Ukoko mai u wo ikọ-ọghẹnẹ nọ a rẹ hwa osa ha. Ukpoye, ma rẹ rehọ esẹro nọ i te ro mu re a “sẹro ukoko Ọghẹnẹ” wọhọ epanọ a je ru evaọ okenọ ukoko Ileleikristi na u ro muhọ. (Iruẹru Ikọ 20:28) Ekpako ukoko yọ ahwo nọ a wo emamọ usu kugbe Ọghẹnẹ, enọ e be kobaro evaọ ukoko na jẹ be sẹro uthuru na “orọnikọ wọhọ oware ọgbahọ họ, rekọ avọ unevaze evaọ aro Ọghẹnẹ; orọnọ fiki erere nọ a rẹ rọ ewhariọ wo ho, rekọ avọ ọwhọ.” (1 Pita 5:1-3) Oghẹrẹ iruo vẹ a bi ru ro fiobọhọ kẹ omai?

A be rẹrote omai jẹ be thọ omai. Ekpako na a rẹ rehọ Ebaibol na rọ kpọ jẹ thọ ukoko na. A vuhumu inọ Ọghẹnẹ họ ọnọ ọ kẹ rai iruo nana nọ i wuzou na, fikiere a re ru oma oruoro kẹ ahwo riẹ hẹ, ukpoye a bi fiobọhọ kẹ omai wo evawere evaọ egagọ Ọghẹnẹ. (2 Ahwo Kọrint 1:24) Wọhọ epanọ othuru-igodẹ ọ rẹ rẹrote igodẹ riẹ ọvuọvo na, ere ekpako ukoko a rẹ daoma re a riẹ omomọvo nọ ọ rrọ ukoko na ziezi.​—Itẹ 27: 23.

A bi wuhrẹ omai epanọ ma sai ro ru oreva Ọghẹnẹ. Koka koka, ekpako na a rẹ rẹrote iwuhrẹ ukoko na re e ruẹse bọ ẹrọwọ mai ga ziezi. (Iruẹru Ikọ 15:32) Ezae nana e be kobaro re evaọ iruo usi uwoma ota na, a rẹ jọ kugbe omai je wuhrẹ omai epanọ ma sae rọ nyaharo evaọ kabọ kabọ iruo usi uwoma ota na.

A be hae tuduhọ omai awọ. Evaọ ẹsejọ, ekpako ukoko mai a re weze ziọ obọ iwou mai hayo lele omai ta ẹme evaọ obọ Ọgwa Uvie, re a rọ Ikereakere na bọ omai ga jẹ sasa omai oma.​—Jemis 5:14, 15.

U te no ewha-iruo ukoko nọ ekpako ukoko a be wọ no, a be kọ okọ jẹ be rẹrote ewha-iruo iviuwou rai, yọ enana e be rehọ oke buobu mi ai. Inievo nana nọ e be daoma gaga na a gine te ahwo nọ ma rẹ rọ adhẹẹ kẹ.​—1 Ahwo Tẹsalonika 5:12, 13.

• Owha-iruo vẹ ekpako ukoko a wo?

• Idhere vẹ ekpako ukoko a bi ro fiobọhọ kẹ omai?

Ebaibol ọ fodẹ utu ezae ivẹ nọ e be wọ ewha-iruo evaọ ukoko na, eyehọ, “esẹro avọ idibo iruiruo.” (Ahwo Filipai 1:1) Wọhọ epanọ o mae rrọ, ukoko kpobi u wo ekpako gbe idibo iruiruo jọ. Iruo vẹ idibo iruiruo a bi ru nọ e rẹ sae kẹ omai erere?

A bi fiobọhọ kẹ ugboma ekpako na. Idibo iruiruo yọ ezae nọ i wo emamọ usu kugbe Jihova, ahwo nọ a rẹ sai fievahọ, yọ a be romatotọ ru iruo nọ a kẹ rai, ejọ e gbẹ maha, efa e kpako no. A be rẹrote ewha-iruo sa-sa evaọ etoke iwuhrẹ ukoko je bi ru re Ọgwa Uvie na ọ ruẹse jọ kpatiẹ. Obufihọ rai u bi ru ei lọhọ kẹ ekpako na re a tẹrovi iruo ahwo owuhrẹ gbe inievo ukoko na nọ a rẹ sẹro.

A bi ru iruo nọ i re fiobọhọ. A re fi idibo iruiruo jọ họ nọ e rẹ jọ eruẹrẹahwohọ, a re dede ahwo kpobi nọ a ziọ iwuhrẹ rehọ. Efa jọ e rẹ rẹrote ekwakwa ikporakporo, ebe ukoko na, igho ukoko na, yọ efa e rẹ ghale ẹkwotọ kẹ inievo na nọ a rẹ jọ ta usi uwoma. A re je fiobọhọ evaọ ẹruorote Ọgwa Uvie na. Ẹsejọ, ekpako ukoko a rẹ ta kẹ ae re a fiobọhọ kẹ inievo nọ e kpako no. Oghẹrẹ iruo kpobi nọ a kẹ idibo iruiruo kẹhẹ, unevaze nọ a bi ro ru iruo na, o rẹ lẹliẹ inievo ukoko na kẹ ae adhẹẹ.​—1 Timoti 3:13.

A bi fi emamọ oriruo hotọ kẹ amọfa. Iruemu ezi nọ a ruẹ evaọ oma inievo nana oye u ru nọ a rọ rehọ ai mu. Eme nọ idibo iruiruo a bi ru evaọ iwuhrẹ ukoko na e rẹ bọ ẹrọwọ mai ga. Ọwhọ nọ a wo kẹ iruo usi uwoma ota na o rẹ lẹliẹ omai wo ọwhọ kẹ usi uwoma ota na re. Fikinọ a bi kuomagbe ekpako na wọ ewha-iruo ukoko na, u bi fiba oghọghọ gbe okugbe ukoko na. (Ahwo Ẹfisọs 4:16) Nọ oke o be nyaharo na, a rẹ sai te kẹ ahwo nọ a re ro mu ekpako ukoko.

• Oghẹrẹ ahwo vẹ idibo iruiruo a rrọ?

• Eware vẹ idibo iruiruo a bi ru ro fiobọhọ kẹ ukoko na nya kpatiẹ?

Ikereakere Griki Ileleikristi na e fodẹ odẹ Banabas avọ Pọl ukọ na unuẹse buobu. Ezae ivẹ nana e jọ esẹro ọnyawariẹ, nọ i je weze kpohọ ikoko ikpe-udhusoi ọsosuọ na. Fikieme? A je ru onana re a fiobọhọ kẹ inievo ukoko na dikihẹ ga ziezi evaọ egagọ Ọghẹnẹ. Pọl ọ ta nọ ọ gwọlọ nọ o re “zihe . . . bru inievo na” re ọ riẹ epanọ a rrọ. U no rie eva ze re ọ nya emaele udhusoi buobu, re ọ ruẹse bọ inievo na ga. (Iruẹru Ikọ 15:36) Isiuru ọvo yena esẹro ọnyawariẹ mai nẹnẹ a wo re.

A rẹ nyaze te tuduhọ omai awọ. Ọsẹro okogho o re weze kpohọ enwenọ ikoko 20, yọ ọ rẹ rria ẹkpoka ọvo kugbe ukoko ovuovo isiava ẹgbukpe. Ma rẹ sai wo irere buobu no eware nọ inievo nana a rọ ẹro ruẹ no ze, gbe eyae rai, otẹrọnọ a rọo no. Esẹro okogho avọ eyae rai a rẹ daoma riẹ te emaha te ekpako, yọ o rẹ were ai gaga re a lele omai kpohọ usi uwoma ota gbe ebe-uwuhrẹ Ebaibol mai. Esẹro nana a re kuomagbe ekpako na kpohọ iweze ẹruọsa, yọ a rẹ jẹ kẹ evuẹ nọ e rẹ tuduhọ omai awọ evaọ iwuhrẹ ukoko gbe ikokohọ.​—Iruẹru Ikọ 15:35.

A wo isiuru kpahe inievo na kpobi. O rrọ isiuru esẹro okogho gaga re inievo na kpobi a kru ukoko na ga ziezi. A rẹ gba ẹgwae kugbe ekpako gbe idibo ruiruo na re a ta kpahe ẹnyaharo nọ a wo, ọ vẹ jẹ kẹ ae ohrẹ nọ u re fiobọhọ kẹ ae ru iruo rai ziezi. A re fiobọhọ kẹ ekobaro na re a sae reawere iruo usi uwoma ota rai, yọ o rẹ were ai re a riẹ enọ i kurẹriẹ ze obọ, jẹ riẹ kpahe ẹnyaharo nọ a bi wo evaọ ukoko na. Inievo nana ọvuọvo a be rọ unevaze rọ omarai kẹ wọhọ “ibe oruiruo . . . fiki ewoma [mai].” (2 Ahwo Kọrint 8:23) Ma rẹ daoma rọ aro kele ẹrọwọ gbe ẹzi omarọkẹ Ọghẹnẹ nọ a wo.—Ahwo Hibru 13:7.

• Ẹjiroro vẹ esẹro okogho a bi ro weze kpohọ ikoko?

• Irere vẹ who re wo no iweze rai ze?

Nọ okpẹtu o tẹ via, Isẹri Jihova a re ru ọruẹrẹfihotọ kpata kpata re a fiobọhọ kẹ inievo nọ okpẹtu o via kẹ na. Obufihọ utionana u bi dhesẹ uvi uyoyou nọ ma wo kẹ ohwohwo via. (Jọn 13:34, 35; 1 Jọn 3:17, 18) Idhere vẹ ma re ro fiobọhọ?

Ma rẹ rọ igho ru unevaze. Okenọ ohọo ulogbo u mu evaọ Judia, Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ nọ e jọ Antiọk a vi igho se ibe Ileleikristi rai evaọ Judia ro fiobọhọ kẹ ae. (Iruẹru Ikọ 11:27-30) Epọvo na re, nọ okpẹtu o tẹ via kẹ inievo mai nọ e rrọ ofẹ jọ akpọ na, ma re ru unevaze evaọ ukoko nọ ma rrọ, re a sai vi eware se inievo nọ okpẹtu o via kẹ na.​—2 Ahwo Kọrint 8:13-15.

Ma rẹ rọ oma mai fiobọhọ re. Ekpako ukoko nọ e rrọ okegbe nọ okpẹtu o jọ via, a rẹ gwọlọ inievo nọ e rrọ ukoko na re a ruẹ nọ aikpobi a gba unu jẹ rrọ oma kọkọ. Ẹsejọhọ ogbẹgwae ogbodhẹ o ti ru ọruẹrẹfihotọ nọ a rẹ rọ rehọ emuore, ame, gbe iwu kẹ inievo na, jẹ ruẹrẹ oria fihọ nọ a rẹ jọ, a vẹ jẹ rẹrote enọ e gwọlọ usiwo. Inievo buobu nọ i wo onaa sa-sa a rẹ fialoma via, a vẹ raha ugho obọrai rọ jofa nyai fiobọhọ evaọ iruo ogbodhẹ na hayo re a bọ iwou inievo na gbe Egwa Uvie nọ e raha. Okugbe nọ ma wo evaọ ukoko na gbe onaa sa-sa nọ ma wuhrẹ mi ohwohwo no fikinọ ma bi ru eware kugbe, u bi fiobọhọ kẹ omai kake ruẹ eware gbe inievo nọ e rẹ sae dhogbo evaọ oke okpẹtu. Dede nọ “enọ ma gbẹ rrọ ẹrọwọ na” ma rẹ mai fiobọhọ kẹ, ma re fiobọhọ kẹ amọfa re nọ o tẹ lọhọ, ghelọ egagọ nọ a rrọ kẹhẹ.​—Ahwo Galesha 6:10.

Ma rẹ rọ eme Ebaibol na sasa ae oma. Ahwo nọ okpẹtu o via kẹ a ginẹ gwọlọ omosasọ gaga. Evaọ oke utioye na, ma re wo omosasọ no obọ Jihova ze, “Ọghẹnẹ omosasọ kpobi” na. (2 Ahwo Kọrint 1:3, 4) Ma rẹ rọ eyaa Ebaibol na tuduhọ ahwo nọ a rrọ ọkora awọ, jẹ kẹ ae imuẹro inọ kẹle na, Uvie Ọghẹnẹ u ti si eware iyoma kpobi nọ e be wha edada gbe uye-oruẹ ze na no.​—Eviavia 21:4.

• Fikieme Isẹri Jihova a be sae rọ fialoma via kpata kpata nọ okpẹtu o tẹ via?

• Didi eme ma rẹ sae ta no Ebaibol na ze rọ sasa ahwo nọ okpẹtu o via kẹ oma?

Evaọ omoke jọ taure Jesu o te ti whu, o lele ilele ene riẹ jọ nọ a re se Pita, Jemis, Jọn, gbe Andru ta ẹme okenọ ae ọvo a jọ oria. Nọ Jesu ọ jẹ ta kpahe oka ọzino riẹ evaọ edẹ urere na, ọ tẹ nọ onọ jọ nọ u wuzou gaga inọ: “Kọ ginọ ono họ ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na, ọnọ olori riẹ o ro mu inọ ọ rẹrote idibo uwou riẹ, re ọ rehọ emu kẹ ae evaọ ẹruoke?” (Matiu 24:3, 45; Mak 13:3, 4) Jesu ọ be rọ enẹ kẹ ilele riẹ imuẹro inọ ọyomariẹ nọ ọ rrọ “olori” rai na, ọ te rehọ ahwo jọ mu nọ a te hae kẹ ilele riẹ emu ẹme Ọghẹnẹ ẹsikpobi evaọ edẹ urere na. Ono họ ọrigbo nana?

Ọrigbo na yọ utu osese jọ evaọ usu ilele Jesu nọ a rọ ẹzi wholo. “Ọrigbo” na họ Utu Ẹruorote ukoko Isẹri Jihova. Ọrigbo na ọ be rọ emu ẹme Ọghẹnẹ kẹ ahwo nọ aikpobi a gbẹ be gọ Jihova. Ọrigbo nana nọ a re fievahọ na ma rẹroso ẹsikpobi inọ ọ rẹ ‘kẹ omai emu evaọ ẹruoke.’​—Luk 12:42.

Ọ be rẹrote uviuwou Ọghẹnẹ. (1 Timoti 3:15) Jesu ọ kẹ ọrigbo na iruo ilogbo nọ ọ be rọ rẹrote abọ ukoko Jihova nọ o rrọ otọakpọ obonẹ, koyehọ, ọ be rẹrote ekwakwa kpobi nọ a be rọ wha iruo Uvie na haro, be kpọ iruo usi uwoma ota na, je bi wuhrẹ omai evaọ iwuhrẹ ukoko mai. Fikiere, re “ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na” ọ sae kẹ omai oware kpobi nọ ma gwọlọ evaọ ẹruoke, ọ be kẹ ahwo emu ẹme Ọghẹnẹ ẹkwoma ebe nọ ma be rọ ta usi uwoma nọ o bi kere, jegbe iwuhrẹ ukoko gbe ikokohọ nọ ọ be ruẹrẹhọ.

Ọrigbo na o bi dhesẹ nọ a re fievahọ iẹe evaọ oghẹrẹ nọ o bi ro wuhrẹ eware nọ e rrọ Ebaibol na je bi ru iruo usi uwoma ota nọ a kẹ riẹ na, yọ o wo areghẹ evaọ oghẹrẹ nọ ọ be romatotọ rẹrote ekwakwa Kristi nọ e rrọ otọakpọ na. (Iruẹru Ikọ 10:42) Jihova ọ be ghale iruo ọrigbo na, keme o bi ru re ahwo buobu a kurẹriẹ ziọ ukoko na, je bi fiobọhọ kẹe rehọ oghoghẹrẹ emu ẹme Ọghẹnẹ kuọ omai ziezi.​—Aizaya 60:22; 65:13.

• Ono Jesu o ro mu re ọ rọ ẹme Ọghẹnẹ wuhrẹ ilele riẹ?

• Oghẹrẹ vẹ ọrigbo na ọ rọ rrọ ohwo nọ a re fievahọ je wo areghẹ?

Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, utu osese jọ, koyehọ, “ikọ na gbe ekpako na evaọ obọ Jerusalẹm” a jọ utu ẹruorote nọ o jẹ jiroro kpahe eme nọ i wuzou rọkẹ ukoko Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na soso. (Iruẹru Ikọ 15:2) Ikereakere na nọ a jẹ hae kiẹ riwi gbe ekpakpọ ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ nọ a jẹ nya lele, u je fiobọhọ kẹ ae rọwo fihọ iroro evo. (Iruẹru Ikọ 15:25) Ere ọvona Utu Ẹruorote inẹnẹ u bi ru re.

Ọghẹnẹ ọ be rọ Utu Ẹruorote na ru oreva riẹ. Inievo nọ a rọ ẹzi wholo nọ e rrọ Utu Ẹruorote na a wo isiuru kpahe Ẹme Ọghẹnẹ gaga, a te je wo eriariẹ ziezi nọ a be rọ kpọ iruo na jẹ be kẹ ọkpọvio evaọ eme nọ i kiekpahe egagọ. A rẹ keria koka koka re a gba ẹgwae kpahe eware nọ e roja kẹ inievo akpọ-soso mai na. Wọhọ epanọ o jọ evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, Utu Ẹruorote na o rẹ rọ ẹkwoma ileta hayo esẹro ọnyawariẹ gbe amọfa kẹ omai ithubro nọ i no Ebaibol na ze. Onana u bi fiobọhọ kẹ ahwo Ọghẹnẹ wo iroro evona je bi ru eware oghẹrẹ ovona. (Iruẹru Ikọ 16:4, 5) Utu Ẹruorote na oye o be rẹrote iruo emu ẹme Ọghẹnẹ nọ a be ruẹrẹhọ evaọ ukoko na, be tuduhọ inievo akpọ-soso mai na awọ re a rọ iruo usi uwoma ota Uvie na karo, jẹ be kẹ ithubro kpahe epanọ a rẹ rọ rehọ inievo-emezae mu ekwa-iruo sa-sa.

O be nya lele ekpakpọ ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ. Utu Ẹruorote na o rẹroso Jihova, Osu Ehrugbakpọ na, gbe Jesu Kristi, ọnọ o wuzou ukoko na, rọkẹ ekpakpọ. (1 Ahwo Kọrint 11:3; Ahwo Ẹfisọs 5:23) Inievo nọ e rrọ Utu Ẹruorote na a rri omarai inọ ae a bi su ahwo Ọghẹnẹ hẹ. Ae omarai gbe inievo efa nọ a rọ ẹzi wholo na kpobi, a “bi lele Omogodẹ na ẹsikpobi kpohọ oria kpobi nọ ọ be nya.” (Eviavia 14:4) O rẹ were Utu Ẹruorote na gaga nọ ma tẹ be lẹ roro ae gbe iruo nọ a bi ru na.

• Amono a jọ utu ẹruorote na evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ?

• Oghẹrẹ vẹ Utu Ẹruorote na o be rọ nya lele ekpakpọ Ọghẹnẹ nẹnẹ?

Ebẹtẹle yọ odẹ Hibru, nọ otofa riẹ o rrọ “Uwou Ọghẹnẹ.” (Emuhọ 28:17, 19, ẹme-obotọ) Odẹ nana o fo kẹ iwou nọ Isẹri Jihova a wo evaọ eria sa-sa wariẹ akpọ na họ nọ a be jọ kpọ jẹ be tha iruo usi uwoma ota na uke. Utu Ẹruorote na u bi ruiruo rai evaọ obọ ehri ukoko na nọ o rrọ New York State, evaọ U.S.A, yọ obei a be jọ kpọ iruẹru iwou ogha nọ e rrọ erẹwho buobu na. A re se inievo nọ e be jọ iwou ogha na ruiruo, uviuwou Ebẹtẹle. Wọhọ uviuwou, a be rria je ru iruo kugbe, re emu kugbe, je wuhrẹ Ebaibol na evaọ okugbe ọvo.​—Olezi 133:1.

Ebẹtẹle yọ obọdẹ oria nọ ahwo uviuwou na soso a be jọ rọ unevaze ru iruo. Evaọ uwou kpobi nọ a re se Ebẹtẹle, whọ rẹ ruẹ inievo-emezae gbe erọ emetẹ nọ e roma kpobi kẹ oreva Ọghẹnẹ uruo, jẹ be rọ iruo Uvie na karo evaọ oke-kpobi. (Matiu 6:33) A rẹ hwa inievo nana osa ha, rekọ a rẹ kẹ ae uwou nọ a rẹ rria gbe emuore, a vẹ jẹ kẹ ae umutho ugho jọ rọkẹ araha rai. Ohwo kpobi evaọ Ebẹtẹle o wo ọvuọ iruo riẹ nọ o re ru, ahwo jọ a re ru iruo evaọ ọfisi, efa kọ ikichini hayo oria nọ a rẹ jọ re emu. Amọfa a re ru iruo evaọ oria nọ a rẹ jọ printi ebe, hayo oria nọ a jọ ruẹrẹ ebe na họ vi se ikoko, efa i re ru iwou nọ a be rria fo, fọrọ iwu gbe ehọ, rẹrote eware re e seba ẹraha hayo ruẹrẹ eware nọ e raha, gbe oghẹrẹ iruo efa.

Ebẹtẹle yọ oria nọ iruo e jọ vọ ahwo abọ nọ a be jọ tha iruo usi uwoma ota na uke. Ugogo ẹjiroro Ebẹtẹle kpobi họ, re a jọ etẹe kere ebe no Ebaibol ze ro wuhrẹ ahwo kpobi uzẹme na. Ibroshọ nana yọ ovo jọ evaọ usu ebe na. Utu Ẹruorote na o kẹ udu jẹ kpọ oghẹrẹ nọ a re kere iei. Nọ a kere iei no, a tẹ rọ ekọmputa vi eme na se inievo nọ e be fa ebe mai evaọ eria sa-sa wariẹ akpọ na họ re a fae, kẹsena a tẹ rọ ijini ilogbo nọ i re ru iruo vẹrẹ gaga nọ e rrọ Ebẹtẹle sa-sa ro printi riẹ, a te vi ai se ikoko nọ i bu vi idu udhusoi gbe ikpe (110,000). Evaọ edhere unọjọ utọjọ nọ a ro ru obe nana lahwe na, iviuwou Ebẹtẹle i ru ẹkabọ rai rọ tha iruo nọ e mai wuzou kpobi na uke, oye họ, iruo usi uwoma ota na.​—Mak 13:10.

• Amono a be jọ Ebẹtẹle ru iruo, kọ oghẹrẹ vẹ a be rọ rẹrote ai?

• Iruo vẹ nọ i wuzou gaga ahwo nọ a bi ru iruo evaọ Ebẹtẹle a be tha uke?

Inievo uviuwou Ebẹtẹle i re ru iruo evaọ ẹko-iruo sa-sa, be rẹrote iruo usi uwoma ota na evaọ orẹwho ọvo hayo bu viere. Inievo jọ yọ efefafa, efa e rẹ rọ ijini printi ebe, efa e rẹ ruẹrẹ ebe na họ epanọ a ti ro vi ai se ikoko, efa e rẹ rekọdo ikporakporo je ru ividio, gbe iruo efa nọ a re ru ro fiobọhọ evaọ ubrotọ yena.

Ogbẹgwae Uwou Ogha o rẹ rẹrote iruo na. Utu Ẹruorote na u re mu iruo uwou ogha kpobi họ obọ Ogbẹgwae Uwou Ogha nọ ekpako ukoko esa hayo bu viere nọ i te ziezi a rẹ jọ. Ogbẹgwae na o rẹ nẹ iyẹrẹ kẹ Utu Ẹruorote na kpahe ẹnyaharo nọ ọ rrọ iruo Uvie na evaọ korẹwho korẹwho nọ o rrọ otọ ẹruọsa rai gbe ebẹbẹ nọ a be rẹriẹ ovao dhe. Iyẹrẹ itieye na i re fiobọhọ kẹ Utu Ẹruorote na jiroro kpahe izoẹme nọ a ti kere fihọ ebe mai, hayo ro ru iwuhrẹ ukoko gbe ikokohọ. Utu Ẹruorote na u re vi inievo jọ nyai rri epanọ iruo Uvie na e rrọ evaọ iwou ogha sa-sa, yọ a rẹ kẹ Egbẹgwae Uwou Ogha na ehrẹ kpahe epanọ a sae rọ rẹrote ewha-iruo rai ziezi. (Itẹ 11:14) A re ru ọruẹrẹfihotọ re oniọvo nọ a vi ze na ọ kẹ ovuẹ nọ o rẹ bọ inievo nọ e rrọ ẹkwotọ uwou ogha nọ o weze kpohọ na ga.

Uwou ogha o rẹ tha ikoko kpobi nọ e rrọ orẹwho na uke. Inievo nọ e rrọ ẹko-iruo nọ o wo iruo na evaọ uwou ogha a re kuenu kẹ ikoko ekpokpọ nọ a gwọlọ tohọ. Inievo na a rẹ jẹ rẹrote iruo ekobaro, imishọnare, gbe esẹro okogho nọ e rrọ ẹkwotọ uwou ogha na. Uwou ogha o rẹ ma omaa ikokohọ okogho gbe erọ ubrotọ, rẹrote ebabọ Egwa Uvie ekpokpọ, jẹ ruẹ nọ a vi ebe kpohọ ikoko sa-sa. Iruo kpobi nọ a bi ru evaọ uwou ogha i bi fiobọhọ wha iruo usi uwoma ota na haro kpatiẹ.​—1 Ahwo Kọrint 14:33, 40.

• Ẹvẹ Egbẹgwae Uwou Ogha a be rọ tha Utu Ẹruorote na uke?

• Ewha-iruo vẹ a be rẹrote evaọ uwou ogha?

Re ma sai whowho “usi uwoma” na kẹ “orẹwho, orua, ẹrọunu gbe utu ahwo kpobi,” ma bi kere jẹ be fa ebe mai evaọ evẹrẹ nọ i bu vi egba ihrẹ gbe udhuvẹ-gbikpe (750). (Eviavia 14:⁠6) Kọ ẹvẹ ma be sai ro ru iruo ilogbo nana kpobi? Onana o be sae lọhọ, keme ma wo utu inievo nọ e rrọ erẹwho sa-sa nọ i bi kere ebe mai, gbe utu efefafa nọ e be fa ebe na fihọ evẹrẹ sa-sa, yọ aikpobi Isẹri Jihova.

Ẹvẹrẹ Oyibo a re ro mu eme na họ ekere. Utu Ẹruorote na oye o be rẹrote iruo Ogbẹgwae Ebe-Ikere na evaọ obọ ehri ukoko. Ẹko-iruo nana o rẹ rẹrote iruo inievo nọ i bi kere ebe na nọ e rrọ obọ ehri ukoko gbe iwou ogha jọ. Fikinọ enọ i bi kere ebe na a no erẹwho sa-sa ze, u bi fiobọhọ nọ ma be sai ro kere kpahe eware nọ e be ginẹ via evaọ erẹwho sa-sa, yọ onana o be lẹliẹ ahwo buobu wo isiuru kpahe ebe mai.

A re vi eme na se efefafa na. Nọ a tẹ ruẹ nọ eme nọ a kere na e gba no, a je kuenu kẹ ai no, a vẹ rọ ekọmputa vi ai se itu efefafa nọ e rrọ akpọ na soso re a fae fihọ ẹvẹrẹ rai, kiẹe riwi, je se eme nọ a fa na. A rẹ daoma salọ “eme egbagba nọ e rrọ uzẹme” nọ i re wo otofa ovona nọ eme Oyibo na i wo.​—Ọtausiuwoma Na 12:10.

Ekọmputa e be lẹliẹ iruo na vẹrẹ. A rẹ sae rọ ekọmputa nwene ẹta ahwo nọ a bi kere ebe hayo efefafa ha. Rekọ iruo ahwo nana e rẹ mae vẹrẹ nọ a tẹ be rehọ ekọmputa gbe ekwakwa efa nọ a sai ro ru ekiakiẹ ru iruo na. Isẹri Jihova a ru oware jọ fihọ ekọmputa rai nọ a re se Multilanguage Electronic Publishing System (MEPS) nọ u bi fiobọhọ nọ a be sai ro kere eme evẹrẹ udhusoi buobu, avọ iwoho nọ i re lele ai, a vẹ jẹ rehọ iẹe ruẹrẹ eme na họ re a printi rai.

Fikieme ma be rọ daoma ru onana kpobi, makọ rọkẹ evẹrẹ nọ umutho idu ahwo gheghe a be ta? Keme oreva Jihova o rrọ inọ “oghẹrẹ ahwo kpobi a wo esiwo je wo eriariẹ egbagba uzẹme na.”​—1 Timoti 2:3, 4.

• Ẹvẹ a bi ro kere ebe mai?

• Fikieme ma be rọ fa ebe mai fihọ evẹrẹ buobu?

Ukoko mai u bi kere jẹ be rehọ Ebaibol nọ i bu te ima buobu gbe ebe efa mai kẹ ahwo kukpe kukpe ababọ unuigho nọ ma bi se fihọ ai. Ma be bọ Egwa Uvie gbe iwou ogha, jẹ be rẹrote ae. Ukoko na o be rẹrote inievo buobu nọ i bi ru iruo evaọ Ebẹtẹle, imishọnare, je fiobọhọ kẹ ahwo okenọ okpẹtu o tẹ via. Ẹsejọhọ o sai gbe owhẹ unu inọ, ‘Ẹvẹ a be rọ ruẹ igho ru enana kpobi?’

Ma re mi abọvo-abakpe he, bru azọhọ hayo ghoro umudo ho. Dede nọ o gwọlọ nọ ma rẹ raha igho buobu evaọ iruo usi uwoma ota mai na, ma rẹ yare igho ho. Bu vrẹ ikpe udhusoi nọ i kpemu, uvitha avivẹ orọ Uwou-Eroro na o ta nọ, u mu omai ẹro inọ Jihova họ ọnọ ọ be tha omai uke gbe inọ ma te “yare igho mi ahwo hayo lẹ ahwo re a fiobọhọ kẹ omai vievie he,” yọ ma ri ru ere ẹdẹvo ho!​—Matiu 10:8.

Azọhọ unevaze ma be rọ tha iruo mai uke. Ebaibol na gbe ebe mai nọ ma bi ro wuhrẹ ahwo uzẹme na o be were ahwo buobu, fikiere a bi ru unevaze rọ tha iruo mai uke. Mai Isẹri Jihova, ma be rehọ oke gbe ẹgba mai tha iruo nana uke, jẹ be rehọ igho gbe ekwakwa efa ro ru unevaze, re u fiobọhọ kẹ ahwo ru oreva Ọghẹnẹ evaọ otọakpọ na soso. (1 Iruẹru-Ivie 29:9) Evaọ Egwa Uvie mai, gbe okenọ ma bi ru ikokohọ, ma wo itehe unevaze nọ ohwo nọ u no eva ze o re ru unevaze fihọ. Ohwo ọ rẹ sae jọ oria evuẹ jw.org mai ru unevaze re. Ẹsibuobu, ahwo nọ a fe he a rẹ mai ru unevaze, wọhọ aye-uku nọ Jesu o jiri ziezi na, fikinọ o fi ibiugho esese ivẹ họ etehe unevaze nọ o jọ etẹmpol na. (Luk 21:1-4) Fikiere, ohwo kpobi ọ rẹ sai “fi oware jọ họ akotọ” nọ o re ro ru unevaze “wọhọ epanọ ọ gba riẹ mu evaọ udu riẹ.”​—1 Ahwo Kọrint 16:2; 2 Ahwo Kọrint 9:7.

U mu omai ẹro inọ Jihova o ti gbe duobọte idu ahwo nọ a gwọlọ ‘rehọ eware eghaghae rai kẹe orro’ rọ tha iruo Uvie na uke, re oreva riẹ o ruẹsi rugba.​—Itẹ 3:9.

• Eme ọ lẹliẹ ukoko mai wo ohẹriẹ no egagọ efa kpobi?

• Eme a be rehọ azọhọ unevaze mai na ru?

Wọhọ epanọ odẹ na Ọgwa Uvie u do na, iwuhrẹ kpobi nọ a be jọ etẹe wuhrẹ i kiekpahe Uvie Ọghẹnẹ, onọ o jọ uzoẹme usi uwoma ota Jesu.​—Luk 8:1.

Egwa Uvie yọ eria egagọ uzẹme evaọ ẹwho kpobi. Isẹri Jihova a re kokohọ etẹe jọ wuhrẹ kpahe epanọ a rẹ rọ ta usi uwoma Uvie na. (Matiu 24:14) Oghẹrẹ nọ a rẹ bọ Egwa Uvie jọ i re wo ohẹriẹ no efa, rekọ aikpobi e rrọ kpatiẹ, yọ ikoko nọ e rẹ jọ Egwa Uvie jọ ru iwuhrẹ i re bu vrẹ ọvo. Evaọ umutho ikpe jọ kẹle na, ma bọ Egwa Uvie ekpokpọ nọ i bu te idu buobu no (a tẹ ghale iẹe, a be bọ isoi evaọ okpẹdẹ), re ahwo nọ a bi kurẹriẹ ziọ ukoko na kẹdẹ kẹdẹ a sae ruẹ oria jọ gọ. Ẹvẹ onana o be sae rọ lọhọ?​—Matiu 19:26.

Azọhọ unevaze nọ a ru fihọ oria ọvo jọ a be rọ bọ Egwa Uvie na. A re vi unevaze nana kpohọ uwou ogha, re a sae ruẹ ugho vi se ikoko nọ e gwọlọ bọ hayo wariẹ bọ Ọgwa Uvie jọ.

Inievo nọ e fialoma via no eria sa-sa ze nọ a rẹ hwa osa ha e be bọ Egwa Uvie na. Evaọ erẹwho buobu, a rehọ Itu Ebabọ Ọgwa Uvie mu. Itu sa-sa erọ inievo nana a rẹ kwa no ukoko ruọ ukoko evaọ orẹwho ovona, tube kpohọ eria nọ i sioma no dede re a fiobọhọ kẹ inievo na bọ Egwa Uvie rai. Evaọ erẹwho efa, a rehọ inievo nọ i wo onaa ziezi mu re a rẹrote iruo ebabọ Egwa Uvie ekpokpọ gbe enọ a be ruẹrẹ evaọ ubrotọ nọ a ghale kẹ ae. Dede nọ inievo buobu nọ i wo onaa ebabọ a rẹ fialoma ze kẹ ebabọ Ọgwa Uvie evaọ ubrotọ rai, inievo nọ e rrọ ukoko nọ a be bọ Ọgwa Uvie kẹ na e rẹ mai bu. Ẹzi Jihova gbe udu rai kpobi nọ ahwo Jihova a bi ro ru iruo na, oye o be sai ru onana kpobi lọhọ.​—Olezi 127:1; Ahwo Kọlọsi 3:23.

• Fikieme ma bi ro se eria egagọ mai Egwa Uvie?

• Eme u bi ru ei lọhọ nọ ma be sae rọ bọ Egwa Uvie evaọ akpọ na soso?

Odẹ ofuafo Ọghẹnẹ a ro se Ọgwa Uvie Isẹri Jihova kpobi. Fikiere, Ọgwa Uvie mai nọ ma re ru fuafo tẹtẹtẹ jẹ ruẹrẹ eria nọ e jariẹ raha, yọ uvẹ-ọghọ, o tẹ jẹ rrọ abọjọ egagọ mai nọ u wuzou gaga. Onana yọ oware nọ ohwo kpobi ọ rẹ sai ru.

Fialoma via nọ ewuhrẹ ọ tẹ fa no re wha ru Ọgwa Uvie na fo. Oke kpobi nọ ewuhrẹ ọ tẹ fa no, inievo-emetẹ gbe erọ emezae a rẹ rọ evawere ru Ọgwa Uvie na fo. Evaọ ẹsiẹvo ẹkpoka, a rẹ romatotọ ru orufuọ evaọ Ọgwa Uvie na. Ọkpako ukoko hayo odibo oruiruo ọ rẹ rẹrote iruo na, jẹ nya lele omaa eware nọ i fo eruo evaọ Ọgwa Uvie na. Ohwo kpobi ọ rẹ sae fialoma via ru oware jọ, inievo jọ a re hwere, ririe, hayo wozẹ otuwou na, ririe ovu no eware, ruẹrẹ egbara na họ, ru oria ame-okuo na fo, ririe inwido hayo ighẹgbe na, ku erara kufiẹ, hayo ru otafe na fo jẹ gbẹ ẹbe ighẹ na. O tẹ kawo evaọ ẹsiẹvo ẹgbukpe, a re fi ẹdẹ jọ họ nọ a re ro ru orufuọ ologbo jọ. Ma tẹ be wha emọ mai lele oma kpohọ orufuọ otiọnana, yọ ma bi wuhrẹ ae epanọ a re ro wo adhẹẹ kẹ eria egagọ mai.​—Ọtausiuwoma Na 5:1.

Fialoma via re who fiobọhọ ruẹrẹ eria nọ e raha. Kukpe kukpe, a rẹ romatotọ kiẹ Ọgwa Uvie na riwi, te obeva te otafe riẹ. Eware nọ a kiẹ via evaọ ọkiẹriwo na a re rri ro ru iruo aruẹrẹ re ọgwa na ọ jọ gbẹsinẹdẹ ẹsikpobi, a vẹ jẹ rọ ere whaha igho nọ a rẹ raha kufiẹ fiki abọgbekẹ. (2 Iruẹru-Ivie 24:13; 34:10) Ọgwa Uvie nọ ọ rrọ fuafo nọ a be rẹrote ziezi yọ oria nọ u kiehọ nọ ma rẹ jọ gọ Ọghẹnẹ. Ma tẹ be fialoma via kẹ iruo nana, u re dhesẹ nọ ma you Jihova je se oria egagọ mai gboja. (Olezi 122:1) Onana o rẹ jẹ jọ emamọ oriruo kẹ ahwo ẹwho na.​—2 Ahwo Kọrint 6:3.

• Fikieme ma gbe gbabọkẹ oria egagọ mai hi?

• Eruẹrẹfihotọ vẹ e riẹ nọ a re ro ru Ọgwa Uvie fo?

Kọ o te were owhẹ re who ru ekiakiẹ nọ i re fiobọhọ kẹ owhẹ gbe wo eriariẹ Ebaibol ziezi? Kọ whọ gwọlọ riẹ oware nọ a ta kpahe oria jọ Ebaibol na, ohwo, ẹwho, hayo oware jọ nọ a fodẹ evaọ Ebaibol na? Hayo kọ u bi gbe owhẹ unu sọ Ẹme Ọghẹnẹ ọ sai fiobọhọ kẹ owhẹ ku ẹbẹbẹ jọ nọ who wo họ? O tẹ rrọ ere, whọ rẹ sai ru ekiakiẹ evaọ oria-ebe nọ o rrọ Ọgwa Uvie na.

Whọ rẹ jariẹ ruẹ eware buobu nọ who re ro ru ekiakiẹ. O sae jọnọ who wo ebe Isẹri Jihova kpobi evaọ ẹvẹrẹ ra ha. Rekọ whọ rẹ jọ oria-ebe nọ o rrọ Ọgwa Uvie na ruẹ ebe ekpokpọ mai buobu. Whọ sae jẹ jariẹ ruẹ Ebaibol efa sa-sa nọ amọfa a fa, emamọ obe-ofeme, gbe eware ekiakiẹ efa buobu. Whọ rẹ sae jọ oria-ebe na ru ekiakiẹ kẹ omara taure ewuhrẹ o te ti muhọ hayo nọ o te kuhọ no. Otẹrọnọ ekọmputa ọ rrọ oria-ebe na, ẹsejọhọ whọ te jọ eva riẹ ruẹ Watchtower Library. Onana yọ oware nọ o rrọ eva ekọmputa nọ whọ rẹ jọ ruẹ ebe mai buobu, yọ u wo oria nọ whọ rẹ sai kere ẹme fihọ rọ gwọlọ uzoẹme jọ, ugogo ẹme jọ, hayo oria ikere jọ ababọ oke-oraha.

U re fiobọhọ kẹ emọ-isukulu nọ i re ru ẹme evaọ Ewuhrẹ Uzuazọ gbe Usi Uwoma Ota na. Whọ sae jọ oria-ebe Ọgwa Uvie na ru ekiakiẹ nọ whọ tẹ be ruẹrẹ ẹme ra kpahe. Ọsẹro Ewuhrẹ Uzuazọ gbe Usi Uwoma Ota na họ ọnọ ọ rẹ rẹrote oria-ebe na. Ọye ọ rẹ ruẹ nọ a fi ebe ekpokpọ kpobi họ eva oria-ebe na, jẹ ruẹ nọ a ruẹrẹ e rai họ ziezi. Ọye hayo oniọvo nọ o bi wuhrẹ Ebaibol kugbe owhẹ ọ rẹ sai dhesẹ oghẹrẹ nọ whọ rẹ rọ ruẹ evuẹ nọ whọ be gwọlọ kẹ owhẹ. Rekọ, ohwo ọvo ọ rẹ tọlọ ebe nọ e rrọ oria-ebe na no Ọgwa Uvie na kpo ho. Yọ u fo nọ ma rẹ rẹrote ebe na ziezi, ma re kere eme hayo si usi fihọ ae vievie he.

Ebaibol ọ ta nọ re ma sai “duku eriariẹ Ọghẹnẹ,” u re no omai eva ze re ma kiẹ gwọlọ iẹe “wọhọ ekwakwa-aghae nọ a ko dhere.” (Itẹ 2:1-5) Whọ rẹ sae jọ oria-ebe nọ o rrọ Ọgwa Uvie mu ekiakiẹ họ eru kẹ omara.

• Didi eware nọ a sai ro ru ekiakiẹ e rrọ oria-ebe Ọgwa Uvie na?

• Ono ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ oghẹrẹ nọ whọ sae rọ ruẹ evuẹ nọ whọ gwọlọ evaọ oria-ebe na?

Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Jọ elo rai o lo evaọ iraro ahwo, re a ruẹse ruẹ iruo iwoma rai, a vẹ rọ oruaro kẹ Ọsẹ rai nọ ọ rrọ obọ idhiwu na.” (Matiu 5:16) Fiki onana, ma be rọ eware nọ a bi ku evaọ ọgbọna ru iruo evaọ emamọ edhere, onọ u kugbe Itanẹte. Oria evuẹ mai evaọ Itanẹte nọ a re se jw.org họ ugogo oria Itanẹte nọ whọ sae jọ ruẹ evuẹ kpahe eware nọ Isẹri Jihova a rọwo gbe iruẹru rai. Eware vẹ e rrọ eva riẹ?

Iyo enọ nọ ahwo a rẹ nọ gaga nọ a kẹ no Ebaibol ze. Whọ rẹ sae jọ oria evuẹ na ruẹ iyo enọ jọ nọ i wuzou gaga nọ ahwo a nọ no. Wọhọ oriruo, ma jọ oria evuẹ mai na wo emebe-evẹvẹ na, Kọ Uye-Oruẹ U ti Kuhọ Ẹdẹ Jọ? gbe Kọ Ahwo nọ A Whu no A Sae Ginẹ Wariẹ Ziọ Uzuazọ? evaọ evẹrẹ nọ i bu vi egba ihrẹ (700). Whọ rẹ sae jẹ jariẹ ruẹ Ebaibol Efafa Akpọ Ọkpokpọ na evaọ evẹrẹ nọ i bu vi udhuhrẹ-gbikpe (150) gbe ebe nọ ma re ro ru uwuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo, obe wọhọ, Eme Ebaibol na Ọ rẹ Sai Wuhrẹ Omai? gbe Uwou-Eroro Na avọ Awake! ekpokpọ kpobi. Whọ rẹ sae jọ oria evuẹ mai na se hayo gaviezọ kẹ ibuobu ebe nana hayo danlodu rai kẹ omara evaọ MP3, PDF, hayo EPUB. Whọ sai tube printi umutho ewẹ-ebe jọ nọ whọ sae rọkẹ ohwo nọ o dhesẹ isiuru kpahe ovuẹ mai evaọ ẹvẹrẹ riẹ. Whọ rẹ jẹ ruẹ ebe mai nọ a ru fihọ ividio evaọ evẹrẹ obọ rọ t’ẹme buobu. Whọ rẹ sae danlodu isase Ebaibol nọ a ru wọhọ edrama, edrama nọ a si ikuigbe rai no Ebaibol ze, gbe ile ukoko na nọ whọ rẹ sai kporo evaọ okenọ o were owhẹ.

Whọ rẹ ruẹ ikuigbe uzẹme kpahe Isẹri Jihova. Whọ rẹ jẹ jariẹ ruẹ iyẹrẹ eware nọ e via kẹle na gbe ividio ekpẹkpẹe nọ e ta kpahe iruo akpọ-soso mai, eware nọ e via nọ i kpomahọ Isẹri Jihova, gbe iruo ogbodhẹ mai nọ okpẹtu o tẹ via. Whọ rẹ ruẹ ideti gbe edẹ eria nọ ma re jo kpohọ ikokohọ gbe adrẹse iwou ogha mai.

Ma be rehọ ẹkwoma idhere nana ru elo uzẹme na lo te eria nọ e mai siomano evaọ otọakpọ na. Ahwo nọ a rrọ unuakpọ kpobi a bi wo erere vọvọ no iruẹru mai ze, makọ enọ e rrọ unuakpọ nọ a re se Antarctica, nọ u thabọ gaga jẹ rrọ dhedhẹ gaga. Ma be lẹ nọ ajọ “ẹme Jihova o gbe do ruọ oria kpobi vẹrẹ vẹrẹ” evaọ otọakpọ na soso, onọ o rẹ wha oruaro se Ọghẹnẹ.​—⁠2 Ahwo Tẹsalonika 3:⁠1.

• Ẹvẹ jw.org o bi ro fiobọhọ kẹ ahwo buobu wuhrẹ kpahe iwuhrẹ uzẹme Ebaibol na?

• Eme whọ te gwọlọ nọ whọ rẹ kiẹ kpahe evaọ oria evuẹ mai na?