Maũndũ Ala Maandĩkĩtwe Mbivilianĩ Ĩũlũ wa Yesũ Maandĩkiwe Ĩndĩĩ?

Ũndũ Mbivilia yaasya

Aiweta ĩũlũ wa maũndũ ala waandĩkie ĩũlũ wa thayũ wa Yesũ, mũtũmwa Yoana aisye: “Na ũla wonie nĩwe ngũsĩ, na ũkũsĩ wake nĩ wa wʼo: nake nĩwĩsĩ kana eneena wʼo, nĩ kana nenyu mwĩtĩkĩle.”—Yoana 19:35.

Kĩtumi kĩmwe kya kũĩkĩĩa maũndũ ala maandĩkĩtwe ĩvukunĩ ya Mathayo, Maliko, Luka, na Yoana ĩũlũ wa Yesũ nĩ kana maũndũ asu maandĩkiwe ĩla andũ aingĩ ala meyonee maũndũ asu maĩ o thayũ. Andũ amwe maasyaa ĩvuku ya Mathayo yaandĩkiwe o myaka nyanya ĩtina wa Yesũ kũkwʼa, na ũsu nĩ ta mwaka wa 41. Asomi angĩ maasyaa yaandĩkiwe ĩtinanga wa vau, ĩndĩ onthe nĩmetĩkĩlanaa kana mavuku onthe ma Maandĩko ma Kĩkiliki ma Kĩklĩsto maandĩkiwe mwaka wa 100 ũte mũviku.

Andũ ala moonie Yesũ e thayũ, moona ayũawa na aithayũũkwʼa nĩmatonya kũweta ethĩwa maũndũ ala maandĩkĩtwe ĩũlũ wake nĩ ma wʼo. Vakethĩwa ve ũndũ o na ũmwe wa ũvũngũ ũandĩkĩtwe, nĩmatonya kũumĩlya. Mũsomi ũmwe wĩtawa Professor F. F. Bruce aĩtye ũũ: “Ũndũ ũmwe woonekaa mũno ĩla atũmwa matavanasya nĩ kana mawetaa mate na nzika maũndũ ala ethukĩĩsya moo meesĩ; mayeekaa o kwasya, ‘Ithyĩ twĩ ngũsĩ sya maũndũ asu,’ ĩndĩ ĩngĩ nĩmaasyaa, ‘o ũndũ inywʼĩ ene mwĩsĩ’ (Meko ma Atũmwa 2:22).”