Watchtower LIBRARY INDANETINĨ
Watchtower
LIBRARY INDANETINĨ
Kikamba
Ũ
  • ũ
  • Ũ
  • ĩ
  • Ĩ
  • MBIVILIA
  • MAVUKU
  • MAŨMBANO
  • mwbr23 Mwei wa 11 ĩth. 1-8
  • Mavuku Ala Monanĩtwʼe Nthĩnĩ wa “Kavuku ka Ũmbano wa Mwĩkalĩle wa Aklĩsto”

Vai vitio ya kĩla wanyuva.

Vole, ve thĩna waumĩla.

  • Mavuku Ala Monanĩtwʼe Nthĩnĩ wa “Kavuku ka Ũmbano wa Mwĩkalĩle wa Aklĩsto”
  • Mavuku Ala Monanĩtwʼe Nthĩnĩ wa Kavuku ka Ũmbano—2023
  • Syongo Nini
  • MATUKŨ 6-12, MWEI WA 11
  • MATUKŨ 13-19, MWEI WA 11
  • MATUKŨ 20-26, MWEI WA 11
  • MATUKŨ 27 MWEI WA 11– MATUKŨ 3 MWEI WA 12
  • MATUKŨ 4-10, MWEI WA 12
  • MATUKŨ 11-17, MWEI WA 12
  • MATUKŨ 18-24, MWEI WA 12
  • MATUKŨ 25-31, MWEI WA 12
Mavuku Ala Monanĩtwʼe Nthĩnĩ wa Kavuku ka Ũmbano—2023
mwbr23 Mwei wa 11 ĩth. 1-8

Mavuku Ala Monanĩtwʼe Nthĩnĩ wa Kavuku ka Ũmbano wa Mwĩkalĩle wa Aklĩsto

© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

MATUKŨ 6-12, MWEI WA 11

MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI | YOVU 13-14

“Ethĩwa Mũndũ Akakwʼa, Akeethĩwa Thayũ Ĩngĩ?”

w99 10/15 3 ¶1-3

Mea ma Andũ ma Kwĩkala Ĩvinda Yĩasa

O NA ũmũnthĩ no andũ anini matonya kũlea kana twĩkalaa ĩvinda ĩkuvĩ, o na kau ndeto isu syaandĩkiwe myaka ta 3,500 mĩvĩtu. Mavinda onthe andũ mayĩthĩĩtwe mayĩanĩwa nĩ kwĩkala thayũ, nũndũ mekalaa o ĩvinda ĩnini na ĩndĩ maikũa na maikwʼa. Kwoou, nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo sya kũtuma andũ mekala ĩvinda yĩasa nĩsyĩthĩĩtwe iyongeleka ĩũlũ wa nthĩ.

Ĩvindanĩ ya Yovu, Amisili maĩsaa ilungu sya ũsyai sya nyamũ nũme nĩ kana mone kana nĩmatwʼĩka amũika ĩngĩ. Kĩeleelo kĩmwe kĩnene kya kũtũmĩa nzĩa isu sya tene kyaĩ kũmantha kĩla kĩtonya kũtuma andũ mekala ĩvinda yĩasa. Andũ aingĩ mekaa ũkunĩkĩli maĩkĩĩaa kana thaavu ũseũvĩtwʼe nĩ mũndũ no ũtume mũndũ atakwʼa, na kana kũĩĩa ĩsaaninĩ yĩseũvĩtwʼe na thaavu no kũtume ekala ĩvinda yĩasa. Andũ ma China ma tene ala mathaithaa ndĩni ya Tao masũanĩaa kana no mavĩndũe mwĩĩ wa mũndũ matũmĩĩte maũndũ ta kũsũanĩaa, kwĩka masoesi ĩũlũ wa kũveva, na kũya, na kwoou maituma mũndũ ekala ateũkwʼa.

Mũndũ ũmwe wa kuma Spain wĩkaa ũkunĩkĩli wĩtawa Juan Ponce de León, nĩwĩsĩkĩe mũno nũndũ wa kĩthito kyake kya kũmantha kĩla kĩtonya kũtuma mũndũ ekala e wa mũika. Ndakĩtalĩ ũmwe waĩ kwʼo myakanĩ ya 1,700 aisye ĩvukunĩ yake yĩtawa Hermippus Redivivus kana eĩtu ma mũika maaĩle kwiwa tũsũmbanĩ tũnini ĩvindanĩ ya syũa nĩ kana mĩvevo yoo yũmbanwʼe sũvanĩ na ĩitũmĩwa ta kĩndũ kya kũendeesya thayũ kwa ĩvinda yĩasa. Vate nzika, no twasye kana vai ĩmwe ya nzĩa isu yaatethya.

w11 3/1 22 ¶5

“Ũkeethĩwa na Mea”

Ndeto sya Yovu syĩtũmanyĩsya ũndũ mũseo mũno ĩũlũ wa Yeova: Ethĩawa na ngwatanĩo ya mwanya na andũ ta Yovu ala meyĩiaa mokonĩ make, na kũmwĩtĩkĩlya amombaũmbe matwʼĩke andũ ma kwendeesya mũno methonĩ make. (Isaia 64:8) Yeova onaa athaithi make ala aĩkĩĩku me ma vata mũno. Na ala makwʼa ethĩawa na “mea” ma kũmona ĩngĩ. Mũsomi ũmwe aĩtye: “Ndeto ya Kĩkiliki ĩla ĩalyũlawa mea, vate nzika nĩ ndeto ĩmwe katĩ wa ndeto ngito ila itũmĩawa kũelesya ũndũ mũndũ wĩwʼaa eteelete kwona kĩndũ kĩna kana ũndũ mũna.” Kwoou Yeova ndalilikanaa o athaithi make tu, ĩndĩ nĩwĩthĩawa na mea maingĩ ma kũmathayũũkya.

Ũthwii wa Kĩ-veva

it-1 191

Mũu

Mavinda amwe mũu nũtũmĩawa kwonanyʼa kĩndũ kĩte va kĩĩ kana kĩte kya vata. Ta kwa ngelekanyʼo, ĩvinda yĩmwe Avalaamu eeie Yeova atĩĩ: “Nakwa nĩ o kĩtoo na mũu.” (Mwa 18:27; o na ĩngĩ sianĩsya na Isa 44:20; Yovu 30:19.) O nake Yovu aelekanilye ndeto sya ala akiakisya make ma ũvũngũ na “nthimo sya mũu.”—Yovu 13:12.

MATUKŨ 13-19, MWEI WA 11

MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI | YOVU 15-17

“Elivasi Ndaĩ Ngelekanyʼo Nzeo ya Kũkiakisya”

w05 9/15 26 ¶4-5

Leana na Mosũanĩo Mathũku!

Mavinda atatũ ala Elivasi waneenie oonanisye kana Ngai ethĩawa e mũmũ mũno nginya ũkethĩa o na ndonaa maũndũ ala athũkũmi make mekaa ta meanĩte. Elivasi aisye atĩĩ: “Sisya, ndaĩkĩĩaa athũkũmi make; na alaĩka make nũmawetaa ũtumanu.” (Yovu 4:18) Ĩtina aisye ũũ ĩũlũ wa Ngai: “Ndaĩkĩĩaa ala make atheu; ĩĩ, matu ti matheu methonĩ make.” (Yovu 15:15) O na akũlilye: “Nĩ ũndũ wa kwendeesya Mwene Vinya Wʼonthe, atĩ wĩ mũlũngalu?” (Yovu 22:3) O nake Mbilitati nĩweetĩkĩlanile na woni ũsu wa Elivasi, nũndũ aisye: “O na mwei ndwĩ na ũtisu, na ndata ti ntheu methonĩ make.”—Yovu 25:5.

Twaĩlĩte kwĩthĩwa twĩ metho tũikese kwambĩĩa kũsũanĩa kwa nzĩa ta ĩsu. Kĩu no kĩtume twambĩĩa kũsũanĩa kana Ngai endaa twĩke maũndũ tũtatonya. Woni ta ũsu no wanange ngwatanĩo yitũ na Yeova vyũ. Nao nata tũkesa kwĩyĩthĩa na woni ta ũsu, yo tũtonya kwĩka ata twanengwa ũtao ũla waĩlĩte? Vandũ va kwĩtĩkĩla ũtao ũsu twĩnyivĩtye, ngoo sitũ no syambĩĩe ‘kũmũnyungunyĩasya Yeova’ na o na no tũmũthatĩe. (Nthimo 19:3) Mwa kĩu no kyanange ngwatanĩo yitũ na Yeova vyũ!

Ũthwii wa Kĩ-veva

w06 3/15 14 ¶11

Maũndũ Manene Kuma Ĩvukunĩ ya Yovu

7:​9, 10; 10:21; 16:22—Yo ndeto ii sya Yovu syoonanasya kana ndaĩkĩĩe ũthayũũkyo? Yovu aneeneaa maũndũ ala maĩ mamũkwate ĩtina wa kavinda kakuvĩ. Na kwoou endaa kwonanyʼa ata? Nĩvatonyeka ũkethĩa endaa kwonanyʼa kana akwʼa, vai mũnyanyae o na ũmwe waĩ atonya kũmwona ĩngĩ. Kwosana na maũndũ ala mawetie, ndaĩ atonya kũsyoka nyũmba kwake ĩngĩ na vai ũndũ waĩ atonya kwĩka nginya ĩvinda yĩla Ngai wiĩte. O na ĩngĩ nĩvatonyeka ũkethĩa Yovu endaa kwonanyʼa kana vai mũndũ ũtonya kuma mbũanĩ kwa vinya wake mwene. Ndeto ĩla syĩ Yovu 14:​13-15 syonanĩtye nesa vyũ kana Yovu nĩwaĩkĩĩte ũthayũũkyo.

MATUKŨ 20-26, MWEI WA 11

MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONI YA NGAI | YOVU 18-19

“Ndũkaatume Athaithi Ala Angĩ Mewʼa me Oka”

w90 1/9 22 ¶20

Nũendeee Kwĩka Maendeeo Ũkwate Kĩanda Kĩna?

20 Nzama ya atumĩa ma kĩkundi nĩyaĩle kũmanya kana yĩla mwana-a-asa ũnaĩ na kĩanda kya mũtumĩa kana mũtetheesya wa kĩkundi waeka kwĩthĩwa na kĩanda kĩu, o na ethĩwa akĩtiie na ngenda, nũtonya kũkwʼa ngoo mũno. Yĩla atumĩa ma kĩkundi mamanya kana mwana-a-asa ũsu nũkwʼĩte ngoo na ti mũtenge, nĩmaĩlĩte kũmũtetheesya kĩ-veva. (1 Athesalonika 5:14) Nĩmaĩle kũmũtetheesya amanye nĩ wa vata kĩkundinĩ. O na ethĩwa mwana-a-asa ũsu nũnanengetwe ũkanyʼo, eethĩwa na wĩnyivyo, nĩvatonyeka akakwata ĩngĩ ianda sya ũthũkũmi kĩkundinĩ.

Ũthwii wa Kĩ-veva

w94 10/1 32

Ũtonyi wa Ndeto Nzeo

Ĩndĩ, yĩla Yovu wendaa kwĩkĩwa vinya, Elivasi na anyanyae mayaamũtavya ndeto nzeo. Vandũ va ũu, meekie kũmũneenea Yovu naĩ nũndũ wa maũndũ mathũku ala mamũkwataa, mayasya kana no nginya vethĩwe ve ũndũ mũthũku weekĩte evithĩte. (Yovu 4:8) The Interpreter’s Bible yaĩtye ũũ: “Kĩla Yovu ũkwenda no kwonwʼa ĩnee yĩla andũ maĩle kwonyʼa angĩ. Ĩndĩ vandũ va ũu, kĩla wataviwʼe nĩ maũndũ mavangĩtwe nesa ma momanyĩsyo masyokeleelawa mũno ma ndĩni na mate vala maĩ.” Yovu nĩwaũmĩie mũno ngoonĩ yĩla weewie ndeto sya Elivasi na anyanyae nginya akũlya atĩĩ: “Mũkathatya ngoo yakwa kũvika ĩndĩĩ, na kũndilanga ilungu na ndeto?”—Yovu 19:2.

Tũikaatume mũthũkũmi wa Ngai aĩa aũmĩĩte nũndũ wa ndeto tũneenie tũteũsũanĩa na ite nzeo. (Sianĩsya na Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 24:15) Nthimo ĩmwe ya Mbivilia ĩtũkanĩtye ĩkatwĩa atĩĩ: “Ndeto ila ũũneena no itume mũndũ ethĩwa thayũ kana ikaete kĩkwʼũ; kwoou no nginya wĩtĩkĩle mosyao ma ndeto syaku.”—Nthimo 18:​21, Todayʼs English Version.

MATUKŨ 27 MWEI WA 11– MATUKŨ 3 MWEI WA 12

MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI | YOVU 20-21

“Malĩ ti yo Yonanasya Kana Mũndũ Nĩ Mũlũngalu”

w07 8/1 29 ¶12

We wĩ “Mũthwii kwa Ngai”?

12 Ndetonĩ ila Yesũ waneenie, oonanisye kana kwĩthĩwa twĩ athwii kwa Ngai nĩ kĩvathũkanyʼo vyũ na kwia syĩndũ kwondũ witũ kana kwĩyũmbĩĩa syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ. Kwoou, Yesũ oonanasya kana ũndũ ũla wa vata vyũ thayũnĩ witũ ti kwĩyũmbĩĩa syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ kana kũtanĩa ila tũtonya kwĩthĩwa nasyo. Vandũ va ũu, twaĩle kũitũmĩaa kwaka ngwatanĩo yitũ vamwe na Yeova. Tweeka ũu tũkeethĩwa twĩ athwii kwa Ngai. Twĩasya ũu nĩkĩ? Nũndũ kwĩka ũu kũkatuma atũathima mũno. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Ũathimo wa Yeova, nawʼo nũthuasya; na ndawongelanasya na woo.”—Nthimo 10:22.

Ũthwii wa Kĩ-veva

w95 1/1 9 ¶19

Kũkĩlya Vinya Satani na Mawĩa Make

19 Nĩ ũndũ wa kwendeesya kũmanya kana mũthũkũmi wa Ngai, Yovu, nĩwoomĩanĩisye na mosũanĩo matumaa ethĩwa na kĩũũyũ ala Satani wamũeteie kwĩsĩla Elivasi na Nzovali. (Yovu 4:​13-18; 20:​2, 3) Kwoou Yovu nĩweewie “woo” mũno, na kĩu kyatuma ‘avulũka’ ndeto nũndũ wa “motĩsyo” ala mathĩnasya kĩlĩko kyake. (Yovu 6:​2-4; 30:​15, 16) Eliu nĩweethukĩĩsye Yovu auĩtye na amũtetheesya eethĩwa na woni wa Yeova ĩũlũ wa maũndũ. O na ũmũnthĩ, atumĩa nĩmonanasya nĩmeũthĩnĩkĩa ala maũmĩĩte kwa kũema kũmongeleela mathĩna. Vandũ va ũu, o ta Eliu, nĩmamethukĩĩasya na wũmĩĩsyo na ĩndĩ maimavaka mauta matũmĩĩte Ndeto ya Ngai. (Yovu 33:​1-3, 7; Yakovo 5:​13-15) Kwoou, mũndũ o na wĩva ũla ũtonya kwĩwʼa aithĩnĩka nũndũ wa maũndũ ma kũtĩsya, methĩwe nĩ mawʼo kana nĩ ma kũsũanĩa, kana ũla wĩthwa ‘aitelemwʼa nĩ ndoto kana mawoni’ o ta Yovu, no akwate ũkiakisyo wa Maandĩko kĩkundinĩ.—Yovu 7:14; Yakovo 4:7.

g 5/09 12-13

We Ngai Endaa Wĩthĩwe wĩ Mũthwii?

“Ngai nĩwambamũkya mũthenya ũngĩ! Nĩkilye nĩnatwʼĩka mũthwii!”

“Ngilye kwĩanĩsya maũndũ manene—nũndũ andũ onthe mendaa nĩanĩsye maũndũ manene.”

“Ngai nũtũnengae ũtonyi wa kwĩthĩwa twĩ athwii.”

“Maũndũ makwa maendeee nesa nũndũ wa Mbivilia.”

NDETO isu sionanyʼa mawoni ma andũ aingĩ ma ndĩni ala maasya kana mũndũ ethĩawa na malĩ nũndũ wa kũathimwa nĩ Ngai. Mamanyĩasya kana weeka maũndũ ala Ngai ũkwenda wĩke akaũnenga malĩ mbingĩ ĩvindanĩ yĩĩ na ndakũathima ĩvinda yũkĩte. Momanyĩsyo asu nĩmendeesye andũ aingĩ na mavuku ala mamanyĩasya maũndũ asu nĩmatesawa kwa wingĩ. Ĩndĩ momanyĩsyo asu nĩmosanĩte na Mbivilia?

Kwa wʼo, Mũmbi witũ ũla Mbivilia ĩmwĩtaa “Ngai mũtanu” endaa twĩkale twĩ atanu na tũyĩkala twĩ eanĩe. (1 Timotheo 1:11; Savuli 1:​1-3) O na eka ũu, nũathimaa ala mamwendeeasya. (Nthimo 10:22) Ĩndĩ ũmũnthĩ no twasye tũkwataa moathimo asu yĩla tweethĩwa twĩ athwii? Ũsũngĩo wĩthĩawa ũtheinĩ yĩla twamanya nesa ĩvinda yĩla twĩkalĩte kwosana na kĩeleelo kya Ngai.

Yĩĩ Nĩ Ĩvinda ya Kũmantha Malĩ?

Ĩvindanĩ ya tene Yeova Ngai nĩwaathimie athũkũmi amwe make kwa kũmanenga ũthwii, kwa ngelekanyʼo Yovu na Mũsumbĩ Solomoni maĩ na malĩ. (1 Asumbĩ 10:23; Yovu 42:12) Ĩndĩ, andũ angĩ aingĩ mamũkĩĩte Ngai mayaĩ na malĩ, na amwe moo nĩ Yoana Mũvatisi na Yesũ Klĩsto. (Maliko 1:6; Luka 9:58) Twĩĩmanyĩsya kyaũ? Mbivilia yonanĩtye kana Ngai athĩnĩkĩaa athũkũmi make kwosana na kĩeleelo kyake ĩvindanĩ yĩu. (Mũtavanʼya 3:1) Tũtonya kũtũmĩa ata mwolooto ũsu ũmũnthĩ?

Wathani wa Mbivilia wonanĩtye kana twĩkalĩte ‘mũminũkĩlyonĩ wa ĩvinda yĩĩʼ kana “mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo” ya nthĩ ĩno. Ĩvinda yĩu yaĩ yĩthĩwe na kaũ, mowau, nzaa, ithingitho sya nthĩ na ithokoo sya mbaĩ, maũndũ asu maendeee kũthũkĩĩa kuma mwaka wa 1914. (Mathayo 24:3; 2 Timotheo 3:​1-5; Luka 21:​10, 11; Ũvuanyʼo 6:​3-8) Kwa ũkuvĩ, no twasye nthĩ ĩno ĩilye ta meli mbanangĩku na yĩ vakuvĩ kũvota. Kwosana na maũndũ asu, nĩ ũndũ ũkwosana na kĩlĩko Ngai kũathima kĩla mũthũkũmi wake na malĩ, kana ve maũndũ ala ma vata Ngai ũkwenda tũvĩtye mbee?

Yesũ aelekanilye ĩvinda yitũ na mĩthenya ya Noa. Aisye atĩĩ: “Nũndũ o tondũ mĩthenyanĩ ya Noa kwailye, nowʼo kwĩthĩwa vo kwa Mwana wa mũndũ kũkethĩwa kũilye. Nũndũ o tondũ mĩthenyanĩ ĩsu kwailye, mbua ya kĩwʼũ kingĩ ĩtanamba kua, andũ makĩya na makĩnywʼa, aũme makĩtwaana na aka makĩtwawa, nginya mũthenya ũla Noa walikile ngalawanĩ, na mayaaona ũu ta ũndũ nginya yĩla mbua ya kĩwʼũ kingĩ yookie na yamamina onthe, nowʼo kwĩthĩwa vo kwa Mwana wa mũndũ kũkethĩwa kũilye.” (Mathayo 24:​37-39) O na ĩngĩ Yesũ nĩwaelekanilye mĩthenya yitũ na ĩvinda ya Loto. Atũi ma Loto ala mekalaa Sotomo na Ngomola “nĩmaĩsaa, nĩmanyusaa, nĩmaũaa, nĩmathooasya, nĩmavandaa, na nĩmaakaa. Ĩndĩ mũthenya ũla Loto waumie ndũanĩ ya Sotomo, nĩkwauie mwaki na mũvĩlĩtĩ kuma ĩtunĩ na wamananga onthe.” Yesũ aendeeie kwasya atĩĩ: “Ũu nowʼo kũkethĩwa kũilye mũthenya ũla Mwana wa mũndũ wĩvuanwʼa.”—Luka 17:​28-30.

Kwa wʼo vai ũthũku wa kũya, kũnywʼa, kũtwaana, kũtwawa na kũthoosya. Mũisyo wĩthĩawa yĩla twalika maũndũnĩ asu mũno nginya twoolwa nĩ ĩvinda yĩla twĩkalĩte. Kwoou ĩkũlye-ĩ, ‘We Ngai ethwa aitwĩka ũseo akatũathima kwa kũtũnenga syĩndũ isu itonya kũtũvĩngĩĩsa thayũnĩ witũ?’ Vandũ va kũtwĩka ũseo, ethĩwa ayĩka kũlikya thayũ witũ mũisyonĩ mũnene. Ngai wĩ wendo ndesa kwĩka maũndũ kwa nzĩa ĩsu!—1 Timotheo 6:17; 1 Yoana 4:8.

g 9/15 6

WE WĨTHĨAWA NA WONI MWAŨ ĨŨLŨ WA MBESA?

Kwĩthiana no kũũtetheesye ũkamanya kana waĩle kwĩthĩwa na woni ũla waĩle ĩũlũ wa mbesa. Kwa ngelekanyʼo, ĩkũlye makũlyo aa maatĩĩe. Nyie nĩnendeeawʼa nĩ nzĩa sya mũkato sya kwĩthĩwa mũthwii na mĩtũkĩ? Nyie nĩnĩemawa nĩ kũtũmĩa mbesa syakwa kwonyʼa ala angĩ ũlau? Nyie nendete kũtuma ndũũ na andũ ala matindĩaa kũneena ĩũlũ wa mbesa kana syĩndũ ila me nasyo? Nyie nĩnĩkenganaa kana ngatũmĩa nzĩa ingĩ nĩkwate mbesa? Mbesa nitũmaa nĩwʼa nĩ wa vata mũno? Nĩsũanĩaa ĩũlũ wa mbesa ĩvinda yonthe? Woni wakwa ĩũlũ wa mbesa nũtumĩte ndethĩwa na mwĩĩ mũseo na mũsyĩ wakwa ũtaendeea nesa?

Ethĩwa nĩwasũngĩa ĩĩ, katĩ wa yĩmwe ya makũlyo asu, ĩkĩa kĩthito ũleane na motato na mosũanĩo mataĩle ĩũlũ wa malĩ. Ĩvathane na anyanya ala mendete mbesa na malĩ. Vandũ va ũu, tuma ndũũ na ala maatĩĩaa myolooto ya mwĩkalĩle ĩla yaĩle vandũ va malĩ.

Ndũketĩkĩlye kwenda mbesa kũendeee kwĩana ngoonĩ yaku. Vandũ va ũu, ĩthĩawa na woni ũla waĩlĩte ĩũlũ wa mbesa, iikethĩwe syĩ sya vata mbee wa anyanya, andũ ma mũsyĩ, ũndũ ũkwĩwʼa ngoonĩ, na ũima waku wa mwĩĩ. Weeka ũu, ũkoonanyʼa wĩ na woni ũla waĩlĩte ĩũlũ wa mbesa.

MATUKŨ 4-10, MWEI WA 12

MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI | YOVU 22-24

“Mũndũ Nũtonya Kũmũuna Ngai?”

w05 9/15 27 ¶1-3

Leana na Mesilya Mathũku!

Mũndũ ũla wĩthĩawa na woni wa kana Ngai ethĩawa e mũmũ mũno no ta wĩthĩawa ayasya kana andũ nĩ ma mana. Elivasi akũlilye ĩkũlyo yĩĩ ũneeninĩ wake wa katatũ: “Mũndũ nũtonya kũmũuna Ngai? Vate ndĩi ũla mũĩ nĩwĩunaa mwene.” (Yovu 22:2) Oonanasya kana Ngai onaa mũndũ e wa mana. O nake Mbilitati oonanisye woni ta ũsu yĩla wakũlilye-ĩ: “Mũndũ atonya ata kwĩthĩwa mũlũngalu kwa Ngai? Kana atonya ata kwĩthĩwa mũtheu ũla ũsyaĩtwe nĩ mũndũ mũka?” (Yovu 25:4) Kwosana na mosũanĩo asu, yo no twasye kana Yovu ũla waĩ o mũndũ tu nĩwaĩ atonya kwĩtala ta mũlũngalu methonĩ ma Ngai?

Ũmũnthĩ andũ amwe methĩawa na mesilya mataĩle ĩũlũ woo ene. Maũndũ amwe matũmaa methĩwa na mawoni ta asu nĩ ta mũeele woo, mawĩmakĩo ma kĩla mũthenya, kana kũthĩnwʼa nũndũ wa ũko woo kana mbaĩ yoo. Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, Satani na ndaimoni syake nĩmatanĩaa kũthĩnyʼa mũndũ. Mũndũ no ambĩĩe kwĩwʼa ataĩle o na vanini yĩla matuma ambĩĩa kũsũanĩa kana vai kĩndũ wĩka kĩkamwendeesya Ngai Mwene Vinya Wʼonthe. Ĩtina wa ĩvinda, no ambĩĩe kwelelũka, o na no ese kũmũtia Ngai ũla wĩ thayũ.—Aevelania 2:1; 3:12.

Ũkũũ na ũwau no itume tũteka maũndũ amwe tũneekaa. Maũndũ ala twĩkaa ũthũkũminĩ wa Ũsumbĩ no moneke me manini maelekanwʼa na maũndũ ala tweekaa twĩ ma mũika, tũte na mathĩna ma mwĩĩ, na twĩ na vinya. Nĩ ũndũ wa vata ta kĩ tũlilikane kana Satani na ndaimoni syake mendaa twĩwʼe ta vate ũndũ mũseo twĩka tũkamwendeesya Ngai! Nĩtwaĩle kũleana vyũ na mesilya ta asu.

w95 2/15 27 ¶6

Ngewa Ĩkũtũmanyĩsya Ũndũ Tũtonya Kũthĩnĩkĩa Mathĩna

Ala anyanya atatũ ma Yovu nĩmamũtũlile ngoo mũnango yĩla mambĩĩie kũweta maũndũ kwosana na mawoni moo ene, vandũ va kũatĩĩa ũĩ wa Ngai. O na Elivasi nĩwavĩtũkie mĩvaka yĩla waisye kana ‘Ngai ndaĩkĩĩaa athũkũmi make,’ o na ndakũlasya ethĩwe Yovu nĩ mũlũngalu kana ti mũlũngalu. (Yovu 4:18; 22:2 3) Mwa ũndũ ũsu waĩ wa kũtũla ngoo vyũ, na waĩ ũvũngũ mũthei! Ĩtina, Yeova nĩwesie kũkanyʼa Elivasi na anyanyae nũndũ wa kũmũuma. Ameie: “Mũtyaaneenea ũndũ ũla wa wʼo.” (Yovu 42:7) Ĩndĩ ve o maũndũ angĩ ma kũtũla ngoo mesie kũweta.

w03 4/15 14-15 ¶10-12

Amũika Ala Mamũtanĩthasya Yeova

10 O ũndũ ngewa ĩla yĩ Mbivilianĩ yonanĩtye, Satani nĩweekĩie nzika ũĩkĩĩku wa Yovu, vamwe na wa onthe ala mamũthaithaa Ngai, we wĩ o vo. Satani atavisye Yeova ũũ ĩũlũ wa andũ onthe: “Kyonthe kĩla mũndũ [ti Yovu e weka, ĩndĩ kĩla mũndũ] wĩ nakyo nũnenganae kwondũ wa thayũ wake.” (Yovu 2:4) We nũkwona kĩla ũtonya kwĩka ũsũngĩe ũndũ ũsu waumĩlilwʼe? O tondũ Nthimo 27:11 yonanĩtye, Yeova ekwĩa ve kĩndũ ũtonya kũmũnenga, nakyo nĩ mũsingi wa kũmũsũngĩa ũla ũmũvũthasya, nake nĩ Satani. Kwasũanĩa ũndũ ũũ: Aĩ Mũsumbĩ Ũla Mũnene Vyũ nũkũthoketye wĩke kaũndũ nĩ kana ũsũngĩe ĩkũlyo yĩu ĩnene katĩ wa onthe! Mwa ũnengetwe kĩanda kya mwanya na kĩnene ta kĩ! We no wĩanĩsye kĩla Yeova ũkwenda wĩke? We Yovu nĩweekie ũu. (Yovu 2:​9, 10) O nake Yesũ nĩweekie ũu, o vamwe na andũ angĩ mate ĩsavu ma tene na ma ũmũnthĩ. Katĩ wa asu ve amũika aingĩ. (Avilivi 2:8; Ũvuanyʼo 6:9) O naku no wĩke ũu. Mũndũ ndatonya kwasya kana vai ngalĩko o na ĩmwe ũkũkwata mbau. Maũndũ ala ũkwĩka nĩmo mekwonanyʼa wĩkwata mbau maũndũ mathũku ala Satani ũneenaa ĩũlũ wa Yeova, kana wĩnenga Yeova ũndũ wa kũmũsũngĩa Satani. We wĩkwata mbau ngalĩko yĩva?

Yeova Nũkũthĩnĩkĩaa!

11 We Yeova nũkũlanasya na ũtwi ũla ũkwĩka? Yo vai o andũ mekalĩte me aĩkĩĩku na makamũnenga Yeova ũsũngĩo mwĩanĩu wa kũmũsũngĩa Satani? Nĩwʼo, Ndevili aisye kana vai mũndũ ũmũthũkũmaa Yeova nũndũ nũmwendete, ũndũ ũla yu ũĩkĩĩthĩtwʼe nĩ wa ũvũngũ. O na ũu wĩ o vo, nũndũ Yeova nũkwendete endaa ũkwate mbau ũsumbĩ wake mũnene. Yesũ aisye: “Asa wakwa ũla wĩ ĩtunĩ ndendeeawʼa nĩ kwona o na kamwe ka tũũ tũnini kayaa.”—Mathayo 18:14.

12 Vate nzika, Yeova nĩwendeeawʼa nĩ ũtwi ũla tũkwĩka. Na kwongela ũu, ũtwi ũsu no ũmũtanĩthye kana ũkamũthatya. Mbivilia nĩyonanĩtye ũtheinĩ kana ve ũndũ Yeova wĩwʼaa oona maũndũ maseo kana mathũku ala mekwĩkwa nĩ andũ. Kwa ngelekanyʼo, nĩweewie “woo” yĩla Aisilaeli maendeeie kũmũngʼendea. (Savuli 78:​40, 41) Mbee wa ĩla mbua ya kĩwʼũ kingĩ ya ĩvinda ya Noa, yĩla “ũthũku wa mũndũ waĩ mũnene,” Yeova ‘nĩweewʼĩthiwʼe woo ngoonĩ yake.’ (Mwambĩlĩlyo 6:​5, 6) Kwasũanĩa ũndũ kĩu kyonanasya. No ũmũthatye Mũmbi waku mũno wambĩĩa kwĩka maũndũ mathũku. Kĩu kĩyonanasya kana Ngai nĩ mwonzu kana nĩwĩtĩkĩlasya atongoewʼe no kĩla ũkwĩwʼa tu. Vandũ va ũu, nũkwendete na endaa ũendeee nesa. Kĩvathũkanyʼo na ũu, nũtanaa mũno yĩla weeka kĩla kyaĩle. Na ekaa ũu ti o kwĩthĩwa nĩwamũnenga kĩtumi kya kũmũsũngĩa Satani, ĩndĩ nũndũ wa kwĩthĩwa nĩwamũnenga kĩtumi kya ũkũathima. Na we nĩwendete ũu vyũ. (Aevelania 11:6) Mwa Yeova Ngai nĩ Ĩthe waku ũkwendete mũno!

MATUKŨ 11-17, MWEI WA 12

MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI | YOVU 25-27

“Mũndũ Mũĩkĩĩku no Ũvĩtasya”

it-1 1210 ¶4

Ũĩkĩĩku

Yovu. Yovu nũtonya kwĩthĩwa aĩ thayũ katĩ wa ĩvinda yĩla Yosevu wakwie na ĩvindanĩ ya Mose. Mbivilia yaĩtye kana “aĩ mwĩanĩu na mũlũngalu, ũmwe ũla wamũkĩaa Ngai, na wethyũũĩte akatia ũthũku.” (Yovu 1:1) Ũĩkĩĩku ũsu wa andũ nĩ kĩlungu kĩmwe kya ĩkũlyo yĩla Satani wakũlilye ĩũlũ wa Yeova. Na ũndũ ũsu waumĩlilwʼe nesa yĩla Mũmaitha ũsu wa Ngai, wakũlilye ĩũlũ wa ũĩkĩĩku wa Yovu yĩla alaĩka moombanĩte vamwe mbee wa Yeova ĩtunĩ. Satani oonanisye kana Yovu amũthaithaa Ngai e na kĩeleelo kĩthũku, kya kwĩyĩuna mwene. Kĩu kyatumie vethĩwa na nzika nĩkĩ Yovu waĩ mũĩkĩĩku kwa Ngai. Ĩndĩ Satani nĩwaemiwe nĩ kwananga ũĩkĩĩku wa Yovu yĩla wanengiwe mwanya amũvene malĩ yake yonthe vamwe na syana syake. (Yovu 1:6–2:3) Ĩtina wa vau, aisye kana Yovu nĩwĩyendete nũndũ aĩ atonya kũmĩĩsya kwasya syĩndũ syake syonthe o vamwe na syana syake nĩ kana ekale thayũ. (Yovu 2:​4, 5) Ĩtina wa ũu, nĩwakũniwe na ũwau mũthũku na wĩ woo mũno, o na kĩveti kyake kyamwĩie aeke kũmũĩkĩĩa Ngai. O na nĩwaumangiwe na avũthĩĩwʼa mũno nĩ anyanyae ala maneenaa maũndũ matosanĩte na myolooto ya Ngai na kĩeleelo kyake (Yovu 2:​6-13; 22:​1, 5-11). Ĩndĩ o na vailye ũu, Yovu ndaaeka kwĩthĩwa e mũĩkĩĩku. Aisye: “Kũvika nakwʼa ndikaveta kwakwa wĩanĩu wakwa. Nĩngũlũmya ũlũngalu wakwa, ndikoeka ũthi: Ngoo yakwa ndĩkanganʼya ĩvinda yonthe nĩ thayũ.” (Yovu 27:​5, 6) Yĩla Yovu walũmisye ũĩkĩĩku wake, oonanisye kana Mũmaitha wa Ngai nĩwakenganĩte.

MATUKŨ 18-24, MWEI WA 12

MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI | YOVU 28-29

“We Nĩwĩthĩawa na Nguma Nzeo ta Yovu?”

it-1 655 ¶10

Ngũa

Ngũa nitũmĩawa kwonanyʼa syĩndũ syĩ kĩvathũkanyʼo. O tondũ ngũa sya mwanya syonanasya ngwatanĩo na kana mũndũ ũkwataa mbau kĩkundi kĩna kya andũ, nowʼo itũmĩawa Mbivilianĩ kwa nzĩa ya ngelekanyʼo. Ngũa nitũmĩawa Mbivilianĩ kwonanyʼa mũndũ ũkwataa mbau ũndũ mũna kana wĩkaa maũndũ mana kwosana na ngũa ĩla wĩkĩĩte. Yesũ nĩwakindĩlĩĩle ũndũ ũsu ĩla ngelekanyʼonĩ ya ngũa ya mũtwaano. (Mt 22:​11, 12) Ĩandĩkonĩ ya Ũvuanyʼo 16:​14, 15, Mwĩaĩi Yesũ Klĩsto nĩwakanisye aatĩĩi make methĩwe metho kĩ-veva na maisũvĩa ngũa syoo sya ngelekanyʼo, nũndũ malea kwĩka ũu mayaĩ mesa kũtalwa ta ngũsĩ ndĩkĩĩku sya Ngai wa wʼo. Kĩu kyaĩ kĩtonya kũmalikya mũisyonĩ mũnene nũndũ “kaũ wa ũla mũthenya mũnene wa Ngai Mwene Vinya Wʼonthe” waĩ vakuvĩ vyũ.

w09 2/1 15 ¶3-4

Ĩsyĩtwa Yonanasya Kyaũ?

Tweethĩie twĩ na ĩsyĩtwa. O na ũu wĩ o vo, nithyĩ twĩtwʼĩaa nguma ila tũkwenda kwĩthĩwa nasyo. (Nthimo 20:11) Kwekũlye-ĩ, ‘Keka Yesũ na atũmwa make no manengwe mwanya wa kũndwʼĩĩa ĩsyĩtwa, mo mambĩta ata? Nĩ ĩsyĩtwa yĩva yĩtonya kũelesya nguma syakwa?’

Nĩtwaĩle kũsũanĩa ĩkũlyo yĩu kwa ũito mũno. Nĩkĩ? Mũsumbĩ Solomoni, ũla waĩ mũĩ mũno, aandĩkie: “Nĩ kavaa kũnyuva syĩtwa ĩseo kwĩ mothwii manene.” (Nthimo 22:1) Nĩwʼo, mũndũ ũla wĩthĩawa na ĩsyĩtwa ĩseo kana wĩsĩkĩe nesa kĩsionĩ kyake, ethĩawa na ũndũ wa kũtanĩa mũno. Ĩndĩ mũndũ ũla wĩmanthĩaa ĩsyĩtwa ĩseo methonĩ ma Ngai ethĩawa akwata kĩndũ kĩseango kwĩ kĩu, nũndũ ũseo wa ĩsyĩtwa yake ũyĩsaa kũthela. Nĩkĩ? Nũndũ Ngai athanĩte kana akaandĩka masyĩtwa ma ala mamũkĩaa ‘ĩvukunĩ ya ũlilikanyʼo,’ na akamanenga wĩkwatyo wa kwĩkala thayũ tene na tene.—Malaki 3:16; Ũvuanyʼo 3:5; 20:​12-15.

Ũthwii wa Kĩ-veva

g00 7/8 11 ¶3

Kwĩthĩwa na Ũthyũ Mũtanu no Kũũtethye!

Kwʼo kwĩthĩwa na ũthyũ mũtanu no kũtethye mũndũ? We no ũlilikane yĩla woonie mũndũ wĩ na ũthyũ mũtanu na kĩu kyatuma ũusya? Kana yĩla woonie mũndũ wĩ na ũthyũ mũtuku na kĩu kyatuma wĩwʼa ũte mwĩanĩe kana woona ta ũte kwendeewʼa nue? Nĩwʼo vyũ, kwĩthĩwa na ũthyũ mũtanu no kũtethye. Mũndũ wĩ na ũthyũ mũtanu nũtethekaa we mwene vamwe na ũla wamwona e mũtanu. Mũndũ ũmwe ũwetetwe Mbivilianĩ wĩtawa Yovu, aineenea amaitha make aisye: “Nĩnamasiasya na ũtanu, yĩla mataĩ na ũĩkĩĩi; na kyeni kya ũthyũ wakwa matyaakĩkya nthĩ.” (Yovu 29:24) Ndeto “kyeni” kya ũthyũ wa Yovu nitonya kwĩthĩwa syoonanasya ũsanzamũku wake.

MATUKŨ 25-31, MWEI WA 12

MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI | YOVU 30-31

“Ũndũ Yovu Waendeeie Kwĩthĩwa na Mwĩkalĩle Mũtheu”

w10 4/15 21 ¶8

Thyũũa Metho Maku Matikasisye Maũndũ ma Mana!

8 O na Aklĩsto ma wʼo no mambĩĩe kwĩthĩwa na wendi wa metho na wendi wa mwĩĩ. Nũndũ wa ũu, Ndeto ya Ngai ĩtwĩkĩĩte vinya twĩsũvĩe tũikanangwe nĩ maũndũ ala tũkwona vamwe na mawendi maitũ. (1 Ako. 9:​25, 27; soma 1 Yoana 2:​15-17.) Mũndũũme mũlũngalu weetawa Yovu nĩwamanyie ngwatanĩo yĩ vinya ĩla yĩthĩawa vo katĩ kwona na kwenda. Aisye: “Nyie nĩnatianĩe ũtianĩo na metho makwa; ndonya ata ĩndĩ kũsisya mwĩĩtu mũtheu?” (Yovu 31:1) Yovu ndaĩ esa kwĩtĩkĩla kũkwata mũndũ mũka kwa nzĩa ĩtaĩle, o na ndaaĩtĩkĩlya kĩlĩko kyake kĩsũanĩe ũndũ ta ũsu. Yesũ nĩwakindĩlĩĩile kana kĩlĩko kyaĩle kwĩkalwʼa kĩte na mesilya mathũku, yĩla waisye: “Kĩla mũndũ ũsyaĩĩasya mũndũ mũka na aimwĩwʼĩa mũmeo ethĩawa eeka ũlaalai nake ngoonĩ yake.”—Mt. 5:28.

w08 9/1 11 ¶4

Sũanĩa “Mũminũkĩlyo” Waku

Ũtanamba kwosa ĩtambya ya mbee wĩke ũndũ mũna, ĩkũlye-ĩ, ‘Wʼo ũndũ ũũ wĩndetea mosyao meva?’ Kwamba kũvindya vanini na kũsũanĩa “mũminũkĩlyo” wa ũndũ ũla tũkwenda kwĩka no kũtũsiĩĩe tũikeke ũndũ ũtonya kũtũũmĩsya mũno. Mowau ta ũkimwi na angĩ makwatanawʼa kwa kũmanyana kĩ-mwĩĩ, kũkua mavu, kumya mavu, kwananga ũnyanya, na kũthĩnwʼa nĩ wasya wa ngoo, nĩ maũndũ amwe mathũku makwataa ũla wavũthĩĩsya ũkanyʼo. Ũndũ ũla mũthũku vyũ ũkakwata ala mekaa ũlaalai ũwetetwe ũtheinĩ nĩ mũtũmwa Vaulo. Aisye “maikatiĩwa Ũsumbĩ wa Ngai.”—1 Akolintho 6:​9, 10.

w10 11/15 5-6 ¶15-16

Amũika—Tongoewʼai Nĩ Ndeto ya Ngai

15 We wĩsũanĩa nĩ ĩvinda yĩva ũĩkĩĩku waku kwa Ngai ũtatawa mũno, nĩ yĩla wĩ na andũ angĩ kana nĩ yĩla wĩ weka? Nĩwʼo kana yĩla wĩ sukulu kana wĩ wĩanĩ nĩ laisi ũkethĩwa ũtonya kwĩtetea maũndũnĩ ma kĩ-veva. Wĩthĩawa wĩ metho kwona mĩisyo ya kĩ-veva ĩla ĩtonya kumĩla. Ĩndĩ yĩla weethwa ũtesũvĩĩte na ũkwona ta vate mũisyo ũtonya kumĩla, nĩwʼo wĩthĩaa nĩ laisi vyũ kũvĩngĩĩsĩka ũkaeka kũatĩĩa myolooto ya Yeova ya mwĩkalĩle.

16 Nĩkĩ waĩle kũmwĩwʼa Yeova ona yĩla wĩ weka? Lilikana ũndũ ũu: No ũtume Yeova athata kana ũkatuma ngoo yake ĩtana. (Mwa. 6:​5, 6; Nth. 27:11) Yeova nũtanaa kana akaũmĩwʼa nĩ meko maitũ nũndũ ‘nũtũthĩnĩkĩaa.’ (1 Vet. 5:7) Endaa ũmwĩthukĩĩsye nĩ kana maũndũ maku maĩle. (Isa. 48:​17, 18) Yeova nĩwaũmĩie yĩla athũkũmi amwe make ĩvindanĩ ya Isilaeli maleile kwĩwʼa ũtao wake. (Sav. 78:​40, 41) Kĩvathũkanyʼo namo, Yeova nĩwamwendete mũno mwathani Ndanieli na nĩkyo kĩtumi mũlaĩka wamwĩtie “mũndũ wendetwe mũno.” (Nda. 10:11) Nĩkĩ wamwendete ũu? Nũndũ Ndanieli aendeeie kwĩthĩwa e mũĩkĩĩku e andũnĩ o na e weka.—Soma Ndanieli 6:10.

g16.4 8-9

Wʼo Woni wa Mbivilia Nũvinyĩĩaa Andũ?

Nao nata aũme ala methĩawa na wendi wa kũkoma na aũme kana aka methĩawa na wendi wa kũkoma na aka? Mo masyaiwe me na wendi ũsu? Ethĩwa vailye ũu, tyo twĩthĩwe tũimavinyĩĩa kwasya kana nĩ ũthũku kwoo kwĩanĩsya wendi ũsu woo?

Mbivilia ndĩeleetye kĩtumi kya andũ kwĩthĩwa na wendi ũsu, o na kau nĩeleetye kana imanyĩo ta isu nthũku nilikĩte vyũ andũnĩ amwe. Ĩndĩ Mbivilia nĩyaĩtye kana ethĩwa nĩtũkwenda kũmwendeesya Ngai, no nginya tũleane vyũ na imanyĩo imwe itaĩle ta aũme kũkoma na aũme kana aka kũkoma na aka.—2 Akolintho 10:​4, 5.

Andũ amwe no masye kana mawoni asu ma Mbivilia nĩmavinyĩĩaa andũ. Ĩndĩ ndeto syoo syumanĩte na woni wa kana no nginya twĩke kwosana na mawendi maitũ, kana wendi wa kũmanyana kĩ-mwĩĩ nĩ wa vata mũno ũkethĩa tũyĩsa kũũsiĩĩa. Ĩndĩ Mbivilia yonanĩtye kana nĩnengete andũ ndaĩa kwa kũmea no masinde imanyĩo isu nthũku. Kĩvathũkanyʼo na nyamũ, andũ no manyuve kũlea kwĩka kwosana na mawendi moo.—Akolosai 3:5.

Kwasũanĩa ngelekanyʼo ĩno: Asomi amwe maasya kana imanyĩo imwe ta kũthata mĩtũkĩ nĩvatonyeka mũndũ akethĩwa asyaiwe nasyo. Mbivilia ndĩeleetye ĩmwe kwa ĩmwe ĩũlũ wa mũndũ kwĩthĩwa athataa mĩtũkĩ, ĩndĩ nĩwetete kana andũ amwe ‘nĩmathilĩkaa.’ (Nthimo 22:24; 29:22) O na ĩngĩ Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Eka ũthatu, na tia ũthilĩku.”—Savuli 37:8; Aeveso 4:31.

Nĩ andũ anini matonya kũleana na ũtao ũsu kana makasya ũtao ũsu nũvinyĩĩaa andũ ala mathataa na mĩtũkĩ. Vate nzika, o na asomi ala maĩkĩĩaa kana mũndũ asyaawa e na mũtuo wa kũthata na mĩtũkĩ nĩmekĩaa kĩthito matetheesye andũ mesianĩe na imanyĩo isu itaĩle.

Ngũsĩ sya Yeova syĩthĩawa na woni o ta ũsu ĩũlũ wa mwĩkalĩle o na wĩva ũla ũleanaa na myolooto ya Mbivilia, o vamwe na imanyĩo sya kũmanyana kĩ-mwĩĩ katĩ wa andũ elĩ matatwaanĩte. Ũtao ũũ wa Mbivilia ũkonetye maũndũ asu onthe: “Kĩla ũmwe wenyu nĩwaĩle kũmanya ũndũ ũtonya kũsiĩĩa mwĩĩ wake mwene nĩ kana ekale e mũtheu na e na ndaĩa, ate na ĩtomo, mĩmeo ĩtasiĩĩka ya kũmanyana kĩ-mwĩĩ.”—1 Athesalonika 4:​4, 5.

“Amwe Menyu Tene Mailye Ũu”

Amwe mendaa kũtwʼĩka Aklĩsto ĩvinda ya atũmwa maumĩte kũndũ kwĩ kĩvathũkanyʼo na maeetwe na nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo, na kwoou amwe moo nĩmeekie moalyũku manene thayũnĩ woo. Kwa ngelekanyʼo, Mbivilia nĩwetaa ĩũlũ wa, “andũ ala ilaalai, athaithi ma mĩvwʼanano, mathaaa, aũme ala metusaa aka,” na ĩndĩ ĩkaendeea kwasya: “Amwe menyu tene mailye ũu.”—1 Akolintho 6:​9-11.

Yĩla Mbivilia ĩkwasya “amwe menyu tene mailye ũu,” ũu nĩ kwonanyʼa kana ala maĩ na imanyĩo isu sya kũmanyana kĩ-mwĩĩ, mayaaĩsa kũkwatwa nĩ mĩmeo ĩsu ĩngĩ? Tiwʼo na kĩtumi nũndũ Mbivilia ĩtwĩkĩĩte vinya ĩkatwĩa atĩĩ: “Endaai mũtongoewʼe nĩ veva na mũikeka wendi wa mwĩĩ nongi.”—Akalatia 5:16.

Lilikana kana Mbivilia ndyaĩtye kana Aklĩsto maikethĩawa na mawendi mataĩle nongi. Vandũ va ũu, yaĩtye kana mũndũ mwene nĩwe ũkanyuvaa kana ndeĩka kwosana na wendi ũsu. Aklĩsto nĩmemanyĩasya kũsiĩĩa mawendi asu mate kũmasũanĩĩa mũno nginya makeka kwosana namo.—Yakovo 1:​14, 15.

Mbivilia nĩyonanĩtye kĩvathũkanyʼo katĩ wa wendi na meko. (Alomi 7:​16-25) Mũndũũme ũla wĩthĩawa na wendi wa kũkoma na mũndũũme kana mũndũ mũka ũla wĩthĩawa na wendi wa kũkoma na mũndũ mũka no esiĩĩe ndakaendeee kũsũanĩa ũndũ ũsu o tondũ ũtonya kwĩsiĩĩa ndakethĩwe na wendi ũngĩ ũtaĩle ta ũlaalai, ĩtomo, na kũthata mĩtũkĩ.—1 Akolintho 9:27; 2 Vetelo 2:​14, 15.

O na kau Ngũsĩ sya Yeova syĩkalaa kwosana na myolooto ya mwĩkalĩle ĩla yĩ Mbivilianĩ, iilasimĩthasya andũ angĩ maatĩĩe mawoni masyo. O na iitataa kũvĩndũa mĩao ĩla ĩteteaa andũ ala mekalaa kĩvathũkanyʼo na myolooto ya Ngai. Ũvoo ũla Ngũsĩ sya Yeova itavanasya wĩthĩawa wĩ wa kũtethya, na nĩmethĩawa na mea ma kũtavya onthe ala mekwĩthukĩĩsya.—Meko ma Atũmwa 20:20.

    Kikamba Publications (1950-2025)
    Uma
    Lika Nthĩnĩ
    • Kikamba
    • Tũma
    • Mũvangĩle ũla ũkwenda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mĩao ya Kũtũmĩa
    • Ũvoo Waku wa Kĩmbithĩ
    • Mpangilio wa Faragha
    • JW.ORG
    • Lika Nthĩnĩ
    Tũma