Mũsamalia Woonanisye Kana Nĩ Mũtũi Mũseo

Yesũ e isionĩ ila syaĩ vakuvĩ na Yelusaleme, ve Ayuti mookie vala ũĩ. Amwe mendaa kwĩmanyĩsya kuma kwake namo angĩ mendaa o kũmũtata. Ũmwe wa Ayuti asu na weesĩ Mĩao nesa nĩwookie vala ve Yesũ na amũkũlya: “Mũmanyĩsya, naĩle kwĩka ata nĩ kana nĩkwata thayũ wa tene na tene?”—Luka 10:25.

Yesũ nĩwamanyie kana vai kĩndũ mũndũ ũsu wendaa kwĩmanyĩsya. Nũtonya kwĩthĩwa endaa Yesũ asũngĩe kwa nzĩa ĩtonya kũthatya Ayuti. Ĩndĩ Yesũ aĩ anamanya woni ũla mũndũ ũsu waĩ nawʼo kĩlĩkonĩ. Na kwoou nĩwasũngĩie kwa nzĩa nzeo ĩtonya kũtuma mũndũ ũsu aweta kĩla wasũanĩaa.

Yesũ amũkũlilye atĩĩ: “Nĩ kyaũ kĩandĩkĩtwe Mĩaonĩ? Ũsomaa ata?” Nũndũ mũndũũme ũsu nĩwasomete Mĩao ya Ngai, asũngĩie kwosana na kĩla kyaĩ Mĩaonĩ. Awetie ndeto ila iandĩkĩtwe ĩvukunĩ ya Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 6:5 na Alivai 19:18, asya: “‘No nginya ũmwende Yeova Ngai waku na ngoo yaku yonthe, na thayũ waku wʼonthe, na vinya waku wʼonthe, na kĩlĩko kyaku kyonthe,’ na ‘mũtũi waku o ũndũ wĩyendete.’” (Luka 10:26, 27) We mũndũũme ũsu asũngĩie ũndũ vaĩle?

Yesũ amwĩie atĩĩ: “Nĩwasũngĩa nesa; endeea kwĩka ũu na ũkakwata thayũ.” Ĩndĩ ĩkũlyo nĩ, Wʼo ũneenanyʼa ũsu watheleile vau? Kwa wʼo mũndũũme ũsu ndaaĩanĩwa nĩ ũsũngĩo wa Yesũ, ĩndĩ endaa “kwonanyʼa kana we nĩ mũlũngalu.” Endaa kũĩkĩĩthya kana mawoni make nĩ maseo, na kana ndeethĩawa aivĩtya nũndũ wa ũndũ wakuaa andũ ala angĩ. Kwoou akũlilye Yesũ atĩĩ: “Kwa wʼo mũtũi wakwa nũũ?” (Luka 10:28, 29) O na kau ĩkũlyo yĩu yoonekaa ta yĩ laisi, yaĩ na ũito wayo. Nĩkĩ tũkwasya ũu?

Ayuti maĩkĩĩaa kana ndeto mũtũi yakonetye o ala maatĩĩaa syĩthĩo sya Kĩyuti, na no kwĩthĩwa masũanĩaa kana ĩvuku ya Alivai 19:18 nĩyakwatĩte mbau ũndũ ũsu. O na Mũyuti aĩ atonya kwasya kana “ti ũndũ wosanĩte na mĩao” kwĩthĩwa na ngwatanĩo na mũndũ ũte Mũyuti. (Meko ma Atũmwa 10:28) Nĩkyo kĩtumi mũndũũme ũsu woonaa e mũndũ mũlũngalu yĩla ũkwĩka Mũyuti ũngĩ maũndũ maseo. Na nĩvatonyeka amanyĩwʼa amwe ma Yesũ makethĩwa maĩ na woni o ta ũsu. Ayuti maĩ matonya kwĩka mũndũ ũte Mũyuti maũndũ mathũku nũndũ methonĩ moo ũsu ti “mũtũi.”

Yesũ esaa kũlũnga ata mawoni mataĩle ala Ayuti maĩ namo ate kũthatya mũndũũme ũsu na Ayuti ala angĩ? Eekie ũu kwa kũmanenga ngelekanyʼo. Ameie atĩĩ: “Vaĩ mũndũ ũmwe waumĩte Yelusaleme atheeete Yeliko na avithũkĩwa nĩ ingʼei na syamumya ngũa, syamũvũa, na syathi syamũtia akilyĩ kũkwʼa.” Yesũ aendeeie kũmea atĩĩ: “Na kweethĩwa mũthembi ũmwe nĩwatheeete na nzĩa ĩsu, ĩndĩ yĩla wamwonie esĩla ngalĩko ĩla ĩngĩ. O nake Mũlivai yĩla wavikie vau na amwona, esĩla ngalĩko ĩla ĩngĩ. Ĩndĩ Mũsamalia ũmwe esĩle nzĩanĩ ĩsu nĩwavikie vala waĩ, na yĩla wamwonie amwĩwʼĩa tei mũno.”—Luka 10:30-33.

Vate nzika, mũndũũme ũla Yesũ watavasya ngewa ĩsu nĩweesĩ kana athembi na Alivai aingĩ ala matetheeasya ĩkalũnĩ mekalaa Yeliko. Maumĩte ĩkalũnĩ matheete nginya Yeliko, nĩmaaĩle kũthi kĩlomita ta 23. Mũndũ esĩle nzĩanĩ ĩsu aĩ atonya kũkwatwa nĩ mũisyo mũnene nũndũ ingʼei nĩvo syooveeasya andũ. Yĩla mũthembi na Mũlivai meethĩie Mũyuti ũla waĩ mũũmĩsye, mo nĩmamũtethisye? Nthĩnĩ wa ĩla ngelekanyʼo, Yesũ oonanisye kana mayaamũtethya. Ũla wamũtethisye aĩ Mũsamalia, mũndũ waĩ wa mbaĩ yamenetwe nĩ Ayuti.—Yoana 8:48.

Nĩ maũndũ meva Mũsamalia weekie nĩ kana atetheesye ũla Mũyuti waĩ mũũmĩsye? Yesũ aendeeie kũmea atĩĩ: “Amũthengeea na oova itau syake, na asyĩtĩkĩsya mauta na mbinyu. Na amũlĩsya nyamũnĩ yake, amũtwaa mũkaawanĩ, na amũsũvĩa. Na ũnĩ wake aumya ndinalĩ ilĩ amũnenga mũsũvĩi wa mũkaawa, akĩmwĩa: ‘Mũsũvĩe, na watũmĩa ingĩ eka ii, ngakũĩva yĩla nĩsyoka.’”—Luka 10:34, 35.

Ĩtina wa Yesũ, ũla nĩwe Mwalimũ Mũnene, kũnengane ngelekanyʼo ĩsu, nĩwakũlilye ũla mũndũũme ĩkũlyo ya kũmũtetheesya asũanĩe. Amũkũlilye atĩĩ: “We wĩona katĩ wa andũ asu me atatũ nũũ ũla woonanisye kana nĩ mũtũi wa mũndũ ũsu wavithũkĩiwe nĩ ingʼei?” Mũndũũme ũsu nũtonya kwĩthĩwa eewʼaa vinya kũtamũka asye “nĩ ũla Mũsamalia,” na kwoou asũngĩie asya: “Nĩ ũla wamwĩwʼĩie tei.” Kwoou, Yesũ nĩwoonanisye nesa kĩtumi kya kũnengane ngelekanyʼo ĩsu yĩla weeie mũndũ ũsu atĩĩ: “Enda o naku ũkeke oou.”—Luka 10:36, 37.

Ĩsu yaĩ nzĩa nzeo mũno ya kũmanyĩsya! Ta kethĩwa Yesũ eekie o kũtavya ũla mũndũ kana o namo andũ mate Ayuti nĩ atũi, we mũndũ ũsu na Ayuti ala angĩ nĩmesaa kwĩtĩkĩlana nake? Nĩvatonyeka makethĩwa matesaa kwĩtĩkĩla. Ĩndĩ, Yesũ nĩwatũmĩie ngelekanyʼo yaĩ laisi na yaĩ na maũndũ ethukĩĩsya make meesĩ nesa, na ũu watuma makwata ũsũngĩo wa yĩla ĩkũlyo yakũlĩtwʼe, nayo nĩ “We mũtũi wakwa nũũ?” Kwoou, mũtũi mũseo nĩ mũndũ ũla wĩthĩawa endete andũ na ũmonasya tei o tondũ Maandĩko maĩtye.