Ngai Oombie Kĩndũ Kĩmwe na Ĩndĩ Akĩeka Kyeevĩndũa o Kavola Kyaumĩlya Syĩndũ Ila Ingĩ Syonthe?

Ũndũ Mbivilia ĩsũngĩĩte

Aiee. Mbivilia yonanĩtye nesa vyũ kana Ngai oombie andũ na ‘mĩthemba’ yĩ kĩvathũkanyʼo ya nyamũ na mĩtĩ.a (Mwambĩlĩlyo 1:12, 21, 25, 27; Ũvuanyʼo 4:11) O na ĩngĩ yaĩtye andũ onthe maumanie na Atamu na Eva, asyai maitũ ma mbee. (Mwambĩlĩlyo 3:20; 4:1) Mbivilia ndĩkwataa mbau ũmanyĩsyo wa kana Ngai oombie o kĩndũ kĩmwe na akĩeka kyeevĩndũa o kavola kwa kavola kyaumĩlya mĩthemba yĩ kĩvathũkanyʼo ya syĩndũ ila syĩ thayũ. Ĩndĩ o na vailye ũu, Mbivilia ndĩleanĩte na kĩla andũ ma saenzi mamanyĩte kana syĩndũ syĩ kĩvathũkanyʼo sya mũthemba ũmwe nitonya kwĩthĩwa itavwʼanene maũndũnĩ amwe.

• Andũ amwe maĩkĩĩaa kyaũ?

• Mbivilia nĩyĩtĩkĩlanĩte na ũmanyĩsyo wa kana syĩndũ syeekie kwĩyumĩlya?

• Nao nata ũtonyi wa mĩtĩ na nyamũ wa kũvindũka nĩ kana wĩthĩe no syũmĩĩsye kwĩkala kĩsionĩ kĩna?

Andũ amwe maĩkĩĩaa kyaũ?

Andũ ala maĩkĩĩaa kana Ngai oombie kĩndũ kĩmwe na akĩeka kyeevĩndũa o kavola kyaumĩlya syĩndũ ila ingĩ, methĩawa na mawoni me kĩvathũkanyʼo ĩũlũ wa ũndũ Ngai weekie ũu. Kwa ngelekanyʼo ĩvuku Encyclopædia Britannica, yonanĩtye kana syĩndũ ila syĩ na ũtonyi mwingĩ wa kwĩkala kĩsionĩ kĩna nĩsyo syĩthĩawa itonya kũsyaana na kwingĩva, ĩndĩ ila ite na ũtonyi ũsu syĩkaa kũthela (natural selection). Na andũ amwe masyaa ĩsu nĩyo nzĩa ĩla Ngai ũtũmĩaa kũola kana kwingĩvya syĩndũ ĩũlũ wa nthĩ.

O na andũ angĩ nĩmeethĩawa na mawoni ta aa:

• Syĩndũ syonthe ila syĩ thayũ syaumanie na syĩndũ ingĩ syaĩ kwʼo tene.

• Kĩndũ kĩmwe nĩkĩtonya ũvĩndũka vyũ kĩkatwʼĩka kĩndũ kĩngĩ. Kwa ngelekanyʼo, masyaa malaĩ no mavĩndũke makatwʼĩka andũ.

• Ngai nĩwe ũtumaa syĩndũ ivĩndũka ikatwʼĩka syĩndũ ingĩ.

Mbivilia nĩyĩtĩkĩlanĩte na ũmanyĩsyo wa kana syĩndũ syeekie kwĩyumĩlya?

Ala maĩkĩĩaa kana Ngai oombie o kĩndũ kĩmwe na akĩeka kyeevĩndũa o kavola kyaumĩlya syĩndũ ingĩ, monanasya kana ngewa ya wũmbi ĩla yĩ ĩvukunĩ ya Mwambĩlĩlyo ti ya wʼo vyũ. Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, Yesũ oonanisye kana ngewa ĩsu yĩ ĩvukunĩ ya Mwambĩlĩĩlyo nĩ ya wʼo kwosana na isitoli. (Mwambĩlĩlyo 1:26, 27; 2:18-24; Mathayo 19:4-6) Mbivilia yaĩtye kana Yesũ atanoka kũũ nthĩ, ekalaa na Ngai ĩtunĩ na nĩwamũtetheeisye wĩanĩ wa kũmba “syĩndũ syonthe.” (Yoana 1:3) Kwoou, woni wa kana Ngai oombie kĩndũ kĩmwe na akĩeka kyeevĩndũa o kavola kyaumĩlya syĩndũ ila ingĩ ndwosanĩte na momanyĩsyo ma Mbivilia.

Nao nata ũtonyi wa mĩtĩ na nyamũ wa kũvindũka nĩ kana wĩthĩe no syũmĩĩsye kwĩkala kĩsionĩ kĩna?

Mbivilia ndĩeleetye ivathũkanyʼo ila itonya kwĩthĩwa vo katĩ wa syĩndũ sya mũthemba ũmwe. Na ndĩleete kana mĩtĩ na nyamũ syĩ kĩvathũkanyʼo ila syoombiwe nĩ Ngai nitonya kũvĩndũkanga o ũndũ iendeee kũsyaana, kana o ikavĩndũkanga nĩ kana syĩthĩwe itonya kũmĩĩsya kwĩkala kĩsionĩ kĩna. Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, kũvĩndũkanga kũu kũyumĩlasya mĩthemba ĩngĩ ya syĩndũ isu.