ĨKŨLYO YA 5

Naĩle Kwĩka Ata Ĩla Nathĩnwʼa Nĩ Sukulu?

NĨKĨ ŨŨ NĨ ŨNDŨ WA VA?

Ũndũ ũla ũtonya kwĩka ĩla wathĩnwʼa no ũtume maũndũ maseũva kana makathũka.

WE ŨTONYA KWĨKA ATA?

Kwasũanĩa ngelekanyʼo ĩno: Ũmũnthĩ Thomas ndekwenda kũthi sukulu. O na nde na mũvango wa kwĩsa kũsyoka sukulu ĩngĩ. Thomas eĩwʼa atekwenda kũsyoka sukulu nũndũ myei ĩtatũ mĩvĩtu, syana ila masomaa ĩmwe syamũneeneie maũndũ mathũku na ma ũvũngũ. Na ĩndĩ syambĩĩa kũmũtwʼĩĩa masyĩtwa ma kĩvũthya. Mavinda amwe Thomas akwete mavuku, kamwana kamwe kaĩ katonya kũmakũna atataĩĩe na mavalũka kayasya kayĩĩvangĩte kũmavalũkya. O na ĩngĩ, kamwana kangĩ kaĩ katonya kũmũluuta na aivĩndũka asisye ũla wamũluuta ũyĩthĩa ndemanya nũũ weeka ũu. O na ĩyoo maũndũ nĩmanathũkĩĩie mũno nũndũ anaandĩkĩwe mesengyi ya kũmũtelemya . . .

We wĩka ata keka nue Thomas?

AMBA KŨSŨANĨA!

Kũthĩnwʼa kũyonanasya kana ũla ũkũthĩnwʼa nde na vinya! Ũwʼo nĩ kana no ũkĩlye vinya mũndũ ũkũthĩnasya, ĩndĩ ũte kwĩyũkitĩa. Ũtonya kwĩka ũu ata?

NDŨKATHATE. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Ndia nĩneenaa ũthatu wayo wʼonthe; Ĩndĩ mũndũ mũĩ nĩwũsiĩĩaa na kũkilĩthya.” (Nthimo 29:11) Watata ũndũ ũtonya wĩthĩwe wĩ mũuu ĩla ũũthĩnwʼa, ala meũkũthĩnyʼa no makwʼe ngoo na makaeka.
NDŨKEYĨĨVANĨSYE. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Mũikekũle kwa mũndũ o na wĩva.” (Alomi 12:17) Weeyĩĩvanĩsya wĩĩka kwanangĩĩa maũndũ.
NDŨKELIKYE THĨNANĨ. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Mũndũ wĩ kĩlĩko nĩwonaa ũthũku, na kwĩvitha.” (Nthimo 22:3) Tata mũno ũndũ ũtonya ndũkethĩwe vakuvĩ na andũ ala mendete kũthĩnyʼa angĩ, na ndũkethĩwe kũndũ kũla kũtonya kũthĩnĩwʼa andũ.
TATA WĨKE KĨNDŨ ALA MEŨKŨTHĨNYʼA MATE KŨSŨANĨA. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Ũsũngĩo mwololo nũthyũũaa ũthilĩku.” (Nthimo 15:1) Tata wĩke ũndũ ũtonya kũtuma matheka. Kwa ngelekanyʼo, ethĩwa mũndũ ũla ũkũũthĩnyʼa akwĩa kana wĩ mũnene mũno, no ũthingithye ituo na ũyasya, “O na nĩwʼaa naĩle kũolanga kĩlo syakwa!”
UMA VALA MAĨ. Mwĩĩtu wĩtawa Nora, ũla wĩ na myaka 19, aĩtye atĩĩ: “Kwĩkala ũkilĩtye kwonanasya kana wĩ mũndũ mũima na nue wĩ na vinya mbee wa ũla ũkũũthĩnyʼa. Kwonanasya kana wĩ na ndaĩa ya kwĩsiĩĩa ĩndĩ ũla ũkũũthĩnyʼa ndethĩawa na ndaĩa ĩsu nzeo.”—2 Timotheo 2:24.
ĨKĨA KĨTHITO NĨ KANA WĨTHĨWE ŨTE NA WIA. Mavinda maingĩ andũ ala mathĩnasya angĩ nĩmatonya kũmanya mũndũ ũkwĩka maũndũ make e na wia na kwoou ũyĩthĩa ndatonya kwĩtetea. Ĩndĩ andũ aingĩ ala mathĩnasya angĩ nĩmakwatawa nĩ wia ĩla mamanya kana ndwĩsa kũmetĩkĩlya maũsumbĩke.
TAVYA MŨNDŨ ŨNGĨ. Mũndũ ũmwe waĩ mwalimũ aĩtye atĩĩ: “Mũndũ ũla ũkũthĩnwʼa nĩ ala angĩ nĩwaĩle kũweta. Ũsu nĩwʼo ũndũ ũla waĩle, na no ũtume mũndũ ũngĩ atathĩnwʼa.”

Kamwana ka mũika kayĩtetea ke na ũkũmbaũ — Kwĩthĩwa ũte na nzika na maũndũ ala ũkwĩka no kũũnenge vinya ũthonokete wa mũndũ ũla ũkũthĩnasya

WE NĨWĨSĨ?

Eka o maũndũ ala mũndũ ũtonya kwĩkwa makonanyʼa kana nũkũthĩnwʼa, mũndũ no ekwe maũndũ angĩ ta:

Kũtavwʼa ndeto nthũku. “Ndikolwa nũndũ manumangaa na ndeto ila mandavasya. Matumaa nĩwʼa nde vata na nĩ mũndũ wa mana mũno. O na kavaa keka meekaa kũngũna.”—Celine, ũla wĩ na myaka 20.
Kũvathwa nĩ andũ ala angĩ. “Syana ila twasomaa ĩmwe nĩsyambĩĩie kwĩvathana nakwa. Tũilyĩ mesanĩ tũiya, mekalaa kwa nzĩa ĩkwonanyʼa kana maikwenda ndyĩkala namo. Mwaka ũsu wʼonthe natindĩaa kũĩa na naĩsaa nĩweka.”—Haley, ũla wĩ na myaka 18.
Kũtũmĩwa mesengyi sya kũtelemya. “No wanangĩe mũndũ ĩsyĩtwa vyũ kwa kũandĩka o mesengyi yĩ na ndeto nthũku. Ũndũ ũsu no woneke ta kwongeleela mautĩĩo, ĩndĩ nĩ ũndũ ũtonyeka.”—Daniel, ũla wĩ na myaka 14.

**SŨNGĨA MAKŨLYO AA**
NĨ WʼO KANA NĨ ŨVŨNGŨ	MOSŨNGĨO
1 Kũthĩnyʼa ala angĩ kwambĩĩie myaka ngili mbingĩ mĩvĩtu.	1 Nĩ wʼo. Kwa ngelekanyʼo, Mbivilia nĩeleetye ĩũlũ wa andũ maĩ kũũ nthĩ meetawa Nevilimu, ĩsyĩtwa yĩu yonanasya “Andũ Matumaa Angĩ Mavalũka.”—Mwambĩlĩlyo 6:4.
2 Ĩla mũndũ ũkũthĩnyʼa ũngĩ ethĩawa o aimũthaũkĩa na ti ũndũ waĩlĩte kwoswa kwa ũito.	2 Nĩ ũvũngũ. Ũndũ ũmwe ũtumaa andũ aingĩ ma mũika meyũwaa nĩ kũthĩnwʼa nĩ ala angĩ.
3 Kwĩyũkitĩa nĩkwʼo ũndũ ũla mũseo waĩle kwĩka nĩ kana ũeke kũthĩnwʼa.	3 Nĩ ũvũngũ. Mavinda maingĩ andũ ala mathĩnasya angĩ methĩawa na vinya mwingĩ, kwoou no ũndũ wa mana kwĩtetea.
4 Ĩla woona mũndũ aithĩnyʼa ala angĩ, nũseo ũkalea kũweta.	4 Nĩ ũvũngũ. Ĩla ũndũ ta ũsu weekĩka, vayĩthĩawa kĩngʼei na mũsyaĩĩsya. Ĩla woona mũndũ ũkũthĩnyʼa ũngĩ na ũilea kũweta, nũtonya kũtuma thĩna ũsu ũendeea vandũ va kũũmina.
5 O na kau andũ ala mathĩnasya angĩ nĩmekathĩĩaa mũno, mavinda maingĩ methĩawa na wia.	5 Nĩ wʼo. O na kau andũ amwe ala mathĩnasya angĩ mewʼaa meyĩĩkĩĩe mũno, aingĩ moo methĩawa me wia na ĩla mathĩnyʼa mũndũ mewʼaa mũyo.
6 Andũ ala mathĩnasya angĩ no maalyũke.	6 Nĩ wʼo. Andũ ala mathĩnasya angĩ no maalyũle mosũanĩo na meko moo matetheewʼa.