Andũ amwe mewʼaa ve vinya kũmwenda Ngai. Monaa Ngai nĩ kĩmbithĩ kĩtamanyĩka, nde vata naitũ, na nde tei. Kwasũanĩa maelesyo aa maatĩĩe:

• “O na kau nĩnamũvoyaa Ngai andetheesye, neewʼaa e vaasya vyũ nakwa na ta ũtatonya kũmbĩwʼa. Nyie ndyoonaa Ngai ta wĩvo ũndũ ũnthĩnĩkĩa.”—Marco, Italy.

• “O na kau nĩnendaa mũno kũmũthũkũma Ngai, nyie neewʼaa atesa kũtwʼĩka mũnyanyawa. Noonaa nĩ Ngai ũte tei, na wĩa wake no kũtũsilĩla. Ndyoonaa Ngai ta wĩ ĩnee.”—Rosa, Guatemala.

• “Ĩla naĩ mũnini, naĩkĩĩaa kana Ngai atũmanthaa mavĩtyo eyũmbanĩtye kũtũkũna mũnzyũ. Ĩtina wa ĩvinda, nambĩĩe kwona we ndatũthĩnĩkĩaa. Noonaa ailyĩ o ta mũnene wĩanĩasya mavata ma andũ ala ũtongoesye, ĩndĩ ũyĩthĩa ndekwĩka ũu nĩkwĩthĩwa nũmendete.”—Raymonde, Canada.

We wĩona ata? Nĩvatonyeka tũkamwenda Ngai? Andũ aingĩ, o na kũtwʼĩka nĩ ma kanisa, nĩmekũlĩtye ĩkũlyo yĩu kwa myaka mingĩ. Na ũu nĩ wʼo nũndũ myakanĩ ya 500 nginya vakuvĩ 1,500 ĩtina wa kũsyawa kwa Klĩsto, athaithi aingĩ ma ndĩni ila syĩyĩtaa sya Kĩklĩsto o na mayamũvoyaa Ngai Mwene Vinya Wʼonthe. Nĩkĩ? Kĩtumi nũndũ andũ maĩ na wia mũthũku kũmwelekela Ngai. Mũsomi wĩtawa Will Durant akũlilye ũũ aineenea ũndũ ũsu: “We nũũ waĩ etĩkĩla kũmũvoya Ngai ũthũkĩte ũu na ũtalũnganaa na andũ?”

Nĩ kyaũ kyatumie andũ mambĩĩa kwona Ngai ta ‘mũthũku na ta ũtalũnganaa na andũ’? Yo Mbivilia ĩmanyĩasya ata ĩũlũ wa Ngai? Yo nĩvatonyeka ũkamwenda Ngai wamanya ũwʼo ĩũlũ wake?

KĨLA AINGĨ MAĨKĨĨAA

“Tũyaaĩsa kwĩtĩkĩlana kana Ngai e ĩsyĩtwa, na ethĩwa ve amwe metĩkĩlanĩte, mayĩsĩ nĩ yĩva.”—Mũsomi David Cunningham, Theological Studies.

ŨWʼO ŨLA WĨ MBIVILIANĨ

Ngai aisye: “Ninyie Yeova, nĩyo syĩtwa yakwa.” (Isaia 42:8) Yeova nĩ ĩsyĩtwa ya Kĩevelania na ũalyũlo wayo nĩ, “Ũla Ũtumaa Kwĩthĩwa.”

Yeova endaa tũtũmĩe ĩsyĩtwa yake. Mbivilia yaĩtye: ‘Ĩkaĩlei syĩtwa yake, tavanʼyai meko make katĩ wa andũ, wetai kana syĩtwa yake nĩyĩũnenevwʼa.’—Isaia 12:4.

Yesũ nĩwatũmĩaa ĩsyĩtwa ya Ngai. Ĩvinda yĩmwe aimũvoya Yeova amwĩie: “Nĩnĩmamanyĩthĩtye [amanyĩwʼa ma Yesũ] syĩtwa yaku, na ngatũma yĩmanyĩka.” Nĩkĩ Yesũ wamanyĩthisye amanyĩwʼa make ĩsyĩtwa ya Ngai? Aendeeie kwasya, “Nĩ kana wendo ũla [Ngai] ũmbendete nawʼo wĩthĩwe nthĩnĩ woo, nakwa nĩthĩwe nĩ nthĩnĩ woo.”—Yoana 17:26.

NĨKĨ NĨ ŨNDŨ WA VATA KŨMANYA ŨWʼO ŨSU?

Mũmanyĩsya ũmwe wa ndĩni wĩtawa Walter Lowrie aandĩkie ũũ: “Mũndũ ũtesĩ ĩsyĩtwa ya Ngai, ndethĩawa amwĩsĩ nesa, . . . o na ndatonya kũmwenda nũndũ we ndonaa ta wĩ vo.”

Mũndũũme ũmwe wĩtawa Victor ndatĩĩaa kyumwa tene, ĩndĩ o na vailyĩ ũu eewʼaa atamwĩsĩ Ngai nesa. Easya: “Ĩla nesie kũmanya kana ĩsyĩtwa ya Ngai nĩ Yeova, nĩwʼo noonie yu nambĩĩa kũmũmanya.” Aendee kwasya, “Neewie ta ĩndĩ nakomana na Mũndũ ũla natindĩaa kwĩwʼa aiwetwa. Nĩnamanyie kana Ngai e vo na nambĩĩa kwĩkĩa kĩthito nĩthĩwe mũnyanyae.”

O nake Yeova nĩwĩthĩawa mũnyanyae wa ala matũmĩaa ĩsyĩtwa yake. Ngai athĩte ala “malilikanaa syĩtwa yake” ũũ: “Ngamewʼĩa tei, o tondũ mũndũ wĩwʼĩaa mwana wake mwene tei ũla ũmũthũkũmaa.” (Malaki 3:16, 17) O na ĩngĩ, Ngai nũathimaa ala mekaĩlaa ĩsyĩtwa yake. Mbivilia yaĩtye: “O ũla ũkekaĩla syĩtwa ya Mwĩaĩi [Yeova], nũkatangĩĩwa.”—Alomi 10:13.

KĨLA AINGĨ MAĨKĨĨAA

Ndĩni sya Kĩklĩsto “iaanĩtwʼe kũndũ kũtatũ nakwʼo nĩ Roman Catholic, Eastern Orthodox, na Protestants, na syonthe iĩkĩĩaa kana kwĩ Ngai atatũ: Ngai Asa, Ngai Mwana, na Ngai Veva Mũtheu, na onthe no Ngai ũmwe. Kwosana na momanyĩsyo ma Aklĩsto, ngai ti itatũ ĩndĩ asu atatũ nĩ Ngai ũmwe.”—The New Encyclopædia Britannica.

ŨWʼO ŨLA WĨ MBIVILIANĨ

Vai ĩvinda o na yĩmwe Mwana wa Ngai, Yesũ, waasya kana we nĩwĩanene na Ĩthe na kana nĩmo amwe. Vandũ va ũu aisye: “Nĩngũthi kwa Asa: nũndũ Asa nĩ mũnene kwĩ nyie.” (Yoana 14:28) O na eeie ũmwe wa aatĩĩi make atĩĩ: “Nyie nĩngwambata kwa Asa wakwa, na nĩwe Ĩthe wenyu, na kwa Ngai wakwa, na nĩwe Ngai wenyu.”—Yoana 20:17.

Veva mũtheu ti Ngai. Aklĩsto ma mbee ‘mausũiwe nĩ veva mũtheu,’ nake Yeova aisye: ‘Ngamĩtulũĩla mĩĩ yonthe veva wakwa.’ (Meko ma Atũmwa 2:1-4, 17) Veva mũtheu ti kĩlungu kya Ũtatũ. Nĩ vinya ũla Ngai ũtũmĩaa kwĩka maũndũ.

NĨKĨ NĨ ŨNDŨ WA VATA KŨMANYA ŨWʼO ŨSU?

Asomi ma ndĩni ya Katholeki, Karl Rahner na Herbert Vorgrimler, maeleetye kana Ũtatũ “ndũtonya kũmanyĩka mũndũ atavuanĩwʼe, ĩndĩ o na aũvuanĩwʼa, tiwʼo wĩsa kũũkwatya vyũ.” Yo nĩvatonyeka ũkamwenda mũndũ ũtamanyĩka kana ũtesa kũmũelewa? Kwondũ wa ũu, ũmanyĩsyo wa Ũtatũ nũsiĩĩaa andũ maikamũmanye Ngai na kũmwenda.

Marco, ũla ũwetiwe mwambĩĩonĩ wa ĩkaseti yĩĩ eewʼaa ũmanyĩsyo wa Ũtatũ ũimũsiĩĩa kũmũmanya Ngai. Easya: “Nesilasya Ngai ndeendaa ngĩmũmanya, na ũndũ ũsu watumie nona e vaasa nakwa, ndatonya kũmũmanya, na ndesa kwĩthĩwa mũnyanyae.” Ĩndĩ “Ngai ti Ngai wa kĩthokoanʼyo.” (1 Akolintho 14:33) Ndevithaa tũikamũmanye. Endaa tũmũmanye. Yesũ aisye: “Ithyĩ tũthaithaa kĩla twĩsĩ.”—Yoana 4:22.

Marco aendee kwasya: “Ĩla namanyie Ngai ti Ũtatũ, nĩwʼo nambĩĩe kwĩthĩwa mũnyanyae.” Twamanya kana Yeova e vo na kana we ti kĩmbithĩ kĩtamanyĩka, ũkethĩa nĩ laisi mũno kũmwenda. Mbivilia yaĩtye: “Ũla ũtendanaa ndamwĩsĩ Ngai; nũndũ Ngai nĩ wendo.”—1 Yoana 4:8.

KĨLA AINGĨ MAĨKĨĨAA

“Ĩtina wa ala me na naĩ kũkwʼa oou, mathayũ moo maendaa ĩianĩ ya mwaki, na vau nĩvo mathĩnawʼa na ‘mwaki wa tene na tene.’” (Catechism of the Catholic Church) Atongoi amwe ma ndĩni maasya kana ala mathi ĩianĩ ya mwaki methĩawa mavathanĩtwʼe vyũ na Ngai.

ŨWʼO ŨLA WĨ MBIVILIANĨ

Ala akwʼũ “matyĩsĩ ũndũ o na wĩva.” (Mũtavanʼya 9:5) Ethĩwa ala makwie mayĩsĩ ũndũ o na ũmwe, vatonyeka ata makathĩnwʼa na “mwaki wa tene na tene” kana makathĩnĩka nũndũ wa kũvathanwʼa tene na tene na Ngai?

Nthĩnĩ wa Mbivilia ndeto ya Kĩkiliki Geʹen·na ĩalyũlĩtwe “Ĩia ya mwaki” nthĩnĩ wa Mbivilia ya Kĩkamba kya ĩvinda yĩĩ. Ũalyũlo ũsu ndwonanasya kana ve vandũ andũ makathĩnwʼa na mwaki tene na tene, ĩndĩ wonanasya wanangĩko wa tene na tene vate na wĩkwatyo wa ũthayũũkyo. (Mathayo 5:29, The Holy Bible in Current Kikamba Language) O na ĩngĩ Mbivilia nĩwetete ‘ĩia ya mwaki na mũvĩlĩtĩ.’ (Ũvuanʼyo 20:10) Ĩndĩ Mbivilia nĩsyokete ĩkaelesya ũndũ ũsu kwa kwasya atĩĩ: “Kĩĩ nĩkyo kĩkwʼũ kya kelĩ, nakyo nĩ ĩia ya mwaki.” (Ũvuanʼyo 20:14; 21:8) Kwoou ĩia ya mwaki ti vandũ vavathĩtwe ve na mwaki wakene. ‘Kũnyamawʼa tene na tene’ nthĩnĩ wa ĩia ya mwaki nĩ kũkwʼa “kĩkwʼũ kya kelĩ.” Ala makakwʼa kĩkwʼũ kya kelĩ maikathayũũkwʼa.

NĨKĨ NĨ ŨNDŨ WA VATA KŨMANYA ŨWʼO ŨSU?

Ũmanyĩsyo wa kana Ngai nde tei ndũtumaa tũmwenda Ngai o na vanini. Mũndũ mũka wĩtawa Rocío, ũla wĩkalaa Mexico, easya: “Namanyĩiwʼe ĩũlũ wa ĩia ya mwaki kuma nĩ mũnini.” Ongelete kwasya: “Ũmanyĩsyo ũsu wambĩkĩie wia mwingĩ mũvaka weethĩa ndyĩsa kwona Ngai ta wĩthĩwa na kaũseo ke vandũ. Noonaa Ngai ta wĩkalaa athatĩte na ta ũte wũmĩĩsyo.”

Ĩndĩ ĩla Rocío wamanyie kĩla Mbivilia ĩwetete ĩũlũ wa ũndũ Ngai ũsilĩlaa andũ na ũndũ akwʼũ mailyĩ, nĩwambĩĩe kũmwona Ngai kwa nzĩa ĩngĩ. Easya: “Neewie nathawʼa, nĩ tondũ wĩwʼaa waaũwa mũio mũito.” O na easya, “Nĩnambĩĩe kũĩkĩĩa kana Ngai atwendeaa ũseo, na kana nũtwendete, na nĩvatonyeka o nakwa ngamwenda. Ailyĩ ta mũndũ wendeaa syana syake ũseo na ũikwataa moko aitongoesye.”—Isaia 41:13.

Amwe matataa kwĩthĩwa me ma kanisa mũno nĩ kana maikaathĩnwʼe ĩianĩ ya mwaki, ĩndĩ Ngai ndendaa ũmũthũkũme nũndũ nũũmũkĩa. Yesũ aisye kana waĩle ‘kũmwenda Mwĩaĩi Ngai waku na ngoo yaku yonthe.’ (Maliko 12:29, 30) O na ĩngĩ, ĩla twamanya kana Ngai asilaa katĩ ĩvinda yonthe, tũikethĩwa na nzika ĩũlũ wa maũndũ ala ũkeka ĩvinda yũkĩte. No twĩthĩwe na mũĩkĩĩo ũla waĩ na Eliu, mũnyanyae wa Yovu. Aisye: “Nĩkwĩthĩwe kũasya na Ngai, atĩ eke ũthũku, na kũasya na Mwene Vinya Wʼonthe, atĩ eke naĩ.”—Yovu 34:10.

Mũthenya ũmwe Yesũ e Yelusaleme nĩwaeleisye andũ ĩũlũ wa Ĩthe wake, Yeova, na amavuanyʼa amanyĩsya ma ũvũngũ ma ĩvinda yĩu. (Yoana 8:12-30) Kĩla wawetie mũthenya ũsu nĩkĩtũtetheeasya kũmanya ũndũ tũtonya kũvathũkanyʼa momanyĩsyo maingĩ ala mamanyĩawʼa ĩũlũ wa Ngai ũmũnthĩ. Aisye: “Ethĩwa inywʼĩ mũkekalaa ndetonĩ yakwa, mwĩ amanyĩwʼa makwa wʼo; na mũkamanya ũla wʼo, na ũla wʼo ũkamũthasya.”—Yoana 8:31, 32.

Ndeto ii sya Yesũ, “Mũkekalaa ndetonĩ yakwa,” nitũtetheeasya kũmanya ethĩwa momanyĩsyo ma ndĩni nĩmosanĩte na “ũla wʼo.” Ĩla weewʼa Ngai aiwetwa, ĩkũlye, ‘Kĩla kĩũwetwa ĩũlũ wa Ngai nĩkyosanĩte na ndeto sya Yesũ na Maandĩko ala angĩ Matheu?’ Ĩkaa o tondũ andũ amwe meekie ĩla meewie mũtũmwa Vaulo aielesya maũndũ. ‘Mamanthie maandĩkonĩ mĩthenya yonthe, kana maũndũ asu [maũndũ ala mamanyĩawʼa] nĩwʼo mailyĩ.’—Meko ma Atũmwa 17:11.

Marco, Rosa, na Raymonde, ala mawetiwe mwambĩĩonĩ wa ĩkaseti yĩĩ, nĩmemanyĩisye Mbivilia na Ngũsĩ sya Yeova nĩ kana masisye ethĩwa kĩla maĩkĩĩaa nĩ kya wʼo. Meethĩie ata?

Marco: “Mwalimũ wa Mbivilia ũla watũmanyĩasya nĩ na kĩveti kyakwa atũmĩaa Maandĩko kũsũngĩa makũlyo onthe ala twaĩ namo. Nũndũ wa ũu nĩtwambĩĩe kũmwenda Yeova mũno, na ndũũ yakwa na kĩveti kyakwa yaseũva vyũ!”

Rosa: “Tene noonaa Mbivilia no ĩvuku yusũĩte mawoni ma andũ matatĩte kũelesya ĩũlũ wa Ngai. Ĩndĩ kavola kwa kavola, nĩnoonie Mbivilia ĩisũngĩa makũlyo makwa. Yu nonaa Yeova e mũnyanyawa. Nĩwʼaa ndonya kũmwĩkwatya.”

Raymonde: “Nĩnamũvoyaa Ngai andetheesye nĩmũmanye. Ĩtina wa kavinda, nĩ na mũemewa nĩtwambĩĩe kwĩmanyĩsya Mbivilia. Nũndũ wa ũu nĩtwesie kũmanya ũwʼo ĩũlũ wa Yeova. Tweewie mũyo mũno kũmanya Yeova nĩ Ngai wa mũthemba mwaũ!”

O na kau Mbivilia nĩvuanĩtye ũvũngũ ũla andũ mamanyĩasya ĩũlũ wa Ngai, ve maũndũ angĩ maingĩ ĩwetete. Nĩtũtavasya ũndũ Ngai ũseũvĩte. Nĩ Ndeto yake wamĩvevee, na nĩtũtetheeasya ‘kũmanya maũndũ ala tũnengetwe mana nĩ Ngai.’ (1 Akolintho 2:12) Wĩona ata ũkesyaĩsya mwene ũndũ Mbivilia ĩsũngĩaa makũlyo ma vata ala andũ makothaa kwĩkũlya ĩũlũ wa Ngai, kĩeleelo kyake, na ũndũ kũkethĩwa ĩvinda yũkĩte? No ũsome mosũngĩo ma amwe ma makũlyo asu kĩsesenĩ kya www.jw.org/sw ungu wa “Mafundisho ya Biblia > Majibu ya Maswali ya Biblia.” O na no ũtũmĩe Kĩsese kyu kũkũlya ũmanyĩwʼe Mbivilia kana ũkakũlya ũmwe wa Ngũsĩ sya Yeova aũmanyĩsye. Tũi na nzika kana weeka ũu, ũkeethĩa ti ũndũ wĩ vinya o na vanini kũmwenda Ngai.