Nĩmeeyumisye Mo Ene na Ngenda—Myanmar

YESŨ aisye atĩĩ: “Nĩwʼo ngetha nĩ mbingĩ, ĩndĩ akethi nĩ avũthũ: kwondũ wa ũu voyai Mwĩaĩi wa ngetha, atũme akethi ngethanĩ yake.” (Luka 10:2) O na kau aneenie ndeto isu myaka ta 2,000 mĩvĩtu, no twasye nthĩ ya Myanmar ĩilye ũu ũmũnthĩ. Nĩkĩ? Nũndũ nthĩ ĩsu yĩ ekali milioni 55, na atavanyʼa no 4,200 ũu.

Ĩndĩ Yeova, “Mwĩaĩi wa ngetha” nũkiitĩte ngoo sya ana-a-asa na eĩtu-a-asa maana maingĩ kuma isionĩ syĩ kĩvathũkanyʼo makathamĩĩa nthĩ ĩsu yĩ Southeast Asia matetheesye wĩanĩ wa ngetha. Nĩ kyaũ kĩtumĩte mathamĩĩa kũu? Matetheeiwʼe ata nĩ kana mathame? Na maathimĩtwe ata nũndũ wa kwĩka ũu? Ekai twone.

“ŨKAI, TWĨENDA MAVAINIA AINGANGĨ!”

Kazuhiro nĩ vainia wa kuma Japan. Myaka yĩ navu ĩtina nĩwavalũkile e na mũngʼathũko na atwawa sivitalĩ ate kwĩyĩwʼa. Ndakĩtalĩ amwĩie ndaĩle kũtwaa ngalĩ kwa myaka ĩlĩ. Kazuhiro atelemile mũno. Eekũlilye atĩĩ: ‘Yu nĩendeea na ũvainia ata na nĩwʼo nĩwendete?’ Mwana-a-asa ũsu avoyie na kĩthito kingĩ aikũlya Yeova amũtetheesye ndakaeke ũvainia.

Kazuhiro aĩtye: “Ĩtina wa mwei ũmwe mwana-a-asa ũmwe twĩ ndũũ wa Myanmar nĩwamanyie thĩna ũla naĩ nawʼo. Angũnĩie simũ na ambĩa, ‘Kũũ Myanmar andũ maendaa na mbasi. Wooka kũũ no ũendeee na ũvainia o na ũte na ngalĩ yaku!’ Nĩnakũlilye ndakĩtalĩ wakwa kana ve thĩna ngathamĩĩa Myanmar. Ambĩie, ‘Ve ndakĩtalĩ wa mũngʼathũko umĩte Myanmar ũkie kũũ Japan. Nĩngũkwonanyʼa nake. Na ũkesa kũvalũka ĩngĩ wĩ kũu, no aũtetheesye.’ Nasengʼie mũno na noosa ũsu ta ũsũngĩo wa mboya syakwa.”

Vate kwananga ĩvinda, Kazuhiro na mũka, nĩmatũmĩie ovisi wa ũvonge wa Myanmar e-mail maeleetye ũndũ mendaa mũno kũtavanyʼa nthĩ ĩsu me mavainia. Ĩtina wa mĩthenya o ĩtano, ovisi wa ũvonge nĩwamasũngĩie. Meeiwe, “Ũkai, twĩenda mavainia aingangĩ!” Kazuhiro na mũka wake, Mari, nĩmatee ngalĩ syoo ilĩ, mamantha valũa wa kũmetĩkĩlya kũthi nthĩ ĩsu (visa), na maĩva tikiti wa ndeke. Ũmũnthĩ maendeee kũmũthũkũma Yeova me atanu me kakundinĩ kamwe ka kĩthyomo kya ala matewʼaa ke taoninĩ ya Mandalay. Kazuhiro aĩtye, “Twĩwʼaa maũndũ asu twĩyoneete maituma tũĩkĩĩa mũnango kĩla Ngai ũtwathĩte nthĩnĩ wa Savuli 37:5, ĩla yaĩtye: ‘Mwiĩe Yeova nzĩa yaku; mũĩkĩĩe we, nake akeeka.’”

ŨNDŨ YEOVA WAVINGŨĨE AMWE NZĨA

Mwaka wa 2014, Ngũsĩ sya Yeova nthĩ ya Myanmar nĩsyatanĩie ũmbano mũnene wa mwanya ũla weekĩiwe kũu. Aeni aingĩ kuma nthĩ syĩ kĩvathũkanyʼo nĩmaendie ũmbanonĩ ũsu. Ũmwe woo nĩ mwĩĩtu-a-asa wa Amelika wĩ na myaka 30 na kĩndũ wĩtawa Monique. Aĩtye: “Nauma ũmbanonĩ ũsu, nĩnamũvoyie Yeova andetheesye kũmanya ĩtambya yĩla yĩngĩ naaĩle kwosa kuma vau. O na nĩnaneenie na asyai makwa ĩũlũ wa mĩvango ĩla naĩ nayo ya kĩ-veva. Ithyonthe twoonie nũseo ngasyoka Myanmar, ĩndĩ nĩnavoyie mũno na nĩvakuie ĩvinda ndikaaĩka ũtwi wa mũthya.” Ekai Monique atũelesye kĩla kyatumie atasembea kwĩka ũu.

“Yesũ atavisye amanyĩwʼa make kana nũseo mũndũ akamba ‘kũtala mbesa.’ Nũndũ wa ũu nekalile nthĩ neekũlya-ĩ, ‘Yo nĩngũvota kũthamĩĩa Myanmar? Nĩ na mbesa itoetye kũndetheesya kwĩkala kũu ndeũtũmĩa ĩvinda yingĩ ndithũkũma?’” Aendeee kwasya, “Vau kwa vau nĩnamanyie kana mbesa ila naĩ nasyo iitoetye.” Monique esie kwĩka ata?—Luka 14:28.

Aĩtye: “Mũthenya ũmwe mũnene wakwa wĩanĩ ambĩie nũkwenda kũmbona. Neewʼaa nĩtelemete mũno ndyona ta ngũvutwa. Ĩndĩ vandũ va ũu, mũnene andũngĩie mũvea nũndũ wa wĩa wakwa. Na ĩndĩ ambĩa ve mbesa ũkwendaa kũnenga ta mũthĩnzĩo. Anengie mbesa itoetye vyũ kũĩvĩa tũmakoani tũla nataĩtwe!”

Monique ethĩĩtwe aitavanyʼa Myanmar kuma Mwei wa 12, 2014. Ewʼaa ata e kũu kwĩ vata mũnene wa atavanyʼa? Aĩtye: “Nĩwʼaa mũyo mũno nĩ kũũ. Nĩ na amanyĩwʼa atatũ ma Mbivilia. Mũndũ mũka ũmwe twĩmanyĩasya Mbivilia e na myaka 67. Kĩla ĩvinda angethasya e mũtanu na aingumbatĩa. Yĩla wamanyie kana ĩsyĩtwa ya Ngai nĩ Yeova, eewie mũyo nginya eta methoi. Aisye, ‘Kuma nasyawa, nĩndĩ namanya kana Ngai etawa Yeova. Wĩ mũnini mũno kwĩ inyie, ĩndĩ wamanyĩsya ũndũ ũla wa vata vyũ naĩ ndonya kũmanya.’ Ndeto syake syatumie o nakwa nĩtĩkya methoi. Maũndũ ala nĩyoneete ta asu matumaa nĩtanĩa mũno kũtetheesya kũũ kwĩ vata mũnene wa atavanyʼa.” O mĩtũkĩ Monique nũneetiwe Sukulu ya Atavanyʼa ma Ũsumbĩ.

Kĩndũ kĩngĩ kyatumie andũ aingĩ menda kũthi kũtetheesya Myanmar nĩ livoti ĩla yaĩ ĩvukunĩ, Kitabu cha Mwaka cha Mashahidi wa Yehova cha 2013, ĩkonetye nthĩ ĩsu. Ve mwĩĩtu-a-asa wĩ na myaka 30 na kĩndũ wĩtawa Li wumĩte nthĩ ĩmwe yĩ Southeast Asia. Aĩ mũandĩke wĩanĩ, ĩndĩ yĩla wasomie livoti ĩsu nĩweewie aĩle kũthi kũtavanyʼa Myanmar. Aĩtye: “Yĩla naendie ũmbanonĩ mũnene wa mwanya ũla weekĩiwe Yangon, nĩnakomanie na mwĩĩtu-a-asa ũmwe na mũũme matetheeasya kĩsionĩ kĩmwe kĩ andũ maneenaa kĩthyomo kya Chinese kũu Myanmar. Nĩnatwie kũthi Myanmar ngatetheesye kakundi ka kĩthyomo kya Chinese kala ke kĩsionĩ kĩu nũndũ o nakwa nĩnĩkĩsĩ. Nĩtwoosanie nĩ na Monique na twathamĩĩa kĩsio kya Mandalay. Yeova nĩwatũtetheeisye twaandĩkwa wĩa tũtonya kũthũkũmaa masaa manini. Twĩ alimũ, na tũsomethasya sukulu ĩmwe. O na nĩtwakwatie nyũmba ya kwĩkala vakuvĩ na sukulu ĩsu. O na kau kũũ nĩ kũvyũ na no tũkomanaa na mawetu, nĩndanĩaa kũtetheesya kĩsionĩ kĩĩ. Andũ ma Myanmar mayĩthĩawa na syĩndũ mbingĩ, ĩndĩ me ndaĩa na nĩmaũnengae mwanya wa kũmatavya ũvoo mũseo. Nĩwʼaa mũyo mũno noona ũndũ Yeova ũathimĩte wĩa ũũ. Nĩĩkĩĩaa vyũ kana nĩ kwenda kwa Yeova nĩtetheesye kũũ Mandalay kwĩ vata mũnene wa atavanyʼa.”

YEOVA NĨWĨWʼAA MBOYA

Amwe metũmĩte kĩsionĩ kĩu nĩmeeyoneie ũndũ mboya ĩtethasya. Ngelekanyʼo ĩmwe nĩ ya mwana-a-asa wĩtawa Jumpei, na mũka Nao, ala me na myaka 30 na kĩndũ. Mbeenĩ me Japan maĩ kĩkundinĩ kya kĩthyomo kya ala matewʼaa. Nĩ kyaũ kyatumie mathamĩĩa Myanmar? Jumpei aĩtye: “Kĩla ĩvinda nĩtwasũanĩaa kwĩtũma tũkatetheesye nthĩ ĩngĩ yĩ vata mũnene wa atavanyʼa. Ve mwana-a-asa ũmwe waĩ kĩkundinĩ kĩla twaĩ Japan wathamĩĩe Myanmar. O na kau tũyaiĩte mbesa mbingĩ, o naitũ nĩtwathamie twĩ Mwei wa 5, 2010. Ana-a-asa na eĩtu-a-asa ma Myanmar matũthokisye nesa mũno.” Jumpei ewʼaa ata e kũu aitetheesya ala matũmĩaa kĩthyomo kya ala matewʼaa? Aĩtye: “Andũ mendeeawʼa mũno. Andũ ala tũneenaa namo me na thĩna wa matũ mewʼaa mũyo mũno twamonyʼa vitio sya kĩthyomo kya ala matewʼaa. Nĩtũtanaa nũndũ wa ũtwi ũla tweekie wa kũthamĩĩa kũũ tũmũthũkũme Yeova.”

Mo Jumpei na Nao nĩmethĩĩtwe na mbesa itoetye kwĩanĩsya mavata moo? Jumpei aĩtye: “Ĩtina wa myaka ĩtatũ twaĩ tũnatũmĩa mbesa sitũ tũkewʼa kũthelelwa, na tũyaĩ na mbesa itoetye kũĩva nyũmba mwaka ũsu waatĩĩe. Twavoyie mũno na kĩthingʼĩĩsyo nĩ na kĩveti kyakwa. Na ĩndĩ twakilya tũtataĩĩe twakwata valũa kuma ovisinĩ wa ũvonge tũkũlĩtwʼe kana no twende kũendeea na ũthũkũmi twĩ mavainia ma mwanya kwa kavinda! Nĩtwamwĩkwatĩtye Yeova na nĩtwamanyie kana ndatũtiĩte. Nĩwĩthĩĩtwe ayĩanĩsya mavata maitũ kwa nzĩa syonthe.” O mĩtũkĩ o namo Jumpei na Nao nĩmaneetiwe Sukulu ya Atavanyʼa ma Ũsumbĩ.

ŨNDŨ YEOVA ŨTHANGAAĨTYE AINGĨ

Angĩ mathamĩĩe kũu nĩ mwana-a-asa wĩtawa Simone, na mũka wĩtawa Anna. Simone e na myaka 40 na kĩndũ na aumĩte Italy, nake Anna e na myaka 30 na kĩndũ na aumĩte New Zealand. Nĩ kyaũ kyatumie menda kũthamĩĩa Myanmar? Anna aĩtye: “Nĩ livoti ĩla yaĩ nthĩnĩ wa ĩvuku, Kitabu cha Mwaka cha 2013.” Nake Simone aĩtye: “Nĩ ndaĩa nene mũno kwĩthĩwa kũũ Myanmar. Ti lasima mũndũ ethĩwe na syĩndũ mbingĩ e kũũ, na no nĩtũmĩe ĩvinda yingangĩ ndimũthũkũma Yeova. Nĩ ũndũ ũtanĩthasya mũno kũsũvĩwa nĩ Yeova yĩla mũndũ wĩ kũndũ kwĩ vata mũnene wa atavanyʼa.” (Sav. 121:5) Anna ongelete kwasya: “Vai ĩvinda naaĩwʼa nĩ mũtanu ta ũndũ nĩwʼaa yu. Tũi na syĩndũ mbingĩ. Nĩnĩthĩawa na ĩvinda yingĩ vamwe na mũemewa, na yu twĩ ndũũ mũnango. O vamwe na ũũ, nĩtũkwatĩte anyanya angĩ aseo. Kũũ andũ maimenete Ngũsĩ, na nĩmendete mũno kũtwĩthukĩĩsya.” Nĩ kyaũ kĩtumĩte Anna asya ũu?

Aĩtye: “Mũthenya ũmwe naneenie na mwĩĩtu ũmwe wa yunivasiti twĩ sokonĩ na twavanga tũkomane ĩngĩ. Yĩla naendie, neethĩie aetie mwĩĩtu ũngĩ me ndũũ. Nasyoka ĩngĩ neethĩie aetie angĩ meana ũna. Na ĩsyoka yĩla yĩngĩ neethĩa aetie angĩ aingangĩ. Yu nĩmanyĩasya na atano katĩ wa asu.” Nake Simone aĩtye: “Andũ ala me kĩsionĩ kĩĩ me ngoo nzeo na nĩmendaa kũmanya twĩtavanyʼa kyaũ. Aingĩ nĩmendeeawʼa. O na no nasye tũyĩthĩawa na ĩvinda yĩtoetye ya kũtetheesya onthe ala mendeewʼa.”

Nao nĩ matambya meva amwe moosie nĩ kana mamanye kana no mathamĩĩe Myanmar? Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Mizuho, wumĩte Japan, aeleetye ũũ: “Kĩla ĩvinda nĩ na mũemewa, Sachio, nĩtwendaa mũno kwĩtũma nthĩ ĩngĩ yĩ na vata mũnene wa atavanyʼa, ĩndĩ tũyeesĩ nĩ nthĩ yĩva. Yĩla twasomie livoti ya Myanmar ĩla yaĩ ĩvukunĩ, Kitabu cha Mwaka cha 2013, tweewie twakiitwa mũno nĩ maũndũ maseo ala maeleetwʼe na twambĩĩa kwĩyĩosya twone kana no tũthamĩĩe kũu.” Sachio aĩtye: “Nĩtwavangie kyalo kya kũthi kũthiana taoni ĩla nene ya Myanmar yĩtawa Yangon. Kyalo kĩu kĩtaakua ĩvinda yĩasa nĩkyatũtetheeisye kũmanya kana nĩtwaĩle kũthamĩĩa kũu.”

O NAKU NŨKWENDA KWĨYUMYA?

Mwana-a-asa wĩtawa Rodney vamwe na mũka, Jane, maumĩte Australia na me na myaka 50 na kĩndũ. Methĩĩtwe maitetheesya Myanmar kuma mwaka wa 2010 me vamwe na kĩmwana kyoo kĩtawa Jordan, na mwĩĩtu woo wĩtawa Danica. Rodney aĩtye: “Twĩwʼaa mũyo mũno twoona andũ ma kũũ me na wendi wa kũmũmanya Ngai. Ngatwʼa kũtaa mĩsyĩ ĩla ĩngĩ, nasya nĩmetũme kĩsionĩ kĩ na vata mũnene wa atavanyʼa ta kĩĩ kya Myanmar.” Nĩkĩ? Aĩtye: “Nũndũ kwĩka ũu nĩkũtethetye mũsyĩ wakwa ũkamũthengeea Yeova mũnango. Andũ aingĩ ma mũika methĩawa makwatene mũno na simũ, wĩa, ngalĩ, na maũndũ angĩ ta asu. Ĩndĩ syana sitũ syĩthĩawa ikwatene iyĩmanyĩsya ndeto ngeni itonya kũtũmĩa syĩ ũtavanyʼa. Nĩsyĩmanyĩasya ũndũ itonya kũneena na andũ ala matesĩ Mbivilia mũno, ikemanyĩsya ũndũ itonya kumya maelesyo na kĩthyomo kĩla kĩtũmĩawa maũmbanonĩ, na nitanĩaa mũno kwĩka maũndũ angĩ maingĩ ta asu ma kĩ-veva.”

Oliver nĩ mwana-a-asa ũngĩ wĩtũmĩte kĩsionĩ kĩu. Angĩe myaka 40 na aumĩte Amelika. Nũeleetye nĩkĩ wonaa angĩ maĩle kwĩtũma kũla kwĩ na vata mũnene wa atavanyʼa. Aĩtye: “Kwĩyĩima maũndũ mana nĩ kana nĩmũthũkũme Yeova kwĩ moseo maingĩ. Kuma mũsyĩ nĩkwandetheeisye kwĩthĩwa ndonya kũmwĩkwatya Yeova na kũmũĩkĩĩa mũnango o na maũndũ mathi ata. Nĩthũkũmaa vamwe na angĩ tũteesene kuma tene, ĩndĩ maĩkĩĩaa kĩla nĩĩkĩĩaa. Vai vandũ vangĩ wona ũseo ta ũsu eka o ũseũvyonĩ wa Ngai.” Kũvika o na ũmũnthĩ Oliver na mũka, Anna, no maendeee kũtavanyʼa na kĩthito kĩsionĩ kĩu kĩneenawa kĩthyomo kya Chinese.

Ve mwĩĩtu-a-asa ũngĩ nake wĩ na myaka 50 na kĩndũ wĩtawa Trazel, umĩte Australia, wĩthĩĩtwe Myanmar kuma 2004. Aĩtye: “Ala mekwona mavota nĩmaĩle kũthi kũtetheesya kũla kwĩ na vata mũnene wa atavanyʼa. Nĩnĩyoneete kana Yeova nũathimaa kĩthito kyaku ethĩwa nũkwenda kũmũthũkũma. Ndyasũanĩaa kana maũndũ makwa no mekale ũndũ mailyĩ ũmũnthĩ. Yu nĩwʼaa nĩ mũtanu na nĩ mwĩanĩe vyũ o na kwĩ ũndũ naĩ nzũanĩa.”

Eka maũndũ asu mawetwa nĩ ala metũmĩte kĩsionĩ kya Myanmar maũthangaasye o naku ũsũanĩe ũndũ ũtonya kũtetheesya andũ me na ngoo nzeo ala me isionĩ ila ingĩ itaatavanwʼa. Atavanyʼa asu maendie kũtetheesya Myanmar meĩtana mayasya atĩĩ: “Ingai mũke Myanmar mũtũtetheesye!”