹ họ, obọ ahwo Gẹshọ, ahwo Gẹz, gbe ahwo Amalẹk, Devidi ọ be hae wọ ẹmo kpohọ. (1Sa 27:1-12) Fikinọ Ekish ọ rọwo ọrue nọ Devidi ọ ta kẹe na, ọ tẹ rehọ iẹe mu ọgbaẹmo nọ o re rou rie, yọ evaọ oke yena ahwo Filistia a bi koko oma họ re a wọ ẹmo bru Sọl ovie na. Rekọ evaọ okenọ a jọ edhere je kpohọ ẹmo na, “ilori ahwo Filistia” a te je sikẹ inọ Devidi avọ egbaẹmo riẹ a re lele ai hi, fikiere a te zihe kpobọ Ziklag. (1Sa 28:2; 29:1-11) Okenọ Devidi o zihe ruọ ovie no jẹ wọ ẹmo kpobọ Gat, o wọhọ nọ a siọ Ekish ba uzuazọ. Ekish ọ jọ uzuazọ rite okenọ Solomọn o je ro su.—1Iv 2:39-41; rri GAT.
Izoge Emezae—Eme Wha re Ru re A Sai Fievahọ Owhai?
8 Roro kpahe oware ofa nọ o hae te lẹliẹ udu whrehe Devidi. Orọnikọ okioke nọ Jihova ọ rọ salọ Devidi nọ ọ te jọ ovie o ro muhọ esuo ho, ikpe buobu e vrẹ taure o te muhọ esu evaọ Juda. (1 Sam. 16:13; 2 Sam. 2:3, 4) Kọ eme o fiobọhọ kẹ Devidi nọ ọ sai ro thihakọ jẹ hẹrẹ evaọ etoke yena kpobi? Ọ jẹ rọ oke yena ru iruo efa nọ ọ rẹ sai ru viukpenọ ọ rẹ rọ abọ muoma hẹrẹ, keme oyena o hai ru udu whrehe iei. Wọhọ oriruo, evaọ oke nọ ọ dhẹ kpohọ ẹkwotọ ahwo Filistia nyae rria re a siọ iẹe ba ekpe, ọ rọ uvẹ yena lele ewegrẹ Izrẹl fiẹmo jẹ rọ ere sẹro iwhru ẹkwotọ Juda.—1 Sam. 27:1-12.
it-2 245 ¶6
Ọrue
Dede nọ Ebaibol na o mukpahe ọrue ọta, onana u dhesẹ nọ o gba ohwo họ họ re ọ vuẹ amọfa ẹme nọ ahwo na a wo udu nọ a rẹ rọ riẹ hẹ, o tẹ make rọnọ ẹme na uzẹme. Jesu Kristi ọ ta nọ: “Wha rehọ oware nọ o rrọ ọrẹri kẹ erakọ họ, hayo gbolo izuu rai kẹ isi hi, re a gbẹ rọ awọ rai thihi ai hi, a ve je kuomarẹriẹ nwa owhai oma.” (Mt 7:6) Fiki onana, ẹsejọ Jesu ọ jẹ vuẹ ahwo ẹme kpobi gbiae he hayo kuyo onọ nọ a nọ riẹ ovavo ho, keme ọ riẹ nọ o te ru ere o sae wha ẹbẹbẹ jọ ze. (Mt 15:1-6; 21:23-27; Jọn 7:3-10) Fikiere, ubiẹro ovona u fo nọ ma re ro rri oware nọ Abraham, Aiziki, Rehab, gbe Elaesha a ru nọ a ro su hayo kuọ uzẹme ẹme dhere ahwo nọ a be gọ Jihova ha na.—Emu 12:10-19; uzou 20; 26:1-10; Jos 2:1-6; Jem 2:25; 2Iv 6:11-23.
Eware Aghae nọ Whọ Kiẹ Via
Kọ Ahwo nọ A Whu No A Sai Fiobọhọ kẹ Ahwo nọ A Rrọ Uzuazọ?
Roro kpahe onana. Ebaibol na ọ ta nọ, nọ ohwo o te whu no “o ve zihe kpohọ otọ” gbe nọ “iroro riẹ e vẹ raha” no. (Olezi 146:4) Sọl avọ Samuẹle a riẹ nọ Ọghẹnẹ o mukpahe izi imuomu nọ a re lele ta ẹme. Evaọ oke nọ u kpemu, Sọl omariẹ họ ọnọ ọ kobaro nọ a je si ahwo nọ a re ru iruẹru imizi no ẹkwotọ na no!—Iruo-Izerẹ 19:31.
Dai roro iei. Otẹrọnọ Samuẹle ọruẹaro na ọ ginẹ jọ uzuazọ wọhọ ẹzi na, kọ ọ te raha uzi Ọghẹnẹ re o wobọ kugbe iruẹru imizi fikinọ ọ gwọlọ lele Sọl ta ẹme? Jihova o ru rie vevẹ nọ ọ gwọlọ lele Sọl ta ẹme he. Nọ o rrọ ere na, kọ ohwo nọ o re lele izi ta ẹme o wo ogaga nọ ọ sae rọ gba Ọghẹnẹ Erumeru na họ re o lele Sọl ta ẹme ẹkwoma Samuẹle nọ o whu no na? Vievie. O rrọ vevẹ nọ, ohwo nana nọ a be ta nọ Samuẹle na, yọ Samuẹle nọ ọ jọ ọruẹaro Ọghẹnẹ na vievie he. Ukpoye, nọ ẹzi omuomu—koyehọ, idhivẹri nọ o ru wọhọ Samuẹle nọ o whu no na.
ASOI 9-15
EWARE AGHAE NỌ E RRỌ EBAIBOL NA | 1 SAMUẸLE 30-31
“Bo Bru Jihova Ọghẹnẹ Ra re Ọ kẹ Owhẹ Ẹgba”
Dhozọ Jihova—Re Who Wo Evawere!
12 Orọnikọ ozodhẹ nọ Devidi o wo kẹ Jihova o whaha iẹe oware uyoma uruo ọvo ho. O kẹ riẹ uduowha jẹ jowọ avọ areghẹ evaọ otọ iyero ebẹbẹ. Ẹgbukpe gbe emera ene Devidi avọ ahwo riẹ a dhere Ziklag, akotọ orẹwho Filistia okenọ a jẹ dhẹ kẹ Sọl. (1 Samuẹle 27:5-7) Evaọ emu Devidi avọ ahwo riẹ, ogbaẹmo-ọraha ahwo Amalẹk a tẹ mahe okpẹwho na je mu eyae, emọ, gbe uthuru rai kpobi. Nọ a zihe ze jẹ ruẹ oware nọ o via, Devidi avọ ahwo riẹ a tẹ viẹ. Ẹsiẹsiẹ na, uweri u te zihe ruọ ofu kẹsena ahwo na a tẹ ta nọ a rẹ rehọ itho fi Devidi. Dede nọ oware na o kẹ riẹ uye, Devidi o kru udu ga. (Itẹ 24:10) Ozodhẹ nọ o wo kẹ Ọghẹnẹ o wọ riẹ lẹ se Jihova, je “wo eri eva ỌNOWO na.” Avọ obufihọ Ọghẹnẹ, Devidi avọ ahwo riẹ a te le ahwo Amalẹk mu je mi ai eware rai kpobi zihe.—1 Samuẹle 30:1-20.
Jihova Ọ Be Thọ Omai Re Ma Sai Wo Esiwo
14 Devidi ọ rẹriẹ ovao ku ebẹbẹ buobu evaọ uzuazọ. (1 Sam. 30:3-6) Eme nọ o kere i dhesẹ nọ Jihova ọ riẹ eware nọ e da riẹ. (Se Olezi 34:18; 56:8.) Ọghẹnẹ ọ riẹ eware nọ e da omai re. Ma tẹ be ‘rova eva ẹzi,’ Ọghẹnẹ o re si kẹle omai. Onana o rẹ sae kẹ omai omosasọ wọhọ epanọ o jọ kẹ Devidi, ọnọ ọ so inọ: “Mẹ rẹ te wereva ghọghọ fiki uvi uyoyou ra, keme whọ ruẹ ẹbẹbẹ mẹ, who ghine vuhu uye mẹ na mu.” (Ol. 31:7) Rekọ, orọnọ Jihova o re muẹrohọ ebẹbẹ mai ọvo ho. Ọ rẹ kẹ omai omosasọ gbe uduotahawọ. Iwuhrẹ ukoko yọ edhere jọ nọ o bi ro ru onana.
Eware Aghae nọ Whọ Kiẹ Via
Oruvẹ no Obe Samuẹle Ọsosuọ Ze
30:23, 24. Iroro-ejẹ nana, onọ a rehọ no Ikelakele 31:27 ze na, u dhesẹ nnọ Jihova ọ be rehọ ubiẹro ọghaghae rri enọ i bi ru ẹkabọ rai ẹkwoma uketha nọ a be rọ kẹ enọ e be kobaro evaọ iruẹru Uvie na. Fikiere, oware nọ ma bi ru kpobi, joma ‘rehọ udu kpobi ru ei wọhọ rọ kẹ Ọnowo na, orọnikọ ahwo ho.’—Ahwo Kọlọsi 3:23.
ASOI 16-22
EWARE AGHAE NỌ E RRỌ EBAIBOL NA | 2 SAMUẸLE 1-3
“Eme Ma Wuhrẹ No Ole nọ A Se ‘Uze Na’ Ze?”
Rọ Ọghọ Kẹ Enọ A Kẹ Udu Nọ A Sẹro Rai Na
9 Kọ Devidi ọ jẹ vioja okenọ a jẹ lahiẹe? Devidi o bo se Jihova nọ: “Erara . . . a be gwọlọ ẹzi mẹ kpe.” (Olezi 54:3) O horie eva riẹ kẹ Jihova: “Siwi omẹ no obọ ewegrẹ mẹ, O Ọghẹnẹ mẹ . . . Otu ugbarugba a jẹ iroro kugbe be hẹrẹ omẹ. Orọnikọ fiki umuomu, hayo kọ fiki uzioraha ha, ỌNOWO. A be dhẹ nya e ruẹrẹ oma kpahe, yọ me ru rai thọ họ. Kparoma, re whọ dhẹ ogbo bru omẹ ze, re whọ rue rae!” (Olezi 59:1-4) Kọ oma u ru owhẹ ere no ẹdẹjọ—inọ who ru ohwo nọ ọ rọ ọkwa uvumọ oware he, rekọ o te bi mu owhẹ kpokpo? Devidi ọ rọ adhẹẹ kẹ Sọl ghele. Nọ Sọl o whu, ukpenọ o re duola ghọghọ, Devidi ọ tẹ so ole uweri: “Sọl avọ Jonatan i yoyou mẹ, a je yoyou re! . . . A siawọ vi igo, a ga vi ikpohrokpo. Whai emetẹ Izrẹl, wha viẹ kẹ Sọl.” (2 Samuẹle 1:23, 24) Ẹvẹ onana o rọ emamọ oriruo te ọrọ uvi adhẹẹ kẹ ọnọ Jihova o wholo, dede nọ Sọl o ru Devidi thọ!
Uruemu Ovivie Yọ Oka Jọ Orọ Edẹ Urere Na
8 Ebaibol na ọ ta kpahe ahwo buobu nọ a fievahọ ohwohwo evaọ usu rai. Joma ta kpahe iriruo ivẹ re ma ruẹ oware nọ ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo ọvuọvo ze. Ma te kake ta kpahe ọzae jọ nọ ọ daji usu riẹ kugbe Devidi. O gbẹ rrọ oware jọ họ, Jonatan ọmọ ọkpako Sọl ovie na ọ hae te jọ ovie Izrẹl nọ Sọl o te whu no. Jihova ọ salọ Devidi inọ ọye ọ rẹ te jọ ovie Izrẹl nọ Sọl o te whu no. Jonatan ọ rọwokugbe ẹme nọ Ọghẹnẹ ọ ta. O rri Devidi wọhọ ohwo nọ o bi lele iei hrowo uvie na ha. Ukpoye, “Jonatan o te yo yei wọhọ oma obọ riẹ” jẹ ya eyaa kẹ Devidi inọ ọ te thae uke. Ọ tubẹ rọ ewu, ọgbọdọ, uzei, gbe umueku riẹ kẹ Devidi, onọ u dhesẹ ọghọ ovie nọ ọ rọ kẹ Devidi. (1 Sam. 18:1-4) Jonatan ọ rọ idhere sa-sa tha Devidi uke, o tube fi uzuazọ riẹ họ ọza ẹdẹjọ nọ ọ jẹ thọ Devidi no obọ Sọl. Jonatan ọ ta kẹ Devidi nọ: “Whọ rẹ te jọ ovie Izrẹl, mẹ vẹ te jọ ethabọ ra.” (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17) Agbẹta, nọ Jonatan o whu, Devidi ọ suole uweri gbe uyoyou nọ o wo kẹe.—2 Sam. 1:17, 26.
Eware Aghae nọ Whọ Kiẹ Via
it-1 369 ¶2
Oniọvo
A rẹ sai dhesẹ ahwo nọ a bi ru eware kugbe nọ i wo omaa hayo iroro ọvo wọhọ “inievo.” Wọhọ oriruo, Haeram ovie Taya o se Solomọn ovie na oniọvo riẹ. Orọnọ fikinọ aimava a wo oghẹrẹ ọkwa ọvona ọvo o wha riẹ ze he, rekọ fikinọ aimava a je ru eware kugbe wọhọ, ire gbe eware efa nọ a rọ bọ etẹmpol na nọ o je vi se Solomọn. (1Iv 9:13; 5:1-12) Devidi o kere nọ: “Rri! U woma jẹ were kẹhẹ re inievo e rria kugbe evaọ okugbe!” Otọ ẹme Devidi na họ, udhedhẹ gbe okugbe o sae jọ udevie imava nọ e rrọ imoni hi. (Ol 133:1) Uzẹme riẹ họ, uyoyou nọ Devidi o wo kẹ Jonatan o wha riẹ ze nọ o ro sei oniọvo riẹ, orọnọ fikinọ ọsẹgboni ọvo o yẹ rai hi. (2Sa 1:26) Nọ egbẹnyusu ivẹ i te wo oghẹrẹ uruemu ovona, o tẹ make rọnọ ekpehre uruemu dede, a rẹ sai se ai inievo.—Itẹ 18:9.
ASOI 23-29
EWARE AGHAE NỌ E RRỌ EBAIBOL NA | 2 SAMUẸLE 4-6
“Jọ Ozodhẹ Jihova O Wọ Owhẹ Ru Oware nọ O rẹ Were iẹe Ẹsikpobi”
Oruvẹ no Obe Samuẹle Avivẹ Ze
6:1-7. Dede nọ emamọ eva Devidi ọ rọ jowọ na, Okọ-Ọvọ na nọ ọ jẹ gwọlọ wọ fihọ akẹkẹ o wọso ujaje Ọghẹnẹ, onọ o wha riẹ ze nọ a gbẹ sae rọ wọe he. (Ọnyano 25:13, 14; Ikelakele 4:15, 19; 7:7-9) Obọ nọ Uza ọ jẹkru Okọ-Ọvọ na u te je dhesẹ inọ fikinọ ohwo o wo emamọ eva kpahe oware jọ uruo u re nwene itee Ọghẹnẹ hẹ.
Jihova Re Ru Oware Nọ O Gba Ẹsikpobi
20 Kareghẹhọ nọ Uza ọ riẹ Uzi na. Etehe ọvọ na o dikihẹ kẹ ẹjọkugbe Jihova. Uzi na o ta vevẹ inọ ohwo nọ a kẹ udu hu o re dhobọ tei hi, jẹ vẹvẹ unu gbiae inọ a re kpe ohwo nọ ọ thọ uzi yena. (Ikelakele 4:18-20; 7:89) Fikiere, re a wọ etehe ọvọ na no oria ruọ oria o jọ oware evere he. Uza ọ jọ ohwo Livai (dedenọ ọ jọ ozerẹ hẹ), fikiere ọ riẹ Uzi na ziezi. U te no ere no, ikpe jọ nọ i kpemu a wọ etehe ọvọ na fihọ uwou ọsẹ riẹ nọ a jẹ jọ sẹro riẹ. (1 Samuẹle 6:20–7:1) Etẹe Etehe na ọ jọ oware wọhọ ikpe 70 taure Devidi tẹ te wọe. Fikiere, o wọhọ nọ Uza ọ riẹ izi nọ i kpomahọ etehe ọvọ na no emaha ze.
Jihova Re Ru Oware Nọ O Gba Ẹsikpobi
21 Wọhọ epanọ ma ta no vẹre na, Jihova rẹ sae riẹ eva ohwo. Nọ Ẹme riẹ ọ ta nọ fikinọ Uza “ọ rehọ obọ te etehe Ọvọ” nọ uzi o ta inọ ohwo nọ a kẹ udu hu ọ rẹ kaobọ te he na, o sae jọnọ Jihova ọ ruẹ uruemu oriobọ hayo orivo jọ eva oma riẹ nọ a tẹme te evaọ ikuigbe na ha. Kọ o sae jọnọ Uza ọ jọ ohwo nọ o re fu uke, nọ ọ riẹ ọnyaba riẹ hẹ? (Itẹ 11:2) Kọ o sae jọnọ oheri ọ jẹ gwọlọ ro iẹe uzou fikinọ ọ be jọ iraro ahwo kpobi su etehe ọvọ na nọ a sino họ uviuwou rai anwọ oke jọ ze na? (Itẹ 8:13) Kọ Uza ọ kare ẹrọwọ te epanọ o je ro roro inọ Jihova ọ kpẹlẹ obọ te epanọ ọ gbẹ te sae rọ thọ etehe ọvọ nọ o dikihẹ kẹ ẹjọkugbe Riẹ hẹ? Oghẹrẹ kpobi nọ o rrọ, o rẹ sai mu omai ẹro nọ oware nọ Jihova o ru na o gba. O wọhọ nọ ọ jọ udu Uza ruẹ oware jọ nọ o lẹle riẹ brukpei kpata kpata.—Itẹ 21:2.
Eware Aghae nọ Whọ Kiẹ Via
Hai Gbolo Owha Ra kẹ Jihova Ẹsikpobi
Dede nọ Devidi ovie na ọ wha oware nọ o via na kpobi ze he, uzou riẹ o rrọ ghele. Oware nọ o ru na u dhesẹ nọ makọ ahwo nọ a wo emamọ usu kugbe Jihova dede, a sai ru oware nọ o thọ ẹsejọ nọ a tẹ rẹriẹ ovao ku ebẹbẹ. Orọ ọsosuọ, eva e dha Devidi gaga. Kẹsena ozọ u te je mu ei. (2 Samuẹle 6:8, 9) Onana u ru nọ usu nọ o wo kugbe Jihova o jẹ te rọ raha no. Evaọ etoke nana, Devidi o gbolo owha riẹ kẹ Jihova ha, keme o ru lele izi riẹ hẹ. Kọ oware utionana o sae via kẹ omai re? Nọ ma te gbabọkẹ izi Jihova ebẹbẹ i je noi ze, kọ ma be hae fo iẹe?—Itẹ 19:3.
Ẹme nọ A re Ru Ovavo
“Wha Hai Rroro”—Oke Oziẹobro U Te No!
14 Eme ma rẹ sai rẹro riẹ nọ ma bi rroro na? Obe Eviavia u dhesẹ eware nọ e te via unọjọ utọjọ evaọ erugba ẹjiroro Ọghẹnẹ. Otẹrọnọ ma rẹ jaja aro vi, u wuzou re ma ru lele eware nọ o ta. Eruẹaruẹ na i dhesẹ eware nọ e te via evaọ “edẹ Ọnowo na” vevẹ, enọ i muhọ anwẹnọ a rọ rehọ Kristi mu evaọ obọ odhiwu evaọ 1914. (Eviavia 1:10) Obe Eviavia o ta k’omai kpahe ẹnjẹle nọ a kẹ iruo ewhowho “usiuwoma ebẹdẹ bẹdẹ.” O bi whowho avọ urru oruarua nọ: “Dhozọ Ọghẹnẹ jẹ rehọ oruaro kẹ e, keme oke oziẹobro riẹ o te no.” (Eviavia 14:6, 7) “Oke” oziẹobro yena o rrọ kpẹkpẹe; oye họ oke ewhowho gbe ẹwhaharo oziẹobro Ọghẹnẹ nọ a dhesẹ evaọ eruẹaruẹ nana. Oke yena ma be rria na.
15 Enẹna, taure oke oziẹobro na u te ti kuhọ, a tudu họ omai awọ nọ: “Dhozọ Ọghẹnẹ jẹ rehọ oruaro kẹe.” Eme onana u dhesẹ? Uvi ozodhẹ Ọghẹnẹ u re ru omai si oma no oware uyoma uruo. (Itẹ 8:13) Ma tẹ be rehọ adhẹẹ odidi gaviezọ kẹ Ọghẹnẹ, oye họ ma be rọ ọghọ kẹe. Eware efa i re bu omai abọ hrọ họ nọ ma gbe ro se Ẹme riẹ, Ebaibol na, ẹsikpobi hi. Ma re rri uthubro riẹ inọ ma hai kpohọ iwuhrẹ Ileleikristi na jevejeve he. (Ahwo Hibru 10:25) Ma re rri uvẹ-ọghọ na ghaghae, onọ ma bi ro whowho emamọ usi Uvie Mesaya na je ru ere avọ ajọwha. Ma rẹ rehọ udu kpobi fi eva họ Jihova kẹse kẹse. (Olezi 62:8) Fikinọ ma vuhumu inọ Jihova họ Osu Ehrugbakpọ na, ma rẹ rehọ unevaze yo ẹme kẹe wọhọ Osu mai. Kọ whọ be ginẹ dhozọ Ọghẹnẹ jẹ kẹe oruaro evaọ idhere nana kpobi?
ASOI 30–AZEZA 5
EWARE AGHAE NỌ E RRỌ EBAIBOL NA | 2 SAMUẸLE 7-8
“Jihova Ọ Re Ọvọ Kugbe Devidi”
‘Uvie Ra U Re Dikihẹ’
Isiuru nọ Devidi o dhesẹ inọ ọ rẹ bọ etẹmpol na o were Jihova gaga. Ro lele eruẹaruẹ gbe ovuhumuo kẹ ajọwha Devidi, Ọghẹnẹ ọ tẹ re-ọvo kugbei, inọ ọ te rehọ ohwo jọ mu evaọ uyẹ Devidi nọ o ti su bẹdẹ bẹdẹ. Netan ọ vuẹ Devidi eyaa igbunu Ọghẹnẹ inọ: “Uwou ra jegbe uvie ra i re dikihẹ bẹdẹ evaọ aro mẹ; mẹ vẹ te rehọ agbara uvie ra mu bẹdẹ.” (Owọ avọ 16) Ono họ Ọreuku ibẹdẹ bẹdẹ ọvọ nana—Ọnọ uvie riẹ u ti wo oba ha na?—Olezi 89:20, 29, 34-36.
‘Uvie Ra U Re Dikihẹ’
Uyẹ Devidi oye Jesu obọ Nazarẹt na o no ze. Nọ ukọ-odhiwu jọ o je whowho eyẹ Jesu, ọ ta nọ: “Ọnowo na Ọghẹnẹ ọ rẹ te kẹe akaba-uvie Devidi Ọsẹ riẹ. Ọ rẹ te ria uvie uviuwou Jekọp bẹdẹ bẹdẹ; uvie riẹ u re ti wo urere he.” (Luk 1:32, 33) Fikiere, oma Jesu Kristi ọvọ nọ a re kugbe Devidi na o je rugba. Orọnikọ ahwo-akpọ a rehọ Jesu mu ovie he, rekọ ẹkwoma eyaa Ọghẹnẹ o ro wo udu esuo ibẹdẹ bẹdẹ riẹ. Joma kareghẹhọ inọ eyaa Ọghẹnẹ e rẹ seba erugba ha.—Aizaya 55:10, 11.
Fi Ẹrọwọ Ọgaga Họ Uvie Na
14 Joma ta kpahe oware nọ Jihova ọ rọ ẹkwoma ọvọ kugbe Devidi ya eyaa riẹ kẹ ovie Izrẹl anwae nana. (Se 2 Samuẹle 7:12, 16.) Jihova ọ re ọvọ nana kugbe Devidi evaọ okenọ ọ jọ ovie evaọ Jerusalẹm, ọ ya eyaa kẹe inọ uyẹ riẹ Mesaya na o ti no ze. (Luk 1:30-33) Enẹ Jihova o ro ru omai riẹ nọ ọmọ uyẹ Devidi ọ be te jọ “ọnọ o wo” udu-esuo Uvie Mesaya na. (Izik. 21:25-27) Jesu Kristi o ti ru nọ esuo uyẹ Devidi o te rọ “jọ bẹdẹ bẹdẹ.” Ẹhẹ, ọmọ uyẹ Devidi ọ rẹ te “jọ bẹdẹ bẹdẹ, uvie riẹ o rẹ te jọ wọhọ ọre.” (Ol. 89:34-37) Oware ovuọvo o te jọ esuo Mesaya na thọ họ, yọ o ti ru eware iwoma bẹdẹ bẹdẹ.
Eware Aghae nọ Whọ Kiẹ Via
it-2 206 ¶2
Edẹ Urere
Eruẹaruẹ Belam. Taure ahwo Izrẹl a tẹ te ruọ Ẹkwotọ Eyaa na, Belam ọruẹaro na ọ rọ ta kẹ Belak ovie Moab nọ: “Nyaze re mẹ vuẹ owhẹ oware nọ ahwo nana [Izrẹl] a ti ru ahwo ra evaọ obaro. . . . Esi o ti no Jekọp ze, yọ ọkpọ-isuẹsu ọ te romavia evaọ Izrẹl. Yọ ababọ avro ọ te bẹre aruezo Moab. Gbe ukolo-uzou emọ ozighi kpobi.” (Ik 24:14-17) Evaọ orọ ọsosuọ nọ eruẹaruẹ nana i ro rugba, Devidi ovie na họ “esi” na, ọnọ o fi ahwo Moab kparobọ. (2Sa 8:2) O rrọ vevẹ nọ, evaọ orugba eruẹaruẹ nana, “evaọ obaro” nọ a ta na o muhọ evaọ okenọ Devidi o zihe ruọ ovie no. Nọ orọnọ Devidi o dikihẹ kẹ Mesaya Ovie na, Jesu, eruẹaruẹ nana i ti rugba evaọ oma Jesu re, okenọ ọ te raha ewegrẹ riẹ kpobi no evaọ obaro.—Aiz 9:7; Ol 2:8, 9.
AZEZA 6-12
EWARE AGHAE NỌ E RRỌ EBAIBOL NA | 2 SAMUẸLE 9-10
“Devidi O Dhesẹ Uyoyou nọ O rẹ Hiẹ Hẹ”
Jọ Uyoyou nọ Ma Wo kẹ Ohwohwo O Hiẹ Hẹ
7 Ma jọ edhe-ẹme avọ ezeza ruẹ ohẹriẹ nọ o rrọ uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ gbe ohwo nọ a rẹ talamu. Ohẹriẹ na họ oware nọ o be lẹliẹ ohwo ru ere. Eme o jẹ hae lẹliẹ idibo Ọghẹnẹ nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ amọfa? A jẹ hai ru ere fikinọ u no rai eva ze, orọnikọ fikinọ o gba rai họ họ. Joma ta kpahe Devidi ovie na. U no Devidi eva ze nọ o re wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ Jonatan dede nọ ọsẹ Jonatan ọ jẹ gwọlọ kpe ọyomariẹ no. Dede nọ Jonatan o whu vrẹ ikpe buobu no, Devidi o gbe wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ ọmọ Jonatan nọ a re se Mẹfiboshẹt.—1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.
Oruvẹ no Obe Samuẹle Avivẹ Ze
9:1, 6, 7. Devidi o koko eyaa riẹ. O gbahọ nọ ma rẹ daoma kpobi re ma koko eyaa mai re.
A Thihakọ Inwe Nọ E Rrọ Oma Rai
10 Ikpe jọ evaọ obaro, Devidi Ovie na, fiki uyoyou riẹ kẹ Jonatan, o dhesẹ uyoyou-ẹwo kẹ Mẹfiboshẹt. Devidi o zihe etọ Sọl kpobi kẹe ọ tẹ rehọ Zaeba, odibo Sọl mu re ọ rẹrote etọ na. Devidi ọ tẹ jẹ ta kẹ Mẹfiboshẹt nọ: ‘Whọ te re emu evaọ emẹjẹ mẹ kẹse kẹse.’ (2 Samuẹle 9:6-10) Ababọ avro, uyoyou-ẹwo Devidi o jọ omosasọ kẹ Mẹfiboshẹt u te je fiobọhọ kẹe kpairoro vrẹ edada ọmo nọ ọ rrọ na. Ẹvẹ onana o rrọ emamọ uwuhrẹ te! Ma re dhesẹ ẹwo kẹ enọ i bi lele unwe nọ o rrọ oma na muabọ re.
Eware Aghae nọ Whọ Kiẹ Via
it-1 266
Etuagba
Ahwo buobu evaọ oke Ebaibol na, te ahwo Izrẹl na omarai, a rri etuagba ghaghae gaga wọhọ oka nọ u re dhesẹ nọ ohwo o te ọzae no. Uzi nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ ahwo Izrẹl na o ta nọ, a rẹ nware “eto abotọ uzou” rai hi, koyehọ, eto nọ e rrọ udevie ezọ gbe ibiaro na ha, yọ a rẹ nware akọ etuagba rai gbe he. (Ize 19:27; 21:5) Ababọ avro, Ọghẹnẹ o jie uzi nana kẹ ae keme etuagba nọ a rẹ nware o jọ uruemu egagọ erẹwho egedhọ jọ.
AZEZA 13-19
EWARE AGHAE NỌ E RRỌ EBAIBOL NA | 2 SAMUẸLE 11-12
“Whọ Kuvẹ re Ekpehre Isiuru E Kpọ Owhẹ Hẹ”
Whọ Sae Vabọ No Egbefẹ Ẹdhọ!
10 Devidi o fe, ọ jọ ovie, o te je fi emo buobu kparobọ no. Rekọ uvou-uthei u ru nọ eware nana kpobi nọ Jihova o ru kẹe na e rọ thọrọ iẹe ẹro. Devidi ọ ta dede inọ eware nọ Ọghẹnẹ o ru kẹe “i bu vi eware nọ [ọ] rẹ sai kele!” (Ol. 40:5) Rekọ nọ u te oke jọ, eware nọ Jihova o ru kẹe no e tẹ thọrọ iẹe ẹro. Eware na e gbẹ dae ẹro ho. Ọ tẹ jẹ gwọlọ efa. O wo eyae buobu. Ghele na, ọ tẹ jẹ gwọlọ aye omọfa dede nọ ọ riẹ nọ oware utioye na o thọ. Odẹ aye na Bat-shiba aye Uraya, ohwo Hit. Devidi o lele aye na wezẹ, aye na o te dihọ. Ghelọ epanọ oware nọ o ru na u yoma te na, o te je ru nọ a ro kpe ọzae aye na no. (2 Sam. 11:2-15) Eme Devidi o je tube roro oke yena? Kọ o je roro nọ Jihova ọ te ruẹ e riẹ hẹ? Devidi nọ ọ jẹ riẹ ru ziezi vẹre na o wo uvou-uthei uwhremu na, yọ okpẹtu o no rie ze. Rekọ u woma gaga inọ ọ rọwo iruthọ riẹ, o te kurẹriẹ. Yọ eva e were riẹ gaga inọ Jihova ọ rọvrẹ riẹ.—2 Sam. 12:7-13.
Romakpotọ kẹ Jihova—Fikieme, kọ Evaọ Oghẹrẹ Vẹ?
15 Jihova ọ rehọ Devidi mu ọnọ o wuzou uviuwou riẹ gbe osu orẹwho Izrẹl soso. Nọ Devidi ọ rrọ ovie na, u dhesẹ nọ o wo udu-esuo ulogbo. U wo oke jọ nọ ọ rehọ udu-esuo riẹ na ru oware nọ u fo ho. (2 Sam. 11:14, 15) Rekọ ọ jẹ ọwhọkuo rehọ, onọ u dhesẹ nọ ọ be romakpotọ kẹ Jihova. Ọ ta eva riẹ kpobi kẹ Jihova evaọ olẹ. Yọ ọ daoma kpobi re o ru lele ọkpọvio Jihova. (Ol. 51:1-4) U te no ere no, ọ jọ ohwo omaurokpotọ nọ ọ rẹ gaviezọ kẹ ohrẹ, orọnikọ ohrẹ nọ u no obọ ezae ze ọvo ho rekọ te eyae re. (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33) Devidi o wuhrẹ no iruthọ riẹ ze jẹ rọ egagọ Jihova karo evaọ uzuazọ riẹ.
Rọ Izi gbe Ehri-Izi Ebaibol Wuhrẹ Obroziẹ-Iroro Ra
7 U woma gaga inọ u du gwọlọ nọ ma thuzi Ọghẹnẹ re ma tẹ riẹ oware nọ u fo ho. Ma rẹ sai wuhrẹ no ethobọ amọfa nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na ze. Obe Itẹ 1:5 o ta nọ: “Nọ ohwo owareghẹ o te yo ai, ọ vẹ tua ẹriẹ riẹ.” Avro ọ riẹ hẹ, ma te bi se kpahe ahwo nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na yọ obọdẹ uthubro ma bi wo no obọ Ọghẹnẹ ze na. Wọhọ oriruo, roro kpahe epanọ o da Devidi te evaọ okenọ o ro lele Batshẹba wezẹ, jẹ ruẹ nọ ọ thuzi Jihova no. (2 Sam. 12:7-14) Ma te se je roro didi kpahe iku nana, ma rẹ sae nọ omamai nọ: ‘Ẹvẹ Devidi ovie na ọ hae rọ whaha okpẹtu nọ o no ẹnwa-obro riẹ kugbe Batshẹba na ze? Mẹ tẹ rẹriẹ ovao dhe odawọ utiona, kọ mẹ te sai fi ei kparobọ? Kọ mẹ te sae dhẹ wọhọ Josẹf, manikọ me ti kie kẹ odawọ na wọhọ Devidi?’ (Emu. 39:11-15) Ma tẹ be hai roro kpahe ebẹbẹ nọ i re no uzioraha ze, o rẹ sae kẹ omai udu nọ ma re ro “mukpahe eyoma.”
Eware Aghae nọ Whọ Kiẹ Via
it-1 590 ¶1
Devidi
Jihova ọ ruẹ oware nọ o via na, fikiere ọ tẹ fere uzioraha na via. O hae jọnọ Jihova ọ kẹ iguẹdhọ ahwo-akpọ uvẹ re a rọ Uzi Mosis na gu Devidi avọ Bat-shiba ẹdhọ a re kpe aimava no, yọ ọmọ nọ a rọ ọfariẹ-ogbe di eva riẹ họ na ọ hai whu kugbe oni riẹ. (Izi 5:18; 22:22) Rekọ, Jihova omariẹ ọvo o bruoziẹ na, ọ re Devidi ohrọ fiki ọvọ Uvie na (2Sa 7:11-16), fikinọ Devidi omariẹ ọ jẹ hae re amọfa ohrọ (1Sa 24:4-7; je rri Jem 2:13), Ọghẹnẹ ọ tẹ jẹ ruẹ nọ aimava na a kurẹriẹ no eva ze. (Ol 51:1-4) Rekọ a ruẹ uye oware nọ u no uzioraha rai na ze ghele. Jihova ọ rọ ẹkwoma Netan ọruẹaro na ta nọ: “Me ti ru nọ okpẹtu o ti ro no uwou obọra ze te owhẹ.”—2Sa 12:1-12.
AZEZA 20-26
EWARE AGHAE NỌ E RRỌ EBAIBOL NA | 2 SAMUẸLE 13-14
“Oriobọ Amnọn O Wha Okpẹtu Ze”
it-1 32
Absalọm
A kpe Amnọn. Fikinọ Tama, oniọvo-ọmọtẹ Absalọm o wo erru gaga, u ru nọ ọmọsẹ riẹ nọ a re se Amnọn o ro wo isiuru egaga kẹe. Fikiere, Amnọn o te ru wọhọ ẹsenọ ọ be mọ, ọ tẹ rọ ẹghẹ ta nọ a vuẹ Tama re ọ ziọ obọ uwou riẹ ti there emu kẹe, kẹsena ọ tẹ jọ etẹe gbae du. Nọ ọ gbae du no, isiuru nọ o wo kẹe na e tẹ yẹ no o gbe si ei urru hu, o te mukpahe iẹe, kẹsena o te le Tama ruọ otafe. Absalọm ọ tẹ jọ edhere zere Tama nọ ọ whẹ enwo họ uzou yọ Tama ọ bẹre ewu othethei nọ a re ro vuhu iei nọ ọmọtẹ ovie nọ ọ re riẹ ọzae he ọ rrọ no. Absalọm ọ tẹ nwani viẹro ku oware nọ o via na jẹ ta nọ Amnọn o ru oware na, onọ u dhesẹ nọ ọ riẹ kpahe isiuru nọ ọmọsẹ riẹ na o wo kẹ Tama. Absalọm ọ tẹ ta kẹ oniọvo-ọmọtẹ riẹ nọ ọ ta ẹme na lahwe he, kẹsena ọ tẹ rehọ iẹe kpobọ uwou riẹ re ọ rria etẹe.—2Sa 13:1-20.
Daoma Wo Oma-Onyẹ
11 Ebaibol na ọ ta kpahe ahwo jọ nọ a dhesẹ oma-onyẹ hẹ evaọ okenọ a rẹriẹ ovao dhe ọfariẹ-ogbe, onọ o rrọ unuovẹvẹ kẹ omai. Ebaibol na ọ tẹ jẹ ta kpahe okpẹtu nọ o re no onana ze. U fo nọ ohwo kpobi nọ ọ rẹriẹ ovao dhe ọkpọ uyero Kim na o re roro didi kpahe uzoge nọ ọ kare areghẹ nọ a gbiku riẹ fihọ obe Itẹ uzou avọ 7 na. Who je roro kpahe ekpehre oware nọ Amnọn o ru gbe okpẹtu nọ o no rie ze. (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32) Esẹgbini a rẹ sai fiobọhọ kẹ emọ rai wo oma-onyẹ gbe areghẹ evaọ ẹme usu ọmọtẹ avọ ọmọzae nọ a tẹ rehọ eria ikere nọ ma fodẹ na ta kpahe uzoẹme nana evaọ egagọ uviuwou.
it-1 33 ¶1
Absalọm
Nọ ikpe ivẹ e vrẹ no, oke nọ a re ro bru eto igodẹ u te te, yọ a re ru ehaa. Fikiere, Absalọm o te ru ọruẹrefihotọ re a ru ehaa evaọ Bale-hezọ, oria nọ o rọ oware wọhọ ikilomita udhegbivẹ (emaele ikpegbene) tabọ no Jerusalẹm, o te zizie emezae ovie na gbe Devidi omariẹ. Nọ Devidi ọsẹ riẹ ọ ta nọ ọ te sae nya ha, Absalọm ọ tẹ tẹzẹ iẹe re o vi Amnọn, ọmọ ọsosuọ riẹ, re ọ nya evaọ ẹta riẹ. (Itẹ 10:18) Evaọ oke ehaa na, nọ ‘eva e jẹ were Amnọn fiki enwaene,’ Absalọm ọ tẹ ta kẹ idibo riẹ nọ a kpei no. Emezae ovie na nọ i kiọkọ a te zihe kpobọ Jerusalẹm, Absalọm ọ tẹ dhẹ bru ọsẹ-ode riẹ nọ ọ rrọ ohwo Siria evaọ obọ Gẹshọ, onọ o rrọ ovatha-ọre Abade Galili. (2Sa 13:23-38) Ere “ọgbọdọ” nọ Netan ọruẹaro na ọ ruẹaro riẹ na ọ rọ ruọ “uwou” Devidi, yọ ozighi o te jọ uwou riẹ evaọ edẹ uzuazọ riẹ kpobi.—2Sa 12:10.
Eware Aghae nọ Whọ Kiẹ Via
g04 12/22 8-9
Oghẹrẹ Erru nọ O Mai Woma
Joma ta kpahe Absalọm, ọmọzae Devidi jọ. Ghelọ edele erru nọ o wo na, ekpehre ohwo ọ jọ. Ebaibol na ọ ta kpahe Absalọm nọ: “Whaọ evaọ Izrẹl soso, ọzae ọvo ọ jariẹ hẹ nọ a je jiri gaga fiki erru riẹ wọhọ Absalọm. No evawọ riẹ rite oko uzou riẹ, o wo epe ọvo ho.” (2 Samuẹle 14:25) Rekọ, ekpehre isiuru nọ Absalọm o wo u ru nọ ọ rọ wọso ọsẹ obọriẹ je mi ọsẹ riẹ ọkwa-uvie. O tube lele ese ọsẹ riẹ wezẹ dede. Onana u ru nọ Jihova o ro mu ofu kẹ Absalọm gaga, kẹsena o te whu uwhu oja.—2 Samuẹle 15:10-14; 16:13-22; 17:14; 18:9, 15.
Kọ Absalọm yọ emamọ oriruo nọ a rẹ raro kele? Vievie. Ekpehre ohwo ọ jọ. Dede nọ o wo erru gaga, erru riẹ na o sai ruru omorro gbe uruemu ovivie nọ o wo ho, yọ o sae whaha ọraha nọ o te rie gbe he. Evaọ abọdekọ riẹ, Ebaibol na ọ ta kpahe iriruo ahwo buobu nọ a wo areghẹ je wo emamọ iruemu nọ ma sae raro kele, dede nọ o ta kpahe oghẹrẹ nọ omarai o rrọ họ. Onana u dhesẹ nọ oghẹrẹ ohwo nọ a rrọ evaọ obọ eva họ oware nọ o mai wuzou, orọnikọ erru rai hi.
AZEZA 27–AHRẸ 3
EWARE AGHAE NỌ E RRỌ EBAIBOL NA | 2 SAMUẸLE 15-17
“Omorro U Ru Absalọm Wọso Ọsẹ Riẹ”
it-1 860
Ohwo nọ Ọ rẹ Karo
O jọ uruemu erẹwho obọ ovatha-ọre re edhẹ-ohrẹ nọ e rẹ ruẹrẹ eware họ, whowho nọ ovie ọ be nyaze, je fiobọhọ kẹe ru eware efa e dhẹ karo kẹ akẹkẹ ovie. (1Sa 8:11) Absalọm o ru ọkpọ oware otionana rọ dẹ ọghọ họ omariẹ okenọ ọ jẹ wọso ọsẹ riẹ, yọ ere Adonaejah o ru re. A rọ ezae udhuvẹ-gbikpe mu nọ e rẹ dhẹ karo kẹ ekẹkẹ rai.—2Sa 15:1; 1Iv 1:5; rri EDHẸ-OHRẸ.
Gọ Ọghẹnẹ Nọ Ọ Rẹ Kẹ Ufuoma Na
5 Iriruo buobu erọ ahwo nọ uruemu uyoma rai u kpomahọ amọfa e rrọ Ebaibol na. Absalọm, ọmọ Devidi ovie na yọ omọvo rai jọ. Absalọm o wo erru gaga. Rekọ nọ oke o be nya haro na, Absalọm o te wo ọkpọ uruemu Setan, o te je wo isiuru kẹ oware nọ o rrọ oriẹ hẹ, jẹ gwọlọ nọ o re mi ọsẹ riẹ uvie. Avọ oma ẹghẹ, Absalọm o te je ru wọhọ ẹsenọ o wo ọdawẹ gaga kẹ emọ Izrẹl, je bi dhesẹ nọ ọsẹ riẹ ọ be daezọ rai hi. Nwane wọhọ epanọ Ẹdhọ o ru evaọ ọgbọ Idẹn, Absalọm ọ tẹ be rọ uruemu riẹ dhesẹ nọ o bi ru akpọ lọhọ kẹ ae, yọ ọ be ta ọsẹ obọriẹ raha.—2 Sam. 15:1-5.
it-1 1083-1084
Hebrọn
Nọ ikpe jọ e vrẹ no, Absalọm ọmọzae Devidi o te zihe ziọ Hebrọn, yọ etẹe o jo mu ẹgwae epanọ o re ro mi ọsẹ riẹ uvie na họ ẹgba, onọ u te rie obọ họ. (2Sa 15:7-10) Ẹsejọhọ, Absalọm o mu ẹgwae nana họ ẹgba evaọ Hebrọn fikinọ Hebrọn o jọ okpẹwho esuo Juda evaọ oke jọ. U te no ere no, Absalọm ọ tẹ jẹ rrọ ọmotọ Hebrọn. Uwhremu na, Rehoboam ovie na, ọmọ-uruọmọ Devidi ọ tẹ wariẹ bọ Hebrọn. (2Ir 11:5-10) Okenọ ahwo Babilọn a raha Juda no, nọ ahwo Ju nọ a kpohọ igbo na a je zihe ze no, ejọ evaọ usu ahwo nọ i zihe ze na a jẹ rria Hebrọn (Kiriat-aba).—Neh 11:25.
Eware Aghae nọ Whọ Kiẹ Via
Kọ Whọ Riẹ Uzẹme Oware nọ O Via na Gbagba?
11 O sae jọnọ a kienyẹ omai no okejọ fiki eme nọ e gba te he nọ a ta kpahe omai. Roro kpahe iku Devidi ovie na avọ Mẹfiboshẹt. Devidi o ru Mẹfiboshẹt ọghọ jẹ jọ wowou kẹe, o zihe etọ Sọl nọ ọ jọ ọsẹ-ologbo riẹ kpobi kẹe. (2 Sam. 9:6, 7) Rekọ uwhremu na, a tẹ vuẹ Devidi ekpehre usi jọ kpahe Mẹfiboshẹt. Devidi ọ kiotọ oware nọ o yo na ha, o te mi Mẹfiboshẹt eware nọ o wo kpobi. (2 Sam. 16:1-4) Nọ Devidi o ti lele Mẹfiboshẹt tẹme uwhremu na, ọ tẹ ruẹ nọ ọyomariẹ o ruthọ, kẹsena o te zihe abọjọ eware nọ o mi rie na kẹe. (2 Sam. 19:24-29) Devidi ọ hae whaha okienyẹ nana, o hae jọnọ ọ daoma kake riẹ oware nọ o via na gbagba viukpenọ ọ rẹ rehọ ubro ẹme nọ o yo bruoziẹ.
Ẹme nọ A re Ru Ovavo
Raro Kele Oriruo Itai
A riẹ Itai wọhọ ohwo nọ o no ẹwho Filistia nọ a re se Gat ze, ẹwho Goliat ọgwara na gbe onọ ewegrẹ Izrẹl efa i no ze. Oke ọsosuọ nọ ma ro yo kpahe ọgbaẹmo ologbo nana họ okenọ Absalọm ọ kpareso Devidi Ovie na. Evaọ oke yena yọ Itai avọ ahwo Filistia nọ a bu te egba ezeza (600) nọ e jọ kugbei a jẹ ria kẹle Jerusalẹm.
Ẹsejọhọ uyero Itai avọ ilele riẹ o lẹliẹ Devidi kareghẹhọ okenọ tei te egbaẹmo egba ezeza (600) erọ Izrẹl a rọ dhẹ kpohọ ẹwho Filistia jọ, a tẹ ruọ ẹwho nọ Akish, ovie Gat, o je su. (1 Sam. 27:2, 3) Eme Itai avọ ahwo riẹ a ti ru nọ Devidi ọ be dhẹ fiki ọkparesuọ Absalọm ọmọ riẹ na? Kọ a te whomahọ abọ Absalọm, kọ a te r’abọ muoma, manikọ a te whomahọ abọ Devidi avọ ahwo riẹ?
Dai roro epanọ o jọ okenọ Devidi ọ dhẹ no Jerusalẹm, kpohọ oria nọ a re se Bẹt-mahak, onọ otofa riẹ o rrọ “Uwou Ugbothabọ Na.” O wọhọ nnọ oye họ uwou urere nọ ọ rrọ oka Jerusalẹm evaọ ofẹ Ugbehru Olivi re a tẹ te fa Ukiekpotọ Kidrọn vrẹ. (2 Sam. 15:17) Etenẹ Devidi o jo kele egbaẹmo riẹ okenọ a jẹ fa ukiekpotọ na vrẹ. Rri! Orọnikọ emọ Izrẹl ọvo e jọ kugbei hi rekọ te ahwo Kẹret kpobi gbe ahwo Pẹlẹt kpobi. Ofariẹ, ahwo Git na kpobi a jariẹ re, koyehọ Itai avọ egbaẹmo egba ezeza (600) riẹ.—2 Sam. 15:18.
Avọ ororokẹ, Devidi ọ ta kẹ Itai nọ: “Eme who jẹ be nya lele omai re? Who zihe, re who lele ovie na [koyehọ Absalọm] ria, keme whẹ ọrara gbe ohwo nọ a ro no obọ ẹwho ra ze. Odẹ nọ ukpo ọvo whọ nyaze, kọ mẹ vẹ [nwani] ru owhẹ re ma gbe ghoro nẹnẹ, keme whọ riẹ nọ ma rẹ nya na, ma riẹ obonọ ma rẹ nya ha. Who zihe, re whọ rehọ imoni ra kpobi gboma; jọ ỌNOWO na o dhesẹ uvi uyoyou gbe orọwọ rọ kẹ owhai.”—2 Sam. 15:19, 20.
Uyo nọ Itai ọ kẹ u dhesẹ inọ Devidi ọvo o re lele. Ọ ta nọ: “Nọ ỌNOWO na ọ gbẹ rọ uzuazọ na, jegbe olori mẹ ovie na ọ gbẹ rọ na, oria kpobi nọ olori mẹ ovie na ọ nya, otẹrọ oria uwhu hayo oria uzuazọ, etẹe odibo ra ọ rẹ jọ re.” (2 Sam. 15:21) Ẹsejọhọ onana o lẹliẹ Devidi kareghẹhọ eme nọ Rut, oniode riẹ, ọ ta. (Rut 1:16, 17) Fikinọ eme nọ Itai ọ ta i duobọte udu riẹ, Devidi ọ tẹ ta kẹe nọ: “Whọ nya” fa Ukiekpotọ Kidrọn na vrẹ. Koyehọ “Itai, ohwo Git na, ọ tẹ nya haro vrẹ, ọye avọ ahwo riẹ kpobi gbe emọ esese nọ e jọ kugbei.”—2 Sam. 15:22.
“Rọ kẹ Omai Ohrẹ”
Ahwo Rom 15:4 o ta nọ: “Eware kpobi nọ a kere oke anwae, a kere ai rọ kẹ omai ohrẹ.” Fikiere, u fo re ma nọ inọ, Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo Itai ze? Dai roro oware nọ o wọ riẹ ta nnọ Devidi ọvo o re lele. Dede nọ ọ jọ ọrara gbe ọnọ ọ dhẹ no obọ Filistia ziọ Izrẹl, Itai ọ riẹ inọ Jihova họ Ọghẹnẹ uzuazọ na gbe nnọ Devidi họ ọnọ Jihova o ro mu. Itai ọ daezọ egrẹ nọ ọ rrọ udevie emọ Izrẹl avọ Filistia ha. Itai ọ jọ oma Devidi ruẹ oware ezi jọ dede nọ ọ riẹ inọ Devidi họ ọnọ o kpe Goliat ọgwara ahwo Filistia na gbe ahwo ẹwho riẹ buobu. (1 Sam. 18:6, 7) Itai o rri Devidi wọhọ ohwo nọ o you Jihova yọ ababọ avro, o muẹrohọ uruemu ezi nọ Devidi o wo. Devidi omariẹ o te rri Itai ghare gaga. Whaọ, okenọ egbaẹmo Devidi avọ egbaẹmo Absalọm a jẹ họre, Devidi ọ rehọ Itai mu uzou abọvo abasa egbaẹmo riẹ.—2 Sam. 18:2.
U re woma re ma ruẹ ewoma nọ o rrọ amọfa oma, makọ uyẹ rai, ẹwho rai, hayo ẹvẹrẹ rai, o tẹ make rọnọ egrẹ jọ ọ rrọ udevie ẹwho mai avọ ẹwho ahwo edekọ na. Epanọ usu Devidi avọ Itai o ga te u dhesẹ inọ ma rẹ sai fi ezadhe itieye na kparobọ nọ ma riẹ Jihova je you rie no na.
Nọ ma bi roro kpahe oriruo Itai na, ma rẹ sae nọ oma mai nọ: ‘Kọ me wo usu okpekpe utioye kugbe Kristi Jesu, Devidi Ologbo na? Kọ me bi dhesẹ inọ ọye ọvo me re lele ẹkwoma ọwhọ nọ me bi ro whowho usi Uvie na je ru ilele?’ (Mat. 24:14; 28:19, 20) ‘Eware vẹ mẹ te gwọlọ thihakọ rai re mẹ sai dhesẹ inọ ọye ọvo me bi lele?’
Enọ i wuzou uviuwou a rẹ sai je wo erere no oriruo Itai ze. Oma nọ o ro kpotọ kẹ Devidi avọ ẹjiroro riẹ re o lele ovie nọ Ọghẹnẹ o ro mu na u kpomahọ ahwo Itai. Epọvo na re, eware nọ enọ i wuzou uviuwou a jiroro nọ a re ru re a sae gọ Ọghẹnẹ ziezi i re kpomahọ uviuwou rai jẹ sae tubẹ wha ọbẹwẹ ubroke ze dede. Ghele na, ma wo imuẹro nana: “Enọ i wo ohrọoriọ eye [Jihova] rẹ re ohrọ rai.”—Ol. 18:25.
Nọ Devidi avọ Absalọm a fi ẹmo no, Ikereakere na e gbẹ ta ẹme kpahe Itai viere he. Rekọ umutho eme nọ Ebaibol e ta kpahe iẹe i dhesẹ oghẹrẹ ohwo nọ ọ jọ evaọ oke yena nọ akpọ ọ jẹ bẹ Devidi na. Odẹ Itai nọ a fihọ Ebaibol na u dhesẹ inọ Jihova o re muẹrohọ jẹ hwosa kẹ ohwo ẹgbakiete.—Hib. 6:10.