Seoli na Andesi Nĩ Kyaũ?

KWĨANANA na kĩthyomo kĩla Mbivilia yaandĩkiwe nakyo kya Kĩevelania ndeto seoli na Kĩkiliki andesi syonekaa mavinda 70. Ndeto isu syelĩ ikonanĩtye na kĩkwʼũ. Mbivilia ingĩ syĩtaa ndeto isu “mbũa,” kana “vala maveva ma akwʼũ mekalaa.” Ndeto “Seoli” na “Andesi” kwa wʼo syonanasya kyaũ? Eka twone ũndũ itũmĩĩtwe kũndũ kwĩ kĩvathũkanyʼo Mbivilianĩ.

Mũtavanʼya 9:​10 waĩtye: “O ũla kwʼoko kwaku kwona wa kwĩka, ĩka na vinya waku, nũndũ kũti wĩa kana ũsũanĩo, kana ũmanyi, kana ũĩ, Seoli vala ũendete.” Ũu nĩ kwasya ĩandĩko yĩu yĩonanyʼa Seoli nĩ vandũ, kana mũndũ , kana vandũ vala tũthikĩte mũndũ? Tiwʼo, nũndũ yĩla Mbivilia ĩkũweta vandũ vana vala mũndũ ũthikĩtwe, kana mbũa, ĩtũmĩaa ndeto ingĩ sya Kievelania na Kĩkiliki, ĩndĩ ti seoli kana andesi. Ĩngĩ Mbivilia ndĩtũmĩaa ndeto “Seoli” yĩla ĩkũneenea vandũ vamwe vathikĩtwe andũ aingĩ, andũ ma mũsyĩ ũmwe mathikĩtwe vamwe kana vandũ vanyuvĩtwe kũthikawa andũ.​—⁠Mwambĩlĩlyo 49:​30, 31.

Kwoou “Seoli” nĩ va? Ndeto ya Ngai yonanasya ndeto “Seoli,” kana “Andesi,” syonanasya ũndũ ũngĩ mũnene eka o vandũ vathikĩtwe andũ tũ. Kwa ngelekanyʼo Isaia 5:​14 yaĩtye Seoli “nĩvanenevetye kwenda kwavo, na kwathamya kanywʼa wavo vate kũthima.” O na kau Seoli nĩmeletye andũ aingĩ akwʼũ, ndĩanĩawa nongi. (Nthimo  30:​15, 16) Vandũ vathikawa andũ, nĩvatonya kusũa, ĩndĩ, “Seoli kũtikolaa nongi.” (Nthimo 27:20) Seoli ndyusũaa. Ndĩ kĩthimo. Kwoou Seoli, kana Andesi ti vandũ vana vesĩkĩe kana vatonya kwonanwʼa. Ĩndĩ nĩ ndeto ya kwonanyʼa mbũa ya akwʼũ onthe, vandũ vonthe vala akwʼũ makomete.

Ũmanyĩsyo wa Mbivilia wa ũthayũũkyo nũtũtetheeasya kũelewa mũno ĩũlũ wa ũndũ ndeto “Seoli” na “Andesi” syonanasya. Ndeto ya Ngai ĩtũmĩaa ndeto Seoli na Andesi ĩla ĩkũneena ĩũlũ wa kĩkwʼũ kya andũ ala mena wĩkwatyo wa ũthayũũkyo.a (Yovu 14:13; Meko ma Atũmwa 2:31; Ũvuanʼyo 20:13) Ndeto ya Ngai yonanĩtye ala me Seoli kana Andesi, ti o ala maĩ athaithi ma Yeova ĩndĩ o na angĩ aingĩ mataamũthaitha me o vo. (Mwambĩlĩlyo 37:35; Savuli 55:15) Nĩkyo kĩtumi, Mbivilia ĩmanyĩasya kana kũkeethĩwa “ũthayũũkyo wa ala alũngalu, na ala mate alũngalu nao.”​—⁠Meko ma Atũmwa 24:⁠15.