Ngũsĩ sya Yeova Nthĩ ya New Zealand Nĩsyeeyumĩtye Vyũ na Syaĩ na Mũuo

Twĩ Matukũ 21, Mwei wa 10, 1940, silikalĩ ya New Zealand yaisye kana Ngũsĩ sya Yeova nĩ kĩkundi kĩthũku vyũ kĩleanaa na silikalĩ. O na kau ũndũ ũsu waeteie Ngũsĩ sya Yeova mathĩna maingĩ, mo mayaathingĩthĩka nongi. Kwa ngelekanyʼo, nĩmaendeeie kũmbana kwondũ wa ũthaithi mate kũkĩa kũvithũkĩwa na kwĩkwʼa yela.

Ĩvindanĩ yĩu, mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Mary nĩwaendeeie kũthi maũmbanonĩ ate kũkĩa. Mũũme wake, Andy Clarke, nĩwoonie ũndũ waĩ na ũkũmbaũ wingĩvĩte, o na kau we ndaĩ Ngũsĩ. Ĩndĩ nĩwathĩnĩkaa ayona Mary nũkũkwatwa nĩ asikalĩ e maũmbanonĩ, na ayĩkwʼa yela. Nũndũ wa ũu, nĩwambĩĩe kũendanyʼa nake maũmbanonĩ o na kau ndaĩ aathi ũmbanonĩ o na ũmwe. Amwĩie atĩĩ: “Twĩthi ĩmwe, tũkwate ĩmwe!” Na kuma vau na kũendeea, Andy aendaa kĩla ũmbano e na kĩveti kyake. Ĩtina wa ĩvinda, o nake nĩwavatisiwe. O na kau Ngũsĩ nthĩ ya New Zealand nĩsyathĩniwʼe mũno Kaũ wa Kelĩ wa Nthĩ Yonthe ũendeee, mbingĩ nĩsyaendeeie kwĩkala syĩ ndĩkĩĩku o ta Mary.

Nĩmaendeeie Nesa me Kambinĩ

Mũthenya ũmwe asikalĩ nĩmakwatie mwana-a-asa wĩtawa John Murray, ũla waĩ na myaka 78, nũndũ wa kũtavanyʼa nyũmba kwa nyũmba. Koti waisye kana aendeesye wĩa wa kĩkundi kyaleanaa na silikalĩ na wamũtwʼĩĩa kyovo. O na ve ana-a-asa na eĩtu-a-asa angĩ aingĩ mavikiwʼe kotinĩ. Amwe nĩmaumiwʼe vainĩ, na angĩ matwʼĩwa kyovo kya myei ĩtatũ ũu. o na angĩ mooviwe mavinda kauta.

Ngũsĩ iyaĩ syĩtĩkĩla kũthi kaũnĩ nũndũ wa wasya woo wa ngoo ũmanyĩĩtwe nĩ Mbivilia. (Isaia 2:4) Nũndũ wa ũu, ĩvinda ya kaũ, aingĩ moo nĩmathĩniwʼe mũno yĩla maleile kũlika itanĩ sya kaũ. Kwoou vandũ va kũmanyĩwʼa kaũ, ve Ngũsĩ ta 80 syatwaiwe kambinĩ sya kũthĩnĩsya andũ kaũ ũendeee. Ĩndĩ o na kau ana-a-asa asu nĩmathĩnawʼa mũno na ĩvinda ya mbevo kweethĩawa kwĩ kũthithu vyũ, mayaaeka kũmũthaitha Yeova me atanu.

Ngũsĩ ila syaĩ kambinĩ ĩsu nĩsyoosie ĩtambya na mĩtũkĩ ya kwĩka mũvango mũseo nĩ kana ana-a-asa mekae maũmbano na maendeee kũtavanyʼa. Na meekaa o ũndũ kĩkundi kyaĩle kwĩka; nĩmeekaa maũmbano na nĩmatavasya ala moovetwe yĩmwe ũvoo. O na nĩmanengawa mwanya meke maũmbano manene kambinĩ, o na kau meekaa masyaĩĩwʼe nĩ mũsungi. Kĩu nĩkyatumie andũ amwe kambinĩ memanyĩsya ũwʼo wa Mbivilia na mavatiswa.

Mary na Andy, ala twaweta, maĩ na mwanake woo ĩlumaita wĩtawa Bruce. Bruce, oonaa ĩvinda yĩu maĩ kambinĩ yĩmũnengete mwanya wa kwĩmanyĩsya maũndũ maingĩ ĩũlũ wa Ngai. Aisye: “Neewʼaa ta nĩ sukulu nũndũ vau kambinĩ vaĩ ana-a-asa aingĩ meeyoneete maũndũ maingĩ, na nĩnaeaa ngewa mbingĩ mũno namo. Kwĩka ũu kwatumie nĩmanya maũndũ maingĩ mũno.”

Mwakanĩ wa 1944, silikalĩ nĩyavangĩe kũlekya andũ amwe maĩ kambinĩ. Ĩndĩ anene ma ita nĩmaleile nũndũ nĩmeesĩ vyũ kana Ngũsĩ syalekwʼa nĩkũendeea kũtavanyʼa. Maisye: “O na kau kwĩkalya andũ ta aa kambinĩ no kũtume maola kĩthito kyoo, kũyĩsa kũtuma maalyũka.”

Ti Andũ Athũku

Yĩla Ngũsĩ syakũniwe maluvuku andũ amwe nĩmendie kũmanya maũndũ maingĩ ĩũlũ woo. Ĩtina wa kavinda, andũ aingĩ nĩmamanyie kana Ngũsĩ ti andũ athũku. Mamanyie kana mo nĩ Aklĩsto mendete mũuo. Nũndũ wa ũu, Ngũsĩ nthĩ ya New Zealand nĩsyongelekile. Mwaka wa 1939 kwaĩ na Ngũsĩ 320, ĩndĩ tũivika mwaka wa 1945, syaĩ 536!

Ve mavinda andũ amwe me na ũkũmũ na monaa maũndũ kwa nzĩa ĩla yaĩle, mamanyaa kana Ngũsĩ sya Yeova syakũnĩtwe maluvuku vate kĩtumi kĩseo. Kwa ngelekanyʼo, ve mũsili ũmwe wa makoani woonanisye ũu ĩtina wa kwĩthukĩĩsya ũkũsĩ ĩũlũ wa mwana-a-asa wakwatĩtwe aitavanyʼa. Aisye: “Kwosana na kĩla nyie nĩsĩ na ũndũ nĩeleawa mĩao, vai kĩtumi kya kwĩkya mũndũ yela aĩ nũndũ wa kũnengane Mbivilia.” Ĩtina wa ũu, nĩwekisye ĩkoani yĩu ĩtheka.

Yĩla maluvuku yathelile, Ngũsĩ nĩsyambĩĩie kũtetheesya andũ mamanye ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai na kĩthito kingĩ kwĩ tene. Na ĩndĩ mwaka wa 1945, ovisi wa ũvonge nĩwaandĩkĩie ikundi syonthe sya New Zealand valũa. Valũa ũsu waĩtye: “Tũmĩai ũĩ yĩla mũũneena na andũ onthe, mendei na mũineenaa namo nesa. Mũikatetanyʼe na andũ kana kũkananĩa namo. Lilikanai kana kĩla mũndũ ethĩawa alũmĩtye mũĩkĩĩo wake na ngoo yonthe na nũtataa vyũ aatĩĩe kĩla ũĩkĩĩaa. . . . Andũ aingĩ katĩ wa asu nĩ ‘tũlondu’ twa Mwĩaĩi tũla twaĩle kũtũtongoesya kwa Yeova na Ũsumbĩ wake.”

Ũmũnthĩ, Ngũsĩ sya Yeova nthĩ ya New Zealand nitavasya andũ ma nthĩ ĩsu vamwe na atalii ala mokaa kũu ũvoo ũla wĩ Mbivilianĩ. Kwa ngelekanyʼo, mũthenya ũmwe, ve eĩtu-a-asa 4 ma taoni ya Turangi maneenie na atalii 67 kuma nthĩ 17!

Vate nzika, andũ ma New Zealand nĩmamanyĩte kana Ngũsĩ sya Yeova nĩ andũ me mũuo na mendete vyũ kũatĩĩa kĩla kĩ Mbivilianĩ. Kĩla mwaka, andũ aingĩ nĩmavatisawa na maitwʼĩka Ngũsĩ sya Yeova. Mwaka wa 2019, nthĩ ĩsu yaĩ na Ngũsĩ mbee wa 14,000 syaendeee kũmũthũkũma Yeova na ũtanu.