ĨŨLŨ wa nthĩ yonthe, andũ ma syĩthĩo syĩ kĩvathũkanyʼo na ndĩni syĩ kĩvathũkanyʼo nĩmavoyaa. Nĩmavoyaa mũndũ e weka, kana me aingĩ. Nĩmavoyaa me makanisanĩ, makalũnĩ, masinakokenĩ, mĩsikitinĩ, na mathembonĩ. Nĩmatonya kũvoya maitũmĩa mĩkeka ya mboya, ndasivii, tũtĩla twa mboya, sanamu, mavuku ma mboya, kana mboya iandĩkĩtwe tũvwalũnĩ na tũkambwa vandũ.

Mboya ĩtumaa andũ methĩwa me kĩvathũkanyʼo na syũmbe ila ingĩ syĩ kũũ nthĩ. Nĩ wʼo, nĩtũvwʼanene maũndũnĩ maingĩ na nyamũ. O ta nyamũ, nĩtũĩsaa, nĩtũvevaa, na nĩtũnyusaa kĩwʼũ. Na o tasyo, nĩtũsyaawa, tũkekala thayũ, na tũkesa kũkwʼa. (Mũtavanʼya 3:19) Ĩndĩ no andũ me oka mavoyaa. Nĩkĩ?

Ũsũngĩo ũla wĩ laisi nĩ kana andũ me na vata wa kũvoya. Andũ aingĩ monaa mboya ta nzĩa ya kũneena na mũndũ wa veva monaa e mũtheu mũno na ũtũaa tene na tene. Mbivilia nĩyonanĩtye twoombiwe twĩ na wendi ũsu. (Mũtavanʼya 3:11) Ĩvinda yĩmwe Yesũ Klĩsto aisye: “Nĩ atanu ala mesĩ me na nzaa ya kĩ-veva.”—Mathayo 5:3.

“Nzaa ya kĩ-veva” nĩyo ĩtumĩte andũ maseũvya ndĩni syĩ kĩvathũkanyʼo na syĩndũ syĩ kĩvathũkanyʼo sya mboya, na nĩyo ĩtumaa matũmĩa masaa maingĩ mũno maivoya. Kwa wʼo, andũ amwe matũmĩaa nzĩa syoo kwĩanĩsya mavata moo ma kĩ-veva kana makamantha ũtethyo kuma kwa andũ angĩ. Ĩndĩ we tyo wonete kana andũ maitonya kwĩminĩa nzaa yoo ya kĩ-veva mate atetheesye? Twĩthĩawa twĩ onzu, twĩkalaa thayũ o myaka mĩnini, na tũitonya kũmanya ĩvinda yĩla yĩ mbee ũndũ yĩkethĩwa yĩilye. Ũla ũtonya kũtũminĩa nzaa yitũ ya kĩ-veva aĩle kwĩthĩwa e ũmanyi mwingĩ, vinya mwingĩ, na aĩle kwĩthĩwa ekalaa thayũ myaka mingĩ mũno kwĩ ithyĩ. Ĩndĩ yo nzaa ĩsu ya kĩ-veva ĩtumaa tũvoya nĩyo kyaũ?

Kwavindĩĩsya makũlyo aa: Ve ĩvinda wĩthĩwa waĩ na vata mwingĩ wa kũtongoewʼa, kwĩthĩwa na ũmanyi, kana kwenda kũkwata mosũngĩo ma makũlyo mathonokete ũmanyi wa mũndũ? Nĩwĩthĩwa ve ĩvinda wendaa ũkiakisyo nũndũ wa kũkwʼĩĩwa, ĩvinda wendaa ũtao nĩ kana wĩke ũtwi mũito, kana ĩvinda wendaa ũekeo nũndũ nĩwathĩnawʼa nĩ wasya waku wa ngoo?

Kwosana na Mbivilia, asu nĩ maũndũ maĩle kũtuma ũvoya. Mbivilia noyo ĩtonya kwĩkwatwʼa mũno maũndũnĩ asu, na nthĩnĩ wayo nĩvaandĩkĩtwe mboya sya aũme na aka maĩ aĩkĩĩku. Nĩmavoyie makwate ũkiakisyo, manengwe ũtao, makwate ũekeo, na maikwata mosũngĩo ma makũlyo maito ala maĩ namo.—Savuli 23:3; 71:21; Ndanieli 9:4, 5, 19; Avakuki 1:3.

Mboya isu syaĩ kĩvathũkanyʼo, ĩndĩ syavwʼanene ũndũnĩ ũmwe. Ala maivoyaa nĩmeesĩ kĩndũ kĩmwe kyendekaa nĩ kana methukĩĩwʼe, na kĩndũ kĩu andũ aingĩ maikĩsĩ kana mayonaa kĩ kya vata. Nĩmeesĩ ũla maĩle kũvoya.

SYO mboya syonthe iendaa vandũ vamwe, o na ethĩwa nũũ ũla ũkũneenwa nake? Ũmũnthĩ, andũ aingĩ nĩmasũanĩaa ũu. Woni ũsu ũkothaa kwĩthĩwa na ala mendete ngwatanĩo sya ndĩni na maasya ndĩni syonthe nĩ sya wʼo, o na kau imanyĩasya maũndũ me kĩvathũkanyʼo. Nĩ ũndũ ũtonyeka woni ũsu ũkethĩwa ũte wa wʼo?

Mbivilia ĩmanyĩasya kana andũ aingĩ mavoyaa ũla mataĩle kũvoya. Yĩla Mbivilia yaandĩkawa, andũ aingĩ nĩmavoyaa mĩvwʼanano. Ĩndĩ Ngai nĩwamavatie vyũ kwĩka ũu. Kwa ngelekanyʼo, Savuli 115:4-6 yaĩtye ũũ ĩũlũ wa mĩvwʼanano: “Yĩ na matũ, ĩndĩ ndĩwʼaa.” Ũndũ ũsu wĩ ũtheinĩ. Ve vata mwaũ wa kũvoya ngai ĩtakesa ũkwĩwʼa?

Ve ngewa ĩmwe yĩ Mbivilianĩ yumĩlĩtye ũndũ ũsu nesa. Ĩvinda yĩmwe mwathani Eliya nĩwakũlilye athani ma Mbaali mavoye ngai yoo, na ĩndĩ ĩtina wa ũu, Eliya nake aivoya Ngai wake. Eliya aisye kana Ngai ũla wa wʼo nũkũsũngĩa na ũla wa ũvũngũ ndesũngĩa. Athani ma Mbaali nĩmeetĩkĩlile, na mavoya mũno na mawasya manene, ĩndĩ mboya syoo iyaaĩwʼĩka! Mbivilia yaĩtye: “Vatyaĩ . . . wa kũsũngĩa o na wĩva, kana ũla waaona ta ũndũ.” (1 Asumbĩ 18:29) Ĩndĩ kwaendie ata yĩla Eliya wavoyie?

Ĩtina wa Eliya kũvoya, Ngai amũsũngĩie o ndatĩkanĩ ĩsu; atũmie mwaki kuma ĩtunĩ wavĩvya ĩla nthembo Eliya waumĩtye. Kĩvathũkanyʼo kyaĩ kyaũ katĩ wa mboya isu syelĩ? Ve ũndũ ũmwe wa vata tũkwĩmanyĩsya mboyanĩ ĩsu ya Eliya ĩandĩkĩtwe ĩvukunĩ ya 1 Asumbĩ 18:36, 37. Yaĩ mboya nguvĩ mũno ya ndeto o ta 30 kĩthyomonĩ kya Kĩevelania. Ĩndĩ nthĩnĩ wa ndeto isu mbũthũ, Eliya atũmĩie ĩsyĩtwa ya Ngai, Yeova, mavinda atatũ.

Mbaali yaĩ ngai ya Akanaani, na ũalyũlo wa ĩsyĩtwa yĩu nĩ “mwene” kana “vwana.” Akanaani nĩmaseũvĩtye mĩvwʼanano mingĩ yĩ kĩvathũkanyʼo ya Mbaali. Ĩndĩ Yeova nĩ ĩsyĩtwa ya mwanya, nũndũ ĩsyĩtwa yĩu nĩ yake e weka ĩũlũ wa nthĩ yonthe. Ngai ũsu eeie andũ make atĩĩ: “Ninyie Yeova, nĩyo syĩtwa yakwa; na ũnene wakwa ndikanenga ũngĩ.”—Isaia 42:8.

Yo mboya ya Eliya na mboya sya athani ma Mbaali syaendie o vandũ vamwe? Ũthaithi wa Mbaali waĩ na syĩthĩo syĩ nthoni sya ũmalwaya, na athaithi nĩmendekaa maumye nthembo sya andũ. Kĩvathũkanyʼo na ũu, Yeova endaa andũ make, Isilaeli, mamũthaithe kwa nzĩa yĩ na ndaĩa, na ndamovete na syĩthĩo isu syĩ nthoni sya athaithi ma Mbaali. Yu kwavindĩĩsya ũndũ ũũ: Ũkaandĩkĩa valũa mũnyanya mũna ũnengete ndaĩa mũno, we no wende valũa ũsu ũtwaĩwe mũndũ ũngĩ wĩ na mwĩkalĩle mũthũku vyũ, o na ũtathengeanĩe o na vanini na myolooto ĩla mũnyanyau ũatĩĩaa? Kwa wʼo, ndwenda ũu wĩkĩke!

Yĩla ũũvoya Yeova, wĩthĩawa ũivoya kũla kwĩ Mũmbi na Ĩthe wa andũ onthe.a Mwathani Isaia aisye ũũ mboyanĩ: “We, ame Yeova, wĩ Asa waitũ.” (Isaia 63:16) Ngai ũsu nĩwe Yesũ wawetaa yĩla weeie aatĩĩi make atĩĩ: “Nyie nĩngwambata kwa Asa wakwa na Asa wenyu, na kwa Ngai wakwa, na Ngai wenyu.” (Yoana 20:17) Yeova nĩ Ĩthe wa Yesũ. Nĩwe Ngai ũla Yesũ wavoyaa, na ũla Yesũ wamanyĩisye aatĩĩi make mavoyae.—Mathayo 6:9.

Yo Mbivilia nĩtwĩĩte tũvoye kũla kwĩ Yesũ, Meli, atheu, kana alaĩka? Aiee, ĩtwĩĩte tũmũvoye Yeova e weka. Vindĩĩsya itumi ilĩ. Kĩtumi kya mbee, mboya nĩ nzĩa ĩmwe ya kũthaitha, na Mbivilia yaĩtye kana Yeova no we e weka waĩle kũthaithwa. (Kuma 20:5) Kĩtumi kya kelĩ, Mbivilia yaĩtye kana nĩwe “ũla wĩwʼaa mboya.” (Savuli 65:2) O na vala Yeova nĩwendete kũolela angĩ mawĩa, ndaanenga ũngĩ mwanya wa kwĩthukĩĩsya mboya. Nĩwe Ngai ũla ũtwathĩte kwĩthukĩĩsya mboya sitũ.

Kwoou ethĩwa nũkwenda mboya syaku syĩwʼĩke nĩ Ngai, lilikana ũtao ũũ wĩ Maandĩkonĩ: “Kĩla mũndũ wĩkaĩlaa ĩsyĩtwa ya Yeova akatangĩĩwa.” (Meko ma Atũmwa 2:21) Ĩndĩ we Yeova ethukĩĩasya mboya syonthe o na ethĩwa twĩvoya ata? Nĩvethĩwa ve ũndũ ũngĩ twaĩle kũmanya ethĩwa nĩtũkwenda Yeova ethukĩĩsye mboya sitũ?

YĨLA andũ aingĩ meũvoya, mathĩnĩkĩaa mũno maũndũ ala menekee nĩ andũ, ta ũndũ mũndũ waĩle kũũngama, ndeto ila ũkũtũmĩa, na syĩthĩo sya ndĩni yoo. Ĩndĩ Mbivilia nĩtũtetheeasya kũtaanĩsya na maũndũ asu na tũithĩnĩkĩa ĩkũlyo yĩĩ ya vata, “Twaĩle kũvoya ata?”

Ve athũkũmi ma Ngai aĩkĩĩku mawetetwe Mbivilianĩ maivoya me kũndũ kwĩ kĩvathũkanyʼo na matailyĩ ũndũ ũmwe. Amwe mavoyie mate kumya wasya kana na wasya mũnene kwosana na vala maĩ. Namo angĩ mavoyie masyaĩtye ĩũlũ matunĩ kana makumanĩte. Ĩndĩ vandũ va kũtũmĩa mĩvwʼanano, masoa, kana tũvuku twa mboya, mavoyaa kuma ngoonĩ na maitũmĩa ndeto syoo. Nĩ kyaũ kyatumie mboya syoo syĩwʼĩka?

O tondũ twaweta kĩlungunĩ kĩvĩtu, mavoyaa Yeova Ngai e weka. Ĩndĩ ve na ũndũ ũngĩ wa vata meekaa. Twĩũsoma nthĩnĩ wa 1 Yoana 5:14. Ĩandĩko yĩu yaĩtye: “Ũũ nĩwʼo mũĩkĩĩo ũla twĩ nawʼo nthĩnĩ wake, kana twavoya kĩndũ o na kĩva kwosana na kwenda kwake, nũtwĩthukĩĩasya.” Mboya sitũ nĩsyaĩle kwosana na kwenda kwa Ngai. Ũu nĩ kwasya ata?

Nĩ kana tũvoye kwosana na kwenda kwa Ngai, nĩtwaĩle kũmanya kwenda kwake nĩ kwĩva. Kwoou nĩ ũndũ wa vata mũno vyũ twĩmanyĩsye Mbivilia. Ĩndĩ ũu nĩ kwonanyʼa kana Ngai ndesa kũtwĩthukĩĩsya ethĩwa tũyaathi kũsomea Mbivilia? Aiee. Kĩla Ngai wendaa nĩ twĩkĩe kĩthito tũmanye kwenda kwake, na tũyĩka kwosana nakwʼo. (Mathayo 7:21-23) Ĩtina wa ũu, twaĩle kũvoya kwosana na kĩla tweemanyĩsya.

O ũndũ twaendeea kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa Yeova na kwenda kwake, nowʼo mũĩkĩĩo witũ ũlũlũmĩĩlaa, na mũĩkĩĩo ũsu nĩ ũndũ ũngĩ wa vata mũno yĩla tũũvoya. Yesũ aisye: “Syĩndũ syonthe ila mũkavoya mwĩ na mũĩkĩĩo, mũkakwata.” (Mathayo 21:22) Kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo ti ũndũ ũmwe na kwĩtĩkĩlana na maũndũ ũteũsũanĩa. Ĩndĩ nĩ kwĩtĩkĩlana na kĩndũ nũndũ wĩ na ũĩkĩĩthyo mũlũmu mũno ĩũlũ wakyo, o na ethĩwa kĩndũ kĩu ndũkyonete. (Aevelania 11:1) O na kau tũitonya kũmwona Yeova, Mbivilia nĩtũnengete ũĩkĩĩthyo mwingĩ wa kana e kwʼo, nĩ wa kwĩkwatwʼa, na e na wendi wa kũsũngĩa mboya sya ala mamũĩkĩĩaa. O vamwe na ũu, no tũmũvoye Yeova atwongeleele mũĩkĩĩo, nake ndakalea kwĩka ũu nũndũ ethĩawa na wendi wa kũtũnenga kĩla twĩ na vata nakyo.—Luka 17:5; Yakovo 1:17.

Ve na ũndũ ũngĩ wa vata ũtũtetheeasya kũmanya ũndũ twaĩle kũvoya. Yesũ aisye: “Vaiĩ mũndũ wũkaa kwa Asa atesĩle kwakwa.” (Yoana 14:6) Kwoou Yesũ nĩwe nzĩa ya kũvika vala ve Asa witũ, Yeova. Nĩkyo kĩtumi weeie aatĩĩi make mavoyae ĩsyĩtwanĩ yake. (Yoana 14:13; 15:16) Ũu ti kwonanyʼa kana twaĩle kũvoya Yesũ. Ĩndĩ twaĩle kũvoya ĩsyĩtwanĩ ya Yesũ, tũililikana kana Yesũ nĩwe ũtumĩte twĩthĩwa tũtonya kũneena na Ĩthe witũ mũlũngalu na mũtheu.

Ĩvinda yĩmwe aatĩĩi ma Yesũ ala matindanasya nake mamwĩie: “Mwĩaĩi tũmanyĩsye kũvoya.” (Luka 11:1) Vate nzika, mayamũkũlasya amamanyĩsye maũndũ ma mũsingi ta ala twamina kũneenea. Mendaa mũno kũmanya ĩũlũ wa maũndũ ala maĩle kũweta mboyanĩ. Kwa nzĩa ĩngĩ makũlasya, “Twaĩle kũvoya ĩũlũ wa kyaũ?”

MBOYA ĩla Yesũ wamanyĩisye ĩwetetwe kana nĩyo ĩtũngĩlĩĩlawa mũno nĩ Aklĩsto. Ũu wĩthĩwe nĩ wʼo kana ti wʼo, andũ aingĩ matũmĩaa mboya ĩsu naĩ. Mavinda amwe mboya ĩsu yĩtawa Mboya ya Mwĩaĩi kana ya Asa Waitũ. Andũ aingĩ maminĩlĩĩlaa kĩla mũthenya, na mavinda mana savalĩ iana ũna kwa mũthenya. Ĩndĩ ndwaĩ wendi wa Yesũ mboya ĩsu ĩtũmĩawe ũu. Twĩsĩ ũu ata?

Mbee wa kũweta mboya ĩsu, aisye: “Na mũkĩvoya mũikatũngĩlĩĩle ndeto o ila ila.” (Mathayo 6:7) Ĩtina wa Yesũ kwasya wa ũu, nũkwona ta waĩ esa kwĩvĩngĩĩsa kwa kũtavya andũ ndeto ila makainĩlĩĩlaa yĩla meũvoya? Vaitonyeka! Yesũ atũmanyĩasya kĩla twaĩle kũvoya ĩũlũ wakyo, na maũndũ ala twaĩle kũlilikana yĩla tũũvoya. Ekai tũkunĩkĩle kwa ũliku ũndũ waisye. Mboya ĩsu ĩandĩkĩtwe ĩandĩkonĩ ya Mathayo 6:9-13.

“Asa waitũ ũla wĩ ĩtunĩ, ĩsyĩtwa yaku yĩtaĩwe.”

Vau Yesũ alilikanasya aatĩĩi make kana mavinda onthe maĩle kũvoya Ĩthe wake, Yeova. Ĩndĩ we nĩwĩsĩ nĩkĩ ĩsyĩtwa ya Ngai nĩ ya vata mũno na nĩkĩ yaĩle kũtaĩwa, kana kũthewʼa?

Kuma yĩla mũndũ woombiwe, ĩsyĩtwa ya Ngai ĩtheu nĩyaanangiwe kwa kwilĩĩlwa ũvũngũ. Mũmaitha wa Ngai, Satani, nĩwĩtĩte Yeova mũkengani, na Mũtongoi wĩyendete ũtaĩle kũtongoesya syũmbe syake. (Mwambĩlĩlyo 3:1-6) Andũ aingĩ nĩmetĩkĩlanĩte na Satani, na nũndũ wa ũu, mamanyĩasya kana Ngai ndalũnganaa naitũ, nde tei, na endete kwĩyĩĩvanĩsya, na angĩ mamanyĩasya kana tiwe Mũmbi. O na angĩ nĩmavetangĩte ĩsyĩtwa yake Mbivilianĩ ila maalyũlĩte na makavata andũ maiyĩtũmĩa.

Mbivilia nĩyonanĩtye kana Ngai akalũnga maũndũ asu. (Esekieli 39:7) Kwĩka ũu kũkatuma eanĩsya mavata maku onthe na aimina mathĩna maku onthe. Ata? Ndeto ila iatĩĩe mboyanĩ ya Yesũ nisũngĩĩte.

“Ũsumbĩ waku wũke.”

Ũmũnthĩ, alimũ ma ndĩni maimanyĩasya ũndũ ũmwe ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai. Ĩndĩ o ũndũ ala mamwĩthukĩĩsye Yesũ meesĩ, athani ma Ngai nĩmathanĩte kana Masia, ũla nĩwe Mwovosya wanyuvĩtwe nĩ Ngai, akasumbĩka Ũsumbĩnĩ ũla ũkaalyũla nthĩ. (Isaia 9:6, 7; Ndanieli 2:44) Ũsumbĩ ũsu ũkathesya ĩsyĩtwa ya Ngai kwa kũvuanyʼa ũvũngũ wa Satani na ũivetanga Satani na mawĩa make. Ũsumbĩ wa Ngai ũkamina kaũ, ũwau, nzaa, o na kĩkwʼũ. (Savuli 46:9; 72:12-16; Isaia 25:8; 33:24) Yĩla ũũvoya Ũsumbĩ wa Ngai wũke, wĩthĩawa ũivoyea mawatho asu meanĩe.

“Kwenda kwaku kwĩke kũũ nthĩ o ta kũya ĩtunĩ.”

Ndeto sya Yesũ sionanyʼa kana kwenda kwa Ngai kũilea kwĩkĩka vaa ĩũlũ wa nthĩ o ta ĩtunĩ, vala Ngai wĩkalaa. Kwenda kwa Ngai nĩkweekĩkie ĩtunĩ yĩla Mwana wa Ngai wokitie na Satani na aatĩĩi make, na amekya kũũ ĩũlũ wa nthĩ. (Ũvuanyʼo 12:9-12) Ũndũ ũsu wa katatũ nthĩnĩ wa mboya ĩsu ũilye o ta ala maũndũ angĩ elĩ. O tamo, ũtũtetheeasya kũtũnga kĩlĩko kitũ ũndũnĩ ũla wa vata mũno, nawʼo nĩ kwenda kwa Ngai, ĩndĩ ti kwenda kwitũ. Mavinda onthe kwenda kwa Ngai kũeteae syũmbe syonthe maũndũ maseo. Nĩkyo kĩtumi Yesũ mwene, o na kau ndaĩ mwene naĩ, weeie Ĩthe: “Eka kwenda kwaku kwĩkĩke, ĩndĩ ti kwenda kwakwa.”—Luka 22:42.

“Tũnenge ũmũnthĩ mũkate witũ.”

Yesũ nĩwoonanisye kana nĩtũtonya kũvoya kwondũ wa mavata maitũ ene. Ti mavĩtyo kũvoya kwondũ wa mavata maitũ ma kĩla mũthenya. Kwĩka ũu kũtũlilikanasya kana Yeova nĩwe “ũnengae andũ onthe thayũ na mĩthũmũ na syĩndũ syonthe.” (Meko ma Atũmwa 17:25) Mbivilia yonanĩtye kana we nĩ mũsyai wĩ wendo ũtanĩaa kũnenga syana syake syĩndũ ila syĩ na vata nasyo. Ĩndĩ o ta mũsyai mũseo, ndesa kũnenga syana syake kĩndũ kĩtaitethya.

“Ũitũekea mathiĩ maitũ.”

We wĩ na thiĩ na Ngai? We wĩ na vata wa kũekewa nĩwe? Ũmũnthĩ andũ aingĩ mayĩsĩ naĩ nĩ kyaũ kana ũito wa kwĩka naĩ. Ĩndĩ Mbivilia ĩmanyĩasya kana mathĩna manene ala maatũkwata maumanĩte na naĩ, nũndũ nĩyo yaeteie andũ kĩkwʼũ. Tũsyaawa twĩ na naĩ, na nũndũ wa ũu, nĩtũvĩtasya mavinda maingĩ. Kwoou tũtonya kwĩthĩwa na wĩkwatyo wa tene na tene o twaekewa nĩ Ngai. (Alomi 3:23; 5:12; 6:23) Nĩ ũkiakisyo mũnene kũmanya kana Mbivilia yaĩtye: “Wĩ mũseo, Mwĩaĩi [Yeova], na nĩwĩyũmbanĩtye kũekea.”—Savuli 86:5.

“Tũtangĩĩe kumana na ũla mũthũku.”

We nĩwonaa wĩ na vata mũnene mũno wa kũsũvĩwa nĩ Ngai? Andũ aingĩ nĩmaleete kũĩkĩĩa kana “ũla mũthũku,” nake nĩ Satani, e kwʼo. Ĩndĩ Yesũ nĩwamanyĩisye kana Satani e kwʼo, o na amwĩtie “mũnene wa nthĩ ĩno.” (Yoana 12:31; 16:11) Satani nĩwanangĩte nthĩ ĩno ũtongoesye, na e na wendi wa kũkwananga. Endaa kũũsiĩĩa ndũkethĩwe na ngwatanĩo nzeo na Ĩthe waku, Yeova. (1 Vetelo 5:8) Ĩndĩ Yeova e vinya mwingĩ mbee wa Satani, na e na wendi wa kũsũvĩa ala mamwendete.

Maũndũ asu twaneeneea kwa ũkuvĩ me nthĩnĩ wa ĩla mboya ya ngelekanyʼo ya Yesũ mayonanĩtye maũndũ onthe ala twaĩle kũweta mboyanĩ. Lilikana ũndũ ĩandĩko ya 1 Yoana 5:14 yĩtũtavĩtye ĩũlũ wa Ngai. Yaĩtye: “Twavoya kĩndũ o na kĩva kwosana na kwenda kwake, nũtwĩthukĩĩasya.” Kwoou ndũkone mathĩna maku ta manini mũno ũndũ Ngai ũtakwĩthukĩĩsya.—1 Vetelo 5:7.

Ĩndĩ twaĩle kũvoyea va na ĩndĩĩ? Mo asu nĩ maũndũ twaĩle kũsũanĩa yĩla tũũvoya?

VATE nzika, nĩwonete kana ndĩni mbingĩ syendaa mũno andũ mavoyee nyũmbanĩ sya mboya na maivoya masaanĩ ala mavangĩĩwe ma mboya. Ĩndĩ yo Mbivilia nĩtũvangĩĩe masaa na vandũ vala twaĩle kũvoyea?

Mbivilia nĩeleetye kana ve mavinda mana maĩle ma mboya. Kwa ngelekanyʼo, Yesũ nĩwatũngĩaa Ngai mũvea atanamba kũya na aatĩĩi make. (Luka 22:17) O na yĩla amanyĩwʼa make makomana kwondũ wa ũthaithi, nĩmavoyaa me vamwe. Kĩu meekaa nokyo kyeekawa kuma tene masinakokenĩ ma Ayuti na ĩkalũnĩ yĩla yaĩ Yelusaleme. Ngai endaa ĩkalũ yĩu yĩthĩwe “nyũmba ya mboya kwondũ wa mbaĩ syonthe.”—Maliko 11:17.

Yĩla athũkũmi ma Ngai makomana na mavoya vamwe, mboya yoo nĩtethasya mũno. Ngai atanĩaa mboya ĩsu ethĩwa asu mombanĩte me na yĩsilya yĩmwe, na ethĩwa yavoywa kwosana na myolooto ya Maandĩko. O na mboya ĩsu no ĩtume Ngai eka ũndũ ũteevangĩte kwĩka. (Aevelania 13:18, 19) Ngũsĩ sya Yeova nivoyaa kĩla ĩvinda syĩ ũthaithinĩ. Nĩtũũkũthokya Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ ĩla yĩ vakuvĩ naku nĩ kana wĩyĩwʼĩe mboya isu.

Ĩndĩ Mbivilia ndĩwetete kana no vandũ vana twaĩle kũvoyea na ndĩtũthimĩe masaa ala twaĩle kũvoya. Nthĩnĩ wa Mbivilia nĩtũsomaa ũndũ athũkũmi ma Ngai mavoyeaa kũndũ kwĩ kĩvathũkanyʼo na mavinda me kĩvathũkanyʼo. Yesũ aisye: “Yĩla ũũvoya lika nyũmbanĩ yaku ya nthĩnĩ na wavinga mũomo, voya Ĩthe waku ũla wĩ kĩmbithĩnĩ. Nake Ĩthe waku ũla wonaa kĩmbithĩnĩ akakũĩva.”—Mathayo 6:6.

We ndũkwona ũsu nĩ ũndũ mũseo mũno? Nũtonya kũneena na Mũsumbĩ Ũla Mũnene wa nthĩ yonthe ĩvinda yĩla ũkwenda, o na wĩ kĩmbithĩnĩ, wĩsĩ vyũ nũkũkwĩthukĩĩsya. Nĩkyo kĩtumi mavinda maingĩ Yesũ wendaa ethĩwe e weka yĩla ũkũvoya! O na ve ĩvinda wekalile ũtukũ mũima aivoya Ngai amũtongoesye kwĩka ũtwi wa vata mũno wendaa kwĩka.—Luka 6:12, 13.

Aũme na aka angĩ mawetetwe Mbivilianĩ nĩmavoyaa yĩla mekwenda kwĩka motwi manene, kana yĩla makomana na mathĩna maito. Mavinda amwe nĩmavoyaa na wasya mũnene na mavinda angĩ wasya mũnini; mavinda angĩ nĩmavoyaa me aingĩ na mavinda angĩ mũndũ akavoya e weka. Ũndũ ũla wa vata nĩ kana nĩmavoyaa. O na Ngai eĩte athũkũmi make atĩĩ: “Voyaai mũte kũeka.” (1 Athesalonika 5:17) E na mea ma kwĩthukĩĩsya kĩla ĩvinda ala mekaa kwenda kwake. Ũu wĩonanyʼa Yeova nũtwendete mũno, kana ti wʼo?

Nthĩ ĩno yusĩe andũ me nzika na kwoou aingĩ nĩmasengʼaa kana yo mboya nĩtonya kũtethya. No kwĩthĩwa wĩkũlasya, ‘Mboya nĩtonya kũndethya?’

MBOYA nĩtũtethasya? Mbivilia nĩyonanĩtye kana mboya sya athũkũmi ala aĩkĩĩku ma Ngai nimatethasya. (Luka 22:40; Yakovo 5:13) Kũvoya nĩkũtonya kũtũtetheesya tũkeanĩsya wendi witũ wa kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Ngai, na kũkatuma twĩthĩwa tũte na mathĩna maingĩ ma ngoonĩ kana ma mwĩĩ. Ũu ũtonyeka ata?

Kwa ngelekanyʼo, twasye wĩ na kana, na nĩkanengwa mũthĩnzĩo. We wĩka kũkamanyĩsya kana kwĩwʼa mũyo nĩkwĩanĩtye? Kana ũkamanyĩsya ũndũ katonya kũtũnga mũvea? Yĩla twatũnga mũvea, nĩtwonaa ũseo wa kwĩka ũu na tũyenda kũtũngaa mũvea mũnango. Ũu nĩwʼo vethĩawa vailye yĩla tũũneena na Ngai? Ĩĩ! Kwavindĩĩsya ngelekanyʼo ii.

Kũvoya tũtũnge mũvea. Yĩla tũũtũngĩa Ĩthe witũ mũvea nũndũ wa maũndũ maseo ala twonete, twĩthĩawa tũitetheesya kĩlĩko kitũ kũsũanĩa mũno moathimo ala tũkwatĩte. Ũu nũtumaa tũtũnga mũvea mũnango, tũtana mũnango, na twĩthĩwa na mawoni maseango.—Avilivi 4:6.

Ngelekanyʼo: Yesũ nĩwatũngĩie Ĩthe wake mũvea nũndũ nĩwamwĩthukĩĩisye na asũngĩa mboya syake.—Yoana 11:41.

Kũvoya twĩtye ũekeo. Yĩla twavoya Ngai ũekeo, nĩtũtheasya wasya witũ wa ngoo na tũkonanyʼa kana nĩtũkwĩlila mũno nũndũ wa mavĩtyo ala twĩkĩte. O na kwĩka ũu kũtumaa twona ũito wa naĩ yitũ. O na kũtumaa tũeka kũthĩnĩka nũndũ wa kwĩkala na naĩ.

Ngelekanyʼo: Ndaviti nĩwavoyie nĩ kana aumbũle mavĩtyo ala weekĩte na ayĩlila.—Savuli 51.

Kũvoya tũtongoewʼe na tũinengwa ũĩ. Kũvoya Yeova atũtongoesye kana atũnenge ũĩ wa kwĩka motwi maseo nĩkũtonya kũtũtetheesya twĩthĩwe na wĩnyivyo. Ata? Kũtũlilikanasya kana ve maũndũ tũtatonya kwĩanĩsya tũte atetheesye, na nĩkũtumaa tũmwĩkwatya Ĩthe witũ wa ĩtunĩ mũnango.—Nthimo 3:5, 6.

Ngelekanyʼo: Solomoni nĩwavoyie atongoewʼe na ainengwa ũĩ nĩ kana atonye kũsumbĩka Isilaeli.—1 Asumbĩ 3:5-12.

Kũvoya yĩla twĩ na mathĩna. Twatulũĩla Ngai mathĩna ala me ngoonĩ, tũkeewʼaa ngoo sitũ syakiakiwʼa na tũkamwĩkwatasya vandũ va kwĩkwatya ithyĩ ene.—Savuli 62:8.

Ngelekanyʼo: Mũsumbĩ Asa nĩwavoyie yĩla wavithũkĩiwe nĩ amaitha me vinya.—2 Mavinda 14:11.

Kũvoya kwondũ wa ala me na mathĩna. Mboya ta isu nitumaa tũeka kũsũanĩa mũno o mathĩna maitũ, na nũndũ wa ũu, tũithĩnĩkĩaa mũnango andũ ala angĩ.

Ngelekanyʼo: Yesũ nĩwavoyie kwondũ wa aatĩĩi make.—Yoana 17:9-17.

Kũvoya tũmũtaĩe Yeova. Yĩla twamũtaĩa Yeova nũndũ wa wĩa wake mũseo na nguma syake, ũu nũtumaa tũmwenda mũno na tũimũnenga ndaĩa nene. Mboya ta isu nitumaa tũmũthengeea Ngai na Ĩthe witũ.

Ngelekanyʼo: Ndaviti nĩwamũtaĩie Ngai nũndũ wa wũmbi wake.—Savuli 8.

Ũathimo ũngĩ ũetawe nĩ mboya nĩ “mũuo wa Ngai ũla ũvĩtũkĩte ũmanyi wʼonthe.” (Avilivi 4:7) Kwa wʼo, nĩ ũathimo mũnene mũno kwĩthĩwa na mũuo twĩ nthĩ ĩno yusĩe mathĩna. O na mũuo ũsu nũtũvetangĩaa mathĩna maingĩ ma mwĩĩ. (Nthimo 14:30) Ĩndĩ ĩkũlyo nĩ, Mũuo ũsu wumanaa na kĩthito kitũ tũ? Kana ve ũndũ ũngĩ wa mwanya ũla ũetae mũuo ũsu?

ANDŨ aingĩ nĩmekũlasya ĩkũlyo yĩu na nĩmendaa mũno kũmanya ũsũngĩo. Mbivilia nĩyonanĩtye kana Yeova nĩwĩthukĩĩasya mboya. Kwoou nithyĩ mũno mũno tũtonya kũtuma atwĩthukĩĩsya kana alea kũtwĩthukĩĩsya.

Yesũ nĩwaleile atongoi ma ndĩni ma ĩvinda yake ala mavoyaa nĩ kana o meyonanyʼe mo nĩ andũ ma ndĩni. Aisye andũ asu nĩmakwatĩte “ĩtuvi yoo yonthe,” ayonanyʼa kana nĩmakwatĩte o kĩla mendaa mũno, nakyo nĩ kwoneka nĩ andũ. Ĩndĩ nĩmakosete ĩtuvi yĩla ya vata mũno, nayo nĩ kwĩthukĩĩwʼa nĩ Ngai. (Mathayo 6:5) O ũndũ ũmwe na asu, ũmũnthĩ andũ aingĩ mavoyaa kwosana na wendi woo, ĩndĩ ti wendi wa Ngai. Nũndũ maiatĩĩaa myolooto ya Mbivilia ĩla twaneenea, Ngai ndamethukĩĩasya.

Nata naku? Ngai akethukĩĩasya na kũsũngĩa mboya syaku? Ngai ndasiasya we wĩ wa mbaĩ yĩva, umĩte nthĩ yĩva, kana kĩlasi kyaku nĩ kĩva kĩsionĩ. Mbivilia ĩtũĩkĩĩthĩtye ũũ: “Ngai nde kyende, ĩndĩ mbaĩnĩ syonthe mũndũ ũla ũmũkĩaa na wĩkaa ũla waĩle nĩwĩtĩkĩlawa nĩwe.” (Meko ma Atũmwa 10:34, 35) We nĩwĩkaa ũu ndeto isu iwetete? Mũndũ ũmũkĩaa Ngai ethĩawa amũnengete ndaĩa ĩla nene vyũ, na ndendaa kwĩka maũndũ ala mamũthatasya. Mũndũ wĩkaa ũla waĩle amanthaa kwĩka kĩla Ngai wendaa twĩke, vandũ va kũatĩĩa wendi wake kana wa andũ ala angĩ. We nũkwenda Ngai ethukĩĩsye mboya syaku? Mbivilia nĩkwonetye ũndũ ũtonya kũvoya nĩ kana Ngai ethukĩĩsye mboya syaku.a

Andũ aingĩ nĩmendaa Ngai asũngĩe mboya syoo na kyama. Ĩndĩ o na ĩvindanĩ ya tene, nĩ mavinda manini mũno Ngai wasũngĩie andũ mboya syoo kwa nzĩa ya kyama. Mavinda angĩ, o na myaka maana meana ũna nĩyavĩtaa ũteka kyama. O na ĩngĩ, Mbivilia nĩyonanĩtye kana syama nĩsyathelile ĩtina wa ĩvinda ya atũmwa. (1 Akolintho 13:8-10) Ũu nĩ kwonanyʼa kana Ngai ndasũngĩaa mboya ũmũnthĩ? Aiee! Vindĩĩsya mboya imwe ũsũngĩaa.

Ngai nũnenganae ũĩ. Yeova nĩwe umanaa na ũĩ wʼonthe. Anenganae ũĩ ũsu kwa ũlau, ĩndĩ aũnengae ala mekwenda amatongoesye na ala mendaa kwĩkala kwosana nawʼo.—Yakovo 1:5.

Ngai nũnenganae veva wake mũtheu na moathimo mawʼo. Veva mũtheu nĩ vinya ũla Ngai ũtũmĩaa kwĩka maũndũ. Vai vinya ũvĩtũkĩte ũsu. Veva ũsu nũtũtetheeasya kũmĩĩsya matatwa. Nũtũnengae mũuo yĩla tũũthĩnĩka. O na nũtũtetheeasya kwĩthĩwa na nguma nzeo mũno. (Akalatia 5:22, 23) Yesũ nĩwaĩkĩĩthisye aatĩĩi make kana Ngai nũnenganae mũthĩnzĩo ũsu kwa ũlau.—Luka 11:13.

Ngai nũnengae ũmanyi ala mamũmanthaa na kĩthito. (Meko ma Atũmwa 17:26, 27) Kwĩ andũ aingĩ mamanthaa ũla wʼo na ngoo yonthe. Nĩmendaa kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa Ngai. Kwa ngelekanyʼo, nĩmendaa kũmanya ĩsyĩtwa yake, nĩkĩ woombie nthĩ na andũ, na ũndũ matonya kũmũthengeea. (Yakovo 4:8) Mavinda maingĩ, Ngũsĩ sya Yeova nikomanaa na andũ ma mũthemba ũsu, na nitanĩaa kũmanenga mosũngĩo ma makũlyo ta asu kuma Mbivilianĩ.

Kĩu nĩkyo kĩtumi ũnoosie ĩkaseti yĩĩ? We nũũmũmantha Ngai? Nĩvatonyeka ũkethĩa ĩkaseti yĩĩ nĩyo watũmĩa kũsũngĩa mboya yaku.