O Mĩtũkĩ Thĩna Wʼonthe Ũkathela!

No kwĩthĩwa ĩvinda ĩna nthĩnĩ wa thayũ waku, waaĩkũlya ũũ: ‘Thĩna ũũ wʼonthe nĩ wakĩ?’ Kwa myaka ngili mbingĩ ũko wa andũ nũthĩnĩte mũno nũndũ wa makaũ, ũkya, mĩisyo, ũtũli wa mĩao, ũsili ũte wa katĩ, ũwau, na kĩkwʼũ. Myaka ĩana mĩvĩtũku, andũ nĩmathĩnĩte mũno kũthonoka ũndũ maathĩna mbee. Mathĩna aya nĩmakathela nongi?

Nĩ ũndũ wa ũkiakisya kũmanya kana o mĩtũkĩ thĩna ũkathela. Mbivilia Ndeto ya Ngai, yaasyaa ũũ: “Mũthũku ndakethĩwa . . . Ĩndĩ ala auu makatiĩwa nthĩ, na makeetanʼya mũuonĩ mwingĩ.” Kwa ĩvinda yĩana ata? “Ala alũngalu makatiĩwa nthĩ, na makatũa vo kũvika tene na tene.”—Savuli 37:10, 11, 29.

Ĩtina wa Ngai kũvetanga ũthũku na thĩna, nthĩ ĩkaalyũlwa ĩtwĩke valatiso (mũũnda mũseo). Na ĩndĩ andũ makeethĩwa matonya kwĩkala tene na tene me na mĩĩ mĩanĩu na ũtanu. Ndeto ya Ngai yathanĩte ũũ: “[Ngai] akavyaĩa methoi onthe methonĩ moo; na kĩkwʼũ kĩikethĩwa vo ĩngĩ; o na kũikethĩwa ĩngĩ kũmeta, kana kũĩa, kana woo: maũndũ ma mbee nĩ mavĩtu.”—Ũvuanyʼo 21:4.

Nthĩnĩ wa nthĩ ĩsu nzaũ, o na ala akwʼũ makathayũũkwʼa nĩ kana methĩwe na kĩanda nthĩnĩ wa kũtanĩa maũathimo asu: “Kũkeethĩwa ũthayũũkyo wa ala alũngalu, na ala mate alũngalu nao.” (Meko 24:15) Kĩu nĩkyo kyatumie Yesũ amũtavya mwĩki wa naĩ, ũla waĩ na ngoo ya kwĩlila na ũla woonanisye mũĩkĩĩo nthĩnĩ wake, ndeto ii: “Ũkeethĩwa vamwe nakwa Ũseonĩ [“Valatisonĩ,” NW].”—Lũka 23:43.

Thĩna Wambĩĩie Nĩkĩ?

Ethĩwa Ngai endaa andũ methĩwe na ĩvinda yũkĩte ĩseo mũno, nĩkĩ waekie thĩna wambĩĩe? Aũekete ĩvinda yĩasa mũno ũu nĩkĩ?

Yĩla Ngai woombie Atamu na Eva, amombie me na mĩĩ na ilĩko mbĩanĩu. Amaiie mũũndanĩ mũseo na amanenga wĩa matethasye me eanĩe. Mbivilia yaasyaa atĩĩ: “Na Ngai oona kĩla kĩndũ wombie, na, sisya, kyaĩ kĩseo mũno.” (Mwambĩlĩlyo 1:31) Kethĩwa nĩmamwĩwʼie Ngai, methĩwa masyaie syana mbĩanĩu, na nthĩ yonthe yĩthĩwa yatwʼĩkie valatiso, vala andũ maĩ matũe tene na tene mena mũuo na ũtanu.

Ngai ekĩie nthĩnĩ wa Atamu na Eva mũthĩnzĩo mũseo mũno wa ũthasyo wa kwĩnyuvĩa. Mayaĩ methĩwe ta tũmii tũte kĩlĩko tũla tũendaa ngaliko o ĩla twasukumwa tũthi. Ĩndĩ, maĩ matonya kwĩkwʼatya kũendeea kwĩthĩwa na ũtanu kwa kũtũmĩa nesa ũthasyo wa kwĩnyuvĩa— kwĩwʼa mĩao ya Ngai. Ngai aasyaa: “Ninyie Yeova Ngai waku, ũla ũkũmanyĩasya kwaĩla, ũla ũkũtongoeasya nzĩanĩ ĩla waĩle kũthi nayo.” (Isaia 48:17) Kũtũmĩa naĩ ũthasyo woo wa kwĩnyuvĩa nĩkwaetie thĩna, kĩtumi nũndũ andũ mayaaũmbwa mekale na waĩlu mate na mũamba na Ngai. Mbivilia yaasyaa: “Nzĩa ya mũndũ ndĩ nthĩnĩ wake mwene; kũtongoesya matambya make kũti nthĩnĩ wa mũndũ ũla ũendaa.”—Yelemia 10:23.

Nĩ ũndũ wa kyeva kwona kana asyai maitũ ma mbee mesililye no mekale na waĩlu ona mate na mũamba na Ngai. Ĩndĩ yĩla maleile kũsumbĩkwa nĩ Ngai, we ndaendeea na kũlũlũmĩĩlya wĩanĩu woo. Kwoou mambĩĩa kwonza na ĩtina makũa na makwʼa. Na nũndũ twĩ nzyawa syoo, nĩmatũtiĩe kũlea kwĩanĩa na kĩkwʼũ.—Alomi 5:12.

Ĩkũlyo Yĩla Ĩnene Nĩ—Nũũ Ũla Waĩle Kũsumbĩka?

Nĩkĩ Ngai ũtaananga Atamu na Eva na kũmba andũ angĩ elĩ? Kĩtumi nũndũ ũsũmbĩki mũnene wa Ngai, kana waĩlu wake wa kũsumbĩka, nĩwakananĩiwʼe. Ĩkũlyo yaĩ: Nũũ waĩle kũsumbĩka na nĩ ũsumbĩki wĩva mwaĩlu? Kwosana na ũu twamina kwĩwʼa andũ nĩmaĩ matonya kwĩkala nesa matasumbĩkĩtwʼe nĩ Ngai? Kwa kũmaeka ĩvinda yĩtoetye matate kwĩsumbĩka mena ũthasyo vyũ, Ngai nĩwaĩ atonya kwonanyʼa vyũ vyũ kana andũ matonya kũunĩka me uungu wa ũsumbĩki wake kana nĩ mesumbĩkĩte mo ene. Ĩvinda yĩla yanenganiwe yaaĩlĩte kwĩthĩwa yĩna ũasa ũtoetyʼe nĩ kana andũ matatĩthye mĩthemba yonthe ya mawalanyʼo ma ũteti, ma kwĩkalanyʼa vamwe, ũtandĩthya, na ndĩni mate na ũtongoi wa Ngai.

Mwĩkalĩle ũsu ũetete ũsyao mwaũ? Isitoli ya mũndũ ya myaka ngili mbingĩ yĩtwʼonyʼa kana thĩna ũkĩtĩte kũendeea na kwongeleka. Nthĩnĩ wa myaka ĩana mĩvĩtũku ũko wa andũ nũkwatĩtwe nĩ thĩna mũthũku mũno kũthonoka mathĩna onthe ala waakwatwa nĩmo. Andũ mamilioni nĩmowaiwe ĩvinda ya kaũ wa kelĩ wa nthĩ yonthe. Andũ mbee wa milioni 100 nĩmaminĩte kũwaĩwa kaũnĩ. Ũtũli wa mĩao na ũngʼendu nũnyaĩĩkĩte kũndũ kwingĩ. Andũ ala matũmĩaa ndawa ila imilaa nĩmongelekete kĩla vandũ ĩũlũ wa nthĩ yonthe. Mowau ala makwatanawʼa na nzĩa ya ũlaalai nĩmaendee na kũnyaĩĩka. Andũ milioni mbingĩ nĩmakusaa kĩla mwaka nũndũ wa nzaa na ũwau. Mĩkalĩle ya mũsyĩ na mĩkalĩle mĩseo nĩ myanangĩku kĩla vandũ. Kũiĩ ũsumbĩ wa kĩmũndũ ũtonya kũmina mathĩna asu. Vaiĩ ũmwe wa mo waatonya kũmina ũkũũ, ũwau, na kĩkwʼũ.

Maũndũ ma mũndũ mailyĩ o tondũ Mbivilia yathanĩte ĩũlũ wa mavinda maitũ. Ndeto ya Ngai yonanĩtye kana ĩvinda yitũ nĩ “mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo” ya walanyʼo ũũ wa maũndũ yĩla “kũkeethĩwa mavinda ma mũisyo.” Na o tondũ Mbivilia yaĩtyʼe, ‘andũ athe na akengani makaendeea na kwongeleka kũthũka.’—2 Timotheo 3:1-5, 13.

Mũminũkĩlyo wa Mathĩna Wĩ Vakuvĩ

Maũndũ ala onthe maendee na kwĩkĩka meonanyʼa kana nĩtũthengee mũminũkĩlyo wa kũtatĩthya maũndũ kwa mũndũ ate na mũamba na Ngai. Nĩkũminĩte kwoneka vyũ kana ũsumbĩki wa mũndũ ate na mũamba na Ngai ndwĩsa kwaĩla nongi. No ũsũmbĩki wa Ngai wʼoka ũtonya kũete mũuo, ũtanu, mwĩĩ mwĩanĩu, na thayũ ũtathela. Kwoou ũmĩĩsyo wa Yeova kwelekela ũthũku na thĩna wĩ vakuvĩ ũthela. Ĩvinda yĩte vaasa Ngai akalikĩĩla maũndũ ma andũ kwa kwananga walanyʼo ũũ wonthe wa maũndũ ũla ũteanĩasya andũ mavata moo.

Wathani wa Mbivila waasyaa: “Na mĩthenya ya asumbĩ asu [mosumbĩ ma andũ ala mevo yu] Ngai wa ĩtunĩ akaũngamya ũsumbĩ [ĩtunĩ] ũtakanangĩka tene na tene, . . . ĩndĩ ũkatilanga ilungu na kũmina mosumbĩ asu onthe [ala mevo yu], nawʼo ũkekalaa tene na tene.” (Ndanieli 2:44) Kũtetewa kwa ũsumbĩki mũnene wa Yeova na waĩlu wake wa kũsumbĩka kwĩsĩla Ũsumbĩ wa ĩtunĩ nĩwʼo ũmanyĩsyo ũla mũnene vyũ wa Mbivilia. Ayathana ũndũ wa vata mũno ũkonyʼe wonanyʼo wa “mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo,” Yesũ aisye: “Ũvoo ũũ mũseo wa ũsũmbĩ ũkatavanwʼa nthĩ yonthe wĩthĩwe ũkũsĩ kwa mbaĩ syonthe; na ĩndĩ mũminũkĩlyo ũkyũka.”—Mathayo 24:14.

Yĩla mũminũkĩlyo ũkoka, ala makavonoka naaũ? Mbivilia ĩsũngĩaa atĩĩ: “Nũndũ ala alũngalu makatũa ĩ nthĩ, na ala eanĩu makamĩkalaa. Ĩndĩ ala athũkũ makavetwa kuma ĩ nthĩ.” (Nthimo 2:21, 22) Ala alũngalu nĩ ala memanyĩasya kwenda kwa Yeova na maikwĩka. Yesũ Klĩsto aisye: “Na thayũ ũtathela nĩwʼo ũũ, nĩ kana makũmanye we Ngai ũla wa wʼo weka, na ũla wamũtũmie, nake nĩ Yesũ Klĩsto.” (Yoana 17:3) Ĩĩ, “nthĩ nĩnĩũvĩta . . . , ĩndĩ ũla wĩkaa kwenda kwa Ngai ekalaa tene na tene.”—1 Yoana 2:17.

Vatonanĩtwʼe kĩvathũkanʼyo mawumĩĩsyo onthe ma maandĩko nĩ kuma Kĩkamba Bible (1974).Vala nthoo sya NW iatĩĩe ndeto sya ĩandiko yĩla yumĩĩwʼe, nĩkwonanʼya kana ũalyũlo wumĩte nthĩnĩ wa New World Translation of the Holy Scriptures—With References ya kĩthyomo kya Kĩngelesa kya matukũ aa.