სიყვარულით აღსავსე მოწვევა დაქანცულთათვის
„მოდით ჩემთან, ყოველნო მაშვრალნო და ტვირთმძიმენო, და მე მოგასვენებთ თქვენ“ (მათე 11:28).
ახალი წელთაღრიცხვით დაახლოებით 32 წლის დასაწყისში იესო იმყოფებოდა მესამე სამქადაგებლო მოგზაურობაში გალილეის მხარეში. ის დადიოდა ქალაქებსა და სოფლებში და „ასწავლიდა მათ სინაგოგებში, ქადაგებდა სასუფევლის სახარებას, კურნავდა ყოველგვარ სენს და ყოველგვარ უძლურებას“. ამ მოგზაურობის დროს მან დაინახა ხალხის ბრბო და „შეებრალა ისინი, ვინაიდან ისინი დაუძლურებულნი და დაფანტულნი იყვნენ, როგორც უმწყემსო ცხვარი“ (მათე 9:35, 36).
2 მაგრამ იესოს არა მარტო შეებრალა, არამედ უფრო მეტიც გააკეთა მათთვის. იმის შემდეგ, რაც ასწავლა თავის მოწაფეებს ვედრებით მიემართათ ‘სამკლის უფლისთვის’, იეჰოვა ღმერთისთვის, მან გააგზავნა ისინი ხალხის დასახმარებლად (მათე 9:38; 10:1). შემდეგ პირადად დაარწმუნა ხალხი, რომ სინამდვილეში არსებობს შვებისა და ნუგეშის საშუალება. მან მიმართა მათ გულითადი მოწვევით: „მოდით ჩემთან, ყოველნო მაშვრალნო და ტვირთმძიმენო, და მე მოგასვენებთ თქვენ. იტვირთეთ ჩემი უღელი და ისწავლეთ ჩემგან, ვინაიდან მე მშვიდი და თავმდაბალი ვარ, და ჰპოვებთ სულის სიმშვიდეს“ (მათე 11:28, 29).
3 დღეს ჩვენ ვცხოვრობთ ისეთ დროს, როდესაც მრავალი ადამიანი ზედმეტად დამძიმებულად და გადატვირთულად გრძნობს თავს (რომაელთა 8:22; 2 ტიმოთე 3:1). თავის სარჩენი ფული რომ იშოვოს, ზოგიერთი იმდენ დროსა და ენერგიას ხარჯავს, რომ აღარ რჩება ოჯახისთვის, მეგობრებისთვის ან კიდევ სხვა რამისთვის. მრავალი შეპყრობილია სერიოზული ავადმყოფობით, დარდით, დეპრესიითა და სხვა ფიზიკური თუ ემოციური პრობლემებით. რადგან ასეთ ზემოქმედებას გრძნობენ, ზოგიერთები ცდილობენ შვება იმაში ჰპოვონ, რომ მიჰყვნენ ყველანაირ სიამოვნებებს, ჭამა-სმასა და ნარკოტიკების ბოროტად გამოყენებასაც კი. ამით კი ისინი, რასაკვირველია, მხოლოდ ბიწიერ წრეში ხვდებიან, რომელსაც მათთვის უფრო და უფრო მეტი პრობლემები და სიძნელეები მოაქვს (რომაელთა 8:6). ცხადია, იესოს სიყვარულით აღსავსე მოწვევა ისევე მიმზიდველად ჟღერს დღეს, როგორც ჟღერდა მაშინ.
4 მაგრამ იესოს დროს რა ახდენდა ხალხზე ისეთ გავლენას, რომ ისინი გამოიყურებოდნენ როგორც „დაუძლურებულნი და დაფანტულნი“, რაც იესოში სიბრალულს იწვევდა? რომელ მრავალ ტვირთს ეზიდებოდნენ ისინი თავიანთი მხრებით და როგორ დაეხმარებოდა იესოს მოწვევა? ამ კითხვებზე მიღებული პასუხები დაგვეხმარება, სარგებლობა მივიღოთ იესოს სიყვარულით აღსავსე მოწვევიდან, რომლითაც მან მიმართა ყველა დაქანცულს.
‘მაშვრალნი და ტვირთმძიმენი’
5 საინტერესოა, რომ მხოლოდ მათე მოიხსენიებს იესოს მსახურების ამ შემთხვევას. გადასახადების ამკრეფმა მათემ, რომელიც აგრეთვე ცნობილი იყო როგორც ლევი, კარგად იცოდა იმ ერთი კონკრეტული ტვირთის შესახებ, რომელსაც ადამიანები ეზიდებოდნენ (მათე 9:9; მარკოზი 2:14). წიგნში „ცხოვრება იესოს დროს“ (Daily Life in the time of Jesus), ნათქვამია: „გადასახადები, რომლებიც [ებრაელებს უნდა] გადაეხადათ ფულით ან ნატურით, მეტისმეტად მაღალი იყო, მაგრამ ბევრად უფრო დამამძიმებელი იყო მათთვის ის, რომ ერთდროულად ორი სახის გადასახადი არსებობდა: სამოქალაქო და რელიგიური და ორივე მაღალი იყო“.
6 რაც ყოველივე ამას განსაკუთრებით მძიმეს ხდიდა, იყო იმ დროინდელი საგადასახადო სისტემა. რომაელი თანამდებობის პირები პროვინციებში გადასახადების აკრეფის უფლებას აძლევდნენ იმ პიროვნებებს, ვინც მაღალ თანხას სთავაზობდა. ისინი კი თავის მხრივ გადასახადების აკრეფის მიმდინარე სამუშაოს ზედამხედველობის გასაწევად ადგილობრივი მოსახლეობიდან ქირაობდნენ პიროვნებებს. და ყოველი მათგანი ამ პირამიდის მსგავს სტრუქტურაში სრულიად გამართლებულად თვლიდა, გაეზარდა საკუთარი საკომისიო გასამრჯელო, ანუ წილი. მაგალითად, ლუკა გვამცნობს, რომ „იყო კაცი ვინმე, სახელად ზაქე — მებაჟეთა უფროსი და მდიდარი“ (ლუკა 19:2). ‘მებაჟეთა უფროსმა’, ზაქემ, და მათ, ვისაც ის ზედამხედველობდა, ცხადია, მოაწყვეს თავიანთი ბედნიერება ხალხის უბედურების ხარჯზე. ასეთი სისტემით წარმოშობილმა მდგომარეობის ბოროტად გამოყენებამ და გახრწნილობამ ადამიანები აიძულა გადასახადების ამკრეფები ცოდვილებად და მეძავებად ჩაეთვალათ და მრავალ შემთხვევაში ეს მართებულიც იყო (მათე 9:10; 21:31, 32; მარკოზი 2:15; ლუკა 7:34). რადგან საგადასახადო ტვირთი ადამიანებისთვის აუტანელი იყო, არ არის გასაკვირი, რომ მოციქულმა პავლემ საჭიროდ ჩათვალა თანაქრისტიანებისთვის შეხსენება, არ გაღიზიანებულიყვნენ რომაელთა უღელქვეშ და ‘მიეცათ ყველასთვის, რაც ეკუთვნის: ვისაც ხარკი — ხარკი, ვისაც ბაჟი — ბაჟი’ (რომაელთა 13:7ა; შეადარე ლუკა 23:2).
7 პავლემ ქრისტიანებს აგრეთვე შეახსენა მიეცათ „ვისაც შიში — შიში, ვისაც პატივი — პატივი“ (რომაელთა 13:7ბ). რომაელები ცნობილი იყვნენ სისხლის სამართლის კანონების სისასტიკითა და სიმკაცრით. ხალხზე ძალაუფლების შესანარჩუნებლად ხშირად იყენებდნენ გამათრახებას, გაროზგვას, ციხის სასტიკ პირობებსა და სასჯელებს (ლუკა 23:32, 33; საქმეები 22:24, 25). აგრეთვე, იუდეველთა ბელადებს უფლება ჰქონდათ მიცემული, ადამიანებისთვის ისეთი სასჯელები გამოეტანათ, როგორსაც თვითონ ჩათვლიდნენ სათანადოდ (მათე 10:17; საქმეები 5:40). ასეთი სისტემა, რა თქმა უნდა, განსაკუთრებით რეპრესიული და დესპოტურიც კი იყო ყველასთვის, ვინც მასში ცხოვრობდა.
8 მაგრამ რომაელების ხარკებსა და კანონებზე უარესი იყო ის ტვირთი, რომელიც რელიგიურმა ბელადებმა აჰკიდეს უბრალო ხალხს. როგორც სჩანს, სინამდვილეში ეს აწუხებდა იესოს, როდესაც აღწერა ადამიანები, როგორც ‘მაშვრალნი და ტვირთმძიმენი’. იესომ თქვა, რომ დაჩაგრული ხალხისთვის ნუგეშისა და იმედის მოტანის ნაცვლად, რელიგიურმა წინამძღოლებმა ‘შეკრეს მძიმე ტვირთი და ზურგზე აჰკიდეს ადამიანებს, თავად კი თითის დაძვრაც არ მოისურვეს’ (მათე 23:4; ლუკა 11:46). შეუძლებელია არ შეამჩნიო, რომ სახარებებში რელიგიური წინამძღოლები, განსაკუთრებით კი მწიგნობრები და ფარისევლები, ნათლად არიან აღწერილი, როგორც ქედმაღალი, უგულო და პირფერი ადამიანები. ისინი უბრალო ხალხს ზემოდან დაჰყურებდნენ, გაუნათლებელ და უწმიდურ ხალხად თვლიდნენ და ეზიზღებოდათ მათ შორის მყოფი უცხოელებიც კი. ერთ-ერთ კომენტარში მათ დამოკიდებულებაზე აღნიშნულია: „ჩვენ დროს პიროვნება, რომელიც ზედმეტად ტვირთავს ცხენს, კანონის წინაშეა პასუხისმგებელი. რა შეიძლება ითქვას ადამიანზე, რომელმაც 613 კანონი აჰკიდა ‘უბრალო ადამიანებს’, რომლებსაც არ ჰქონდათ რელიგიური განათლება; არაფერი გაუკეთებია მათ დასახმარებლად და მსჯავრიც კი დასდო, როგორც უღმერთოებს?“ რასაკვირველია, სინამდვილეში ტვირთი იყო არა მოსეს რჯული, არამედ მრავალი ტრადიცია, რომლებიც თავს მოახვიეს ადამიანებს.
სიძნელეების რეალური მიზეზი
9 ადამიანებზე დაკისრებული საგადასახადო ტვირთი დროდადრო ისეთი მძიმე ასატანი ხდებოდა, რომ ვრცელდებოდა სიღარიბე. ისრაელებს უნდა გადაეხადათ მოსეს რჯულით დადგენილი გონივრული გადასახადები. გარდა ამისა, სოლომონის მმართველობის დროს ადამიანები ზრუნავდნენ ძალიან ძვირადღირებულ ეროვნულ პროექტებზე, ისეთებზე, როგორიც იყო ტაძრისა და სხვა შენობების აშენება (მესამე მეფეთა 7:1–8; 9:17–19). ბიბლია მოგვითხრობს, რომ მიუხედავად ამისა, ხალხი ‘ჭამდა, სვამდა, მხიარულობდა. . . უშიშრად ისხდა სოლომონის დროს იუდა და ისრაელი, თითოეული თავისი ვენახის ძირას და თავისი ლეღვის ძირას დანიდან ვიდრე ბერშებამდე’ (მესამე მეფეთა 4:20, 25). რით აიხსნებოდა ასეთი განსხვავება?
10 სანამ ხალხი მყარად მიჰყვებოდა ჭეშმარიტ თაყვანისცემას, ხარობდა იეჰოვას კეთილგანწყობილებით და მძიმე ეროვნული ხარჯების მიუხედავად, უსაფრთხოებით იყო კურთხეული და ჰყვაოდა. მაგრამ იეჰოვამ გააფრთხილა, რომ თუ ისინი ‘განუდგებოდნენ და არ დაიცავდნენ მის ბრძანებებს’, მათი მდგომარეობა სერიოზულად შეიცვლებოდა. სინამდვილეში, ‘ხალხთა შორის ისრაელი საიგავოდ და დასაცინად შეიქნებოდა’ (მესამე მეფეთა 9:6, 7). ზუსტად ასეც მოხდა. ისრაელი მოექცა უცხო ქვეყნის მპყრობელობაში და ოდესღაც დიდებული სამეფო ჩვეულებრივ კოლონიად იქცა. როგორი საშინელი საზღაურია სულიერი ვალდებულებების უგულებელყოფისათვის!
11 ყველაფერი ეს გვეხმარება იმის გაგებაში, თუ რატომ იგრძნო იესომ, რომ ადამიანები, რომლებიც მან ნახა, „დაუძლურებულნი და დაფანტულნი იყვნენ“. ესენი იყვნენ ისრაელები, იეჰოვას ხალხი, რომლებიც მთლიანობაში ცდილობდნენ ეცხოვრათ ღმერთის კანონების მიხედვით და თაყვანი ეცათ მისთვის მისაღები სახით. მიუხედავად ამისა, მათ ექსპლუატაციას უწევდნენ და ჩაგრავდნენ არა მხოლოდ პოლიტიკური და კომერციული ხელმძღვანელები, არამედ მათ შორის მყოფი განდგომილი რელიგიური წინამძღოლებიც. ისინი იყვნენ „როგორც უმწყემსო ცხვარი“, რადგან არავინ ზრუნავდა მათზე და არავინ იყო მათი დამცველი. მათ სჭირდებოდათ დახმარება, რათა გამკლავებოდნენ უსასტიკეს რეალობას. რა დროული იყო იესოს სიყვარულითა და სიკეთით აღსავსე მოწვევა!
იესოს მოწვევა დღეს
12 ბევრ რამეში დღესაც მსგავსი მდგომარეობაა. წრფელი ადამიანები, რომლებიც ცდილობენ პატიოსნად იცხოვრონ, რწმუნდებიან, რომ დღევანდელი გახრწნილი სისტემის ზეგავლენა და მოთხოვნები ძნელი ასატანია. ისინიც კი, ვინც თავისი სიცოცხლე იეჰოვა ღმერთს მიუძღვნა, არ არიან დაზღვეულები ამ გახრწნილი სისტემის ზეგავლენისგან. ცნობები უჩვენებს, რომ იეჰოვას ზოგიერთი მოწმისთვის სულ უფრო და უფრო ძნელი ხდება, შეასრულოს თავისი ყველა მოვალეობა, მიუხედავად იმისა, რომ სურს ამის გაკეთება. ისინი თავს გრძნობენ ძალიან გადატვირთულად, გადაღლილად, დატანჯულად. აგრეთვე მრავალი ფიქრობს, რომ ადვილი იქნებოდა მიეტოვებინა ყველაფერი და გადაკარგულიყო სადმე, რათა გონს მოსულიყო. თუ გიგრძვნია ოდესმე შენც ასე თავი? თუ იმყოფება ასეთ მდგომარეობაში რომელიმე შენი ახლობელი? დიახ, იესოს გულითადი მოწვევა დღესაც დიდად მნიშვნელოვანია.
13 სანამ სიყვარულით მოიწვევდა ხალხს, იესომ თქვა: „ყოველივე ჩემი მამის მიერ გადმომეცა მე და არავინ იცნობს ძეს, გარდა მამისა. არც მამას იცნობს ვინმე, გარდა ძისა, და იმისა, ვისაც ძეს სურს, განუცხადოს“ (მათე 11:27). იმის გამო, რომ იესოსა და მამას შორის ასეთი ახლო ურთიერთობაა, ჩვენ შეგვიძლია დარწმუნებული ვიყოთ, რომ იესოს მოწვევის მიღებითა და მის მოწაფეებად გახდომით, შეგვიძლია ახლო ურთიერთობის დამყარება იეჰოვასთან, ‘ყოველი ნუგეშის ღმერთთან’ (2 კორინთელთა 1:3; შეადარე იოანე 14:6). უფრო მეტიც, რადგან ‘ყოველივე მას გადაეცა’, მხოლოდ იესო ქრისტეა აღჭურვილი ძალაუფლებით, შეგვიმსუბუქოს მრავალი ტვირთი. რომელი მრავალი ტვირთი? რომელიც თავს მოგვახვია გახრწნილმა პოლიტიკურმა, კომერციულმა და რელიგიურმა სისტემებმა და აგრეთვე მემკვიდრეობით გადმოცემული ცოდვისა და არასრულყოფილების ტვირთი, რომელიც გვაწევს მხრებზე. როგორი გამამხნევებელი და მანუგეშებელია დასაწყისშივე ამაზე ფიქრი!
14 იესომ გააგრძელა: „მოდით ჩემთან, ყოველნო მაშვრალნო და ტვირთმძიმენო, და მე მოგასვენებთ თქვენ“ (მათე 11:28). რა თქმა უნდა, იესო არ ლაპარაკობდა რომ ადამიანებს თავი აერიდებინათ მძიმე შრომისთვის, რადგან ხშირად აძლევდა რჩევა-დარიგებას მოწაფეებს, ყოველი ძალ-ღონე მოეკრიბათ მათზე დაკისრებული სამუშაოს შესასრულებლად (ლუკა 13:24). მაგრამ სიტყვა ‘მაშვრალი’ ნიშნავს იმას, ვინც ასრულებს ხანგრძლივ და დამქანცველ სამუშაოს და რომელიც ხშირად უსარგებლოა. სიტყვა ‘ტვირთმძიმე’ ნიშნავს, იყო შესაძლებლობაზე მეტად გადატვირთული. მათ შორის განსხვავება შეიძლება დაინახო ორი ადამიანის შედარებით: ერთი თხრის განძს, მეორე კი — თხრილს შრომა-გასწორების კოლონიაში. ორივე ერთნაირად მძიმედ შრომობს. ერთისთვის სამუშაო სასიამოვნოა, მეორესთვის კი უსასრულოდ მძიმე. ის, რაც ამ ორ სამუშაოს განასხვავებს არის მიზანი ან მიზნის უქონლობა.
15 თუ გრძნობ თავს ‘მაშვრალ და ტვირთმძიმე’ ადამიანად, რომელსაც ძალიან ბევრი საქმეები აქვს, რაც უამრავ დროსა და ენერგიას მოითხოვს? საკმაოდ მძიმე ხომ არ გეჩვენება შენი მრავალი ტვირთი? თუ ასეა, შეიძლება სასარგებლო იყოს საკუთარ თავს ჰკითხო: რისთვის ვშრომობ? რა ტვირთს ვატარებ? ამ საკითხთან დაკავშირებით ბიბლიის ერთ-ერთმა განმმარტებელმა 80 წელზე მეტი წლის წინ თქვა: „თუ ჩვენ განვიხილავთ ცხოვრების მრავალ ტვირთს, ისინი ორ კატეგორიად იყოფა; შეგვიძლია მათ ვუწოდოთ ნებაყოფლობით აღებული და გარდაუვალი: ჩვენი მოქმედებებით ან ჩვენი მოქმედებებისგან დამოუკიდებლად გამოწვეული“. შემდეგ მან დაუმატა: „ჩვენი თავის ზედმიწევნით შემოწმების შედეგად მრავალი გაკვირვებით აღმოაჩენს, რომ ჩვენი მრავალი ტვირთის უმეტეს ნაწილს ნებაყოფლობით ვიღებთ საკუთარ თავზე“.
16 რომელია იმ მრავალი ტვირთიდან ზოგიერთი, რომელსაც საკუთარ თავზე ვიღებთ? დღეს ჩვენ ვცხოვრობთ მატერიალისტურ, სიამოვნებების მოყვარულ, უზნეო მსოფლიოში (2 ტიმოთე 3:1–5). ღმერთისადმი მიძღვნილი ქრისტიანებიც კი იმყოფებიან მუდმივ ზეგავლენაში, რომ შეესაბამებოდნენ წუთისოფელში მიღებულ მოდასა და ცხოვრების წესს. მოციქული იოანე წერდა ‘ხორციელ გულისთქმაზე, თვალთა გულისთქმასა და ცხოვრების სიამაყეზე’ (1 იოანე 2:16). მათ ძლიერი გავლენა აქვთ და ადვილად შეუძლიათ, იმოქმედონ ჩვენზე. ცნობილია, რომ მრავალი ადამიანი მზად არის ღრმად ჩაეფლოს ვალებში იმ მიზნით, რომ ისარგებლოს წუთისოფლის მრავალი სიამოვნებით ან მიჰყვეს ცხოვრების ამა თუ იმ წესს. მაგრამ შემდეგ აღმოაჩენენ, რომ ვალების გასასტუმრებლად უამრავი საათი უნდა დახარჯონ სამსახურში ან ხელი მოჰკიდონ მრავალ სხვა სამუშაოს.
17 თუმცა პიროვნება შეიძლება შემოგედავოს, რომ სულაც არ არის ცუდი, იქონიო ან გააკეთო ზოგიერთი რამე, რაც სხვებს აქვთ ან აკეთებენ, მაგრამ ამავე დროს მნიშვნელოვანია გააანალიზოს, ზედმეტად ხომ არ იმძიმებს ამით ტვირთს (1 კორინთელთა 10:23). რადგან ადამიანს შეუძლია ზიდოს მხოლოდ განსაზღვრული ტვირთი, ზოგი რამ უნდა მოიცილოს, რათა აიღოს სხვა ტვირთი. და ხშირად, ეს ზოგი რამ, რასაც პირველად ვიცილებთ, ის საქმეებია, რომლებიც აუცილებელია ჩვენი სულიერი კეთილდღეობისთვის: ბიბლიის პირადი შესწავლა, შეხვედრებზე დასწრება და საველე მსახურება. შედეგად კი ვსუსტდებით სულიერად და ტვირთის ზიდვა უფრო გვიძნელდება. იესო ქრისტე აფრთხილებდა ასეთი საშიშროების შესახებ, როდესაც თქვა: „გაფრთხილდით, არ დამძიმდეს თქვენი გული ღრეობით, ლოთობითა და სიცოცხლეზე ზრუნვით, და იმ დღემ არ გიწიოთ მოულოდნელად. . . როგორც მახე“ (ლუკა 21:34, 35; ებრაელთა 12:1). როცა ადამიანი დამძიმებული და დაქანცულია, მისთვის ძნელია დაინახოს მახე და თავი აარიდოს მას.
შვება და გამოცოცხლება
18 ამიტომ იესომ სიყვარულით შემოგვთავაზა გამოსავალი: „მოდით ჩემთან. . . და მე მოგასვენებთ [გამოგაცოცხლებთ, აქ]“ (მათე 11:28). სიტყვა „გამოგაცოცხლებთ“ და 29-ე მუხლში (აქ) მოცემული სიტყვა „გამოცოცხლება“ წარმოქმნილია ბერძნული სიტყვებიდან, რომლებიც შეესატყვისება სიტყვას, რომელიც გამოიყენება სეპტუაგინტაში ებრაული სიტყვების „შაბათისა“ ან „უქმე დღის“ გადასათარგმნად (გამოსვლა 16:23). ამგვარად, იესო არ დაჰპირებია, რომ ისინი, ვინც მასთან მოვიდოდნენ, აღარ იმუშავებდნენ, მაგრამ დაჰპირდა, რომ გამოაცოცხლებდა მათ, რათა მზად ყოფილიყვნენ სამუშაოს შესასრულებლად ღმერთის განზრახვის შესაბამისად.
19 მაგრამ როგორ ‘მიდის იესოსთან’ ადამიანი? თავის მოწაფეებს იესომ უთხრა: „ვისაც უნდა, რომ მომყვეს, უარყოს თავისი თავი, აიღოს თავისი ჯვარი და გამომყვეს“ (მათე 16:24). ესე იგი მიხვიდე იესოსთან ნიშნავს შენი საკუთარი ნების დამორჩილებას ღმერთისა და იესოს ნებასთან, მოვალეობის გარკვეული ტვირთის აღებას და განუწყვეტლივ მის ზიდვას. ეს მკაცრი მოთხოვნა ხომ არ არის? ძალიან მაღალი ხომ არ არის ფასი? მოდი, განვიხილოთ, რა თქვა იესომ იმის შემდეგ, რაც სიყვარულით აღსავსე მოწვევით მიმართა დაქანცულებს.
შეგიძლია გაიხსენო?
◻ რით იყო ხალხი დატვირთული იესოს დღეებში?
◻ რა იყო ადამიანთა მძიმე მდგომარეობის ნამდვილი მიზეზი?
◻ როგორ უნდა შევამოწმოთ საკუთარი თავი, თუ თავს ძალიან დატვირთულად ვგრძნობთ?
◻ რომელი მრავალი ტვირთი შეიძლება ავიკიდოთ დაუფიქრებლად?
◻ როგორ შეგვიძლია მივიღოთ გამოცოცხლება, რომელსაც იესო შეგვპირდა?
[სასწავლო კითხვები]
1. რა დაინახა იესომ გალილეაში თავისი მესამე სამქადაგებლო მოგზაურობის დროს?
2. როგორ დაეხმარა იესო ხალხს?
3. რატომ ჟღერს დღესაც ასე მიმზიდველად იესოს მოწვევა?
4. რომელი კითხვები უნდა მივიღოთ მხედველობაში, რომ იესოს სიყვარულით აღსავსე მოწვევა ჩვენთვის სასარგებლო იყოს?
5. რატომ იყო მართებული, რომ მოციქულმა მათემ შეგვატყობინა იესოს მსახურების ამ შემთხვევის შესახებ?
6. ა) როგორი საგადასახადო სისტემა არსებობდა იესოს დროს? ბ) რატომ ჰქონდათ გადასახადების ამკრეფებს ასეთი ცუდი რეპუტაცია? გ) რისი შეხსენება ჩათვალა პავლემ საჭიროდ თანაქრისტიანებისთვის?
7. როგორ ამძიმებდა კიდევ უფრო ადამიანთა ტვირთს რომის სისხლის სამართლის კანონები?
8. როგორ აჰკიდეს ხალხს ტვირთი რელიგიურმა წინამძღოლებმა?
9. მეფე სოლომონის დროინდელ პირობებთან შედარებით, როგორი იყო ადამიანთა ცხოვრების პირობები იესოს დროს?
10. რა იყო იმ მდგომარეობის მიზეზი, რომელშიც აღმოჩნდა ისრაელი პირველ საუკუნეში?
11. რატომ იგრძნო იესომ, რომ ადამიანები „დაუძლურებულნი და დაფანტულნი იყვნენ, როგორც უმწყემსო ცხვარი?“
12. როგორ ზეგავლენას განიცდიან დღეს იეჰოვას მოწმეები და სხვა წრფელი ადამიანები?
13. რატომ შეგვიძლია ვიყოთ დარწმუნებული, რომ იესოს შეუძლია, გვანუგეშოს და გამოგვაცოცხლოს?
14. რისგან გაათავისუფლებდა იესო მაშვრალს?
15. ა) როგორი კითხვები უნდა დავუსვათ საკუთარ თავს, თუ ვგრძნობთ, რომ მძიმე ტვირთს ვზიდავთ? ბ) რა შეიძლება ითქვას ჩვენი მრავალი ტვირთის დასაბამის შესახებ?
16. რომელი მრავალი ტვირთი შეიძლება ავიკიდოთ დაუფიქრებლად?
17. რომელ სიტუაციას შეუძლია დაამძიმოს ჩვენი ტვირთი და როგორ შეიძლება მისი გამოსწორება?
18. რა შესთავაზა იესომ მათ, ვინც მასთან მიდის?
19. როგორ ‘მიდის იესოსთან’ პიროვნება?