Epanọ Whẹ Avọ Emọ Ọzae Ra Wha Sae Rọ Rria Dhedhẹ

Otẹrọnọ ọzae hayo aye o yẹ emọ fihọ orọo jọ no taure o te ti kpohọ ofa, ọ rẹ sai wo ebẹbẹ buobu evaọ orọo okpokpọ na.b O sae gwọlọ nọ ayec na o lele oni ọmọ na dẹẹ ta ẹme kpahe oghẹrẹ nọ ọmọ na o re weze bru rie kpekpe te gbe oghẹrẹ nọ ọ rẹ raha ugho. Ẹsejọ dede, o rẹ jọ bẹbẹ kẹ egbẹnyusu gbe imoni ọzae na re a yerikugbe aye ọkpokpọ na dhedhẹ. Roro kpahe epanọ ehrẹ Ebaibol e sai ro fi obọ họ kẹ iviuwou itieye na fi ebẹbẹ nana kparobọ.

OYERIKUGBE 1: ONI HAYO ỌSẸ EMỌ NA DẸẸ

Nọ ọzae jọ avọ aye riẹ a fa no, ọ tẹ rehọ aye nọ a re se Judith evaọ obọ Namibia. Judith ọ ta nọ: “Oni emọ na ọ ta kẹ ae nọ, mẹ yọ aye ọkpokpọ ọsẹ rai, inọ otẹrọnọ me yẹ emọ kẹ ọsẹ rai, a rehọ emọ na wọhọ inievo rai hi. Eme nọ oni emọ na ọ ta na e da omẹ gaga, keme mẹ rehọ emọ na wọhọ emọ obọmẹ.”

Ahwo jọ a ta nọ usu nọ oniọmọ o wo kugbe ọmọ o rẹ sae ga te epanọ u re ro fi ẹbẹbẹ họ orọo nọ oni na o no no. Evaọ ẹsibuobu, oni ọmọ na avọ aye ọkpokpọ na a rẹ mai wo ẹbẹbẹ. Kọ eme ọ rẹ sai fi obọ họ?

Oware jọ nọ o sai fi obọ họ: Ru ei vẹ kẹ aye nọ wha gbẹ fa-orọo no na re ọ riẹ ọnyaba riẹ. Whọ gbẹ be kuvẹ re oni emọ na ọ nya kugbe emọ na vievie he, who bi fi obọ họ kẹ emọ na ha.d Uzẹme riẹ họ, ọsẹgboni nọ o yẹ ọmọ, ae a wo owha-iruo nọ a re ro wuhrẹ ọmọ. (Itẹ 23:22, 25) Ghele na, whọ tẹ kẹ oni emọ na uvẹ gahrọ, whọ sai ru aye ọkpokpọ ra na eva dha. Fikiere, o gwọlọ nọ who le oni emọ na no oma emọ na riẹriẹriẹ hẹ, yọ whọ nwane kẹe uvẹ gahrọ gbe he.

RỌKẸ ỌSẸGBONI EMỌ NA

• Nọ who te bi lele ọrivẹ-orọo nọ whẹ aviẹ a fa-orọo no ta ẹme, ta kpahe emọ na ọvo orọnikọ eware efa jọ họ. Wọhọ oriruo, whọ sae rọ areghẹ nọe sọ ọ sai fi oke jọ họ nọ o re ro se emọ na evaọ oke uvo. Onana o mai woma viukpenọ o re se ai evaọ oke nọ u je rie hayo evaọ udevie aso.

• Otẹrọnọ emọ ra a gbẹ be rria kugbe owhẹ hẹ, whọ sae rọ ifonu se ai, kere ileta hayo rehọ ekọmputa vi uwou se ai, re wha hae ta ẹme kugbe. (Iziewariẹ 6:6, 7) Onana o sai fi obọ họ kẹ owhẹ riẹ ebẹbẹ nọ emọ ra a be rẹriẹ ovao dhe, jẹ rọ ere kẹ ae ohrẹ nọ o sai fi obọ họ kẹ ae.

RỌKẸ AYE NỌ Ọ BE YỌRỌ EMỌ ỌZAE RIẸ

• Dhesẹ ororokẹ rọkẹ oni emọ na ẹkwoma oni na nọ who re ru re ọ riẹ nọ orọnikọ who bi ru re emọ na a rehọ owhẹ wọhọ oni rai hi. (1 Pita 3:8) Hae vuẹ oni na kpahe epanọ emọ na e rrọ, maero hae ta emamọ ẹme kpahe emọ na kẹe. (Itẹ 16:24) Hae nọe re ọ vuẹ owhẹ oware nọ who re ru otẹrọnọ emọ na a be dina veghe uzou, je yere iei nọ ọ tẹ vuẹ owhẹ oware nọ whọ sai ru.

• Whọ whẹtiẹ emọ na họ oma gahrọ evaọ iraro oni rai hi. Aye nọ a re se Beverly nọ ọ be rria obọ America, ọ ta nọ: “Emọ ọzae mẹ a gwọlọ nọ a re se omẹ oni rai. Mẹ rọwo kẹ ae nọ a sai se omẹ oni rai evaọ uwou na, rekọ a se omẹ ere he evaọ iraro oni rai hayo inievo oni rai. Onana u ru nọ mẹ avọ oni rai ma be rọ riẹ yerikugbe ziezi. Mẹ aviẹ gbe emọ na ma tube kpohọ arozaha kugbe evaọ obọ isukulu emọ na.”

RỌKẸ ONI EMỌ NA GBE AYE NỌ Ọ BE YỌRỌ EMỌ ỌZAE RIẸ

• Whọ ta ẹme oyoma kpahe oni emọ na evaọ iraro emọ na vievie he, hayo whẹ nọ whọ rrọ oni emọ na, whọ ta ẹme oyoma kpahe aye ọsẹ emọ na evaọ iraro emọ na gbe he. O rrọ lọlọhọ re eme itieye na i no owhai unu ze, rekọ o rẹ kẹ emọ na uye gaga. Yọ whọ riẹ oke hayo epanọ emọ na a te rọ wariẹ eme na ha. (Ọtausiuwoma Na 10:20) Otẹrọnọ emọ ọzae ra a ta kẹ owhẹ nọ oni rai ọ jẹ raha owhẹ, whọ nwane dheva ha. Whọ sae ta kẹ ae nọ: “O dina kẹ omẹ uye nọ oni rai ọ ta ere. Eva mẹ e be dha oni rai gaga, rekọ wha riẹ nọ eva e tẹ be dha ohwo, ọ rẹ ta eme nọ i fo ho.”

• Jọ oni emọ na gbe aye nọ ọ be yọrọ emọ ọzae riẹ a daoma fi izi jọ họ nọ a re koko. O gbẹ lọhọ ere he, wha sai ru ei vẹ kẹ emọ na re a riẹ ohẹriẹ nọ o rrọ owhai imava na, ababọ unu nọ wha rẹ rọ raha ohwohwo kẹ emọ na. Roro kpahe onana:

  Aye nọ ọ be yọrọ emọ ọzae riẹ: Timothy, whọ tẹ re emu no, iviena wozẹ imidhe nọ whọ rọ re emu na.

  Timothy: Evaọ obọ uwou oni mẹ, ma rẹ nyasiọ ae ba kẹ oni mai re ọ wozẹ.

  Aye nọ ọ be yọrọ emọ ọzae riẹ (avọ evedha): Ekpehre uruemu o wuhrẹ owhai na.

  Kọ oghẹrẹ nọ ọ rọ ta ẹme na u woma?

  Aye nọ ọ be yọrọ emọ ọzae riẹ (avọ unu u ro kpotọ): U woma, rekọ evaọ obonẹ, emọ e rẹ wozẹ imidhe nọ mai kpobi ma rọ re emu.

• Whọ m’omaa oware ovo fihọ kẹ emọ na evaọ okenọ aye ọsẹ rai ọ gwọlọ vi ai uwou hu. (Matiu 7:12) Otẹrọnọ o gbahọ nọ whẹ oni emọ na avọ emọ na wha re ru oware na, mi aye ọsẹ emọ na uvẹ taure whọ tẹ te vuẹ emọ na.

OYERIKUGBE 2: EMỌ ỌZAE NA NỌ E KPAKO NO

Obe jọ o ta kpahe aye jọ nọ ọ jẹ vioja fiki oghẹrẹ nọ ọzae riẹ ọ be rọ thothọ emọ riẹ nọ e kpako no, inọ ọzae na ọ be rọwo nọ emọ na e be wharo kpahe ọyomariẹ hẹ. Ọ ta nọ: “Eva e tẹ jẹ dha omẹ gaga.” Eme who re ru re whẹ avọ emọ ọzae ra nọ e kpako no wha sae riẹ yerikugbe ziezi?

Oware jọ nọ o sai fi obọ họ: Daoma fi omara họ ẹta emọ na. Ebaibol ọ ta nọ: “Wha jọ ohwo kpobi ọ kake guọlọ ewoma ọrivẹ riẹ, re ọ tẹ guọlọ ewoma omobọ riẹ.” (1 Ahwo Kọrint 10:24) Daoma wo otoriẹ oware nọ o be lẹliẹ emọ na ru owhẹ ere. Nọ ọzae o te wo aye ọfa, udu u re bru emọ na sọ ọsẹ rai o gbe ti you rai. Hayo a rẹ sai roro nọ a tẹ rehọ aye ọsẹ rai wọhọ oni rai, o te lẹliẹ eva dha oni rai. Evaọ abọdekọ riẹ, ọsẹ na ọ sai roro nọ ọ tẹ ta ẹme kẹ emọ na gahrọ, o sai ru emọ na si oma noi.

Ukpenọ whọ rẹ gba emọ na họ re a you owhẹ, u fo re ae ọvo a you owhẹ no eva ze. Re a ta uzẹme, o nwani kiehọ họ re whọ gba ohwo họ you owhẹ. (Ole nọ o vi Ile 8:4) Fikiere, daoma riẹ oghẹrẹ eware nọ who re rẹro riẹ mi emọ ọzae ra.

Whọ nwane rọ evedha ta oware kpobi nọ o ziọ owhẹ iroro ho, o tẹ make rọnọ a bi ru owhẹ thọ. (Itẹ 29:11) Otẹrọnọ o rrọ bẹbẹ kẹ owhẹ re whọ kpọ ẹmeunu ra, lẹ se Ọghẹnẹ, wọhọ epanọ Devidi ovie na o ru, inọ: “O ỌNOWO, rehọ osu mu kẹ unu mẹ, re whọ jọ ọnọ o re rovie ẹthẹ igbenu mẹ!”—Olezi 141:3.

Otẹrọnọ a rehọ owhẹ ziọ uwou na di emọ na họ, whọ te ruẹ nọ oghẹrẹ nọ who di uwou na họ na u kiehọ emọ na oma. Fikiere, who mu eware nwene evaọ uwou na ha, maero kọ evaọ ukpẹ nọ a be wezẹ. Hayo whọ sae kwa kpohọ oria ofa.

OYERIKUGBE 3: EGBẸNYUSU GBE IMONI

Aye jọ nọ a re se Marion evaọ obọ Canada, nọ ọ be yọrọ emọ ọzae riẹ, ọ ta nọ: “Ọsẹgboni mẹ a rẹ dẹ eware kẹ ọmọ mẹ, rekọ a rẹ dẹ kẹ emọ ọzae mẹ hẹ. Mẹ avọ ọzae mẹ ma vẹ dẹ kẹ ae, rekọ orọnikọ ẹsikpobi ugho o rẹ jọ omai obọ họ.”

Oware jọ nọ o sai fi obọ họ: Rri orọo ra ghaghae. Vuẹ imoni gbe egbẹnyusu ra inọ orọo ra o ghare kẹ owhẹ gaga. (1 Timoti 5:8) Dede nọ imoni gbe egbẹnyusu ra a sae nwani you ọzae ra gbe emọ riẹ ovavo ho, ta kẹ ae nọ a hae rọ unu kpotọ ta ẹme kẹ ae. Vuẹ ae nọ a gbẹ be kẹ emọ na ovao ho, o rẹ jọ emọ na oma oghẹrẹ jọ.

Otẹrọnọ who kpohọ orọo avivẹ, daoma kẹ ọsẹgboni ọzae ọsosuọ ra uvẹ re a si kẹle emọ nọ who yẹ kẹ ae na. Aye jọ nọ a re se Susan nọ ọ be rria obọ England ọ ta nọ: “Nọ ọzae mẹ o whu no, mẹ tẹ wariẹ rọo evaọ ẹgbukpe gbe emerae ezeza nọ i lele i rie, yọ o jọ bẹbẹ kẹ ọsẹgboni riẹ re a were eva kugbe ọzae ọkpokpọ mẹ na. Rekọ eware i woma viere nọ ma kẹ emọ nọ me yẹ kẹ ae na uvẹ re a hae rọ ifonu se ai, je yere ai kẹ obufihọ rai.”

Ohwo ọ tẹ rehọ ọzae hayo aye nọ ọ rọo no vẹre, o lọhọ họ re ọ sae rria kugbe uviuwou okpokpọ na dhedhẹ. Rekọ who te fi ehrẹ Ebaibol họ iruo, irere buobu i re noi ze, keme Ebaibol ọ ta nọ: “Areghẹ a rẹ rehọ bọ uwou, eriariẹ a rẹ rehọ tọ e họ.”—Itẹ 24:3.