Nĩvatonyeka Andũ Makethĩwa na Ũkwati Wĩanene?

Nthĩnĩ wa nthĩ mbingĩ, andũ nĩmeethĩĩtwe mayĩandamana nũndũ wa mathĩna ma ũkwati ũteanene. Mathĩna asu mathũkĩĩie ĩvindanĩ ya COVID-19, nũndũ nĩkweethĩiwe na nduuthĩ, isiĩĩi ila syatumie andũ methĩwa mate eanĩe, ũnyivu wa syĩndũ, na andũ meethĩwa mateũkwata ũiiti ũndũ vaĩlĩte. Maũndũ asu nĩmavuanisye kĩvathũkanyʼo kĩnene kĩla kĩthĩawa vo katĩ wa athwii na ngya.

Yo tũkesa kwona mũthya wa mathĩna ma ũkwati ala mathĩnasya andũ? Ĩĩ. Mbivilia nĩeleetye kĩla Ngai ũkeka nĩ kana amine mathĩna ala matũkwataa.

Mathĩna ma ũkwati ala Ngai ũkamina

Thĩna: Andũ nĩmaemetwe nĩ kwambĩĩsya nzĩa sya kũmantha ũkwati itonya kwĩanĩsya mavata ma andũ onthe.

Ũndũ Ngai ũkaũmina: Ngai akavetanga silikalĩ sya andũ, na ayĩete silikalĩ yake, ĩla yĩtawa Ũsumbĩ wa Ngai. Ĩkasumbĩka nthĩ yonthe kuma ĩtunĩ.—Ndanieli 2:44; Mathayo 6:10.

Ũndũ maũndũ makethĩwa mailye: Nũndũ Ũsumbĩ wa Ngai ũkasumbĩka nthĩ yonthe, ũkaũngamĩa maũndũ ĩũlũ wa nthĩ nesa vyũ. Andũ maikaaĩsa kũthĩna nũndũ wa ũkya kana kwĩthĩwa na nzika ethĩwa makeethĩawa na syĩndũ itoetye. (Savuli 9:7-9, 18) Vandũ va ũu, makatanĩa wĩa woo na mayĩkala nesa na me eanĩe vamwe na mĩsyĩ yoo. Mbivilia yathanĩte atĩĩ: “Na makaaka nyũmba, na kũtũa nthĩnĩ wasyo; na makavanda mĩũnda ya mĩsavivũ, na makaya ũsyao wayo. Matikaka na ũngĩ aitũa; matikavanda na ũngĩ aiya.”—Isaia 65:21, 22.

Thĩna: Andũ maitonya kwĩvathana na maũndũ ala matumaa mathĩna na maaĩwa nĩ kĩla me na vata nakyo.

Ũndũ Ngai ũkaũmina: Ngai akatũmĩa Ũsumbĩ wake kũvetanga maũndũ ala matumaa andũ methĩwa na wia na kĩmako.

Ũndũ maũndũ makethĩwa mailye: Ungu wa ũsũvĩo wa Ngai, andũ maikakwatwa nĩ maũndũ ala matumaa makosa mavata ala ma lasima. Kwa ngelekanyʼo, makaũ, ũnyivu wa lĩu, na mowau ma kũkwatanwʼa maikethĩwa vo ĩngĩ. (Savuli 46:9; 72:16; Isaia 33:24) Ngai aĩtye: “Na andũ makwa makatũaa ũtũonĩ wĩ mũuo, na mawĩkalonĩ mate na mũisyo, na kũndũnĩ kũuu kwa kũthũmũa.”—Isaia 32:18.

Thĩna: Mavinda maingĩ, andũ ala meyendete na me ĩtomo, nĩmanyamaasya ala angĩ.

Ũndũ Ngai ũkaũmina: Ala makethĩwa masumbĩkĩtwe nĩ Ũsumbĩ wa Ngai makeemanyĩsya kwonanasya kana nĩmendete angĩ kwĩ ũndũ meyendete.—Mathayo 22:37-39.

Ũndũ maũndũ makethĩwa mailye: Ungu wa Ũsumbĩ wa Ngai, kĩla mũndũ akeeyĩelekanyʼa na Ngai na akeethĩawa na wendo ũla “[ũtamanthaa] kwĩyĩuna.” (1 Akolintho 13:4, 5) Mbivilia yaĩtye ũũ: “Kũtikewʼanĩthwʼa woo kana kwanangana kĩĩmanĩ kyakwa kyonthe kĩtheu; nũndũ nthĩ ĩkausũwʼa nĩ kũmũmanya Yeova,a o tondũ manzĩ mekunĩkĩlye ũkanga.”—Isaia 11:9.

Mbivilia yonanĩtye kana tũilye mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo ya nthĩ ĩno nthũku ya Satani na kana o mĩtũkĩ Ngai nũkwĩanĩsya watho wake wa kũmina mathĩna onthe ma ũkwati.b (Savuli 12:5) Ĩndĩ kwa yu tũĩ, myolooto ya Mbivilia no ĩũtetheesye kũmĩanĩsya na mathĩna ma ũkwati. Kwa ngelekanyʼo, sisya ilungu syĩ na kyongo, “Ũndũ Ũtonya Kwĩka Yĩla Wanyivĩwa Nĩ Mbesa” na “Maoni Yenye Usawaziko Kuhusu Pesa.”

Momanyĩsyo ma ũvũngũ ĩũlũ wa Mbivilia na ũkwati

Ũmanyĩsyo wa ũvũngũ: Ũkya ũikaaĩsa kũthela, nũndũ Yesũ aisye: “Ngya mwĩ nasyo mavinda onthe.”—Mathayo 26:11.

Kĩla Mbivilia ĩmanyĩasya: Yesũ eekaa kũweta ũndũ ũũ wa wʼo: O ũndũ nthĩ ĩno ĩte ũsili wa katĩ ĩendeee kwĩthĩwa vo, andũ amwe makeethĩawa me ngya. Ĩndĩ o na vailye ũu, Yesũ “[nĩwatavasya] ngya ũvoo mũseo,” o vamwe na watho wa kana Ũsumbĩ wa Ngai ũkamina ũkya vyũ.—Luka 4:18, 43.

Ũmanyĩsyo wa ũvũngũ: No nginya ala mendaa kũmwendeesya Ngai methĩwe me ngya, nũndũ Yesũ aisye: “Enda ũkathoosye syĩndũ ila wĩ nasyo na ũinenga ngya.”—Mathayo 19:21.

Kĩla Mbivilia ĩmanyĩasya: Yesũ ndawetaa ũndũ mũna aatĩĩi make maaĩle kwĩanĩasya. Ĩndĩ, anengae ũtao mwanake weelelũkĩtwʼe nĩ ũthwii ũla waĩ nawʼo. Yesũ nĩwamwĩkĩie vinya ndakeyũmbĩĩe syĩndũ mbingĩ, na ayĩtĩkĩla kũtwʼĩka mũatĩĩi wake.

Ũmanyĩsyo wa ũvũngũ: Ngai aathimaa andũ na ũthwii, nũndũ Mbivilia yaĩtye: “Ũathimo wa Yeova, nawʼo nũthuasya.”—Nthimo 10:22.

Kĩla Mbivilia ĩmanyĩasya: Mbivilianĩ, ndeto “ũathimo wa Yeova,” kaingĩ syĩthĩawa iyonanyʼa ũthwii wa kĩ-veva, ta kwa ngelekanyʼo kwĩthĩwa na kĩeleelo thayũnĩ, kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Ngai, na wĩkwatyo mũseo wa ĩvinda yũkĩte. (Savuli 25:14; Yoana 17:3) O na kau Ngai nĩwaathimie athũkũmi amwe make na ũthwii, Aklĩsto aingĩ mayaĩ athwii. (Mwambĩlĩlyo 24:34, 35; Yakovo 2:5) O nake Yesũ Klĩsto ndaĩ na syĩndũ mbingĩ sya kĩ-mwĩĩ.—Mathayo 8:20.

Ũmanyĩsyo wa ũvũngũ: Mbivilia ĩmanyĩasya kana andũ maĩlĩte kwĩthĩwa me ngwatanĩo, o tondũ ĩwetete ĩũlũ wa Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa. Yaĩtye: “Syĩndũ ila maĩ nasyo syaĩ syoo me onthe, na nĩmatesaa syĩndũ syoo na malĩ yoo.”—Meko ma Atũmwa 2:44, 45.

Kĩla Mbivilia ĩmanyĩasya: Mĩsoa ĩno yonanasya mũvango mũna weekiwe o kwa kavinda nĩ kana ũthĩnĩkĩe mavata ma kĩ-mwĩĩ ma amwe ala maĩ manatwʼĩka Aklĩsto. Andũ asu maĩ manathi Yelusaleme kwondũ wa mboka ya Ayuti ya Vendekosito. (Meko ma Atũmwa 2:5) Ĩndĩ o na vailye ũu, yĩla matwʼĩkie Aklĩsto, nĩmekalile Yelusaleme kwa ĩvinda yĩasanga nĩ kana memanyĩsye maũndũ maingangĩ ĩũlũ wa mũĩkĩĩo mweũ ũla maĩ manakwata. Nũndũ wa ũu, Aklĩsto ala angĩ nĩmaumisye kwa ngenda syĩndũ ila maĩ nasyo nĩ kana mamatetheesye na lĩu na kũndũ kwa kwĩkala.—Meko ma Atũmwa 2:41, 42, 46, 47.

a Yeova nĩ ĩsyĩtwa ya Ngai, o tondũ yonanĩtwʼe Mbivilianĩ.—Savuli 83:18.

b Nĩ kana wĩmanyĩsye nĩkĩ ũtonya kũmĩĩkĩĩa Mbivilia, sisya kĩlungu kĩ na kyongo, “Mbivilia Noyo Yĩthĩawa na Ũwʼo wa Kwĩkwatwʼa.”