KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA 17
Yeova Nũkwendete Mũno!
“Yeova nũmendete andũ make.”—2 MAV. 2:11.
WATHI 108 Wendo wa Ngai
KWA ŨKUVĨa
Ĩthe witũ wa ĩtunĩ ‘nĩwendete’ kĩla ũmwe witũ (Sisya kalungu ka 1)
1. Nĩ maũndũ meva Yeova wonaa asisya andũ make?
YEOVA NGAI “nũmendete andũ make.” (2 Mav. 2:11) Ũsu nĩ ũndũ wa kwĩkĩa vinya ta kĩ! Yeova nĩwonaa nguma nzeo ila twĩ nasyo; nĩwĩsĩ maũndũ ala tũtonya kwĩanĩsya, na nũtũtetheeasya twĩthĩwe anyanyae. Twaendeea kwĩkala twĩ aĩkĩĩku, eendeea kwĩthĩwa e mũnyanya witũ tene na tene!—Yoa. 6:44.
2. Nĩkĩ andũ amwe mewʼaa ve vinya kũĩkĩĩa kana Yeova nũmendete?
2 Andũ amwe no masye, ‘Nĩnĩsĩ kana Yeova nĩwendete andũ make me kĩkundi, ĩndĩ nĩsĩ ata kana nũmbendete nyie mwene?’ Nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma mũndũ ekũlya ũu? Kwasũanĩa kĩĩ mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Oksanab, ũla wakwatiwe nĩ maũndũ mathũku e kana, waĩtye: “Nĩnatanie mũno yĩla navatisiwe na natwʼĩka vainia. Ĩndĩ ĩtina wa myaka 15, nĩnambĩĩe kũlilikana maũndũ mathũku ala mangwatĩte nĩ kana. Nũndũ wa ũu, nambĩĩe kwona ta ndamwendeeasya Yeova na ta ũtambendete.” O nake mwĩĩtu-a-asa ũngĩ vainia wĩtawa Yua nĩwakomanie na maũndũ mathũku e kana na aĩtye atĩĩ: “Neeyumisye nĩmũthũkũme Yeova nũndũ nendaa kũmũtanĩthya. Ĩndĩ noonaa atesa kũmbenda.”
3. Nĩ kyaũ tũũneenea ĩsomonĩ yĩĩ?
3 O ta eĩtu-a-asa asu elĩ aĩkĩĩku twaweta, nũmwendete Yeova mũno, ĩndĩ no wĩthĩwe wonaa ta ũtakwendete. Nĩkĩ waĩle kũĩkĩĩa vyũ kana kwa wʼo nũkũthĩnĩkĩaa? Na nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya yĩla wambĩĩa kũsũanĩa kana Yeova ndakwendete? Ekai tũkwate mosũngĩo ma makũlyo asu.
KŨYA NZIKA KANA YEOVA NŨKWENDETE KWĨ MŨISYO MŨNENE
4. Nĩkĩ kũya nzika kana Yeova nũkwendete kwĩ mũisyo mũnene?
4 Yĩla twamanya kana nĩtwendetwe, nĩtũthangaaa. Kwoou kũĩkĩĩa kana Yeova nũtwendete na nũtũtetheeasya, kũtũnengae vinya wa kũmũthũkũma na ngoo yonthe o na twakwatwa nĩ mawetu meva. Ĩndĩ twambĩĩa kũya nzika kana Ngai nũtũthĩnĩkĩaa, ‘vinya witũ nũnyivaa.’ (Nth. 24:10) Na yĩla twatũlĩka ngoo na twaeka kũĩkĩĩa kana Ngai nũtwendete, wĩthĩawa wĩ ũndũ wĩ laisi kwa Satani kũtũkĩlya vinya.—Aev. 6:16.
5. Nĩ kyaũ kĩkwatĩte Aklĩsto amwe nũndũ wa kũya nzika kana Ngai nũmendete?
5 Mũĩkĩĩo wa Aklĩsto amwe aĩkĩĩku nĩwonzete nũndũ wa kũya nzika kana Yeova nũmendete na nũmathĩnĩkĩaa. Mũtumĩa ũmwe wa kĩkundi wĩtawa James aĩtye: “O na kau nathũkũmaa Mbetheli na nĩnatanĩaa kũtavanyʼa na kĩkundi kyaneenaa kĩthyomo kĩeni, noonaa Yeova ta ũtatanĩaa ũthũkũmi wakwa. O na navikie vandũ naya nzika kana Yeova nĩwĩthukĩĩasya mboya syakwa.” Nake mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Eva, ũla wĩ ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe, aĩtye: “Nĩnamanyie kana kũya nzika kana Yeova nũkwendete kwĩ mũisyo mũnene nũndũ kũũtũngaa ĩtina vyũ. Kĩu kĩtumaa wendi waku wa kwĩka maũndũ ma kĩ-veva woleka, na ũyĩthĩa ndũũtanĩa kũmũthũkũma Yeova.” Mwana-a-asa wĩtawa Michael, ũla nĩ vainia wa kĩla ĩvinda na mũtumĩa wa kĩkundi, aĩtye, “Waeka kũĩkĩĩa kana Ngai nũkũthĩnĩkĩaa, no welelũke na ũimũtia.”
6. Twaĩle kwĩka ata yĩla twambĩĩa kũya nzika kana Ngai nũtwendete?
6 Ngelekanyʼo isu twoona syĩtũlilikanyʼa ũndũ mũĩkĩĩo witũ ũtonya kwanangĩka mũno wĩana twambĩĩa kũya nzika kana Ngai nũtwendete. Ĩndĩ twaĩle kwĩka ata yĩla twambĩĩa kũya nzika kana Ngai nũtwendete? Twaĩle kũvetanga nzika isu ilĩkonĩ sitũ na mĩtũkĩ ũndũ vatonyeka! Mũvoye Yeova aũtetheesye kũvetanga “mosũanĩo” asu, na aiũnenga ‘mũuo wa Ngai ũla ũkasũvĩaa ngoo yaku na kĩlĩko kyaku.’ (Sav. 139:23; Avi. 4:6, 7) Na ndũkolwe kana tuuwe wĩ weka wĩthĩawa na mosũanĩo ta asu. Ve ana-a-asa na eĩtu-a-asa angĩ aĩkĩĩku mangʼangʼanaa na thĩna ũsu. Na eka ũu, mavinda amwe athũkũmi ma Yeova ma ĩvinda ya tene nĩmeethĩawa na nzika kana nũmendete. Ekai twone kĩla tũkwĩmanyĩsya twasũanĩa ngelekanyʼo ya mũtũmwa Vaulo.
KĨLA TŨKWĨMANYĨSYA NGELEKANYʼONĨ YA VAULO
7. Vaulo aĩ na mathĩna meva?
7 We ve ĩvinda wĩwʼaa ũkuĩte maũndũ maingĩ na ũtatonya kũmeanĩsya nesa? Ethĩwa nĩwʼo vailye, no ũelewe ũndũ Vaulo weewʼaa. Nĩweewʼaa aithĩnĩka, ti o kwondũ wa kĩkundi kĩmwe, ĩndĩ kwondũ wa “ikundi syonthe.” (2 Ako. 11:23-28) We wĩ na mathĩna ma mwĩĩ makũvenete ũtanu waku? Vaulo nĩwathĩnawʼa nĩ thĩna wawonaa ta “mwĩwʼa mwĩĩnĩ.” Thĩna ũsu nũtonya kwĩthĩwa waĩ ũwau waĩ nawʼo, na nĩwendaa mũno avowʼe. (2 Ako. 12:7-10) Ve ĩvinda mavĩtyo maku matumaa ũtũlĩka ngoo? O nake Vaulo ve mavinda watũlĩkaa ngoo nũndũ wa mavĩtyo make. Eeyĩtie “mũndũ mũthĩni” nũndũ kĩla ĩvinda atindĩaa kũngʼangʼana na mawonzu make.—Alo. 7:21-24.
8. Nĩ kyaũ kyatetheeisye Vaulo kũmĩĩsya mathĩna ala wakomanie namo?
8 Vaulo nĩwaendeeie kũmũthũkũma Yeova o na kau nĩwakwatawa nĩ mathĩna maingĩ na maũndũ maingĩ ma kũmũtũla ngoo. Nĩ kyaũ kyamũnengae vinya wa kũmĩĩsya? O na kau nĩweesĩ vyũ mavĩtyo make, aĩ na mũĩkĩĩo mũlũmu nthĩnĩ wa nthembo ya wovosyo. Nĩwalilikanaa kana Yesũ aisye ‘kĩla mũndũ ũmũĩkĩĩaa akakwata thayũ wa tene na tene.’ (Yoa. 3:16; Alo. 6:23) Vate nzika, Vaulo nĩ ũmwe wa ala maĩ na mũĩkĩĩo nthĩnĩ wa wovosyo. Aĩkĩĩe vyũ kana Yeova ethĩawa eyũmbanĩtye kũekea ala meelila, o na ethĩwa mekĩte naĩ ngito.—Sav. 86:5.
9. Nĩ kyaũ tũkwĩmanyĩsya ndetonĩ sya Vaulo ila syĩ nthĩnĩ wa Akalatia 2:20?
9 Ũndũ ũngĩ watethisye Vaulo nĩ kũĩkĩĩa vyũ kana Ngai nũmwendete mũno nũndũ nĩweesĩ kana atũmie Klĩsto akwʼe kwondũ wake. (Soma Akalatia 2:20.) Kwasũanĩa ndeto sya kwĩkĩa vinya ila iwetetwe mũthyanĩ wa mũsoa ũsu. Vaulo aisye: ‘Mwana wa Ngai nĩwambendie na eenengane we mwene kwondũ wakwa.’ Vaulo ndoonaa ta mũthũku ũkethĩa Ngai ndesa kũmwenda. Ndaasũanĩa ũũ, ‘Yeova e na kĩtumi kĩseo kya kwenda ana-a-asa ala angĩ, ĩndĩ ndikwona e na kĩtumi kĩseo kya kũmbenda.’ Alilikanilye Alomi atĩĩ: “Yĩla twaĩ eki ma naĩ, Klĩsto nĩwakwie kwondũ witũ.” (Alo. 5:8) Vai kĩndũ kĩsa kũtuma Ngai atatwenda!
10. Nĩ kyaũ tũkwĩmanyĩsya ĩandĩkonĩ ya Alomi 8:38, 39?
10 Soma Alomi 8:38, 39. Vaulo nĩwaĩkĩĩe vyũ kana Ngai e wendo mwingĩ mũno. Aandĩkie kana vaiĩ kĩndũ “kĩtonya kũtũvathana na wendo wa Ngai.” Kwa ngelekanyʼo, Vaulo nĩweesĩ kana Yeova nĩwoomĩĩsye mbaĩ ya Isilaeli mũno. O na nĩweeyooneete ũndũ Yeova wamwĩwʼĩĩte tei. No twasye Vaulo no ta waasya atĩĩ, ‘Ethĩwa Yeova nĩwatũmie Mwana wake akwʼe kwondũ wakwa, nĩ na kĩtumi kĩva kya kũya nzika kana nũmbendete?’—Alo. 8:32.
Kĩla Ngai wonaa kĩ kya vata nĩ kĩla twĩkaa oyu na kĩla tũkeka ĩvinda yũkĩte, ĩndĩ ti mavĩtyo ala tweekie tene (Sisya kalungu ka 11)c
11. O na kau Vaulo nĩweekĩte naĩ ta ila iwetetwe nthĩnĩ wa 1 Timotheo 1:12-15, nĩkĩ ũtaĩ na nzika o na vanini kana Ngai nũmwendete?
11 Soma 1 Timotheo 1:12-15. No nginya vethĩwe ve mavinda Vaulo wathĩnĩkaa alilikana mavĩtyo make ma tene. Eetalaa ta we “wa mbee vyũ” katĩ wa eki ma naĩ. Na ũu ti ũsengyʼo nũndũ atanamba kwĩmanyĩsya ũwʼo, athĩnasya Aklĩsto ndũa ĩmwe kũthi ĩla ĩngĩ, na nĩwakwataa amwe na kũmekya kolokolonĩ. Na yĩla amwe matwʼĩĩwa kũawa, nĩwakũnaa kula ya kwĩtĩkĩlana na ũndũ ũsu. (Meko 26:10, 11) We wĩona Vaulo ta weewʼaa ata akomana na Mũklĩsto wa mũika wakwʼĩĩwe nĩ asyai make na aililikana kana nĩwe wakũnie kula moawe? Kwa wʼo, no nginya ethĩwe athĩnĩkaa mũno nũndũ wa mavĩtyo ala weekĩte, ĩndĩ nĩweesĩ kana vai kĩndũ wĩka akavĩndũa kĩu. Kwoou nĩweetĩkĩlile kana Klĩsto akwʼĩte kwondũ wake, na aandĩkie ũũ ate na nzika o na vanini: “Nyie nĩilye ũndũ nĩilye ũmũnthĩ nũndũ wa ũseo mwingĩ wa Ngai.” (1 Ako. 15:3, 10) Twĩĩmanyĩsya kyaũ? Ĩtĩkĩla kana Klĩsto akwie kwondũ waku na akũvingũĩa nzĩa ya kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo ki na Yeova. (Meko 3:19) Kĩla Ngai wonaa kĩ kya vata nĩ kĩla twĩkaa oyu na kĩla tũkeka ĩvinda yũkĩte, ĩndĩ ti mavĩtyo ala tweekie tene, twĩthĩwe twaĩ Ngũsĩ kana tũyaĩ Ngũsĩ.—Isa. 1:18.
12. Ndeto ila syĩ ĩandĩkonĩ ya 1 Yoana 3:19, 20 itonya kũtũtetheesya ata yĩla twambĩĩa kwĩwʼa tũte ma vata na tũtendeka?
12 Kũsũanĩa kana Yesũ akwie nĩ kana avwʼĩke naĩ syaku no kũtume wasya atĩĩ, ‘Nyie ndikwona ta waaĩle kũkwʼa kwondũ wakwa.’ Nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma wasya ũu? Ngoo sitũ nĩ ngengani, na no itume twĩwʼa tũte ma vata na tũtendeka. (Soma 1 Yoana 3:19, 20.) Yĩla twambĩĩa kwĩwʼa ũu, nũseo tũkalilikana kana “Ngai nĩ mũnene kwĩ ngoo sitũ.” O na kau no twĩwʼe Yeova ta ũtatwendete na ta ũtesa kũtũekea, Ĩthe witũ wa ĩtunĩ nũtwendete na nũtũekeaa. Nĩtwaĩle kwĩyĩĩkĩĩthya kana Yeova nũtwendete. Nĩ kana twĩke ũu, no nginya twĩmanyĩasye Ndeto yake kĩla ĩvinda, tũmũvoyae tũtekũeka, na tũitindanasya na andũ make. Nĩkĩ kwĩka ũu nĩ kwa vata mũno?
ŨNDŨ KWĨMANYĨSYA MBIVILIA, KŨVOYA, NA KWĨTHĨWA NA ANYANYA ASEO KŨTONYA KŨŨTETHYA
13. Kwĩmanyĩsya Ndeto ya Ngai kũtonya kũtũtetheesya ata? (O na ĩngĩ, sisya ĩsandũkũ, “Ũndũ Ndeto ya Ngai Ĩmatethasya.”)
13 Ĩmanyĩsye Ndeto ya Ngai kĩla mũthenya, na kĩu kĩkatumaa ũelewa mũnango nguma nzeo sya Yeova. O na ũkamanyaa ũndũ ũkwendete mũno wĩana. Kũvindĩĩsya mũno maũndũ ala me Ndetonĩ ya Ngai no kũũtetheesye kũsũanĩa nesanga, na “kũlũnga maũndũ” ala me kĩlĩkonĩ na ngoonĩ yaku. (2 Tim. 3:16) Mũtumĩa ũmwe wa kĩkundi wĩtawa Kevin, ũla tene weewʼaa ate wa vata, aĩtye, “Kũsoma na kũsũanĩa ndeto ila syĩ nthĩnĩ wa Savuli 103 nĩkwandetheeisye nalũnga mosũanĩo makwa na naelewa nesa ũndũ Yeova ũmbonaa.” Ũla mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Eva tũwetie mwambĩĩonĩ aĩtye atĩĩ: “Nĩminĩĩaa mũthenya wakwa kwa kwosa ĩvinda nĩsũanĩe ũndũ Yeova wĩwʼaa. Kĩu kĩtumaa ngoo yakwa ĩusya na mũĩkĩĩo wakwa ũilũlũmĩĩla.”
14. Kũvoya kũtonya kũtũtetheesya ata?
14 Voyaa ũte kũeka. (1 Ath. 5:17) Nĩ kana andũ matume ndũũ ngamu, wĩthĩaa no nginya kĩla ĩvinda maeae ngewa nesa. Ũu nowʼo twaĩle kwĩka nĩ kana twĩthĩwe anyanya ma Yeova. Yĩla twavoya tũmũtavye ũndũ tũkwĩwʼa, tũmũtavye mosũanĩo maitũ, na maũndũ ala meũtũthĩnyʼa, twonanasya kana nĩtũmũĩkĩĩe vyũ na nĩtwĩsĩ kana nũtwendete. (Sav. 94:17-19; 1 Yoa. 5:14, 15) Ũla mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Yua ũwetiwe mwambĩĩonĩ aĩtye: “Ngĩvoya ndimũtavasya Yeova o maũndũ ala nĩkomanie namo mũthenya ũsu me oka. Nĩmũtulũĩlaa ngoo yakwa vyũ. Ũu ũtumĩte kavola kwa kavola nambĩĩa kũmwona Yeova ta Asa wendete syana syake, ĩndĩ ti ta mũnene wa kambunĩ.”—Sisya ĩsandũkũ, “We Nũyĩsomete?”
15. Yeova ekĩte ata onanyʼe nũtũthĩnĩkĩaa?
15 Tindanasya na anyanya aseo nũndũ nĩ mũthĩnzĩo kuma kwa Yeova. (Yak. 1:17) Ĩthe witũ wa ĩtunĩ onanasya nũtũthĩnĩkĩaa kwa kũtũnenga ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala ‘matwendaa ĩndĩ yonthe.’ (Nth. 17:17) Valũanĩ ũla Vaulo waandĩkĩie Akolosai nĩwawetie Aklĩsto amwe mamũtetheetye, na asya kana ‘meethĩĩtwe maimũkiakisya mũno.’ (Ako. 4:10, 11) O nake Klĩsto Yesũ nĩwendaa kũtetheewʼa, na nĩwatũngaa mũvea nũndũ wa ũtethyo ũla wanengawe nĩ anyanyae, methĩwe maĩ alaĩka kana andũ.—Luka 22:28, 43.
16. Anyanya aseo matonya kũtũtetheesya ata tũmũthengeee Yeova?
16 We nũkũlasya ana-a-asa maũtetheesye na nĩwĩtĩkĩlaa ũtethyo ũla meũkũnenga? Kũtavya mũnyanya mũimu kĩ-veva mathĩna maku kũyonanasya kana wĩ mwonzu, ĩndĩ kũtumaa ũsũvĩĩka. Kwasũanĩa kĩla mwana-a-asa wĩtawa James, ũla tũwetie mwambĩĩonĩ, waĩtye: “Kũtuma ndũũ na Aklĩsto aimu kĩ-veva kũndethetye mũno. Yĩla nekala ta ngũemeewa nĩ mosũanĩo mataĩle, anyanya asu nĩmambĩthukĩĩasya nesa na makandilikanyʼa kana nĩmambendete. Matumaa nĩelewa nesa kana Yeova nũmbendete na nũnthĩnĩkĩaa.” Mwa nĩ ũndũ wa vata ta kĩ tũtate ũndũ tũtonya tũtume ndũũ ngamu na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ!
ENDEEA KŨĨKĨĨA KANA YEOVA NŨKWENDETE
17-18. Nũũ twaĩle kwĩthukĩĩsya, na nĩkĩ?
17 Satani endaa tũkĩlye moko na tũieka kũngʼangʼana twĩke kĩla kyaĩle. Endaa tũĩkĩĩe kana Yeova ndatwendete na tũi aseo ũndũ ũtonya kũtũtangĩĩa. Ĩndĩ o tondũ twoona, ũsu wĩthĩawa ũvũngũ mũthei.
18 Yeova nũkwendete. Wĩ wa vata mũno methonĩ make. Wamwĩwʼa, wĩendeea “kwĩkala wendonĩ wake” tene na tene, o ta Yesũ. (Yoa. 15:10) Kwoou, ndũkamwĩthukĩĩsye Satani, o na ndũketĩkĩlye ngoo yaku ĩũkenge kana Yeova ndakwendete. Vandũ va ũu, mwĩthukĩĩsye Yeova nũndũ nĩwonaa maũndũ maseo nthĩnĩ wa kĩla ũmwe witũ. Ĩkĩĩa vyũ kana “nũmendete andũ make,” we wĩ ũmwe woo!
WATHI 141 Thayũ Nĩ Mũthĩnzĩo Kuma kwa Ngai
a Ana-a-asa na eĩtu-a-asa amwe monaa wĩ ũndũ wĩ vinya kũĩkĩĩa kana Yeova nũmendete. Ĩsomonĩ yĩĩ, nĩtũkwona nĩkĩ tũtonya kũĩkĩĩa kana Yeova nũtwendete twĩ mũndũ ũmwe ũmwe. O na nĩtũkwona kĩla kĩtonya kũtũtetheesya tũeke kũya nzika kana Yeova nũtwendete.
b Masyĩtwa amwe nĩ mavĩndũe.
c MAELESYO MA VISA: Navu ĩtina, Vaulo nĩwatumie Aklĩsto aingĩ mekwʼa yela. Ĩndĩ yĩla weetĩkĩlile kĩla Yesũ weekĩte kwondũ wake, nĩwaalyũkile na ambĩĩa kwĩkĩa ana-a-asa make vinya, na nĩvatonyeka ũkethĩa amwe weekĩaa vinya nĩwathĩnĩtye andũ moo ma mũsyĩ.