UZOẸME UKE NA | EBAIBOL NA—IKU EPANỌ Ọ SAE RỌ ZỌ
Ebaibol na Ọ Zọ Dede nọ A Kaki Kere Eme Riẹ Fihọ Eware nọ E rẹ Kake Raha
EWARE NỌ E RẸ KAKE RAHA: Eware ọsosuọ nọ ahwo nọ a kaki kere Ebaibol na a kere eme rai fihọ họ, papirọs gbe eviẹ-erao.a (2 Timoti 4:13) Ẹvẹ eware yena e hae rọ lẹliẹ eme Ebaibol na vru no?
Papirọs o rẹ bẹre, ekọlọ riẹ e rẹ kaki nwene, yọ u re kri ẹraha ha. Ezae ivẹ jọ nọ a re se Richard Parkinson gbe Stephen Quirke nọ i wuhrẹ kpahe eware anwae ahwo Ijipti a ta nọ, “Papirọs o rẹ raha te epanọ u re ro whowho no, je zihe ruọ ẹkpẹ gheghe nọ oke o be nyaharo na. Nọ a te fi ei họ oria, uko na soso o rẹ sai mu itutu, yọ ehẹhẹ e rẹ sae re iẹe no nọ a tẹ tọe fihọ otọ.” Papirọs jọ dede nọ a duku, e kake raha keme oria nọ a fi rai họ u dhẹ hayo o rroro gahrọ.
Oviẹ-arao o rẹ tọ vi papirọs, rekọ o rẹ raha nọ a gbẹ rẹrotei ziezi hi, hayo nọ a te fi ei họ oria nọ u dhẹ gaga hayo oria nọ o rroro gahrọ.b Emerao e rẹ re oviẹ-arao re. Fiki onana, obe na Everyday Writing in the Graeco-Roman East o ta nọ, “Ebe anwae e rẹ tọ vievie he.” Fikiere, o hae jọnọ Ebaibol na ọ raha, eme riẹ kpobi e hai ti vru no.
EPANỌ EBAIBOL NA Ọ SAE RỌ ZỌ: Uzi ahwo Ju o gba ovie kpobi họ nọ o re ‘kere Uzi nana họ obe kẹ omariẹ,’ koyehọ ebe isoi ọsosuọ Ebaibol na. (Iziewariẹ 17:18) Ofariẹ, ikere-ebe sa-sa a wariẹ kere eme Ebaibol na fihọ iko-ebe buobu. Yọ evaọ ikpe udhusoi ọsosuọ, whọ rẹ ruẹ Ikereakere na soso evaọ iwou-egagọ ahwo Izrẹl gbe eria nọ i thabọ wọhọ obọ Masidonia! (Luk 4:16, 17; Iruẹru Ikọ 17:11) Kọ ẹvẹ iko-ebe jọ nọ i kri gaga no e sae rọ zọ te oke mai na?
Iko-ebe nọ a re se Iko-Ebe Abade Owhuowhu nọ e rria ikpe buobu evaọ eria nọ a sẹro rai fihọ, wọhọ ithẹ nọ a rọ ẹkpẹ ma, ighogho itho, gbe eria nọ e rrọ yaya
Ọzae jọ nọ a re se Philip W. Comfort nọ o wuhrẹ kpahe Ikereakere Griki na gaga ọ ta nọ, “Ahwo Ju a wo uruemu nọ a jẹ hae rọ sẹro iko-ebe Ikereakere na fihọ ithẹ nọ a rọ ẹkpẹ ma.” O wọhọ nọ Ileleikristi a ruabọhọ ọkpọ uruemu ovona. Fiki onana, ahwo a duku iko-ebe Ebaibol jọ nọ i kri gaga no evaọ ithẹ nọ a ma, ighogho itho, gbe eria nọ e rrọ yaya.
OWARE NỌ U NO ONANA ZE: Iko-ebe Ebaibol buobu gbidi gbidi, makọ enọ e vrẹ ikpe idu ivẹ (2,000) no dede, e gbẹ riẹ rite inẹnẹ. Obe anwae ovuovo nọ u wo iko-ebe nọ i kri te enẹ no o rrọ họ.
a Papirọs yọ obe nọ a ru no oghẹrẹ ẹbe jọ ze, yọ ẹbe nana ọ rẹ jọ evaọ ame.
b Wọhọ oriruo, ẹme nọ egọmeti America ọ whobọhọ inọ a gbẹ rrọ otọ esuo ohwo ọvo ho, koyehọ United States Declaration of Independence, oviẹ-arao a kere i rie fihọ. Rekọ enẹna nọ oware wọhọ ikpe egba ivẹ gbe udhuvẹ gbe ikpe (250) e ruọ emu no na, eme riẹ buobu i voro no te epanọ a gbẹ be sai ro sei hi.