Nĩkĩ Nĩthĩnĩkaa Mũno Nũndũ wa Wũmbo Wakwa?

WE ŨTONYA KWĨKA ATA?

Kwasũanĩa ngelekanyʼo ĩno: Ĩla Julia weesisya kĩoonĩ, onaa e mũnou mũno. Atindĩaa kwasya kana eenda kũola kĩlo, o na kau asyai make na anyanyae mamwĩaa nĩ mũtheke mũno.

O mĩtũkĩ, Julia anasũanĩie ũndũ ũtonya kwĩka nĩ kana aole o kĩlo itatũ. Avangĩte kũeka kũya vandũ va mĩthenya yĩana ũna . . .

We keka nue Julia wĩka ata?

AMBA KŨSŨANĨA!

Ti ũthũku kũthĩnĩka ĩũlũ wa wũmbo waku. O na Mbivilia nĩwetete ĩũlũ wa aũme na aka maĩ anake ta Sala, Lakeli, Avikaili, Yosevu, na Ndaviti. O na ĩngĩ, Mbivilia yaĩtye kana mwĩĩtu weetawa Avisaki aĩ “mwanake mũno.”—1 Asumbĩ 1:4.

Ĩndĩ andũ aingĩ ma mũika nĩmathĩnĩkĩaa mũno vyũ wũmbo woo. Ũndũ ũsu nũtonya kũmaetee mathĩna maingĩ. Kwasũanĩa ngelekanyʼo ii:

• Ũkunĩkĩli ũmwe woonanisye kana eĩtu 58 ĩũlũ wa 100 maasya kana me na kĩlo mbingĩ ithonokete, ĩndĩ ũndũ wa kũsengyʼa nĩ kana no 17 katĩ wa asu maĩ na kĩlo ithonokete.

• Nawʼo ũkunĩkĩli ũngĩ woonanisye kana aka 45 ĩũlũ wa 100 ala maĩ na kĩlo nini mũno maasya kana maĩ na kĩlo mbingĩ ithonokete!

• Andũ amwe ma mũika nĩmawaĩte ũwau wĩtawa anorexia nũndũ wa kwĩvata lĩu kwa ĩvinda ĩasa mayenda kũola kĩlo.

Ethĩwa wĩ na thĩna ũsu wa kwĩvata lĩu nĩ kana ũole kĩlo mantha ũtethyo. No ũtavye mũsyai kana mũndũ mũima ũĩkĩĩe. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Mũnyanya nĩwendanaa ĩndĩ yonthe; Na mwana-a-ĩthe asyaiwe kwondũ wa kũthĩnũkasya.”—Nthimo 17:17.

KĨLA WAĨLE KŨTHĨNĨKĨA MŨNO!

Ũwʼo nĩ kana, ũndũ ũla ũtumaa mũndũ ethĩwa e mwanake kana ate mwanake nĩ ũndũ ũilyĩ ngoonĩ. Kwasũanĩa ngelekanyʼo ya Avisalomu ũla waĩ mwana wa Mũsumbĩ Ndaviti. Mbivilia yaĩtye ũũ ĩũlũ wake:

‘Kũtyaĩ ũmwe wa kũtaĩwa mũno ta Avisalomu nũndũ wa mũmbĩle wake. Vatyaĩ kĩema nthĩnĩ wake.’—2 Samueli 14:25.

Ĩndĩ o na anakavĩte ũu, Avisalomu aĩ mũndũ wĩ mĩtũlyo, wendete monene, na nzeleke! Kwoou wasoma Mbivilia ndũmwonaa Avisalomu ta mũndũ waĩ mwanake ĩndĩ ũkwataa visa wa mũndũ ũtaĩ mũĩkĩĩku, mũaani, na waĩ kĩmena kingĩ.

Na kĩu nĩkyo kĩtumi Mbivilia ĩtũnengete ũtao ũũ mũseo:

‘Ĩvwʼĩkei mũndũ mweũ.’—Akolosai 3:10.

“Kwĩseũvya kwenyu kũikethĩwe kwĩseũvya kwa ũtheinĩ . . . ; ĩndĩ nĩkwĩthĩwe mũndũ ũla ũtonekaa wa ngoo.”—1 Vetelo 3:3, 4.

O na kau ti ũthũku kwenda wĩthĩwe wĩ mwanake, ũndũ ũla wa vata mũno vyũ nĩ ũndũ ũilyĩ ngoonĩ. Kwĩthĩwa na ndaĩa nzeo nĩkwʼo kũkatuma wĩthĩwa wĩ mũndũ wa kwendeesya, ĩndĩ ti kwĩthĩwa wĩ na vinya kana wĩ mwanake! Mwĩĩtu wĩtawa Phylicia aĩtye atĩĩ: “Kwĩthĩwa wĩ mwanake no kwendeesye andũ na mĩtũkĩ, ĩndĩ kĩla makalilikanaa mũno nĩ ũndũ ũilyĩ ngoonĩ na ndaĩa nzeo ila moonie wĩ nasyo.”

KWASŨANĨA ŨNDŨ ŨILYĨ

Mavinda maingĩ nĩwĩwʼaa ũtekwendeewʼa nĩ wũmbo waku?

We waaĩsa kũsũanĩa ĩũlũ wa kwĩvaka syĩndũ kana kũnywʼa ndawa nĩ kana wĩthĩwe wĩ mweũ?

Keka wĩ na ũtonyi, ũvĩndũa kyaũ mwĩĩnĩ waku? (Kululĩĩla vala vaũkonetye.)

• ŨASA

• KĨLO

• NZWʼĨĨ

• ŨNDŨ MWĨĨ WAKU ŨILYĨ

• ŨTHYŨ

• LANGI

Ethĩwa wasũngĩa ĩĩ makũlyonĩ elĩ ma mbee na wakululĩĩla maũndũ mbee wa atatũ ũndũnĩ wa katatũ, manya ũndũ ũũ: Nĩvatonyeka ũkethĩa ũu wonaa ũilyĩ ti wʼo andũ ala angĩ monaa ũilyĩ. Nĩ laisi mũno kwĩka maũndũ ũte na kĩasi nĩ kana wanakave, kana ũkambĩĩa kũthĩnĩkĩa mũno wũmbo waku.—1 Samueli 16:7.