We waaĩkũlya makũlyo aa: ‘Kwĩthĩawa ata ĩla mũndũ wakw’a? Mo andũ maitũ ala makwie me vandũ maendeee kũthĩnĩa? Yo tũkamona ĩngĩ? Tũtonya ata kũĩkĩĩa ũndũ ũsu?’ Kwasisya ũndũ Mbivilia ĩmanyĩasya ĩũlũ wa ũndũ ũsu. Ũndũ wa mbee, ekai twone ũndũ Mbivilia yĩeleetye kĩkw’ũ. Na ĩndĩ tũineenea wĩkwatyo ũla ũeleetw’e Ndetonĩ ya Ngai, Mbivilia.

Ve ũndũ ala akw’ũ matonya kwĩka?

ŨNDŨ MBIVILIA YAĨTYE: ‘Nũndũ ala me thayũ mesĩ makakw’a; ĩndĩ ala akw’ũ matyĩsĩ ũndũ o na wĩva, o na mati na ĩtuvi ĩngĩ; nũndũ kũlilikanwa kwoo nĩkũlaa. O ũla kw’oko kwaku kwona wa kwĩka, ĩka na vinya waku, nũndũ kũti wĩa kana ũsũanĩo, kana ũmanyi, kana ũĩ, Seoli vala ũendete.’a​—Mũtavan’ya 9:5, 10.

Ndeto Seoli, kana mbũa nĩ vala akw’ũ methĩawa, ĩndĩ ti vandũ vana maendaa kwĩkala. Ndeto ĩsu ĩtũmĩĩtwe kwa nzĩa ya ngelekany’o kũelesya ũndũ akw’ũ methĩawa mailyĩ, mate ũndũ mesĩ kana vate ũndũ matonya kwĩka. Mũndũũme mũĩkĩĩku Yovu aĩ na woni mwaũ ĩũlũ wa Seoli? Nĩwaaisye malĩ yake yonthe na syana syake mũthenya ũmwe, na ĩndĩ akwatwa nĩ mĩimũ mĩthũku mũno mwĩĩnĩ wake w’onthe. Amwĩsũvie Ngai akĩmwĩa atĩĩ: “A! kethĩwa ũkambitha nthĩnĩ wa Seoli, kethĩwa ũkanzũvĩa na kĩmbithĩ.” (Yovu 1:13-19; 2:7; 14:13) Ndeto isu syĩonany’a nesa vyũ kana Yovu nĩweesĩ kana Seoli ti ĩia ya mwaki, vandũ vala mathĩna make makaingĩvĩĩa, ĩndĩ avonaa ta vandũ ũkathũmũĩa mathĩna make.

Ve nzĩa ĩngĩ ĩtonya kũtũtetheesya kũmanya ũndũ akw’ũ mailyĩ. No tũsome Mbivilianĩ ũvoo ĩũlũ wa andũ nyanya ala mathayũũkiw’e.—Sisya ĩsandũkũ “Andũ Nyanya Mawetetwe Mbivilianĩ Ala Mathayũũkiw’e.”

Vaiĩ ũmwe katĩ wa asu nyanya waaweta kana ĩla waĩ mũkw’ũ, aĩ vandũ vaĩ ũtanu mwingĩ kana vandũ wathĩnĩaw’a. Takethĩwa andũ asu mathayũũkiw’e ve vandũ maĩ maendie ĩtina wa kũkw’a, yo tyo methĩwe matavisye andũ ĩũlũ wa vandũ vau? Na Ngai ndethĩwa aveveeie ũndũ ũsu ũandĩkwe Mbivilianĩ nĩ kana andũ onthe makasomaa? Vai ũndũ ta ũsu tũsomaa Mbivilianĩ. Vate nzika, andũ asu nyanya mayaĩ ũndũ maĩ maweta ĩũlũ wa ĩla maĩ akw’ũ. Nĩkĩ? Nũndũ vai ũndũ meesĩ, yaĩ ũndũ ũmwe na makomete too mũito vyũ. Mavinda angĩ, Mbivilia nĩtũmĩaa too kwa nzĩa ya ngelekany’o kũelesya ĩũlũ wa kĩkw’ũ. Kwa ngelekany’o, Mbivilia yaĩtye kana Ndaviti na Sitivini ‘nĩmakomie’ kĩkw’ũnĩ.—Meko ma Atũmwa 7:60; 13:36.

Kwoou, ve wĩkwatyo mwaũ kwondũ wa ala makwie? No maamũke kuma toonĩ wa kĩkw’ũ?

Akw’ũ no methĩwe thayũ ĩngĩ?

ŨNDŨ MBIVILIA YAĨTYE: ‘Saa nĩwũkĩte, yĩla onthe ala me mbũanĩ makew’a wasya wa [Yesũ], namo makauma.’—Yoana 5:28, 29.

Yesũ nĩwathanie kana ĩvindanĩ yũkĩte, ĩla ũkethĩwa e Mũsumbĩ, Mbũa ikatiwa syĩ nthei. Fernando, ũla ũwetiwe kĩlungunĩ kĩvĩtu, aisye atĩĩ: “Nĩnaseng’ie mũno ĩla nasomie Yoana 5:28, 29, kwa ĩvinda ya mbee.” Aendeee na kwasya: “Ũndũ ũsu nĩwanengie wĩkwatyo, na watuma nĩthĩwa na woni mũseo wa ĩvinda yũkĩte.”

Mũndũũme mũĩkĩĩku Yovu nĩweesĩ kana Yeova akamũthayũũkya akw’a. Yovu akũlilye atĩĩ: “Ethĩwa mũndũ akakw’a, akeethĩwa thayũ ĩngĩ?” Na ĩndĩ asũngĩa ũũ ate na nzika: “Mĩthenya yonthe ya kaũ wakwa ngeeteela [Mbũanĩ], kũvika ũthasyo wakwa ũvike. Naku wĩthĩwa wĩtana, nakwa ngakwĩtĩka.”—Yovu 14:14, 15.

Ũthayũũkyo ndwaĩ ũndũ mweũ kwa Matha mwĩĩtu-a-inyia wa Lasalo. Ĩla Lasalo wakwie Yesũ amwĩie Matha atĩĩ: “Mwana-a-inyia waku akathayũũka.” Nake Matha amũsũngĩa: “Nĩnĩsĩ akathayũũka ũthayũũkyonĩ wa mũthenya wa mũminũkĩlyo.” Yesũ nake amwĩa atĩĩ: “Ninyie ũthayũũkyo, na ninyie thayũ: ũla ũmbĩtĩkĩlaa, o na ethĩwa nũnũũkw’a, akeethĩwa na thayũ.” (Yoana 11:23-25) Na ĩndĩ Yesũ amũthayũũkya Lasalo! Ũndũ ũsu Yesũ weekie wa kũsengy’a wonanasya maũndũ manene ala makekĩka ĩvindanĩ yũkĩte. Kwasũanĩa ũthayũũkyo ta ũsu ũyĩkĩka nthĩ yonthe!

Ve andũ amwe makathayũũkw’a mathi ĩtunĩ?

ŨNDŨ MBIVILIA YAĨTYE: Ndeto ya Ngai yonanĩtye kana ũthayũũkyo wa Yesũ waĩ kĩvathũkany’o na wa ala angĩ nyanya mathayũũkiw’e. Andũ asu nyanya mathayũũkiw’e na mekala kũũ nthĩ. Ĩndĩ Mbivilia yaĩtye ũũ ĩũlũ wa ũthayũũkyo wa Yesũ: ‘Yesũ Klĩsto, ũla waendie ĩtunĩ . . . e ngalĩko ya kw’oko kwa aũme kwa Ngai.’ (1 Vetelo 3:21, 22) Yo no Yesũ e weka waĩ athayũũkw’e na aithi ĩtunĩ? Yesũ nĩwatavĩtye atũmwa make atĩĩ: “Nakwa nathi ũmũseũvĩsya vandũ, ngooka ĩngĩ, na ngamwosa inyw’ĩ mwĩthĩwe kwakwa; nĩ kana vala nĩĩ, nenyu mwĩthĩwe vo.”—Yoana 14:3.

Klĩsto aendie ĩtunĩ na aseũvya vandũ kwondũ wa amwe ma amanyĩw’a make. Andũ ala methayũũkw’a na maithi ĩtunĩ makeethĩwa me 144,000. (Ũvuan’yo 14:1, 3) Ĩndĩ andũ asu makathi ĩtunĩ kwĩka ata?

Makeethĩwa na wĩa mwingĩ vyũ! Maandĩko maĩtye atĩĩ: ‘Nĩ mũathime na nĩ mũtheu ũla wĩ na kĩanda ũthayũũkyonĩ wa mbee: ĩũlũ wa asu kĩkw’ũ kya kelĩ kĩti na ũkũmũ; ĩndĩ makeethĩwa athembi ma Ngai na ma Klĩsto, na makasumbĩka vamwe nake myaka ngili.’ (Ũvuan’yo 20:6) Andũ asu makeethĩwa me asumbĩ na athembi vamwe na Klĩsto ĩũlũ wa nthĩ.

Naaũ angĩ makathayũũkw’a?

ŨNDŨ MBIVILIA YAĨTYE: Mbivilia yĩ na ndeto ii syawetiwe nĩ mũtũmwa Vaulo: ‘Nĩ na wĩkwatyo kwa Ngai, ũla aa namo ene meteele, kana kũkeethĩwa ũthayũũkyo wa ala alũngalu, na ala mate alũngalu nao.’—Meko ma Atũmwa 24:15.

Naaũ makethĩwa kĩkundinĩ kya andũ asu Vaulo wameta, “ala alũngalu”? Kwasũanĩa ngelekany’o ĩno. Mũndũũme mũĩkĩĩku Ndanieli ataviw’e ndeto ii e vakuvĩ kũkw’a: “Nũkathũmũa, na kũũngama kĩandanĩ kyaku, mũminũkĩlyo wa mĩthenya.” (Ndanieli 12:13) Ndanieli akathayũũka kuma va? “Ala alũngalu makatiĩwa nthĩ, na makatũa vo kũvika tene na tene.” (Savuli 37:29) Nake Yesũ aisye atĩĩ: “Nĩ aathime ala auu: nũndũ nĩo makatiĩwa nthĩ.” (Mathayo 5:5) Ndanieli vamwe na andũ angĩ aĩkĩĩku makathayũũkw’a na mayĩkala ĩngĩ kũũ nthĩ tene na tene.

Naaũ makethĩwa kĩkundinĩ kya andũ ala Vaulo wametie, “ala mate alũngalu”? Nĩ andũ mbilioni mbingĩ ala makwie, aingĩ moo matambĩte kũkwata mwanya wa kũmanya na kũatĩĩa ũw’o wa Mbivilia. Mathayũũkw’a makakwata mwanya wa kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa Yeovaa na Yesũ. (Yoana 17:3) Onthe ala makanyuva kũthũkũma Ngai makeethĩwa na wĩkwatyo wa kwĩkala tene na tene o tondũ Yeova wĩkalaa.

Nthĩ ĩkeethĩwa ĩilyĩ ata?

ŨNDŨ MBIVILIA YAĨTYE: Ngai ‘akavyaĩa methoi onthe methonĩ moo; na kĩkw’ũ kĩikethĩwa vo ĩngĩ; o na kũikethĩwa ĩngĩ kũmeta, kana kũĩa, kana woo: maũndũ ma mbee nĩ mavĩtu.’ (Ũvuan’yo 21:4) “Na makaaka nyũmba, na kũtũa nthĩnĩ wasyo; na makavanda mĩũnda ya mĩsavivũ, na makaya ũsyao wayo.”—Isaia 65:21.

Kwasũanĩa wĩ na andũ maku ala makathayũũkw’a mũtwĩe nthĩ ta ĩsu! Ĩndĩ ĩkũlyo nĩ, Ũtonya kũmanya ata kana kwa w’o kũkeethĩwa na ũthayũũkyo?

Yo nĩ ũndũ wosanĩte na kĩlĩko kũĩkĩĩa kana akw’ũ makeethĩwa thayũ ĩngĩ? Mũtũmwa Vaulo nĩwaĩkĩĩaa kana akw’ũ makathayũũka. Aveveeiwe nĩ Ngai kũandĩka atĩĩ: “Ethĩwa ithyĩ tũtw’ĩkĩte twĩkwatĩtye Klĩsto ũndũ wa thayũ ũũ w’oka, twĩ ma kwĩw’ĩwa tei mbee wa andũ angĩ onthe. Ĩndĩ yuyu Klĩsto nĩwathayũũkiw’e kuma kwa akw’ũ, ũsyao wa mbee wa ala makomete.” (1 Akolintho 15:19, 20) Vaulo ndaĩ na nzika kana kũkeethĩwa na ũthayũũkyo. Aĩkĩĩaa ũu nũndũ nĩweesĩ kana Yesũ nĩwathayũũkiw’e.a (Meko ma Atũmwa 17:31) Na kĩu nĩkyo kĩtumi waisye kana Yesũ nĩ “ũsyao wa mbee,” ayonany’a kana Yesũ nĩwe waĩ wa mbee kũthayũũkw’a nĩ kana ekale tene na tene. Ethĩwa Yesũ nĩwe waĩ wa mbee kũthayũũkw’a nĩ kana ekale tene na tene, ũu wĩonany’a kana ve andũ angĩ makathayũũkw’a.

Ve ũndũ ũngĩ ũtonya kũtuma tũĩkĩĩa kana kũkeethĩwa na ũthayũũkyo. Yeova nĩ Ngai ũneenaa ũw’o. “Ngai . . . ndatonya kũneena ũvũngũ.” (Tito 1:2) Yeova ndesa kũkengana o na vanini. Nĩwathanie kana akathayũũkya andũ, na asyoka athayũũkya amwe, yo no eke maũndũ asu na aiema kwĩanĩsya watho wake? Ũu ndũtonyeka!

Nĩkĩ Yeova ũvangĩte kũthayũũkya andũ? Nũndũ nũmendete. Yovu akũlilye, “Ethĩwa mũndũ akakw’a, akeethĩwa thayũ ĩngĩ?” Ongeleeile kwasya, ‘Naku wĩthĩwa wĩtana, nakwa ngakwĩtĩka: Ũkeethĩwa na mea ma wĩa wa moko maku.’ (Yovu 14:14, 15) Yovu nĩwaĩkĩĩe vyũ kana Ĩthe wake wa ĩtunĩ wĩ wendo aĩ na mea ma kũmũthayũũkya. Yo Ngai nĩwaalyũkile? Mbivilia yaĩtye, “Nyie, Yeova ndialyũkaa.” (Malaki 3:6) O na kũvika ũmũnthĩ, Ngai e na mea ma kũthayũũkya ala makwie nĩ kana metanĩa thayũ me na mĩĩ mĩseo, na me atanu. Ngai ethĩawa na mea o tondũ mũsyai wĩ wendo wĩthĩawa na mea ma kwĩsa kwona ĩngĩ mwana wake ĩtina wa kũkw’a. Kĩvathũkany’o kĩla kĩthĩawa vo nĩ kana Ngai e na ũtonyi wa kwĩanĩsya wendi wake.—Savuli 135:6.

Yeova akamwĩkĩa vinya Mwana wake nĩ kana aetee andũ ũtanu, ala ũmũnthĩ maendeee na kũĩa nũndũ wa kũkw’ĩĩwa nĩ andũ moo. Nake Yesũ ew’aa ata ĩũlũ wa ũthayũũkyo? Atanamba kũmũthayũũkya Lasalo, Yesũ nĩwoonie ũndũ eĩtu-a-inyia na anyanyae ma Lasalo maĩ na kĩmako, na ũu watuma “aĩa.” (Yoana 11:35) O na ve ĩvinda yĩngĩ Yesũ wakomanie na mũndũ mũka ndiwa wa Naini, ũla wakw’ĩĩwe nĩ kamwana kake. Yesũ ‘nĩwamwĩw’ĩie ĩnee na amwĩa, Eka kũĩa.’ Na vau kwa vau, athayũũkya kamwana kau. (Luka 7:13) Ũu wĩonany’a kana Yesũ nĩ ũũmĩaa ngoonĩ ĩla mũndũ wĩ na kĩmako na wakw’ĩĩwa. Yesũ akatana mũno ĩla ũkamina kĩmako na aietee andũ ũtanu ĩũlũ wa nthĩ yonthe!

We waakwatwa nĩ kĩmako? No ũsũanĩe kana kĩkw’ũ nĩ thĩna ũtakathela. Ĩndĩ kĩkw’ũ kĩkathela nũndũ Ngai akamũtũmĩa Mwana wake kũthayũũkya ala makwie. Lilikana kana Ngai nĩwendaa wĩĩyonea kĩkw’ũ kĩivetangwa vyũ. O na ĩngĩ, nĩwendaa wĩĩthĩwa vo nĩ kana wĩmathokya na ũtanu endwa maku ala makwie. Kwasũanĩa wĩ vamwe na endwa maku mũyĩka mĩvango ya ĩvinda yũkĩte, mũtakesa kũtaanĩsya!

Lionel, ũla ũwetiwe kĩlungunĩ kĩvĩtu aĩtye: “Nĩnesie kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa ũthayũũkyo. Ndwaĩ ũndũ wĩ laisi kũĩkĩĩa ũndũ ũsu mwambĩĩonĩ, o na ndyaĩkĩĩaa ũla wandavisye ĩũlũ waw’o. Ĩndĩ nĩnasomie maũndũ asu Mbivilianĩ na neethĩa nĩ ma w’o! Nĩnĩthĩawa na mea maingĩ mũno ma kwĩsa kwona ũmae wakwa.”

We no wende kwĩmanyĩsya maũndũ maingĩ? Ngũsĩ sya Yeova no syendeew’e mũno nĩ kũtũmĩa Mbivilia ikwony’e kĩla kĩtumaa iĩkĩĩa kana ũthayũũkyo ũkeethĩwa vo.b