‘დამცირებული’ ქვეყანა

13. რა არის „წარმართთა გალილეა“ და როგორ იქნა ის „შეურაცხყოფილი“?

¹³ ახლა ესაია ყველაზე დიდ უბედურებას ეხება, რომელიც კი აბრაამის შთამომავლებს ატყდება თავს: «მაგრამ აღარ იქნება წყვდიადი შეჭირვებულისთვის. როგორც წინა დროებამ დაამცირა ზებულონის ქვეყანა და ნაფთალის ქვეყანა, ასე უკანასკნელ დროს განადიდებს ზღვისპირეთს, წიაღიორდანეს და წარმართთა გალილეას [„აღარ იქნება წყვდიადი, როგორც მაშინ, როდესაც ქვეყანა გასაჭირში იყო, როგორც მაშინ, როდესაც შეურაცხყოფილი იყო ზებულონის ქვეყანა და ნაფთალის ქვეყანა, და როდესაც უკანასკნელ დროს განდიდდა ზღვისპირა გზა, იორდანეს მხარე, წარმართთა გალილეა“, აქ]» (ესაია 8:23; [9:1, აქ]). გალილეა ჩრდილოეთ სამეფოს, ისრაელის, ტერიტორიაა. ესაიას წინასწარმეტყველებაში ის „ზებულონის ქვეყანას და ნაფთალის ქვეყანას“, აგრეთვე „ზღვისპირა გზას“ ანუ იმ ძველ გზას მოიცავს, რომელიც გალილეის ზღვის სანაპიროს ხმელთაშუა ზღვამდე მიუყვებოდა. ესაიას დღეებში ამ მხარეს „წარმართთა გალილეას“ უწოდებენ. როგორც ჩანს, იმის გამო, რომ მისი მრავალი ქალაქი არაისრაელებით არის დასახლებულიc. როგორ იქნა ის „შეურაცხყოფილი“? წარმართმა აშურელებმა დაიპყრეს ქვეყანა, ისრაელები თავიანთი მიწიდან გადაასახლეს და მათ ნაცვლად მთელ მხარეში წარმართები დაასახლეს, რომლებიც აბრაამის შთამომავლები არ იყვნენ. მას შემდეგ ჩრდილოეთის ათტომიანი სამეფო ისტორიიდან ქრება, როგორც ღვთის რჩეული ქვეყანა! (მეოთხე მეფეთა 17:5, 6, 18, 23, 24).

14. რა გაგებით მოიცავს იუდას „წყვდიადი“ ათტომიან სამეფოზე ნაკლებად?

¹⁴ იუდასაც ავიწროებენ აშურელები. მოიცავს თუ არა მასაც სამუდამო „წყვდიადი“ ზებულონითა და ნაფთალით წარმოდგენილი ათტომიანი სამეფოსავით? არა. „უკანასკნელ დროს“ იეჰოვა აკურთხებს იუდას, სამხრეთ სამეფოს, და თვით იმ მხარესაც კი, რომელიც ერთ დროს ჩრდილოეთის სამეფოში შედიოდა. როგორ?

15, 16. ა) რომელ „უკანასკნელ დროს“ უნდა შეცვლილიყო მდგომარეობა ‘ზებულონისა და ნეფთალის საზღვრებში’? ბ) როგორ განდიდდა ერთ დროს დამცირებული ქვეყანა?

¹⁵ მოციქული მათე პასუხობს ამ შეკითხვას თავის ღვთივსულიერ ცნობაში, რომელშიც დედამიწაზე იესო ქრისტეს მსახურებას აღწერს. მისი მსახურების პირველ დღეებთან დაკავშირებით მათე ამბობს: «[იესომ] მიატოვა ნაზარეთი, მივიდა და დასახლდა ზღვის პირას მდებარე კაპერნაუმში, ზებულუნისა და ნეფთალის საზღვრებში. რათა აღსრულდეს ესაია წინასწარმეტყველის მიერ ნათქვამი, რომელიც ამბობს: „ზებულუნის მიწა და ნეფთალის მიწა, ზღვისპირა გზა იორდანეს გაღმით, წარმართთა გალილეა.“ ხალხმა, რომელიც ბნელში იჯდა, იხილა დიდი ნათელი, ჩრდილის ქვეყანაში მსხდომთ ნათელი ამოუბრწყინდათ» (მათე 4:13—16).

¹⁶ დიახ, ესაიას მიერ მოხსენიებულ „უკანასკნელ დროში“ დედამიწაზე იესოს მსახურების პერიოდი იგულისხმება. იესომ დედამიწაზე ცხოვრების წლები, ძირითადად, გალილეაში გაატარა. გალილეის მხარეშივე დაიწყო მსახურება და პირველად იქ აუწყა ხალხს, რომ „მოახლოებულია ცათა სასუფეველი“ (მათე 4:17). გალილეაში მან ცნობილი მთაზე ქადაგება წარმოთქვა, მოციქულები ამოირჩია, პირველი სასწაული მოახდინა და მკვდრეთით აღდგომის შემდეგ დაახლოებით 500 თავის მიმდევარს ეჩვენა (მათე 5:1—7:27; 28:16—20; მარკოზი 3:13, 14; იოანე 2:8—11; 1 კორინთელთა 15:6). ამგვარად განადიდა იესომ „ზებულონის ქვეყანა და ნაფთალის ქვეყანა“, რითაც ესაიას წინასწარმეტყველება შესრულდა. ცხადია, იესო მხოლოდ გალილეაში მსახურებით არ იფარგლებოდა. ამიტომაც მთელ ქვეყანაში მისი ქადაგებით, იუდას ჩათვლით, ისრაელის მთელი ერი „განდიდდა“.

„ნათელი დიდი“

17. როგორ იხილა გალილეამ „ნათელი დიდი“?

¹⁷ რა შეიძლება ითქვას მათეს მიერ მოხსენიებული „დიდი ნათელის“ შესახებ გალილეაში? ეს სიტყვებიც ესაიას წინასწარმეტყველებიდან იყო აღებული? ესაიამ დაწერა: „ხალხმა, ბნელში მოარულმა, იხილა ნათელი დიდი, წყვდიადის ქვეყანაში მცხოვრებლებს ნათელი გამოუბრწყინდა“ (ესაია 9:1). ახ. წ. I საუკუნისთვის წარმართული სიცრუის გამო ჭეშმარიტების ნათელი აღარ ჩანდა. იუდაელთა რელიგიური წინამძღოლები, იმის გამო, რომ თავიანთ ტრადიციებს მიჰყვებოდნენ, ‘აუქმებდნენ ღვთის მცნებას’ და კიდევ უფრო ართულებდნენ მდგომარეობას (მათე 15:6). თავმდაბალი ხალხი იჩაგრებოდა და გზააბნეული მიჰყვებოდა „ბრმა წინამძღოლებს“ (მათე 23:2—4, 16). მაგრამ მესიის მოსვლამ თავმდაბალ ხალხს შორის მრავალს აუხილა თვალი (იოანე 1:9, 12). ამიტომაც დედამიწაზე იესოს მსახურება და მისი მსხვერპლით მოტანილი კურთხევები ესაიას წინასწარმეტყველებაში ნამდვილად სათანადოდ არის მოხსენიებული ‘დიდ ნათლად’ (იოანე 8:12).

18, 19. დიდი სიხარულის რა მიზეზი ჰქონდათ მათ, ვისაც თვალები აუხილა ნათელმა?

¹⁸ მათ, ვისაც თვალები აუხილა ნათელმა, დიდი სიხარულის მიზეზი ჰქონდათ. ესაიამ განაგრძო: „შენ გაამრავლე ხალხი, გაუზარდე მას სიხარული; მხიარულობდნენ შენ წინაშე, როგორც მკის დროს იციან სიხარული, როგორც ხარობენ ნადავლის გაყოფისას“ (ესაია 9:2). იესოსა და მისი მიმდევრების ქადაგების შედეგად იმატა იმ გულწრფელი ადამიანების რიცხვმა, რომლებმაც სურვილი გამოთქვეს, სულითა და ჭეშმარიტებით ეცათ იეჰოვასთვის თაყვანი (იოანე 4:24). ოთხ წელიწადზე ნაკლებ დროში მრავალმა მიიღო ქრისტიანობა. ახ. წ. 33 წლის ორმოცდამეათე დღის დღესასწაულზე სამი ათასი კაცი მოინათლა. სულ მალე კი მორწმუნეთა „რიცხვმა ხუთი ათასამდე მიაღწია“ (საქმეები 2:41; 4:4). მოწაფეები გულმოდგინედ ირეკლავდნენ ნათელს, რის შედეგადაც „მრავლდებოდა მოწაფეთა რიცხვი იერუსალიმში და მღვდელთაგანიც ბევრი ემორჩილებოდა რწმენას“ (საქმეები 6:7).

¹⁹ როგორც უხვი მოსავლის აღებისას ან დიდ ბრძოლაში გამარჯვების შემდეგ ძვირფასი ნადავლის გაყოფისას ხარობდა ხალხი, ისე ახარებდა იესოს მიმდევრებს ეს ზრდა (საქმეები 2:46, 47). დროთა განმავლობაში იეჰოვამ წარმართებსაც დაანახვა ნათელი (საქმეები 14:27). ამგვარად, ყველა ერი ხარობდა, რომ მიცემული ჰქონდათ ღმერთთან მიახლოების შესაძლებლობა (საქმეები 13:48).

„როგორც მიდიანის დღეს“

20. ა) რა მხრივ იყვნენ მიდიანელები ისრაელების მტრები და როგორ იხსნა იეჰოვამ თავისი ერი მათგან? ბ) როგორ იხსნის იესო ღვთის ხალხს მტრებისგან მომავალ „მიდიანის დღეს“?

²⁰ მესიის მსახურებას მარადიული სარგებლობა მოაქვს, როგორც ესაიას შემდგომი სიტყვებიდან ვიგებთ: „შენ დალეწე მისი კირთების უღელი, და მისი ბეჭების კეტი — მისი დამჩაგვრელის კვერთხი, როგორც მიდიანის დღეს“ (ესაია 9:3). ესაიას დღეებამდე საუკუნეებით ადრე მიდიანელები და მოაბელები აცდუნებდნენ ისრაელებს და ცოდვისკენ უბიძგებდნენ (რიცხვნი 25:1—9, 14—18; 31:15, 16). მოგვიანებით კი მიდიანელები შვიდი წლის მანძილზე თავს ესხმოდნენ ისრაელებს და მოსავალსა და საქონელს ართმევდნენ (მსაჯულნი 6:1—6). მაგრამ შემდეგ იეჰოვამ თავისი მსახური გედეონის საშუალებით განდევნა მიდიანელთა ჯარები. იმ „მიდიანის დღის“ შემდეგ, როგორც ჩანს, ისრაელი აღარ დატანჯულა მიდიანელებისგან (მსაჯულნი 6:7—16; 8:28). უახლოეს მომავალში იესო ქრისტე, დიდი გედეონი, ღვთის ხალხის დღევანდელ მტრებს გაანადგურებს (გამოცხადება 17:14; 19:11—21). მაშინ, „როგორც მიდიანის დღეს“, ღვთის და არა ადამიანის ხელით საბოლოოდ დამარცხდებიან მტრები (მსაჯულნი 7:2—22). ღვთის ხალხი აღარასდროს დაიტანჯება მჩაგვრელთა უღელქვეშ!

21. რა არის ნათქვამი ესაიას წინასწარმეტყველებაში ომებთან დაკავშირებით?

²¹ ღვთის ძლიერების ამგვარი გამოვლინება ომისთვის ხოტბის შესხმა არ არის. მკვდრეთით აღმდგარი იესო ქრისტე მშვიდობის მთავარია და მტრების განადგურებით მარადიულ მშვიდობას დაამყარებს. ესაია ამბობს, რომ ცეცხლში დაიწვება ომში გამოსაყენებელი ყოველი საგანი: „ყოველი ხამლი, ბრძოლაში ნატარები, და სამოსელი, სისხლში ნათრევი, დასაწვავი იქნება, როგორც ცეცხლის კერძი“ (ესაია 9:4). აღარავინ გაიგებს მწყობრი ნაბიჯით მიმავალ ჯარისკაცთა ფეხსაცმელების ბრახუნს. აღარავინ დაინახავს ომგადახდილ მეომართა სისხლიან საბრძოლო ტანსაცმელს. ომები აღარასდროს იქნება! (ფსალმუნი 45:10).

„საკვირველი მრჩეველი“

22. რომელი შედგენილი წინასწარმეტყველური სახელით არის მოხსენიებული იესო ესაიას წიგნში?

²² სასწაულებრივად შობილ პატარას, რომელიც მესია უნდა გამხდარიყო, იესო დაარქვეს, რაც ნიშნავს „იეჰოვაა ხსნა“. მაგრამ მესიას სხვა წინასწარმეტყველური სახელებიც აქვს, რომლებიც მის ძირითად როლსა და ამაღლებულ მდგომარეობას გამოხატავს. ერთ-ერთი ასეთი სახელია ემანუელი, რომელიც ნიშნავს „ჩვენთან არს ღმერთი“ (ესაია 7:14; შეადარეთ მათე 1:23). ესაია მის სხვა წინასწარმეტყველურ სახელსაც იხსენიებს: „შეგვეძინა შვილი, მოგვეცა ძე და უფლობა იყო მის ბეჭებზე, ეწოდა სახელად საკვირველი მრჩეველი, ღმერთი ძლიერი, მარადისობის მამა, მშვიდობის მთავარი“ (ესაია 9:5). ამ შედგენილი წინასწარმეტყველური სახელის მნიშვნელობები ქვემოთ არის განხილული.

23, 24. ა) რა გაგებით არის იესო „საკვირველი მრჩეველი“? ბ) როგორ უნდა მიბაძონ იესოს მათ, ვინც ქრისტიანულ კრებაში იძლევა რჩევებს?

²³ მრჩეველი რჩევა-დარიგების მიმცემს ეწოდება. დედამიწაზე ცხოვრების დროს იესო ხალხს შესანიშნავ რჩევებს აძლევდა. ბიბლიაში ვკითხულობთ: „ხალხი გაოცებული დარჩა მისი მოძღვრებით“ (მათე 7:28). იესო გონიერი და თანამგრძნობი მრჩეველია და კარგად იცის ადამიანის ბუნება. მისი რჩევა უბრალო საყვედური და გაკიცხვა არ არის. ხშირად ის სიყვარულით და დარიგების სახით იძლევა რჩევას. იესო საკვირველ რჩევებს გვაძლევს, რადგან ისინი ყოველთვის ბრძნული, სრულყოფილი და უშეცდომოა. მათი შესრულება მარადიულ სიცოცხლემდე მიგვიყვანს (იოანე 6:68).

²⁴ იესოს რჩევები, უბრალოდ, მისი შესანიშნავი აზროვნების ნაყოფი არ არის. ის ამბობს: „ჩემი მოძღვრება ჩემი არაა, არამედ მისია, ვინც მე მომავლინა“ (იოანე 7:16). როგორც სოლომონის შემთხვევაში იყო, იესოს სიბრძნის წყაროც იეჰოვაა (მესამე მეფეთა 3:7—14; მათე 12:42). იესოს მაგალითმა უნდა აღძრას ყველა, ვინც ქრისტიანულ კრებაში ასწავლის და რჩევას იძლევა, რომ თავიანთი მითითებები ყოველთვის ღვთის სიტყვაზე დააფუძნონ (იგავნი 21:30).

„ღმერთი ძლიერი“ და „მარადისობის მამა“

25. რას გვეუბნება სახელი „ღმერთი ძლიერი“ ზეცაში ამაღლებულ იესო ქრისტეზე?

²⁵ იესო ასევე „ღმერთი ძლიერი“ და „მარადისობის მამაა“. ეს არ ნიშნავს, რომ ის იეჰოვას, „ჩვენი მამა ღმერთის“, ძალაუფლებასა და მდგომარეობას ისაკუთრებს (2 კორინთელთა 1:2). «ის [იესო] ... მიტაცებად არ თვლიდა [„ფიქრადაც არ მოსვლია“, აქ] ღვთის თანასწორად ყოფნას» (ფილიპელთა 2:6). მას „ღმერთი ძლიერი“ ეწოდება და არა ყოვლადძლიერი ღმერთი. იესო არასდროს თვლიდა თავს ყოვლისშემძლე ღმერთად. ის ამბობდა, რომ თავისი მამა იყო „ერთადერთი ჭეშმარიტი ღმერთი“, ანუ ერთადერთი ღმერთი, რომლისთვისაც თაყვანი უნდა ეცა ხალხს (იოანე 17:3; გამოცხადება 4:11). საღვთო წერილში სიტყვა „ღმერთი“ შეიძლება „ძლევამოსილს“ ანუ „ძლიერს“ ნიშნავდეს (გამოსვლა 12:12; 2 კორინთელთა 4:4). იესო დედამიწაზე მოსვლამდე „ღმერთი“ და „ღვთის ხატება“ იყო. მკვდრეთით აღდგომის შემდეგ ის კვლავ ზეცად ამაღლდა და უფრო დიდი ძალაუფლება მიიღო (იოანე 1:1 ფილიპელთა 2:6—11). გარდა ამისა, სიტყვა „ღმერთი“ სხვა აზრსაც გამოხატავს. ისრაელის მსაჯულები „ღმერთებად“ იწოდებოდნენ და ერთხელ ამგვარად იესომაც მოიხსენია ისინი (ფსალმუნი 81:6; იოანე 10:35). იესო იეჰოვას მიერ დანიშნული მსაჯულია, რომელმაც ‘ცოცხლები და მკვდრები უნდა განიკითხოს’ (2 ტიმოთე 4:1; იოანე 5:30). ცხადია, მას სათანადოდ ეწოდება „ღმერთი ძლიერი“.

26. რატომ შეიძლება იესოს ეწოდოს „მარადისობის მამა“?

²⁶ სახელი „მარადისობის მამა“ მესიანური მეფის იმ შესაძლებლობასა და ძალაუფლებას გამოხატავს, რომ ადამიანებს დედამიწაზე მარადიული სიცოცხლის შესაძლებლობა მისცეს (იოანე 11:25, 26). ადამმა შთამომავლობას სიკვდილი მოუტანა, იესო, უკანასკნელი ადამი კი, ‘მაცოცხლებელი სული გახდა’ (1 კორინთელთა 15:22, 45; რომაელთა 5:12, 18). როგორც იესო, მარადისობის მამა, იცხოვრებს მარადიულად, ისე მორჩილი ადამიანები გაიხარებენ მარადიულად მისი მამობრივი მზრუნველობით (რომაელთა 6:9).

„მშვიდობის მთავარი“

27, 28. რა სარგებლობას იღებენ „მშვიდობის მთავრის“ ქვეშევრდომები როგორც ახლა, ისე მომავალში?

²⁷ მარადიული სიცოცხლის გარდა, ადამიანებისთვის როგორც ღმერთთან, ისე ერთმანეთთან მშვიდობაა საჭირო. დღესვე ყველა, ვინც „მშვიდობის მთავარს“ ემორჩილება, ‘მახვილებისგან სახნისებს ჭედავს და შუბებისაგან — ნამგლებს’ (ესაია 2:2—4). მათთვის უცხოა სიძულვილი სხვა ქვეყნის წარმომადგენლებისა თუ განსხვავებული წარმოშობის, რასისა და ეკონომიკური მდგომარეობის ადამიანებისადმი. ისინი ერთადერთი ჭეშმარიტი ღვთის, იეჰოვას, თაყვანისცემაში არიან გაერთიანებული და ცდილობენ მშვიდობიანი ურთიერთობა შეინარჩუნონ როგორც თანამორწმუნეებთან, ისე სხვებთან (გალატელთა 6:10, სსგ; ეფესელთა 4:2, 3; 2 ტიმოთე 2:24).

²⁸ ღვთის მიერ დადგენილ დროს ქრისტე დედამიწაზე საყოველთაო და მარადიულ მშვიდობას დაამყარებს (საქმეები 1:7). „ხელმწიფების განსადიდებლად და უბოლოო მშვიდობისთვის დავითის ტახტზე და მის სამეფოში, მის განსამტკიცებლად და გასაძლიერებლად სამართალში და სიმართლეში აწ და მარადის“ (ესაია 9:6ა). იესო ტირანულად არ გამოიყენებს მშვიდობის მთავრის ძალაუფლებას. ის არ წაართმევს თავის ქვეშევრდომებს ნების თავისუფლებას და იძულებით არ დაიმორჩილებს. იესო „სამართლითა და სიმართლით“ აღასრულებს ყოველივეს. რა არაჩვეულებრივი ცვლილებაა!

29. რა უნდა გავაკეთოთ, თუ გვსურს, მარადიული მშვიდობით გავიხაროთ?

²⁹ იესოს წინასწარმეტყველური სახელის შესანიშნავი მნიშვნელობების მხედველობაში მიღებით, ესაიას წინასწარმეტყველების ამ ნაწილის დასკვნითი სიტყვები განსაკუთრებით საინტერესოა. ესაია წერს, რომ «ცაბაოთ უფლის შური [„გულმოდგინება“, აქ] აღასრულებს ამას» (ესაია 9:6ბ). დიახ, იეჰოვა გულმოდგინედ მოქმედებს და არაფერს აკეთებს უგულოდ. შეგვიძლია დარწმუნებული ვიყოთ, რომ ის ბოლომდე შეასრულებს ყველაფერს, რასაც კი გვპირდება. მაშ, მთელი გულით ვემსახუროთ იეჰოვას ყველა, ვისაც გვსურს, მარადიული მშვიდობით გავიხაროთ. იეჰოვასა და იესოს, მშვიდობის მთავრის, მსგავსად, დაე ჩვენც ვიყოთ „გულმოდგინე კეთილ საქმეთა მიმართ“ (ტიტე 2:14, სსგ).

[სურათი 127 გვერდზე]

იესო ნათელი იყო ხალხისთვის.

თავი მეთერთმეტე

ვაი ურჩ ხალხს!

ესაია 9:7—10:4

1. რა საშინელი შეცდომა დაუშვა იერობოამმა?

იეჰოვასთან კავშირით შეკრული ერის ორ სამეფოდ გაყოფის შემდეგ ჩრდილოეთის ათი ტომის სამეფოს ტახტზე იერობოამი ავიდა. ახალი მეფე საკმაოდ უნარიანი და ენერგიული მმართველი იყო, მაგრამ მას იეჰოვასადმი გულწრფელი რწმენა არ ჰქონდა, რის გამოც დიდი შეცდომა დაუშვა და დაღუპა ჩრდილოეთის სამეფო. მოსეს რჯულით ისრაელები წელიწადში სამჯერ უნდა მისულიყვნენ იერუსალიმის ტაძარში, რომელიც იუდას სამხრეთ სამეფოში იყო (მეორე რჯული 16:16). იერობოამმა იმის შიშით, რომ ასეთი რეგულარული მგზავრობები თავის ქვეშევრდომებს სამხრეთელ ძმებთან კვლავ გაერთიანების სურვილს გაუჩენდა, „გააკეთა ორი ოქროს ხბო და უთხრა ხალხს: გეყოფათ იერუსალიმში სიარული. აჰა, შენი ღმერთები, ისრაელო, რომელთაც ეგვიპტიდან გამოგიყვანეს. ერთი ხბო ბეთელში დადგა, მეორე დანში გაგზავნა“ (მესამე მეფეთა 12:28, 29).

2, 3. რა მოუტანა ისრაელს იერობოამის შეცდომამ?

² ერთხანს იერობოამის მოქმედება შედეგიანი ჩანდა. ხალხმა თანდათანობით მიატოვა იერუსალიმში სიარული და ხბოებს დაუწყო თაყვანისცემა (მესამე მეფეთა 12:30). მაგრამ ასეთმა განდგომილებამ გახრწნა ათი ტომის სამეფო. მოგვიანებით თვით იეჰუც კი, რომელიც თავგამოდებით იბრძოდა ისრაელიდან ბაალის თაყვანისმცემლობის აღმოსაფხვრელად, ქედს იხრიდა ოქროს ხბოების წინაშე (მეოთხე მეფეთა 10:28, 29). კიდევ რა შედეგი მოჰყვა იერობოამის არასწორ გადაწყვეტილებას? არასტაბილური პოლიტიკური მდგომარეობა და ხალხის ტანჯვა.

³ იერობოამის განდგომილების გამო იეჰოვამ თქვა, რომ მისი შთამომავლები ტახტს ვერ შეინარჩუნებდნენ და ჩრდილოეთის სამეფოს დიდი უბედურება დაატყდებოდა (მესამე მეფეთა 14:14, 15). იეჰოვას სიტყვა ზუსტად შესრულდა. ისრაელის შვიდმა მეფემ დაახლოებით ორი წლის განმავლობაში იმეფა. მათგან ზოგი მხოლოდ რამდენიმე დღე იჯდა ტახტზე. ერთმა თავი მოიკლა, ხოლო ექვსი მეფე ძალაუფლების ხელში ჩაგდების მსურველებმა გამოასალმეს სიცოცხლეს. იერობოამ II-ის მეფობის შემდგომ პერიოდში, ძვ. წ. 804 წლიდან, როდესაც იუდაში ყუზია მეფობდა, ისრაელში განსაკუთრებით დიდი არეულობა შეიქნა და ძალადობამ და მკვლელობებმა იმატა. სწორედ ამ მდგომარეობაში იეჰოვა ესაიას მეშვეობით აფრთხილებს ანუ თავის „სიტყვას“ გადასცემს ჩრდილოეთ სამეფოს. „სიტყვა მოუვლინა უფალმა იაკობს და გარდამოვიდა ისრაელზე“ (ესაია 9:7)a.

მედიდურობა და გულდიდობა ღვთის რისხვას იმსახურებს

4. რა „სიტყვა“ მოუვლინა იეჰოვამ ისრაელს და რატომ?

⁴ იეჰოვას „სიტყვა“ ვერ იქნება უგულებელყოფილი. „გაიგებს მთელი ერი — ეფრემი და სამარიის მკვიდრი, მედიდურად და გულდიდად რომ ლაპარაკობს“ (ესაია 9:8). „იაკობში“, „ისრაელში“, „ეფრემსა“ და „სამარიაში“ ისრაელის ჩრდილოეთ სამეფო იგულისხმება, სადაც ეფრემი ყველაზე გავლენიანი ტომია, ხოლო სამარია — სატახტო ქალაქი. ამ სამეფოს მიმართ იეჰოვას სიტყვა მკაცრი სასამართლო განაჩენია, რადგან ეფრემმა მიატოვა წმინდა თაყვანისმცემლობა და ურცხვად გაუდიდგულდა იეჰოვას. ღმერთი არ დაიცავს ამ ხალხს თავიანთი ბოროტი საქმეების შედეგებისგან. ისინი იძულებული იქნებიან, მოისმინონ ანუ ყურადღება მიაქციონ ღვთის სიტყვას (გალატელთა 6:7).

5. საიდან ჩანს, რომ ისრაელები გონს ვერ მოეგნენ იეჰოვას სასჯელის შემდეგ?

⁵ მდგომარეობის გაუარესებასთან ერთად ხალხი დიდ დანაკარგს განიცდის — სახლებიც კი ენგრევათ, რომლებსაც, ჩვეულებრივ, მიწის აგურებისა და უბრალო ხის მასალისგან აშენებენ. მოეგებიან ისინი გონს ამის შემდეგ? მოუსმენენ ისინი იეჰოვას წინასწარმეტყველებს და დაუბრუნდებიან ჭეშმარიტ ღმერთსb? ესაიას მოხსენიებული აქვს ხალხის ამპარტავნული პასუხი: „აგურები ჩამოცვენილია, თლილი ქვებით დავიწყებთ შენებასო; ლეღვსულელი გახეხილია, კედარით შევცვლითო“ (ესაია 9:9). ისრაელები ეურჩებიან იეჰოვას და უარყოფენ მის წინასწარმეტყველებს, რომლებიც ეუბნებიან, თუ რატომ არიან ასეთ გასაჭირში. ფაქტობრივად, ხალხი ამბობს: შეიძლება დაგვენგრეს კიდეც უბრალო მიწის აგურებისა და ხისგან აშენებული სახლები, მაგრამ ეს ზარალი ჩვენთვის არაფერია, რადგან უკეთესი მასალით, თლილი ქვითა და კედრით, ავიშენებთო სახლებს! (შეადარეთ იობი 4:19). ისინი იეჰოვას თავიანთი კვლავაც დასჯის გარდა სხვა არჩევანს არ უტოვებენ (შეადარეთ ესაია 48:22).

6. როგორ უშლის იეჰოვა გეგმებს იუდას მოწინააღმდეგე სირიელებსა და ისრაელებს?

⁶ ესაია განაგრძობს: „აუმხედრებს მას უფალი რეცინის მტრებს“ (ესაია 9:10ა). ისრაელის მეფე, ფეკახი, და სირიის მეფე, რეცინი, მოკავშირეები არიან. მათ განზრახული აქვთ, დაიპყრონ იუდას ორტომიანი სამეფო და იერუსალიმში სამეფო ტახტზე მარიონეტი მეფე, კერძოდ კი „ტაბეალის ძე“, დასვან (ესაია 7:6). მაგრამ ისინი ვერაფერს მიაღწევენ. რეცინს ძლიერი მტრები ჰყავს და ამ მტრებს იეჰოვა „მას“ ანუ ისრაელს „აუმხედრებს“, რაც იმას ნიშნავს, რომ მოკავშირეების გეგმების ჩაშლის ნებას დართავს მათ.

7, 8. რა გავლენას ახდენს ისრაელზე აშურის მიერ სირიის დაპყრობა?

⁷ მოკავშირეების გეგმების ჩაშლა უკვე მაშინ დაიწყო, როდესაც აშურმა სირიას შეუტია. „მოადგა აშურის მეფე დამასკოს [სირიის დედაქალაქს], აიღო იგი, ხალხი კირში გადაასახლა, ხოლო რეცინი მოკლა“ (მეოთხე მეფეთა 16:9). ძლიერი მოკავშირის დაკარგვის შემდეგ ფეკახი ხედავს, რომ იუდაში თავის განზრახვებს ვეღარ განახორციელებს. რეცინის სიკვდილიდან მცირე ხანში ფეკახს ჰოშეაყი კლავს და თვითონ ადის ტახტზე (მეოთხე მეფეთა 15:23—25, 30).

⁸ ისრაელის ყოფილი მოკავშირე სირია ახლა ძლიერი აშურის ვასალია. ესაია წინასწარმეტყველებს, როგორ გამოიყენებს იეჰოვა ამ ახალ პოლიტიკურ კავშირს: «ააგულიანებს [იეჰოვა] მის [ისრაელის] დუშმანებს. არამი აღმოსავლეთით და ფილისტიმელი დასავლეთით [„უკანა მხრიდან“, აქ] — და პირაშკმით ჭამენ ისრაელს. მაინც არ დამცხრალა მისი რისხვა და კვლავ მოღებულია მისი ხელი» (ესაია 9:10ბ, 11). დიახ, არამი ანუ სირია ახლა ისრაელის მტერია და ისრაელს აშურისა და სირიის თავდასხმა მოელის. ეს ასეც ხდება. აშური იმორჩილებს ტახტზე ასულ ჰოშეაყს და დიდძალ ხარკს აკისრებს (აშურმა რამდენიმე ათწლეულის წინათაც დიდი ხარკი აიღო ისრაელის მეფე მენახემისგან). როგორ მართლდება წინასწარმეტყველ ოსიას სიტყვები: „უცხოთესლი ჭამს მის [ეფრემის] ძალას“ (ოსია 7:9; მეოთხე მეფეთა 15:19, 20; 17:1—3).

9. რატომ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ფილისტიმელები „უკანა მხრიდან“ უტევენ იუდას?

⁹ ესაია ხომ იმასაც ამბობს, რომ ფილისტიმელები ამხედრდებიან „უკანა მხრიდან“? დიახ. მაგნიტური კომპასის გამოგონებამდე ებრაელები მიმართულებას აღმოსავლეთისკენ პირით მდგარი ადამიანის პოზიციიდან საზღვრავდნენ. ამგვარად, „აღმოსავლეთს“ წინა მხარედ თვლიდნენ, ხოლო ფილისტიმელთა ზღვისპირა ტერიტორიას — „უკანა მხარედ“. ესაიას 9:11-ში მოხსენიებულ „ისრაელში“ ამ შემთხვევაში შეიძლება იუდაც იგულისხმება, რადგან ფილისტიმელებმა ფეკახის თანამედროვე ახაზის მეფობის დროს გაილაშქრეს იუდაზე და მისი მრავალი ქალაქი და ციხე-სიმაგრე დაიპყრეს. ეფრემის მსგავსად, იუდაც იმსახურებს იეჰოვასგან დასჯას, რადგან ისიც აღვსილია განდგომილებით (მეორე ნეშტთა 28:1—4, 18, 19).

‘თავიდან კუდამდე’ მოჯანყე ხალხი

10, 11. როგორ დასჯის იეჰოვა ისრაელს ჯიუტად ურჩობის გამო?

¹⁰ მიუხედავად ასეთი ტანჯვისა და იეჰოვას წინასწარმეტყველთა ქადაგებისა, ჩრდილოეთის სამეფო კვლავაც ეურჩება იეჰოვას. „ხალხი არ მიქცეულა თავისი მგვემელისკენ და ცაბაოთ უფალს არ ეძიებს“ (ესაია 9:12). ამიტომაც წინასწარმეტყველი ამბობს: „მოსწყვიტა ისრაელს უფალმა თავი და კუდი, რტოები და ღერო ერთ დღეს. მოხუცი და პატივდებული თავია, სიცრუის ქადაგ-მოძღვარი კი — კუდი. ამ ხალხს მისი წინამძღოლნი გზა-კვალს ურევენ და მათგან გაძღოლილნი იკარგებიან“ (ესაია 9:13—15).

¹¹ „თავითა“ და „რტოებით“„მოხუცი და პატივდებული“ ანუ ერის წინამძღოლები არიან წარმოდგენილი, „კუდითა“ და „ღეროთი“ კი — ის წინასწარმეტყველები, რომლებიც ცდილობენ, თავიანთ წინამძღოლთა საამებლად იწინასწარმეტყველონ. ბიბლიის ერთი მკვლევარი წერს: „ცრუ წინასწარმეტყველები კუდებად იმიტომ არიან მოხსენიებული, რომ ისინი ზნეობრივად ყველაზე დაცემული იყვნენ და მლიქვნელურად მიჰყვებოდნენ და მხარს უჭერდნენ ბოროტ მმართველებს“. პროფესორი ედუარდ იანგი ამ ცრუწინასწარმეტყველთა შესახებ ამბობს: „ისინი წინამძღოლები კი არ იყვნენ, არამედ თვითონ მიჰყვებოდნენ წინამძღოლებს და მათი აშკარა პირფერობა და ლაქუცი ძაღლის კუდის ქიცინს ჰგავდა“ (შეადარეთ 2 ტიმოთე 4:3).

„ქვრივ-ობლებიც“ კი ურჩობენ

12. როგორ გაიხრწნა ისრაელის საზოგადოება?

¹² იეჰოვა ყოველთვის მფარველობს ქვრივ-ობლებს (გამოსვლა 22:21, 22). მაგრამ ახლა ესაია ამბობს: „თავის ჭაბუკებზე არ ხარობს უფალი და ქვრივ-ობლებს არ იბრალებს, რადგან ყველანი უკეთურნი და ბოროტეულნი არიან, და ყოველი პირი სიბილწეს ლაპარაკობს. მაინც არ დამცხრალა მისი რისხვა და კვლავ მოღერებულია მისი ხელი“ (ესაია 9:16). განდგომილებამ საზოგადოების ყველა ფენა გახრწნა და ქვრივ-ობლებსაც შეეხო! იეჰოვა მოთმინებით გზავნის თავის წინასწარმეტყველთ და იმედი აქვს, რომ ხალხი გამოსწორდება. მაგალითად, ოსია ხვეწნა-მუდარით მიმართავს ხალხს: „მოიქეც, ისრაელ, უფლისკენ, შენი ღვთისკენ, რადგან წაფორხილდი შენს უკეთურებაზე“ (ოსია 14:2). რა გულსატკენი იქნებოდა ქვრივ-ობლების მფარველისთვის, რომ თვით მათი დასჯაც კი უწევდა!

13. რის სწავლა შეგვიძლია ესაიას დღეებში შექმნილი მდგომარეობიდან?

¹³ ესაიას მსგავსად, ჩვენც საზარელ დღეებში ვცხოვრობთ, როდესაც მალე იეჰოვამ ბოროტები უნდა განსაჯოს (2 ტიმოთე 3:1—5). მაშ, რამდენად მნიშვნელოვანია, რომ ჭეშმარიტმა ქრისტიანებმა ნებისმიერ მდგომარეობაში შეინარჩუნონ სულიერი სიწმინდე, სპეტაკნი იყვნენ ზნეობითა და აზროვნებით და არ დაკარგონ ღვთის კეთილგანწყობილება. ყველა სათუთად გავუფრთხილდეთ იეჰოვასთან ჩვენს ურთიერთობას. „დიდი ბაბილონიდან“ გამოსულები აღარასდროს ‘ვეზიაროთ მის ცოდვებს’ (გამოცხადება 18:2, 4).

ცრუ თაყვანისმცემლობას ძალადობა მოაქვს

14, 15. ა) რა მოაქვს დემონებისადმი თაყვანისცემას? ბ) რა შემდგომ უბედურებას უწინასწარმეტყველებს ესაია ისრაელს?

¹⁴ ცრუ თაყვანისმცემლობა, ფაქტობრივად, დემონებისადმი თაყვანისცემაა (1 კორინთელთა 10:20). დემონების ზეგავლენას, როგორც წარღვნის წინა პერიოდიდანაც გამოჩნდა, ძალადობა და უსამართლობა მოაქვს (დაბადება 6:11, 12). ამიტომაც გასაკვირი არ არის, რომ, როდესაც ისრაელი ტოვებს ჭეშმარიტ თაყვანისმცემლობას და დემონებისადმი თაყვანისცემას იწყებს, ქვეყანა ძალადობითა და ბოროტებით ივსება (მეორე რჯული 32:17; ფსალმუნი 105:35—38).

¹⁵ ესაია მთელი სიცხადით აღწერს, როგორ არის ბოროტება გავრცელებული ისრაელში: „რადგან აღიგზნო ბოროტება, როგორც ცეცხლი, ძეძვისა და ნარ-ეკლის შემჭმელი, აბრიალდება უსიერ ტევრში და აღიმართება კვამლის სვეტები. ცაბაოთ უფლის რისხვისაგან დაბნელდება მიწა და ხალხი ცეცხლის კერძი შეიქნება, ერთი მეორეს არ დაინდობს. მარჯვნივ გამოგლეჯს, მშიერი დარჩება; მარცხნივ შეჭამს, ვერ გაძღება. ყველანი თავის მკლავის ხორცს დაუწყებენ ჭამას. მენაშე ეფრემს, ეფრემი მენაშეს, ორივენი ერთად იუდას ესხმის. მაინც არ დამცხრალა მისი რისხვა და კვლავ მოღერებულია მისი ხელი“ (ესაია 9:17—20).

16. როგორ სრულდება ესაიას 9:17—20 მუხლები?

¹⁶ როგორც ცეცხლის ალი გადადის ძეძვიდან ძეძვზე, ისეთი სისწრაფით ვრცელდება ძალადობა, „უსიერ ტევრებს“ აღწევს და ძალადობის აბრიალებულ ტევრებად აქცევს მათ. ბიბლიის კომენტატორები კაილი და დელიჩი იმდროინდელ ძალადობას აღწერენ, როგორც „ანარქიული სამოქალაქო ომის დროს ყოვლად უმოწყალო თვითგანადგურებას. ხალხს გული ჰქონდა გაქვავებული და ვერ ძღებოდნენ ერთმანეთის ჭამით“. ალბათ, ესაია ეფრემისა და მენაშეს ტომებს განსაკუთრებულად იმიტომ იხსენიებს, რომ ისინი ჩრდილოეთ სამეფოს ძირითადი ტომები არიან და, როგორც იოსების ორი ვაჟის შთამომავლებს, ათ ტომს შორის ყველაზე მჭიდრო ურთიერთკავშირი აქვთ. ამის მიუხედავად, ერთმანეთის სისხლის ღვრას ისინი მხოლოდ იუდასთან, სამხრეთ სამეფოსთან, ომის დროს წყვეტენ (მეორე ნეშტთა 28:1—8).