‘Mete Atumĩa’

1. Yeova onanĩtye ata kana nĩwonaa malondu make me ma vata mũno?

YEOVA onaa malondu make me ma vata mũno. Amathooie na nthakame ya Yesũ na anenga atumĩa ma kĩkundi kĩanda kya kũmasũvĩa. (Meko 20:28) Na we endaa mamakue nesa. Eka ũu, nũndũ atumĩa me ungu wa ũtongoi wa Yesũ, nĩmamavuũkasya na makamasũvĩana na mĩisyo ya kĩ-veva.—Isa. 32:​1, 2.

2. Naaũ mũno mũno Yeova wonanasya kana nĩwendeeawʼa nĩmo? (Esekieli 34:​15, 16)

² Yeova nĩwendaa kũmanya ũndũ malondu make onthe maendeee, ĩndĩ mũno mũno athĩnĩkĩaa ala onzu. Na nĩ kana eke ũu, atũmĩaa atumĩa ma kĩkundi kũtetheeasya ala manangĩte ngwatanĩo yoo nake. (Soma Esekieli 34:​15, 16.) Ĩndĩ o na vailye ũu, endaa tũmetye ũtethyo ethĩwa ve vata. Mavindanĩ ta asu, eka o kũmũvoya Ngai na kĩthingʼĩĩsyo atũlũlũmĩĩlye, nĩtwaĩle kũkũlya “aĩthi na amanyĩsya” ala me kĩkundinĩ matũtetheesye.—Avs. 4:​11, 12.

3. Ithyonthe tũtonya kũtetheka ata tweemanyĩsya kĩanda kĩla atumĩa methĩawa nakyo?

³ Ĩsomonĩ yĩĩ, nĩtũkwĩmanyĩsya maũndũ maingangĩĩũlũ wa mũvango ũla Yeova wĩkĩte wa kũtũmĩa atumĩa ma kĩkundi kũtetheesya ala manangĩte ngwatanĩo yoo nake. Na nĩtũũsũngĩa makũlyo aa: Nĩĩndĩĩ twaĩle kũkũlya atumĩa matũtetheesye? Nĩkĩ twaĩle kũmakũlya matũtetheesye? Na mo matũtetheeasya ata? O na ethĩwa kwa oyu vai ũndũ ũũtũthĩnyʼa, mosũngĩo ma makũlyo asu no matũtetheesye tũkatũngaa mũvea mũnango nũndũ wa kwona ũndũ Ngai ũtũmĩaa atumĩa ma kĩkundi kũtũtetheesya. Eka ũu, mosũngĩo asu no matũtetheesye tũkamanya kĩla twaĩle kwĩka ũndũ twĩsa kwĩthĩwa na vata wa kũtetheewʼa nĩ atumĩa.

NĨ ĨNDĨĨ TWAĨLE ‘KŨMETA ATUMĨA’?

4. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana ĩandĩko ya Yakovo 5:​14-16, 19, 20 yĩneeneete ũwau wa kĩ-veva? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

⁴ Mũmanyĩwʼa Yakovo ambĩĩie kũneenea mũvango ũla Ngai wĩkĩte wa kũtũmĩa atumĩa ma kĩkundi kũtũtetheesya kĩ-veva kwa kũkũlya: “Ve ũmwe wenyu mũwau? Namete atumĩa ma kĩkundi.” (Soma Yakovo 5:​14-16, 19, 20.) Mĩsoa ĩla ĩthyũlũlũkĩte mũsoa ũsu yonanĩtye kana Yakovo aneeneaa mũndũ wanangĩte ngwatanĩo yake na Yeova. Kwa ngelekanyʼo, ũla mũwau eĩtwe namete atumĩa, ĩndĩ ti ndakĩtalĩ. O na nĩyonanĩtye kana mũndũ ũsu mũwau nũvoaa yĩla naĩ syake syaekewa. No twasye kana matambya ala mũndũ waĩle kwosa nĩ kana avoe kĩ-veva nĩmatutenyʼe na ala waĩle kwosa nĩ kana avoe kĩ-mwĩĩ. Na twĩasya ũu nũndũ yĩla twawaa ũwau mũna, nĩtũendaa kwona ndakĩtalĩ, tũkamũelesya ũndũ tũkwĩwʼa, na tũiatĩĩa kĩla ũkũtũtavya. O ta ũu, yĩla twĩ awau kĩ-veva, nĩtwaĩle kũthi kwona mũtumĩa, tũkamũelesya thĩna ũla twĩ nawʼo, na tũiatĩĩa ũtao wa Maandĩko ũla ũkũtũnenga.

5. Tũtonya kũmanya ata ethĩwa twĩ mũisyonĩ wa kũwaa kĩ-veva?

⁵ Mũvango ũla ũeleetwʼe kĩlungunĩ kya 5 kya Yakovo ũtwĩkĩĩte vinya tũneenae na atumĩa yĩla tweewʼa ta twĩ mũisyonĩ wa kũwaa kĩ-veva. Ĩndĩ mwa nĩ ũndũ mũseo ta kĩ tũmanthe ũtethyo tũtanamba kwananga vyũ ngwatanĩo yitũ na Yeova! Tũyaĩle kwĩkenga o na vanini. Na Maandĩko nĩmonanĩtye kana no twĩthĩwe tũyona ta tũendeee nesa kĩ-veva, ĩndĩ ũyĩthĩa twĩkĩte o kwĩkenga. (Yak. 1:22) Kwa ngelekanyʼo, Aklĩsto amwe ma kĩkundi kya Salite nĩmeekie ĩvĩtyo yĩu, na Yesũ nĩwamatavisye kana mayamwendeeasya Yeova. (Ũvu. 3:​1, 2) Ũndũ ũmwe tũtonya kwĩka ũkatũtetheesya tũmanye ũndũ tũendeee kĩ-veva nĩ kũsianĩsya ũthangaau ũla twĩthĩawa nawʼo oyu maũndũnĩ ma ũthaithi na ũla twaĩ nawʼo ĩvindanĩĩvĩtu. (Ũvu. 2:​4, 5) No twĩkũlye-ĩ: ‘Nĩnĩtanĩaa kũsoma Mbivilia na kũvindĩĩsya kĩla nasoma ta tene? Nĩnĩendaa maũmbanonĩ ndeũtĩĩa ta tene na yĩla ngũmeyũmbanĩsya nĩkaa oou kĩtumbo? Nĩnĩolete kĩthito kyakwa ũtavanyʼanĩ? Nĩnĩekaa maũndũ ma kwĩtanĩthya kana syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ ikue ĩvinda yakwa yingĩ na nĩndindĩaa kũisũanĩa?’ Ethĩwa ũsũngĩo wa ĩkũlyo yĩmwe katĩ wa asu nĩ “Ĩĩ,” kĩu no kĩthĩwe kĩyonanyʼa kana twĩ na wonzu mũna, na ũkaema kũthĩnĩkĩwa, maũndũ meka o kũthũkĩĩa. Na ethĩwa twĩĩwʼa tũtesa kũũthĩnĩkĩa ne ithyĩ kana ethĩwa nũtumĩte twĩka ũndũ ũtamwendeeasya Ngai, nĩtwaĩle kũkũlya atumĩa ma kĩkundi matũtetheesye.

6. Ala mekĩte naĩ ngito maĩle kwĩka ata?

⁶ Nĩ wʼo kana ala mekĩte naĩ ngito ĩtonya kũtuma mũndũ avetwa kĩkundinĩ nĩmaĩle kwona atumĩa. (1 Ako. 5:​11-13) Mũndũ o na wĩva ũla wĩkĩte naĩ ngito nĩwendaa kũtetheewʼa nĩ kana atũngĩĩe ngwatanĩo yake na Yeova. Ĩndĩ nĩ kana Yeova atũekee, no nginya twĩke “maũndũ ala mekwosana na wĩlilo,” kana kwa ndeto ingĩ, mekwonanyʼa kana nĩtwĩlilĩte kuma ngoonĩ. (Meko 26:20) Na ũndũ ũmwe tũtonya kwĩka nĩ kwona atumĩa ethĩwa nĩtwĩkĩte naĩ ngito.

7. Naaũ angĩ maĩle kũtetheewʼa nĩ atumĩa?

⁷ Atumĩa maitetheeasya o ala mekĩte naĩ ngito me oka, ĩndĩ ũndũ ũla wa vata vyũ nĩ kana nĩmatetheeasya ala onzu kĩ-veva. (Meko 20:35) Kwa ngelekanyʼo, no wĩthĩwe ũingʼangʼana kũkĩlya vinya mawendi mathũku. Na ũsu no wĩthĩwe wĩ thĩna mũnene ethĩwa ũtambĩte kwĩmanyĩsya ũwʼo waĩ na mũtuo wa kũtũmĩa ndawa sya kũmila, nĩweeloelaa mavisa ma ũlaalai, kana nĩweethĩawa na mwĩkalĩle mũvuku. Ĩndĩ ndwaĩle kũngʼangʼana na maũndũ asu wĩ weka. No ũtwʼe kũneena na mũtumĩa wĩsĩ nũkũkwĩthukĩĩsya nesa, aũnenge ũtao ũtonya kũũtethya, na aikũĩkĩĩthya kana no ũmwendeesye Yeova weethĩwa wĩ metho ndũkaemeewe nĩ mawendi mathũku. (Mũta. 4:12) Na ethĩwa ũndũ ũla ũendeee kũngʼangʼana nawʼo nũtumĩte ũkwʼa ngoo, atumĩa no maũlilikanyʼe kana kĩu kĩonanyʼa nĩwonaa ngwatanĩo yaku na Yeova yĩ ya vata na ndũkwenda kwĩyĩĩkĩĩa mũno.—1 Ako. 10:12.

8. Nĩ mavĩtyo ta meva tũte na vata wa kũthi kũtavya atumĩa?

⁸ Ti nginya tũthi kwa atumĩa kĩla ĩvinda tweeka ĩvĩtyo. Kwa ngelekanyʼo, twasye nĩwatavya mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa ũndũ mũna wamũũmĩsya, kana twasye nĩwaemwa nĩ kũsiĩĩa ũthatu waku. Vandũ va kũthi kwona mũtumĩa, no ũatĩĩe ũtao wa Yesũ kwa kũthi kwona mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa ũsu nĩ kana mũtũngĩĩe mũuo. (Mt. 5:​23, 24) O na ĩngĩ, no wĩke ũkunĩkĩli ĩũlũ wa nguma ta ũuu, wũmĩĩsyo, na kwĩsiĩĩa nĩ kana ĩvinda yũkĩte wĩĩthĩwa ũtonya kũsyonanyʼa nesanga. O na vailye ũu, ethĩwa wĩĩwʼa ta ũtatonya kũthĩnĩkĩa thĩna ũsu wĩ weka, no ũkũlye mũtumĩa aũtetheesye. Valũanĩ ũla mũtũmwa Vaũlo waandĩkĩie Avilivi, nĩwakũlilye mwana-a-asa ũmwe ũtamũwetete na ĩsyĩtwa atetheesye Euotia na Sinitike kũthĩnĩkĩa thĩna ũla maĩ nawʼo. O ta ũu, mũtumĩa wa kĩkundi kyenyu no aũtetheesye.—Avi. 4:​2, 3.

NĨKĨ TWAĨLE KŨMETA ATUMĨA?

9. Nĩkĩ tũtaĩle kũeka nthoni itũsiĩĩe kwĩta atumĩa? (Nthimo 28:13)

⁹ Nĩtwaĩle kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo na ũkũmbaũ nĩ kana tũmanthe ũtethyo yĩla tweeka naĩ ngito kana yĩla tũkwĩwʼa tũiemwa nĩ kũkĩlya vinya wonzu mũna twĩ nawʼo. Mwa tũyaĩle kũeka nthoni itũsiĩĩe kwĩta atumĩa. Nĩkĩ tũtaĩle kwĩka ũu? Nũndũ yĩla twaatĩĩa mũvango ũla Yeova wĩkĩte wa kũtũmĩa atumĩa kũtũtetheesya, twonanasya kana nĩtũmũĩkĩĩe na nĩtũĩkĩĩe kana maũndũ ala ũtũtavĩtye twĩke no matũtetheesye tũendeee nesa kĩ-veva na tũyĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu. O na ĩngĩ, kĩu kyonanasya kana nĩtũmwĩkwatĩtye atũtetheesye kwĩka kĩla kyaĩle yĩla tũkwĩwʼa tũiemeewa nĩ wonzu mũna. (Sav. 94:18) Na ethĩwa nĩtwĩkĩte naĩ, no twĩkale tũte na nzika kana Ngai nũkũtũekea twatavya atumĩa kĩla twĩkĩte na tũitia naĩ sitũ.—Soma Nthimo 28:13.

10. Vatonya kũthi ata tũkatata kũvitha naĩ sitũ?

¹⁰ Kĩvathũkanyʼo na moathimo ala tũtonya kũkwata yĩla twaneena na mũtumĩa ethĩwa nĩtũkwenda ũtethyo, no tũtume maũndũ maitũ mathũkĩĩa ethĩwa nĩtũũtata kũvitha naĩ ila twĩkĩte. Kwa ngelekanyʼo, yĩla Mũsumbĩ Ndaviti watatie kũvitha naĩ syake, nĩwaũmĩie kĩ-mwĩĩ, kĩ-veva, na ngoonĩ. (Sav. 32:​3-5) Na o tondũ vethĩawa vailye yĩla mũndũ wawaa ũwau mũna kana waũmĩa vandũ, mavinda maingĩ yĩla tweeka naĩ na twaema kũthĩnĩkĩa ũndũ ũsu, maũndũ makĩtaa kũthũkĩĩa. Yeova nũeleawa ũndũ ũsu, na nĩkyo kĩtumi ũtũthoketye “tũsũanĩe vamwe” nake, kana kwa ndeto ingĩ, tũlũngalye maũndũ, kwĩsĩla mũvango ũla wĩkĩte wa kũneena na atumĩa nĩ kana matũtetheesye tũtũngĩĩe ngwatanĩo nzeo nake.—Isa. 1:​5, 6, 18, BK.

11. Ala angĩ matonya kũũmĩa ata ethĩwa nĩtwavitha naĩ ngito twĩkĩte?

¹¹ Tũkatata kũvitha naĩ ngito twĩkĩte, no tũtume andũ ala angĩ maũmĩa. Na twĩasya ũũ nũndũ no twĩthĩwe tũisiĩĩa veva wa Ngai ũilika nesa kĩkundinĩ, o na no twanange mũuo ũla wĩ kĩkundinĩ. (Avs. 4:30) O ta ũu, ethĩwa nĩtwamanya kana mũndũ ũngĩ nĩwĩkĩte naĩ ngito, twaĩle kũmũthuthya aneene na atumĩa.a Yĩla twavitha naĩ ngito mũndũ ũngĩ wĩkĩte, o naitũ twĩthĩawa tweeka naĩ. (Ali. 5:1) Ĩndĩ nũndũ nĩtũmwendete Yeova, yĩla vathi ũu, twaĩle kwĩyumĩlya na tũineena ũla wʼo. Tweeka ũu, nĩtũtumaa kĩkundi kĩkala kĩ kĩtheu na tũitetheesya ũsu wĩkĩte naĩ atũngĩĩe ngwatanĩo yake na Yeova.

ATUMĨA MATŨTETHEEASYA ATA?

12. Atumĩa matetheeasya ata ala onzu kĩ-veva?

¹² Atumĩa mekĩĩtwe vinya malũlũmĩĩlye ala onzu kĩ-veva. (1 Ath. 5:14) Ethĩwa nĩweeka naĩ, no maũkũlye makũlyo nĩ kana ‘makusye’ kana kwa ndeto ingĩ, maelewe mosũanĩo maku na ũndũ ũkwĩwʼa. (Nth. 20:​5, BK) Naku no ũmatethye mũno wamaelesya maũndũ nesa ũteũvithanyʼa kĩndũ, o na ethĩwa wĩĩwʼa ve vinya kwĩka ũu nũndũ wa kũla ũeewe, ũndũ ũilye, kana nthoni ila wĩ nasyo nũndũ wa kĩla wĩkĩte. Ndũkakĩe ũyona ta ‘ũũvulũka ndeto.’ (Yovu 6:​3, BK) Namo atumĩa maikethĩawa na mĩtũkĩ ya kwĩyusũĩsya maũndũ, vandũ va ũu, makatataa makwĩthukĩĩsye nesa na maikwata ũwʼo wʼonthe matanamba kũũnenga ũtao. (Nth. 18:13) Mo nĩmethĩawa mesĩ kana kũsũvĩa ĩĩthya nĩ ũndũ ũkuaa ĩvinda, na kwoou mayĩthĩawa mekwatĩtye kũmina thĩna ũsu o ĩvinda ya mbee yĩla mwaneena.

13. Yĩla atumĩa mavoya kwondũ witũ na matũnenga ũtao wumĩte Mbivilianĩ, kĩu kĩtonya kũtũtethya ata? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

¹³ Yĩla wathi kwona atumĩa, makatataa ũndũ matonya maikatume wĩka kwĩyĩandũa ĩ ya mũno. Vandũ va ũu, makavoyaa kwondũ waku. No ũsengʼe mũno woona ũndũ mboya syoo ‘itethasya mũno’ wĩana. Ũtethyo woo wĩthĩawa ũkonetye ‘kũũvaka mauta ĩsyĩtwanĩ ya Yeova.’ (Yak. 5:​14-16) “Mauta” ala mawetetwe ĩandĩkonĩ yĩu nĩ ũwʼo ũla wĩ Ndetonĩ ya Ngai. Nũndũ atumĩa me ũtũĩka wa kũtũmĩa Mbivilia, no matume ũusya na maiũkiakisya, na kĩu kĩikũtetheesya ũtũngĩĩe ngwatanĩo yaku na Yeova. (Isa. 57:18) Ũtao wa Maandĩko ũla meũkũnenga no ũũtetheesye ũtwʼe vyũ kũendeea kwĩka kĩla kyaĩle. Na no maũtetheesye ũkewʼa wasya wa Yeova ũikwĩa: ‘Nzĩa nĩĩno. Enda nayo.’—Isa. 30:​21, BK.

14. Kwosana na Akalatia 6:​1, atumĩa matetheeasya ata ala mosete “ĩtambya yĩtaĩle”? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

¹⁴ Soma Akalatia 6:1. Mũklĩsto ũla woosa “ĩtambya yĩtaĩle” ndethĩawa aiatĩĩa myolooto mĩlũngalu ya Ngai. Kwosa ĩtambya yĩtaĩle kwonanasya kwĩka ũtwi ũte mũseo kana kũtũla mĩao ya Ngai. Nũndũ atumĩa Aklĩsto nĩmendete ana-a-asa moo, ‘nĩmatataa kũlũnga mũndũ ta ũsu me na veva wa ũuu.’ Ndeto ya Kĩkiliki ĩla ĩalyũlĩtwe “kũmũlũnga,” no yonanyʼe ũndũ ĩvĩndĩ yĩvĩtũũkene yĩtũngĩĩawa vala yaĩle kwĩthĩwa yĩĩ nĩ kana mũndũ ndakonze ĩmutha. O tondũ ndakĩtalĩ wĩ na ũtũĩka wĩkĩaa kĩthito atũngĩĩe ĩvĩndĩĩtũlĩku o nesa mũndũ atekwĩwʼa woo mwingĩ, ũu nowʼo atumĩa matataa kũiita mũndũ mũwau kĩ-veva mate kwongeleela woo ũla wĩ nawʼo. O na ĩngĩ, atumĩa meĩtwe ‘mesũvĩe’ mo ene. O maendeee kũtũtetheesya tũlũngalye nzĩa sitũ, nĩmamanyaa kana mo nĩ ene naĩ na nĩ ũndũ ũtonyeka makosa ĩtambya yĩtaĩle. Vandũ va kwĩyona me ma vata mũno, ta alũngalu kũvĩtũka andũ ala angĩ, kana kwĩyona ta asili, nĩmatataa kwĩthĩwa na ĩnee.—1 Vet. 3:8.

15. Tũtonya kwĩka ata ethĩwa twĩ na thĩna mũna?

¹⁵ No tũĩkĩĩe atumĩa ma kĩkundi. Nĩmamanyĩĩtwʼe kũlea kũweta maũndũ maitũ ma kĩmbithĩ, kũnengane ũtao wumĩte Mbivilianĩ vandũ va kwĩkwatya mawoni moo ene, na kũendeea kũtũtetheesya kũkua mĩio mĩito. (Nth. 11:13; Kal. 6:2) O na kau atumĩa methĩawa na nguma syĩ kĩvathũkanyʼo na me ũtũĩka wĩ kĩvathũkanyʼo, no twĩwʼe twĩ athasye kũthi kũelesya mũtumĩa o na wĩva thĩna ũla twĩ nawʼo. Nĩ wʼo kana tũikaumaa kwa mũtumĩa ũmwe kũthi kwa ũla ũngĩ tũkũlĩtye ũtao tũimantha ũla ũkũtũtavya kĩla tũkwenda kwĩwʼa. Tũkeka ũu, twĩthĩwa tũilye ta ala mendaa “matũ moo matanĩthwʼe” vandũ va kwĩmanyĩsya “momanyĩsyo ala maseo” me Ndetonĩ ya Ngai. (2 Tim. 4:3) Yĩla twaneena na mũtumĩa ĩũlũ wa thĩna mũna, no atũkũlye ethĩwa nĩtũnaneeneete na atumĩa angĩĩũlũ wa ũndũ ũsu na ũtao ũla manatũnengie. Na nũndũ mũtumĩa ũsu nĩwĩsĩ ve maũndũ ũtesĩ, no atwʼe kwamba kũkũlya mũtumĩa ũngĩ ũtao ĩũlũ wa ũndũ ũsu.—Nth. 13:10.

KĨANDA KYA KĨLA ŨMWE WITŨ

16. Kĩla ũmwe witũ e na kĩanda kĩva?

¹⁶ O na kau atumĩa nĩmatũsyaĩĩasya twĩ malondu ma Ngai, maitwĩkĩaa motwi. Kĩla ũmwe witũ e na kĩanda kya kwĩkala thayũ ũkwonanyʼa kana nũmũkĩaa Ngai. No nginya tumye ũtalo kwake ĩũlũ wa ndeto sitũ na meko maitũ. Na no atũtetheesye tũkaendeea kũlũmanyʼa na wĩanĩu witũ. (Alo. 14:12) Kwoou vandũ va atumĩa kũtwʼĩkĩa motwi, matũmĩaa Ndeto ya Ngai kũtũtetheesya tũmanye woni wake ĩũlũ wa ũndũ mũna na maitũeka twĩyĩkĩe motwi. Twaatĩĩa ũtao woo, no tũmanyĩsye ‘ilĩko sitũ’ kwĩka motwi maseo.—Evl. 5:14.

17. Twaĩle kũtwʼa kwĩka ata?

¹⁷ Mwa twĩ na kĩanda kya mwanya ta kĩ kya kwĩthĩwa twĩ malondu ma Yeova! We atũmie “mũĩthi ũla mũseo,” Yesũ, aumye thayũ wake ta wovosyo nĩ kana twĩthĩwe tũtonya kwĩkala thayũ tene na tene. (Yoa. 10:11) O na nũtũmĩĩte atumĩa ma kĩkundi kwĩanĩsya watho ũũ wake: “Ngamũnenga aĩthi kwĩanana na ngoo yakwa, ala makamũĩthasya ũĩ na ũmanyi.” (Yel. 3:​15, BK) Kwoou yĩla twĩ onzu kana twĩ awau kĩ-veva, tũyaĩle kũkĩa kũmeta atumĩa matũtetheesye. Ekai tũtwʼe vyũ kũendeea kũtetheka nĩ mũvango wa kwĩthĩwa na atumĩa ma kĩkundi, ala Yeova ũtũnengete.