Watchtower tɛ INTƐRNƐƐTƖ YƆƆ TAKAYƖSƖ ƉƖZƖYƐ
Watchtower
INTƐRNƐƐTƖ YƆƆ TAKAYƖSƖ ƉƖZƖYƐ
Kabɩyɛ
ŋ
  • ɛ
  • ɩ
  • ŋ
  • ñ
  • ɔ
  • ʋ
  • ɣ
  • BIBL
  • TAKAYƖSƖ
  • KEDIƔZISI
  • nwt Danɩyɛɛlɩ 1:1-12:13
  • Danɩyɛɛlɩ

Video nakʋyʋ fɛyɩ hɔɔlʋʋ kʋnɛ kɩ-taa.

Hayɩ, pɩcaɣ mabʋ video ɛlɛ nabʋyʋ tɩɖɔ camɩyɛ.

  • Danɩyɛɛlɩ
  • Bibl—Ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ tɔm ɖɛzʋʋ
Bibl—Ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ tɔm ɖɛzʋʋ
Danɩyɛɛlɩ

DANƖYƐƐLƖ

1 Yuuda wiyaʋ Yehoyakim+ kewiyitu tɔɔʋ pɩnaɣ 3 ñɩŋga taa, Babilɔɔnɩ wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ kɔm Yeruzalɛm nɛ ɛñɛyɩ-kʋ.+ 2 Nɛ pɩkɔɔ nɛ pɩla se Yehowa ɖʋzɩ Yuuda wiyaʋ Yehoyakim, Nabukodonozɔɔrɩ nesi tɛɛ,+ pɩkpɛndɩnɩ Ɛsɔ toovenim tʋ ɖɩɣa* taa wondu natʋyʋ, nɛ ɛlɛ woni-tʋ Siineyaarɩ* ɛjaɖɛ taa+ ɛ-ɛsɔ ɖɩɣa* taa. Nɛ ɛsɩɩ wondu ndʋ ɛ-ɛsɔ ñɩm ɖɩzɩyɛ taa.+

3 Nɛ wiyaʋ ɖʋ paɣtʋ ɛ-ɖɩɣa taa kaɖɩsɩ ñʋʋdʋ Asɩpenaazɩ se ɛkɔnɩ Izrayɛɛlɩ mba* taa nabɛyɛ, pɩkpɛndɩnɩ wiyaʋ lʋlʋʋ taa mba nɛ mba pa-hɩla sɛwa yɔ pa-lʋlʋʋ taa mba.+ 4 Pɩwɛɛ se pɛkɛ evebiya* mba pɛfɛyɩnɩ ɛjandʋ natʋyʋ, peɖewa, pɛwɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ, sɩmtʋ nɛ tɔm taa nɩʋ lɛɣtʋ,+ nɛ papɩzɩɣ nɛ pala tʋmɩyɛ wiyaʋ ɖɩɣa taa yɔ. Pɩwɛɛ se Asɩpenaazɩ ɛwɩlɩ-wɛ Kalɩdee mba kʋnʋŋ maʋ nɛ kɩ-yɔɔdʋʋ. 5 Pɩtasɩ lɛ, wiyaʋ ɖʋwa se tɔɔnaɣ kɩbaŋa ŋga ɛtɔkɩ nɛ vɛɛ ŋgʋ ɛñɔʋ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ pɩwɛɛ se pɛcɛlɩɣ-wɛ paa evemiye nɖɩ. Pɩwɛɛ se pafalɩsɩ-wɛ* pɩnzɩ 3, nɛ pɩnzɩ nzɩ sɩtɛŋ lɛ, pɩwɛɛ se papaɣzɩ labʋ wiyaʋ tʋmɩyɛ.

6 Yuuda cejewiye* taa ñɩma nabɛyɛ kaawɛ pa-taa: Danɩyɛɛlɩ,*+ Anaanɩya,* Misaayɛɛlɩ* nɛ Azariya.*+ 7 Nɛ wiyaʋ ɖɩɣa taa kaɖɩka sɔsɔɔ yaa-wɛ hɩla* lɛɛna; ɛya Danɩyɛɛlɩ se Bɛlɩtɩsazaarɩ,+ ɛyaa Anaanɩya se Sadraakɩ, ɛyaa Misaayɛɛlɩ se Mesaakɩ nɛ ɛyaa Azariya se Abɛdɩnego.+

8 Ɛlɛ Danɩyɛɛlɩ kaaɖʋ ɛ-laŋɩyɛ taa se eepisiɣ ɛ-tɩ nɛ tɔɔnaɣ kɩbaŋa ŋga wiyaʋ tɔkɩ yɔ yaa vɛɛ ŋgʋ ɛñɔʋ yɔ. Pʋyɔɔ ɛpɔzɩ wiyaʋ ɖɩɣa taa kaɖɩka sɔsɔɔ se kaha-ɩ nʋmɔʋ nɛ ɛtaatɔɔ tɔɔnasɩ nzɩ nɛ episi ɛ-tɩ. 9 Nɛ Ɛsɔ toovenim tʋ yele nɛ wiyaʋ ɖɩɣa taa kaɖɩka sɔsɔɔ la Danɩyɛɛlɩ camɩyɛ lakasɩ nɛ ɛna ɛ-pʋtɔdɩyɛ.+ 10 Ɛlɛ wiyaʋ ɖɩɣa taa kaɖɩka sɔsɔɔ heyi Danɩyɛɛlɩ se: «Sɔɔndʋ kpaɣ-m nɛ man-kɩbaɣlʋ, wiyaʋ, weyi ɛpɔzaa se pɛcɛlɩ-mɩ mbʋ pɩwɛɛ se ɩtɔɔ nɛ mbʋ pɩwɛɛ se ɩñɔɔ yɔ. Ye ɛna-mɩ nɛ ɩtɛm ɖanzɩ nɛ pɩkɩlɩ evebiya* lalaa mba pɛkɛ mɩ-ɖaɣʋnaa yɔ, ɛbɛ kaɣ lɩʋ pɩ-taa? Iyeki nɛ mɔnɖɔɔ wɛɛ* wiyaʋ ɛsɩndaa.» 11 Ɛlɛ Danɩyɛɛlɩ heyi weyi wiyaʋ ɖɩɣa taa kaɖɩka sɔsɔɔ lɩzaa se ɛcɔnɩ Danɩyɛɛlɩ, Anaanɩya, Misaayɛɛlɩ nɛ Azariya pɔ-yɔɔ yɔ se: 12 «Mentendi-ŋ, takɩ ña-lɩmɖʋyaa kɩyakɩŋ 10 nɛ ŋna, yele nɛ pahaɣ-ɖʋ hatʋ ɖozi nɛ ɖɩtɔkɩ nɛ lɩm nɛ ɖɩñɔʋ; 13 pʋwayɩ lɛ ŋmaɣzɩ ɖɛ-ɛsɩndaa wɛtʋ nɛ evebiya* mba pɔtɔkɩ wiyaʋ tɔɔnaɣ kɩbaŋa yɔ pɛ-ɛsɩndaa wɛtʋ; nɛ ŋcɔŋnɩ ña-lɩmɖʋyaa wɛtʋ lɛ, ŋkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ nɛ ŋna mbʋ ŋkaɣ-wɛ labʋ yɔ.»

14 Nɛ etisi ndʋ pɔpɔzɩ-ɩ yɔ tɩ-yɔɔ nɛ ɛtakɩ-wɛ kɩyakɩŋ 10 se ɛna. 15 Kɩyakɩŋ 10 ɛnɩ ɩtɛma lɛ, pɛ-ɛsɩndaa wɛtʋ kaawɛ ɖeu nɛ pɩkpaɖɩ, nɛ paawɛ ɖɔɖɔ alaafɩya* nɛ pɩkpaɖɩ evebiya* mba pɔtɔkaɣ wiyaʋ tɔɔnaɣ kɩbaŋa yɔ pa-tɩŋa. 16 Pʋyɔɔ weyi ɛcɔŋnɩ pɔ-yɔɔ yɔ ɛkpakaɣ pɔ-tɔɔnaɣ kɩbaŋa nɛ pɛ-vɛɛ nɛ ɛɖɛɣna nɛ ɛcɛlɩɣ-wɛ hatʋ ɖozi. 17 Nɛ Ɛsɔ toovenim tʋ ha evebiya* mba pa-naanza sɩmtʋ nɛ lɛɣtʋ paa tɔm ndʋ lɛ tɩ-maʋ taa nɛ lɔŋsɩnɖɛ; nɛ pɩha Danɩyɛɛlɩ se ɛnɩɩ natʋ ndɩ ndɩ taa nɛ ɖoza ndɩ ndɩ taa.+

18 Alɩwaatʋ ndʋ wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ ɖʋwa se tɩtɛŋ lɛ powoni-wɛ ɛ-ɛsɩndaa yɔ tɩtɛma lɛ,+ wiyaʋ ɖɩɣa taa kaɖɩka sɔsɔɔ woni-wɛ wiyaʋ ɛsɩndaa. 19 Alɩwaatʋ ndʋ wiyaʋ yɔɔdɩnɩ-wɛ yɔ, ɛtɩna nɔɔyʋ pa-tɩŋa pa-taa ɛzɩ Danɩyɛɛlɩ, Anaanɩya, Misaayɛɛlɩ nɛ Azariya yɔ;+ nɛ powolo pɩ-yɔɔ nɛ palakɩ tʋmɩyɛ wiyaʋ ɛsɩndaa. 20 Ye wiyaʋ ɛpɔzɩ-wɛ tɔm natʋyʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se ɛyʋ ɛwɛɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ nɛ tɔm taa nɩʋ lɛɣtʋ pʋcɔ nɛ ɛnɩɩ tɩ-taa yɔ, ɛnaɣ se pɛwɛ weewee tam 10 nɛ pɩkpaɖɩ e-kewiyaɣ kpeekpe taa cɔjɔnaa mba pɛkɛ maajiki laɖaa yɔ pa-tɩŋa nɛ alɩfaanaa tɩŋa.+ 21 Nɛ Danɩyɛɛlɩ caɣ peeɖe nɛ pɩkɔɔ nɛ pɩtalɩ Wiyaʋ Siiruusi kewiyitu tɔɔʋ kajalaɣ pɩnaɣ taa.+

2 Nabukodonozɔɔrɩ kewiyitu tɔɔʋ pɩnaɣ 2 ñɩŋga taa, eeɖozi ɖoza naayɛ nɛ pisidi ɛ-ñʋʋ taa siŋŋ+ nɛ pʋyɔɔ lɛ ɛtaapɩzɩɣ se eɖoo. 2 Pʋyɔɔ wiyaʋ ɖʋ paɣtʋ se payaa cɔjɔnaa mba pɛkɛ maajiki laɖaa yɔ, alɩfaanaa, tɩyaa nɛ Kalɩdee mba* se pɔkɔɔ nɛ peheyi wiyaʋ e-ɖoza. Nɛ pɔkɔɔ nɛ pasɩŋ wiyaʋ ɛsɩndaa.+ 3 Peeɖe wiyaʋ heyi-wɛ se: «Monɖozi ɖoziye naɖɩyɛ, nɛ pisidi ma-ñʋʋ taa mbʋ pʋyɔɔ yɔ mɔnsɔɔlaa se mantɩlɩ ɖoziye nɖɩ monɖozaa yɔ.» 4 Kalɩdee mba cosi wiyaʋ Arameya kʋnʋŋ*+ taa se: «Oo wiyaʋ, caɣ wezuu tam. Heyi ɖa ña-lɩmɖʋyaa ño-ɖoziye, nɛ ɖɩkaɣ-ŋ lɩzʋʋ ɖɩ-tɔbʋʋ.»

5 Wiyaʋ cosi Kalɩdee mba se: «Paɣtʋ tʋnɛ manɖʋwa: Ye itiheyi-m mon-ɖoziye nɛ ɩlɩzɩ-m ɖɩ-tɔbʋʋ yɔ, pakaɣ-mɩ cɛdɛlʋʋ nɛ mɩ-ɖɩsɩ kaɣ pɩsʋʋ samaɣ awayɩ ɖɩlɩyɛ.* 6 Ɛlɛ ye iheyi-m mon-ɖoziye nɛ ɩlɩzɩ-m ɖɩ-tɔbʋʋ yɔ, mankaɣ-mɩ labʋ kʋjɔŋ, mɛhɛyɩ-mɩ nɛ manɖʋ-mɩ hɩɖɛ siŋŋ.+ Ye mbʋ, iheyi-m mon-ɖoziye nɛ ɩlɩzɩ-m ɖɩ-tɔbʋʋ.»

7 Pocosi nabʋlɛ ɖeɖe se: «Wiyaʋ eheyi ɖa ɛ-lɩmɖʋyaa e-ɖoziye, nɛ ɖɩkaɣ-ɩ lɩzʋʋ ɖɩ-tɔbʋʋ.»

8 Wiyaʋ kitini-wɛ se: «Mansɩm camɩyɛ se alɩwaatʋ ɩñɩnɩɣ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɩsɩm paɣtʋ ndʋ manɖʋwa yɔ. 9 Ye itiheyi-m mon-ɖoziye yɔ, nɩŋgbaŋʋʋ hɔm kʋɖʋmʋm talɩɣnɩ mɩ-tɩŋa. Ɛlɛ ɩnɩnɩ ɖama se iheyi-m cɛtɩm tɔm nɛ ipeɣzi-m pɩkɔɔ nɛ pɩsɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ wɛtʋ lɛɣzɩɣ yɔ. Ye mbʋ, iheyi-m mon-ɖoziye, nɛ mankaɣ tɩlʋʋ se ɩpɩzɩɣ nɛ ɩlɩzɩ-m ɖɩ-tɔbʋʋ.»

10 Kalɩdee mba cosi wiyaʋ se: «Ɛyʋ nɔɔyʋ fɛyɩ tɛtʋ yɔɔ se ɛpɩzɩɣ nɛ ɛla mbʋ wiyaʋ pɔzʋʋ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ wiyaʋ sɔsɔ nɔɔyʋ yaa komina ñʋʋdʋ nɔɔyʋ tɩpɔzɩtɩ cɔjɔnaa mba pɛkɛ maajiki laɖaa yɔ pa-taa nɔɔyʋ yaa alɩfaa nɔɔyʋ yaa Kalɩdee tʋ nɔɔyʋ se ɛla nabʋyʋ mbʋ. 11 Mbʋ wiyaʋ pɔzʋʋ yɔ pɩwɛ kaɖɛ, nɛ nɔɔyʋ fɛyɩ se ɛpɩzɩɣ nɛ eheyi wiyaʋ mbʋ ɛpɔzʋʋ yɔ nɛ pɩtasɩnɩ ɛsɔnaa, ɛsɔnaa mba paba fɛyɩ ɛyaa hɛkʋ taa yɔ.»

12 Peeɖe wiyaʋ pana mʋ miŋ siŋŋ nɛ ɛɖʋ paɣtʋ se paɖɩzɩ Babilɔɔnɩ lɔŋsɩnɖaa kpeekpe.+ 13 Paɖʋ paɣtʋ nɛ pacaɣaɣ kʋʋ lɔŋsɩnɖaa lɛ, pañɩnɩ ɖɔɖɔ Danɩyɛɛlɩ nɛ ɛ-taabalaa se pakʋ-wɛ.

14 Alɩwaatʋ ndʋ lɛ, Danɩyɛɛlɩ kpaɣnɩ lɔŋsɩnɖɛ nɛ lɛɣtʋ yɔɔ nɛ ɛyɔɔdɩnɩ wiyaʋ yɔɔ kandɩyaa ñʋʋdʋ Ariyɔkɩ, weyi ɛɛlɩwa se ɛkʋ Babilɔɔnɩ lɔŋsɩnɖaa yɔ. 15 Ɛpɔzɩ wiyaʋ yɔɔ kandɩyaa ñʋʋdʋ Ariyɔkɩ se: «Ɛbɛ yɔɔ wiyaʋ ɖʋ paɣtʋ kaɖɛ ñɩndʋ ndʋ?» Ðɩnɛ ɛlɛ Ariyɔkɩ heyi Danɩyɛɛlɩ mbʋ pɩlaba yɔ.+ 16 Peeɖe Danɩyɛɛlɩ sʋ wiyaʋ cɔlɔ nɛ ɛpɔzɩ-ɩ se ɛha-ɩ alɩwaatʋ nɛ ɛlɩzɩ-ɩ e-ɖoziye tɔbʋʋ.

17 Pʋwayɩ lɛ, Danɩyɛɛlɩ wolo ɛ-ɖɩɣa nɛ eheyi ɛ-taabalaa Anaanɩya, Misaayɛɛlɩ nɛ Azariya mbʋ pɩlaba yɔ. 18 Danɩyɛɛlɩ pɔzɩ-wɛ se patɩmnɩ ɛsɔdaa Ɛsɔ se ɛna pa-pʋtɔdɩyɛ mɛsaɣ tɛɛ tɔm tʋnɛ tɩ-taa, se pɩsa nɛ pataakʋ ɛ nɛ ɛ-taabalaa mba nɛ pɛkpɛndɩnɩ Babilɔɔnɩ lɔŋsɩnɖaa lalaa.

19 Pʋwayɩ lɛ, pɩwɩlɩ Danɩyɛɛlɩ mɛsaɣ tɛɛ tɔm ndʋ natʋ natʋyʋ taa ɖoo taa.+ Nɛ Danɩyɛɛlɩ sa ɛsɔdaa Ɛsɔ. 20 Danɩyɛɛlɩ yɔɔdaa se:

«Pasa Ɛsɔ hɩɖɛ tam tam,*

Mbʋ pʋyɔɔ yɔ e-ɖeke ɛtɩnɩ lɔŋsɩnɖɛ nɛ ɖoŋ.+

21 Ɛnʋ lɛɣzɩɣnɩ alɩwaatʋ nɛ wɛɛ,+

Ɛkʋsʋʋ awiya nɛ ɛsɩɣ awiya,+

Ɛhaɣ lɔŋsɩnɖɛ lɔŋsɩnɖaa, nɛ ɛhaɣ sɩmtʋ mba pɛwɛnɩ lɛɣtʋ yɔ.+

22 Ekuluu wondu cukaŋ ñɩndʋ yɔɔ nɛ mɛsaɣ tɛɛ wondu yɔɔ,+

Ɛsɩm mbʋ pɩwɛ cɩkpɛndʋʋ taa yɔ,+

Nɛ ɛ-cɔlɔ ñalɩmɩyɛ wɛɛ.+

23 Hayɩ mɔn-cɔzɔnaa tɛ Ɛsɔ, ña mɛncɛlɩɣ sɛtʋ nɛ samtʋ,

Mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋha-m lɔŋsɩnɖɛ nɛ ɖoŋ.

Nɛ lɛɛlɛɛyɔ lɛ, ŋyeba nɛ mantɩlɩ mbʋ ɖɩpɔzɩ-ŋ yɔ;

Ŋyeba nɛ ɖɩtɩlɩ mbʋ pɩcɛyɩɣ wiyaʋ yɔ.»+

24 Pʋwayɩ lɛ, Danɩyɛɛlɩ wolo Ariyɔkɩ weyi wiyaʋ kaalɩzaa se ɛkʋ Babilɔɔnɩ lɔŋsɩnɖaa+ yɔ ɛ-cɔlɔ nɛ eheyi-i se: «Taakʋ Babilɔɔnɩ lɔŋsɩnɖaa taa nɔɔyʋ. Woni-m wiyaʋ ɛsɩndaa, nɛ mankaɣ lɩzʋʋ wiyaʋ e-ɖoziye tɔbʋʋ.»

25 Ariyɔkɩ woni Danɩyɛɛlɩ wiyaʋ ɛsɩndaa lɛɛ lɛɛ nɛ eheyi-i se: «Mana Yuuda ñɩma mba pɛkɛzɩ-wɛ tɛtʋ yɔ+ pa-taa abalʋ nɔɔyʋ, nɛ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛlɩzɩ wiyaʋ e-ɖoziye tɔbʋʋ.» 26 Wiyaʋ pɔzɩ Danɩyɛɛlɩ weyi payaɣaɣ-ɩ se Bɛlɩtɩsazaarɩ+ yɔ se: «Toovenim se ŋpɩzɩɣ nɛ ŋheyi-m ɖoziye nɖɩ monɖozaa yɔ nɛ ŋlɩzɩ-m ɖɩ-tɔbʋʋ na?»+ 27 Danɩyɛɛlɩ cosi wiyaʋ se: «Lɔŋsɩnɖʋ nɔɔyʋ, alɩfaa nɔɔyʋ, cɔjɔnaa mba pɛkɛ maajiki laɖaa yɔ pa-taa nɔɔyʋ yaa mba patɩyɩɣnɩ tɩɩnzɩ yɔ pa-taa nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ nɛ eheyi wiyaʋ mɛsaɣ tɛɛ tɔm ndʋ ɛpɔzʋʋ yɔ.+ 28 Ɛlɛ Ɛsɔ nɔɔyʋ wɛ ɛsɔdaa, ɛkɛ weyi ekuluu mɛsaɣ tɛɛ tɔm yɔɔ nɛ ɛwɩlɩɣ yɔ,+ nɛ eyeba nɛ Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ tɩlɩ mbʋ pɩkaɣ labʋ kɩyakɩŋ ɖɩdɛnɖɛ alɩwaatʋ taa yɔ. Ño-ɖoziye yɔ, nɛ natʋ ndʋ ŋna alɩwaatʋ ndʋ ŋhɩnɩ ña-kaɖʋ yɔɔ yɔ, ndʋ yɔ:

29 «Ña, Oo wiyaʋ, ŋŋwɛ ña-kaɖʋ yɔɔ lɛ, ña-lɩmaɣza wobi mbʋ pɩkaɣ labʋ cee wayɩ yɔ pɩ-yɔɔ, nɛ weyi ekuluu mɛsaɣ tɛɛ tɔm yɔɔ nɛ ɛwɩlɩɣ yɔ, eyeba nɛ ŋtɩlɩ mbʋ pɩkaɣ labʋ yɔ. 30 Piyele nɛ ma yɔ, pɩtɩkɛ se mɛwɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ nɛ pɩkɩlɩ paa anɩ yɔɔ pikuli mɛsaɣ tɛɛ tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ nɛ pɩwɩlɩ-m; ɛlɛ pɩlabɩ mbʋ se palɩzɩ wiyaʋ e-ɖoziye tɔbʋʋ, se pɩsa nɛ ŋtɩlɩ lɩmaɣza wena awɛ ña-laŋɩyɛ taa yɔ.+

31 «Oo wiyaʋ, ŋŋwɛɛ nɛ ŋcɔŋna, nɛ ŋna sɩʋ kpeliɣa sɔsɔɔ nakɛyɛ. Sɩʋ kpeliɣa ŋga, kaapaɣlaa kpem nɛ keɖeɣ miŋ pɩdɩɩfɛyɩ, kaasɩŋ ñɛ-ɛsɩndaa, nɛ kɛ-wɛtʋ kaacaɣ sɔɔndʋ. 32 Sɩʋ kpeliɣa ŋga, ka-ñʋʋ kaakɛ sika kɩbaŋa,+ ka-laŋɩyɛ nɛ ke-nesi kaakɛ liidiye,+ ko-lotu nɛ ko-yoo kaakɛ ñɩɣyʋʋ kɩsɛɛmʋʋ,+ 33 ka-nɩŋgbanzɩ kaakɛ ñɩɣyʋʋ,+ nɛ ka-naataŋ kɛ ñɩɣyʋʋ ŋgʋ kisidini cʋʋ* yɔ.+ 34 Ŋwɛ cɔnʋʋ yɔɔ, nɛ pɩyɛ naɖɩyɛ kpɛzɩ, ɛlɛ pɩtɩkɛ nesi kpɛzɩnɩ-ɖɩ, nɛ ɖɩyaɣ sɩʋ kpeliɣa ŋga ka-naataŋ weyi ɩɩkɛ ñɩɣyʋʋ ŋgʋ kisidini cʋʋ yɔ nɛ ɖɩyɔkɩ-ɩ.+ 35 Alɩwaatʋ ndʋ lɛ, pɩyɔkɩ ñɩɣyʋʋ, cʋʋ, ñɩɣyʋʋ kɩsɛɛmʋʋ, liidiye nɛ sika, pa-tɩŋa, nɛ papɩsɩ ɛzɩ lɔtʋ ndʋ tɩwɛ soŋaɣ alɩwaatʋ taa tɔɔnaɣ ɖɩmaɖɛ taa yɔ, nɛ helim kpaɣ-wɛ nɛ pɩɖɛna nɛ pataapɩzɩɣ se patasɩ naʋ pɔ-hɔɔlʋʋ nakʋyʋ. Ɛlɛ pɩyɛ nɖɩ ɖɩyaɣ sɩʋ kpeliɣa yɔ, ɖɩpɩsɩ pʋʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ nɛ kisu tɛtʋ kpeekpe yɔɔ.

36 «Ðoziye lɛ, nɛ lɛɛlɛɛyɔ, ɖɩlɩzɩɣ wiyaʋ ɖɩ-tɔbʋʋ. 37 Oo ña wiyaʋ, awiya taa wiyaʋ weyi ɛsɔdaa Ɛsɔ ha kewiyaɣ,+ hoɖe, ɖoŋ nɛ samtʋ yɔ, 38 nɛ weyi e-nesi taa ɛɖʋzɩ ɛyaa paa le pɛwɛɛ yɔ, pɩkpɛndɩnɩ ñɩtʋ taa kpɩna nɛ ɛsɔdaa sumasɩ, nɛ weyi ɛpɩsɩ-ɩ ñʋʋdʋ pa-tɩŋa pɔ-yɔɔ yɔ,+ ña-maɣmaɣ ñɛkɛnɩ ñʋʋ ŋgʋ kɩkɛ sika yɔ.+

39 «Ɛlɛ ña-wayɩ lɛ, kewiyaɣ lɛɛka kaɣ lɩʋ,+ kaatalɩɣ-ŋ; pʋwayɩ lɛ, kewiyaɣ lɛɛka kaɣ lɩʋ, tozo ñɩŋga, ŋga kɛkɛ ñɩɣyʋʋ kɩsɛɛmʋʋ yɔ, nɛ kakaɣ ɖiyuu tɛtʋ kpeekpe.+

40 «Piyele nɛ kewiyaɣ 4 ñɩŋga yɔ, kakaɣ wɛʋ ɖoŋ ɛzɩ ñɩɣyʋʋ yɔ.+ Mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛzɩ ñɩɣyʋʋ yɔkʋʋ nɛ kɩpʋʋtʋʋ pɩtɩŋa payɩ yɔ, ɛɛɛ, ɛzɩ ñɩɣyʋʋ tɔyɩtʋʋ yɔ, kakaɣ yɔkʋʋ nɛ kɔtɔyɩtɩ kewiyisi sɩnɛ sɩ-tɩŋa.+

41 «Nɛ ɛzɩ ŋnaʋ se naataŋ nɛ nimbe kɛ cʋʋ* ŋgʋ kisidini ñɩɣyʋʋ yɔ, kewiyaɣ taa kaɣ tayʋʋ, ɛlɛ ñɩɣyʋʋ ɖoŋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ kaɣ wɛʋ ka-taa, ɛzɩ ŋnaʋ se ñɩɣyʋʋ sidini cʋʋ ŋgʋ kɩhʋwa yɔ. 42 Nɛ ɛzɩ nimbe kɛʋ ñɩɣyʋʋ ŋgʋ kisidini cʋʋ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ kewiyaɣ kaɣ wɛʋ ɖoŋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ taa nɛ kɛwɛɛnɩ ɛjandʋ hɔɔlʋʋ lɛɛkʋ taa. 43 Ɛzɩ ŋnaʋ se ñɩɣyʋʋ sidini cʋʋ ŋgʋ kɩhʋwa yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩwɛ ɖoŋ yɔ, kɩ nɛ ɛyaa samaɣ* pakaɣ siduu ɖama taa, ɛlɛ paakaɣ ñɔnʋʋ ɖama, lɛlʋ ɛɛkaɣ ñɔnʋʋ lɛlʋ, ɛzɩ ɛzɩma ñɩɣyʋʋ ɛɛñɔʋnɩ cʋʋ yɔ.

44 «Awiya ana a-alɩwaatʋ taa lɛ, ɛsɔdaa Ɛsɔ kaɣ sɩʋ kewiyaɣ nakɛyɛ,+ ŋga paakaɣ-kɛ ɖɩzʋʋ kpa yɔ.+ Nɛ paakaɣ cɛlʋʋ kewiyaɣ ŋga ɛyaa samaɣ lɛɛka.+ Kakaɣ yɔkʋʋ kewiyisi lɛɛsɩ tɩŋa nɛ kaɖɩzɩ-sɩ,+ nɛ ke-ɖeke kakaɣnɩ wɛʋ tam,+ 45 ɛzɩ ŋnaʋ se pɩyɛ naɖɩyɛ kpɛzɩ pʋʋ yɔɔ, ɛlɛ pɩtɩkɛ nesi kpɛzɩnɩ-ɖɩ, nɛ ɖɩyɔkɩ ñɩɣyʋʋ, ñɩɣyʋʋ kɩsɛɛmʋʋ, cʋʋ, liidiye nɛ sika yɔ.+ Ɛsɔ Sɔsɔ yeba se wiyaʋ ɛtɩlɩ mbʋ pɩkaɣ labʋ cee wayɩ yɔ.+ Ðoziye kɛ toovenim, nɛ ɖɩ-tɔbʋʋ nɩʋ mʋnaa se pataa-pʋ liu.»

46 Peeɖe Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ luŋaa nɛ ɛpa ɛ-ɛsa nɛ tɛtʋ Danɩyɛɛlɩ ɛsɩndaa nɛ ɛɖʋ-ɩ hɩɖɛ. Nɛ wiyaʋ ɖʋ paɣtʋ se palabɩ-ɩ kʋjɔʋ nɛ pañaɣzɩ-ɩ ŋgee tɩlaaɖɩ. 47 Wiyaʋ heyi Danɩyɛɛlɩ se: «Toovenim taa lɛ, mɩ-Ɛsɔ kɛ ɛsɔnaa taa Ɛsɔ nɛ awiya taa Kɩbaɣlʋ nɛ weyi ekuluu mɛsaɣ tɛɛ tɔm yɔɔ nɛ ɛwɩlɩɣ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋpɩzaa nɛ ŋkuli mɛsaɣ tɛɛ tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ nɛ ŋwɩlɩ.»+ 48 Nɛ wiyaʋ sɩɩ Danɩyɛɛlɩ lone sɔsɔɖɛ naɖɩyɛ taa nɛ ɛlabɩ-ɩ kʋjɔŋ kɩbaŋ sakɩyɛ, nɛ ɛpɩsɩ-ɩ ñʋʋdʋ Babilɔɔnɩ egeetiye kpeekpe yɔɔ,+ nɛ ageeta ñʋndɩnaa ñʋʋdʋ nɛ ɛcɔŋnɩ Babilɔɔnɩ lɔŋsɩnɖaa kpeekpe yɔɔ. 49 Nɛ Danɩyɛɛlɩ pɔzɩ wiyaʋ lɛ, ɛlɛ tisi nɛ ɛsɩɩ Sadraakɩ, Mesaakɩ nɛ Abɛdɩnego+ se pɔcɔŋnɩ Babilɔɔnɩ egeetiye yɔɔ; ɛlɛ Danɩyɛɛlɩ ñalakaɣ tʋmɩyɛ wiyaʋ ɖɩɣa taa.

3 Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ la sika sɩʋ kpeliɣa nakɛyɛ, ka-kʋkʋyɩŋ kɛ nuŋgolonzi 60* nɛ ka-walanzɩ kɛ nuŋgolonzi 6.* Esiɣ-kɛ Duura kɛdɛɛŋa taa Babilɔɔnɩ egeetiye taa. 2 Nɛ Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ tiyi se pekpeɣli kaɖɩsɩ sɔsɔsɩ, ageeta ñʋndɩnaa, komina ñʋndɩnaa, lɔŋ tasɩyaa, ñɩm yɔɔ cɔnɩyaa, tɔm hʋyaa, tɔm hʋyaa tɛɛ ñɩma nɛ ageeta yɔɔ cɔnɩyaa tɩŋa nɛ pɔkɔɔ sɩʋ kpeliɣa ŋga Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ siɣaa yɔ kɔ-nɔnɔɔ tʋlʋʋ kazandʋ taa.

3 Nɛ kaɖɩsɩ sɔsɔsɩ, ageeta ñʋndɩnaa, komina ñʋndɩnaa, lɔŋ tasɩyaa, ñɩm yɔɔ cɔnɩyaa, tɔm hʋyaa, tɔm hʋyaa tɛɛ ñɩma nɛ ageeta yɔɔ cɔnɩyaa tɩŋa pekpeɣli se pɔtɔɔ sɩʋ kpeliɣa ŋga Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ kaasiɣaa yɔ kɔ-nɔnɔɔ tʋlʋʋ kazandʋ. Nɛ pasɩŋ sɩʋ kpeliɣa ŋga Nabukodonozɔɔrɩ siɣaa yɔ kɛ-ɛsɩndaa. 4 Tɔm susuyu yɔɔdɩ ɖoŋ se: «Oo samasɩ, ajɛɛ nɛ kʋnʋmɩŋ ndɩ ndɩ taa ñɩma, paɖʋ-mɩ paɣtʋ se 5 alɩwaatʋ ndʋ ɩnɩɣ nɔndɔʋ, hɩlaɣ, cɩmʋʋ wonuu ŋgʋ payaɣ se sitaarɩ yɔ, cɩmʋʋ cikpeluu, cɩmʋʋ wonuu ŋgʋ kɩ-yɔɔ wɛ nimasɩ yɔ, hɩlaɣ ŋga kɛwɛnɩ nɔsɩ 2 yɔ nɛ minziiki wondu lɛɛtʋ tɩŋa taŋ lɛ, pɩwɛɛ se iluŋ nɛ ɩpa mɩ-ɛsa nɛ tɛtʋ nɛ ɩsɛɛ sika sɩʋ kpeliɣa ŋga Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ siɣaa yɔ. 6 Weyi etiluŋ nɛ ɛpa ɛ-ɛsa nɛ tɛtʋ nɛ ɛsɛɛ sɩʋ kpeliɣa ŋga yɔ, pakaɣ-ɩ pɛɖʋʋ miŋ kpou ŋgʋ kɩ-taa miŋ ɖiɣni mʋʋ yɔ kɩ-taa kpaagbaa.»+ 7 Pʋyɔɔ lɛ, alɩwaatʋ ndʋ samasɩ kpeekpe, ajɛɛ kpeekpe nɛ kʋnʋmɩŋ ndɩ ndɩ taa ñɩma kpeekpe nɩ nɔndɔʋ, hɩlaɣ, cɩmʋʋ wonuu ŋgʋ payaɣ se sitaarɩ yɔ, cɩmʋʋ cikpeluu, cɩmʋʋ wonuu ŋgʋ kɩ-yɔɔ wɛ nimasɩ yɔ nɛ minziiki wondu lɛɛtʋ tɩŋa taŋ lɛ, poluŋ nɛ papa pɛ-ɛsa nɛ tɛtʋ nɛ pɛsɛɛ sika sɩʋ kpeliɣa ŋga Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ siɣaa yɔ.

8 Ðɩnɛ ɛlɛ Kalɩdee mba nabɛyɛ kɔɔ nɛ pakʋʋ Yuuda mba tɔm.* 9 Peheyi Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ se: «Oo wiyaʋ, caɣ wezuu tam. 10 Oo wiyaʋ, ŋŋɖʋ paɣtʋ se paa ɛyʋ weyi ɛnɩ nɔndɔʋ, hɩlaɣ, cɩmʋʋ wonuu ŋgʋ payaɣ se sitaarɩ yɔ, cɩmʋʋ cikpeluu, cɩmʋʋ wonuu ŋgʋ kɩ-yɔɔ wɛ nimasɩ yɔ, hɩlaɣ ŋga kɛwɛnɩ nɔsɩ 2 yɔ nɛ minziiki wondu lɛɛtʋ tɩŋa taŋ lɛ, pɩwɛɛ se eluŋ nɛ ɛpa ɛ-ɛsa nɛ tɛtʋ nɛ ɛsɛɛ sika sɩʋ kpeliɣa; 11 nɛ ye nɔɔyʋ etiluŋ nɛ ɛpa ɛ-ɛsa nɛ tɛtʋ nɛ ɛsɛɛ-kɛ yɔ, pɩwɛɛ se pɛpɛɖɩ-ɩ miŋ kpou ŋgʋ kɩ-taa miŋ ɖiɣni mʋʋ yɔ kɩ-taa.+ 12 Ɛlɛ, Oo wiyaʋ, Yuuda mba nabɛyɛ, mba ŋlɩzaa se pɔcɔnɩ Babilɔɔnɩ egeetiye yɔɔ nɛ payaɣ-wɛ se Sadraakɩ, Mesaakɩ nɛ Abɛdɩnego+ yɔ, ɛyaa mba, pa-paa fɛyɩnɩ-ŋ paa ññɩɩ. Paasɛɣ ñɛ-ɛsɔnaa, nɛ pekizaa se paasɛɣ sika sɩʋ kpeliɣa ŋga ŋsiɣaa yɔ.»

13 Peeɖe Nabukodonozɔɔrɩ kɔ pana siŋŋ nɛ ɛpɔzɩ se pɔkɔnɩ-ɩ Sadraakɩ, Mesaakɩ nɛ Abɛdɩnego. Nɛ powoni ɛyaa mba wiyaʋ ɛsɩndaa. 14 Nabukodonozɔɔrɩ pɔzɩ-wɛ se: «Sadraakɩ, Mesaakɩ nɛ Abɛdɩnego, toovenim se ɩɩsɛɣ mɛ-ɛsɔnaa+ nɛ ikizaa se ɩɩsɛɣ sika sɩʋ kpeliɣa ŋga mensiɣaa yɔ? 15 Lɛɛlɛɛyɔ, alɩwaatʋ ndʋ ɩnɩɣ nɔndɔʋ, hɩlaɣ, cɩmʋʋ wonuu ŋgʋ payaɣ se sitaarɩ yɔ, cɩmʋʋ cikpeluu, cɩmʋʋ wonuu ŋgʋ kɩ-yɔɔ wɛ nimasɩ yɔ, hɩlaɣ ŋga kɛwɛnɩ nɔsɩ 2 yɔ nɛ minziiki wondu lɛɛtʋ tɩŋa taŋ yɔ, ye iluŋaa nɛ ɩpa mɩ-ɛsa nɛ tɛtʋ nɛ ɩsɛɛ sika sɩʋ kpeliɣa ŋga malaba yɔ, pɩwɛ ɖeu. Ɛlɛ ye ikizaa se ɩɩsɛɣ-kɛ yɔ, pakaɣ-mɩ pɛɖʋʋ miŋ kpou ŋgʋ kɩ-taa miŋ ɖiɣni mʋʋ yɔ kɩ-taa kpaagbaa. Nɛ ɛsɔ weyi pɩzɩɣ se ɛya mɩ-ñʋʋ me-nesi tɛɛ?»+

16 Sadraakɩ, Mesaakɩ nɛ Abɛdɩnego pocosi wiyaʋ se: «Oo Nabukodonozɔɔrɩ, pɩtɩcɛyɩ se ɖicosi-ŋ tɔm tʋnɛ tɩ-taa. 17 Ye pɩlabɩ mbʋ yɔ, Oo wiyaʋ, ɖɛ-Ɛsɔ weyi ɖɩsɛɣ-ɩ yɔ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛya ɖa-ñʋʋ miŋ kpou ŋgʋ kɩ-taa miŋ ɖiɣni mʋʋ yɔ kɩ-taa, nɛ eholi-ɖʋ ñe-nesi tɛɛ.+ 18 Ɛlɛ paa ɛɛlakɩ mbʋ yɔ, Oo wiyaʋ, tɩlɩ se ɖɩɩkaɣ sɛʋ ñɛ-ɛsɔnaa yaa ɖɩɩkaɣ sɛʋ sika sɩʋ kpeliɣa ŋga ŋsiɣaa yɔ.»+

19 Ðɩnɛ ɛlɛ Nabukodonozɔɔrɩ kɔ pana siŋŋ nɛ Sadraakɩ, Mesaakɩ nɛ Abɛdɩnego nɛ pʋyɔɔ lɛ ɛ-ɛsɩndaa wɛtʋ lɛɣzɩ,* nɛ ɛɖʋ paɣtʋ se pala nɛ miŋ kpou saa miŋ tam 7 nɛ pɩkɩlɩ ɛzɩma kɩtɩɩsaɣ miŋ yɔ. 20 Ɛɖʋ paɣtʋ ɛ-sɔɔjanaa taa ɖoŋ tɩnaa nabɛyɛ se pɔhɔkɩ Sadraakɩ, Mesaakɩ nɛ Abɛdɩnego nɛ pɛpɛɖɩ-wɛ miŋ kpou ŋgʋ kɩ-taa miŋ ɖiɣni mʋʋ yɔ kɩ-taa.

21 Nɛ pɔhɔkɩ abalaa mba, ŋgʋ paawɛ po-tokonaa kɩtɩnaa, pɛ-tɛ pɩ-tɛɛ tokonaa, po-hulasɩ nɛ po-wondu lɛɛtʋ tɩŋa taa mbʋ, nɛ pɛpɛɖɩ-wɛ miŋ kpou ŋgʋ kɩ-taa miŋ ɖiɣni mʋʋ yɔ kɩ-taa. 22 Wiyaʋ paɣtʋ kaawɛ kaɖɛ kpem nɛ pala nɛ miŋ kpou saa miŋ pɩfɛyɩ yɔɔdʋʋ; pʋyɔɔ lɛ, abalaa mba paapɛɖɩ Sadraakɩ, Mesaakɩ nɛ Abɛdɩnego miŋ kpou taa yɔ, mba miŋ nzʋlʋma kʋwa. 23 Ɛlɛ abalaa 3 panɛ, Sadraakɩ, Mesaakɩ nɛ Abɛdɩnego, pɔtɔlɩ miŋ kpou ŋgʋ kɩ-taa miŋ ɖiɣni mʋʋ yɔ kɩ-taa, pɔhɔkɩ-wɛ mbʋ.

24 Ðɩnɛ ɛlɛ sɔɔndʋ kpa Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ nɛ ɛkʋyɩ lɛɛ lɛɛ nɛ ɛpɔzɩ ɛ-kaɖɩsɩ sɔsɔsɩ se: «Pɩcaɣ ɛyaa 3 ɖɩhɔkaa nɛ ɖɩpɛɖɩ miŋ taa?» Pocosi-i se: «Ɛɛɛ, wiyaʋ.» 25 Ɛyɔɔdɩ se: «Ɩna! Manaɣ ɛyaa 4, pɛwɛɛ nɛ pɛyɛlɩɣ yem miŋ hɛkʋ taa, nɛ nabʋyʋ tɩlabɩ-wɛ, nɛ 4 tʋ wɛ ɛzɩ ɛsɔnaa pɩyalʋ nɔɔyʋ yɔ.»

26 Nabukodonozɔɔrɩ ñɔtɩnɩ miŋ kpou ŋgʋ kɩ-taa miŋ ɖiɣni mʋʋ yɔ kɩ-nɔnɔɔ nɛ ɛyɔɔdɩ se: «Sadraakɩ, Mesaakɩ nɛ Abɛdɩnego, Ɛsɔ Kɩlɩm lɩmɖʋyaa,+ ɩlɩɩ nɛ ɩkɔɔ cɩnɛ!» Nɛ Sadraakɩ, Mesaakɩ nɛ Abɛdɩnego palɩɩnɩ miŋ hɛkʋ taa. 27 Nɛ kaɖɩsɩ sɔsɔsɩ, ageeta ñʋndɩnaa, komina ñʋndɩnaa, nɛ wiyaʋ kaɖɩsɩ sɔsɔsɩ, mba paakpeɣli peeɖe yɔ,+ pana se miŋ taala abalaa mba po-tomnasɩ nabʋyʋ;*+ miŋ taakoo pa-ñʋŋ taa ñɔyaɣ nakɛyɛ, po-tokonaa kɩtɩnaa wɛtʋ taalɛɣzɩ, nɛ halɩ miŋ sɔŋ taawɛɛ pɔ-yɔɔ.

28 Nɛ Nabukodonozɔɔrɩ yɔɔdɩ se: «Pasa Sadraakɩ, Mesaakɩ nɛ Abɛdɩnego tɛ Ɛsɔ,+ weyi etiyi e-tiyiyu nɛ ɛya ɛ-lɩmɖʋyaa ñʋʋ yɔ. Pata-ɩ liu nɛ pakaɖɩnɩ wiyaʋ paɣtʋ, nɛ petisaɣ se pasɩ* ye pɩwɛɛ se pɛsɛɛ ɛsɔ nɔɔyʋ yaa poluŋ ɛ-tɛɛ nɛ pɩtasɩnɩ pa-maɣmaɣ pɛ-Ɛsɔ yɔ.+ 29 Pʋyɔɔ lɛ, manɖʋʋ paɣtʋ se ye samaɣ nakɛyɛ, ɛjaɖɛ naɖɩyɛ yaa kʋnʋŋ nakʋyʋ taa ñɩma ɩyɔɔdɩ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ Sadraakɩ, Mesaakɩ nɛ Abɛdɩnego tɛ Ɛsɔ yɔɔ yɔ, pɩwɛɛ se pɛcɛdɛlɩ-wɛ, nɛ pɩwɛɛ se pa-ɖɩsɩ ɩpɩsɩ samaɣ awayɩ ɖɩlɩyɛ;* mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛsɔ nɔɔyʋ fɛyɩ se ɛpɩzɩɣ nɛ ɛya ɛyʋ ñʋʋ ɛzɩ ɛnʋ yɔ.»+

30 Nɛ wiyaʋ la nɛ piɖeni* Sadraakɩ, Mesaakɩ nɛ Abɛdɩnego, Babilɔɔnɩ egeetiye taa.+

4 «Tɔm tʋnɛ Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ heyiɣ samasɩ kpeekpe, ajɛɛ kpeekpe nɛ kʋnʋmɩŋ ndɩ ndɩ taa ñɩma kpeekpe mba pɛwɛ tɛtʋ kpeekpe yɔɔ yɔ: Mɩ-laŋhɛzɩyɛ ɛɖɔɔ! 2 Pɩkɛdɩnɩ-m se mɔyɔɔdɩ yʋsasɩ nɛ piti lakasɩ nzɩ Ɛsɔ Kɩlɩm labɩ-m yɔ sɩ-tɔm. 3 Ɛ-yʋsasɩ paɣlaa pɩdɩɩfɛyɩ, nɛ e-piti lakasɩ wɛ ɖoŋ pɩdɩɩfɛyɩ! E-kewiyaɣ kɛ tamtam kewiyaɣ, nɛ e-kewiyitu tɔɔʋ wɛ kpaɣ kpaɖʋʋ nɛ ŋwolo kpaɖʋʋ.+

4 «Ma Nabukodonozɔɔrɩ, maawɛ man-ɖɩɣa taa yem fɛɛɛ nɛ piɖeɣaɣni-m men-kewiyaɣ ɖɩɣa taa. 5 Monɖozi ɖoziye naɖɩyɛ nɛ ɖɩkpa-m sɔɔndʋ. Maahɩnɩ man-kaɖʋ yɔɔ lɛ, kɩlɛmɩŋ nɛ natʋ ndʋ manawa yɔ tɩkpa-m sɔɔndʋ.+ 6 Pʋyɔɔ manɖʋ paɣtʋ se pɔkɔnɩ-m Babilɔɔnɩ lɔŋsɩnɖaa kpeekpe, se pɩsa nɛ palɩzɩ-m ɖoziye nɖɩ ɖɩ-tɔbʋʋ.+

7 «Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, cɔjɔnaa mba pɛkɛ maajiki laɖaa yɔ, alɩfaanaa, Kalɩdee mba* nɛ mba patɩyɩɣnɩ tɩɩnzɩ yɔ+ pɔkɔɔ. Mɛnkɛdɩ-wɛ ɖoziye nɖɩ lɛ, patɩpɩzɩ nɛ palɩzɩ-m ɖɩ-tɔbʋʋ.+ 8 Kɛdɛzaɣ ɖeɖe lɛ, Danɩyɛɛlɩ kɔɔ mɛ-ɛsɩndaa, ɛnʋ paya mɛ-ɛsɔ hɩɖɛ+ se Bɛlɩtɩsazaarɩ,+ nɛ ɛsɔnaa kiɖeɖema fezuu wɛ ɛ-taa,+ nɛ mɛnkɛdɩ-ɩ ɖoziye nɖɩ se:

9 «“Oo Bɛlɩtɩsazaarɩ, cɔjɔnaa mba pɛkɛ maajiki laɖaa yɔ pa-ñʋʋdʋ,+ mansɩm camɩyɛ se ɛsɔnaa kiɖeɖema fezuu wɛ ña-taa,+ nɛ mɛsaɣ tɛɛ tɔm natʋyʋ tɩkɩlɩ-ŋ kaɖɛ.+ Pʋyɔɔ lɛ, lɩzɩ-m natʋ ndʋ mana mon-ɖoziye taa yɔ tɩ-tɔbʋʋ.

10 «“Natʋ ndʋ maawɛ man-kaɖʋ yɔɔ nɛ mana yɔ tɩ-taa, mana tɩʋ nakʋyʋ+ tɛtʋ hɛkʋ taa, kɩɩkʋyaa pɩdɩɩfɛyɩ.+ 11 Tɩʋ ŋgʋ kɩpaɣlɩ nɛ kɩkpa ɖoŋ, nɛ kɩ-ñʋʋ kpa nɛ kitukuni ɛsɔdaa, nɛ paa tɛtʋ kamaɣ ŋga kɔ-yɔɔ ɛyʋ ɛwɛɛ yɔ, ɛnaɣ-kʋ. 12 Kɩ-hatʋ kaawɛ kajʋka, nɛ ki-pee kaaɖɔwa, nɛ paa weyi ehikaɣ ɛ-tɔɔnaɣ kɩ-yɔɔ. Ñɩtʋ taa kpɩna kɔŋaɣ kɩ-tɛɛ nɛ acakɩ ki-kuzotuu taa, nɛ ɛsɔdaa sumasɩ cakaɣ ki-pilinzi yɔɔ, nɛ ki-pee kaakɛnɩ wondu kɩlɩzɩtʋ tɩŋa* tɔɔnaɣ.

13 «“Maawɛ man-kaɖʋ yɔɔ nɛ manaɣ natʋ ndʋ lɛ, mana feŋiyu nɔɔyʋ, ɛkɛ kiɖeɖeu, ɛlɩnɩ ɛsɔdaa nɛ etiki.+ 14 Ɛma kubuka ɖoŋ se: ‘Iti tɩʋ ŋgʋ,+ ɩsɛtɩ ki-pilinzi, ɩkpalɩ kɩ-hatʋ, nɛ ɩmɩzɩ ki-pee! Kpɩna ɩlɩɩ kɩ-tɛɛ nɛ ase, nɛ sumasɩ ɩkʋyɩ ki-pilinzi yɔɔ nɛ sise. 15 Ɛlɛ iyele ki-kiɖe nɛ ki-lila tɛtɛɛ, ɩhɔkɩ-ɖɩ nɛ ñɩɣyʋʋ nɛ ñɩɣyʋʋ kɩsɛɛmʋʋ, hayɩm taa ñɩtʋ hɛkʋ taa. Ɛsɔdaa ɖoluu eniɣdi-ɖɩ, nɛ ɖɩ nɛ tɛtɛgbɩna pɛwɛɛ tɛtʋ yɔɔ ñɩtʋ hɛkʋ taa.+ 16 Pɛlɛɣzɩ ɖɩ-laŋɩyɛ nɛ ɖɩtaatasɩ kɛʋ ɛyʋ laŋɩyɛ, nɛ paha-ɖɩ tɛtɛgbɩnɛ laŋɩyɛ, nɛ alɩwaatʋ 7+ ɩɖɛɛ ɖɩ-yɔɔ.+ 17 Feŋiyaa ɖʋnɩ paɣtʋ ndʋ,+ nɛ kiɖeɖema pɔzɩna se pala mbʋ, se pɩsa nɛ ɛyaa mba pɛwɛ wezuu yɔ, peɖiɣzina se Kɩlɩm kɛnɩnɩ Ðiyiyu ɛyaa kewiyaɣ taa,+ nɛ peɖiɣzina ɖɔɖɔ se ɛcɛlɩɣ-kɛ weyi ɛsɔɔlaa yɔ, nɛ ɛsɩɣ kɔ-yɔɔ paa ɛyaa taa tɔyaɣ maɣmaɣ.’

18 «“Ma Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ, ɖoziye nɖɩ monɖozaa; lɛɛlɛɛyɔ lɛ, Oo Bɛlɩtɩsazaarɩ, lɩzɩ ɖɩ-tɔbʋʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ men-kewiyaɣ taa lɔŋsɩnɖaa lalaa tɩŋa ɩɩpɩzɩɣ se palɩzɩ-m ɖɩ-tɔbʋʋ.+ Ɛlɛ ña lɛ ŋpɩzɩɣ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛsɔnaa kiɖeɖema fezuu wɛ ña-taa.”

19 «Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, Danɩyɛɛlɩ weyi payaɣ-ɩ se Bɛlɩtɩsazaarɩ+ yɔ, pɩha-ɩ nɩɣzɛ alɩwaatʋ natʋyʋ, nɛ ɛ-lɩmaɣza paɣzɩ-ɩ kpaʋ sɔɔndʋ.

«Wiyaʋ heyi-i se: “Oo Bɛlɩtɩsazaarɩ, taayele nɛ ɖoziye nɛ ɖɩ-tɔbʋʋ lɩzʋʋ kpa-ŋ sɔɔndʋ.”

«Bɛlɩtɩsazaarɩ cosi se: “Oo man-kɩbaɣlʋ, ɖoziye taa tɔm ɛla mba papaɖɩɣ-ŋ yɔ pɔ-yɔɔ, nɛ ɖɩ-tɔbʋʋ lɩzʋʋ ɛla ño-koyindinaa yɔɔ.

20 «“Tɩʋ ŋgʋ ŋnawa, kɩpaɣlɩ nɛ kɩkpa ɖoŋ, nɛ kɩ-ñʋʋ kpa nɛ kitukuni ɛsɔdaa, nɛ paa tɛtʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa ɛyʋ ɛwɛɛ yɔ ɛnaɣ-kʋ yɔ,+ 21 ŋgʋ kɩ-hatʋ kaawɛ kajʋka, ki-pee kaaɖɔwa, nɛ paa weyi ehikaɣ ɛ-tɔɔnaɣ kɩ-yɔɔ, ŋgʋ kɩ-tɛɛ ñɩtʋ taa kpɩna cakaɣ, nɛ ŋgʋ ki-pilinzi yɔɔ ɛsɔdaa sumasɩ cakaɣ yɔ,+ 22 Oo wiyaʋ, ña lɛ tɩʋ ŋgʋ; mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋpaɣlaa nɛ ŋkpa ɖoŋ, nɛ ña-paɣlɩka kpa nɛ kotukuni ɛsɔdaa+ nɛ ñe-kewiyitu tɔɔʋ talɩ tɛtʋ kamasɩ yɔɔ.+

23 «“Nɛ wiyaʋ na feŋiyu nɔɔyʋ, ɛkɛ kiɖeɖeu,+ ɛlɩnɩ ɛsɔdaa nɛ etiki, ɛyɔɔdaɣ se: ‘Iti tɩʋ ŋgʋ nɛ ɩkʋ-kʋ, ɛlɛ iyele ki-kiɖe nɛ ki-lila tɛtɛɛ, ɩhɔkɩ-ɖɩ nɛ ñɩɣyʋʋ nɛ ñɩɣyʋʋ kɩsɛɛmʋʋ, hayɩm taa ñɩtʋ hɛkʋ taa. Ɛsɔdaa ɖoluu eniɣdi-ɖɩ, nɛ ɖɩ nɛ tɛtɛgbɩna pɛwɛɛ nɛ pɩkɔɔ nɛ pɩtalɩ alɩwaatʋ ndʋ alɩwaatʋ 7 ɖɛ ɖɩ-yɔɔ yɔ.’+ 24 Oo wiyaʋ, ɖoziye tɔbʋʋ yɔ; ndʋ Kɩlɩm ɖʋwa se tɩkaɣ talʋʋ man-kɩbaɣlʋ wiyaʋ yɔ, ndʋ yɔ: 25 Pakaɣ-ŋ ɖɔɔnʋʋ ɛyaa hɛkʋ taa, nɛ ña nɛ ñɩtʋ taa kpɩna ɩkaɣnɩ caɣʋ, nɛ pakaɣ-ŋ cɛlʋʋ ñɩtʋ ɛzɩ naŋ abalɩñɩŋ yɔ se ŋtɔɔ; nɛ ɛsɔdaa ɖoluu kaɣ-ŋ niɣduu,+ nɛ alɩwaatʋ 7+ kaɣ ɖɛʋ ñɔ-yɔɔ,+ pɩkɔɔ nɛ pɩsɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ ŋɖiɣziɣna se Kɩlɩm kɛnɩnɩ Ðiyiyu ɛyaa kewiyaɣ taa, nɛ ŋɖiɣzina ɖɔɖɔ se ɛcɛlɩɣ-kɛ weyi ɛsɔɔlaa yɔ.+

26 «“Ɛlɛ pɔyɔɔdʋʋ se peyele tɩʋ kiɖe nɛ ki-lila yɔ,+ pɩwɩlɩɣ se ŋtɛŋ ɖiɣzinuu se ɛsɔdaa tɔkɩnɩ kewiyitu lɛ, ñe-kewiyaɣ kaɣ ɖaɣnʋʋ pɩsʋʋ ña-ñɩŋga. 27 Pʋyɔɔ lɛ, Oo wiyaʋ, tisi nɛ ŋmʋ mɔ-lɔŋ tasʋʋ. Ha siɣye ña-kɩwɛɛkɩm nɛ ŋla mbʋ pɩtʋʋzaa yɔ, ha siɣye ña-kɩdɛkɛdɩm nɛ ŋna kʋñɔndɩnaa pʋtɔdɩyɛ. Pʋtɔma yɔ, pɩkaɣ-ŋ ɖenuu nɛ pileɖi.”»+

28 Pɩtɩŋa payɩ mbʋ yɔ, pɩtalɩ Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ.

29 Fenasɩ 12 wayɩ, wiyaʋ wɛɛ nɛ ɛɖɔŋ Babilɔɔnɩ kewiyaɣ ɖɩɣa ñʋʋ taa lɛ, 30 ɛyɔɔdʋʋ se: «Ɛzɩ pɩtɩkɛ Babilɔɔnɩ Sɔsɔʋ ŋgʋ ma-maɣmaɣ mamanɩ mon-ɖoŋ nɛ mo-hoɖe se pɩkɛ awiya ɖɩɣa nɛ mawɩlɩnɩ man-samtʋ nɛ mɔn-sɔsɔtʋ yɔ ŋgʋ yɔ?»

31 Tɔm tɩtɩɩtɛmtɩ wiyaʋ nɔɔ taa lɛ, nɔɔ nakɛyɛ lɩɩnɩ ɛsɔdaa nɛ kɔyɔɔdʋʋ se: «Oo Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ, peheyiɣ-ŋ se: “Kewiyaɣ lɩ ñe-nesi tɛɛ,+ 32 nɛ pɔɖɔɔnʋʋ-ŋ ɛyaa hɛkʋ taa. Ña nɛ ñɩtʋ taa kpɩna ɩkaɣnɩ caɣʋ, nɛ pakaɣ-ŋ cɛlʋʋ ñɩtʋ ɛzɩ naŋ abalɩñɩŋ yɔ se ŋtɔɔ, nɛ alɩwaatʋ 7 kaɣ ɖɛʋ ñɔ-yɔɔ, pɩkɔɔ nɛ pɩsɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ ŋɖiɣziɣna se Kɩlɩm kɛnɩnɩ Ðiyiyu ɛyaa kewiyaɣ taa, nɛ ŋɖiɣzina ɖɔɖɔ se ɛcɛlɩɣ-kɛ weyi ɛsɔɔlaa yɔ.”»+

33 Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-yɔɔ, tɔm ndʋ tɩla Nabukodonozɔɔrɩ yɔɔ. Pɔɖɔɔnɩ-ɩ ɛyaa hɛkʋ taa, nɛ ɛpaɣzɩ tɔɔʋ ñɩtʋ ɛzɩ naŋ abalɩñɩŋ yɔ, nɛ ɛsɔdaa ɖoluu niɣdi e-tomnaɣ, nɛ ɛ-ñɔsɩ kɔɔ nɛ sɩɖaɣlɩ ɛzɩ kpeliŋ* hʋndʋ yɔ nɛ ɛ-cɩkpaŋ wɛɛ ɛzɩ sumasɩ cɩkpaŋ yɔ.+

34 «Alɩwaatʋ ndʋ tɩtɛma lɛ,+ ma Nabukodonozɔɔrɩ mankpazɩ ɛsa nɛ mɔncɔnɩ ɛsɔdaa, nɛ mɔ-lɔŋ ɖaɣnɩ man-taa pɩsʋʋ; nɛ mansa Kɩlɩm, nɛ maha sɛtʋ nɛ samtʋ weyi ɛwɛ tam yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ e-kewiyitu tɔɔʋ kɛ tamtam kewiyitu tɔɔʋ nɛ e-kewiyaɣ wɛ kpaɣ kpaɖʋʋ nɛ ŋwolo kpaɖʋʋ.+ 35 Tɛtʋ yɔɔ ɛyaa kpeekpe tɩlɩɩ pʋyʋ ɛ-ɛsɩndaa, nɛ ɛlakɩ ɛsɔdaa yoyaa nɛ tɛtʋ yɔɔ ɛyaa ɛzɩ ɛsɔɔlʋʋ yɔ. Nɛ nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛɖɩɣ-ɩ nʋmɔʋ*+ yaa ɛpɔzɩ-ɩ se: “Ɛbɛ ŋlabɩ mbʋ yɔ?”+

36 «Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, mɔ-lɔŋ ɖaɣnɩ man-taa pɩsʋʋ, nɛ papɩsɩnɩ-m men-kewiyaɣ samtʋ, man-paɣlɩka nɛ men-keɖeɣa.+ Man-kaɖɩsɩ sɔsɔsɩ nɛ mɛ-ɛyaa mba pa-hɩla sɛwa yɔ pɔkɔŋ nɛ pɔpɔzʋʋ lɔŋ tasʋʋ mɔn-cɔlɔ; nɛ paɖaɣnɩ-m pɩsɩnʋʋ men-kewiyaɣ taa nɛ halɩ pɔsɔzɩ-m sɔsɔtʋ nɛ pɩkɩlɩ.

37 «Lɛɛlɛɛyɔ lɛ, ma Nabukodonozɔɔrɩ, mansaŋ ɛsɔdaa Wiyaʋ nɛ mɔñɔkʋʋ-ɩ nɛ manɖʋʋ-ɩ hɩɖɛ,+ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛ-tʋma kpeekpe kɛ toovenim nɛ ɛ-nʋmɔŋ tʋʋzaa,+ nɛ ɛpɩzɩɣ nɛ eluzi mba pakpazɩɣ pa-tɩ yɔ.»+

5 Alɩwaatʋ ndʋ Bɛlɩsazaarɩ kaakɛ wiyaʋ yɔ,+ ɛlabɩ kazandʋ sɔsɔtʋ ɛ-ɛyaa mba pa-hɩla sɛwa yɔ pa-taa 1 000, nɛ ɛwɛɛ nɛ ɛñɔʋ sʋlʋm* pɛ-ɛsɩndaa.+ 2 Sʋlʋm kpa Bɛlɩsazaarɩ ɛsa yɔɔ lɛ, ɛɖʋ paɣtʋ se pɔkɔnɩ sika nɛ liidiye kɔpʋnaa mba ɛ-caa Nabukodonozɔɔrɩ kaakpaɣ Yeruzalɛm templo taa yɔ,+ nɛ wiyaʋ nɛ ɛ-ɛyaa mba pa-hɩla sɛwa yɔ, ɛ-ɖaŋnaa nɛ ɛ-halaa cikpema pɔñɔɔnɩ-wɛ sʋlʋm. 3 Ðɩnɛ ɛlɛ pɔkɔnɩ sika kɔpʋnaa mba paakpaɣ Ɛsɔ ɖɩɣa tɛ templo taa Yeruzalɛm yɔ, nɛ wiyaʋ nɛ ɛ-ɛyaa mba pa-hɩla sɛwa yɔ, ɛ-ɖaŋnaa nɛ ɛ-halaa cikpema pɔñɔɔnɩ-wɛ sʋlʋm. 4 Pɔñɔ sʋlʋm, nɛ pasa ɛsɔnaa mba palabɩnɩ sika nɛ liidiye yɔ, mba palabɩnɩ ñɩɣyʋʋ kɩsɛɛmʋʋ, ñɩɣyʋʋ, ɖasɩ nɛ pɛɛ yɔ.

5 Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-yɔɔ maɣmaɣ lɛ, ɛyʋ niwee lɩɩ nɛ apaɣzɩ maʋ tɔm wiyaʋ ɖɩɣa koloŋa ŋga pata-kɛ pɔlʋʋ yɔ kɔ-yɔɔ, ŋga kaha ɛsa nɛ kanɖʋnaa ɖɩzɩyɛ yɔ, nɛ wiyaʋ naɣaɣ nesi nzɩ sɩ-wayɩ alɩwaatʋ ndʋ sɩmaɣaɣ tɔm yɔ. 6 Ðɩnɛ ɛlɛ wiyaʋ hʋlʋmɩ fadʋdʋ,* nɛ ɛ-lɩmaɣza kpaɣ-ɩ sɔɔndʋ, nɛ ɛ-tɩnaɣ seliɣ+ nɛ ɛ-nʋmbɔla paɣzɩ mabɩnʋʋ ɖama.

7 Wiyaʋ koo ɖoŋ se payaa alɩfaanaa, Kalɩdee mba* nɛ mba patɩyɩɣnɩ tɩɩnzɩ yɔ nɛ pɔkɔɔ.+ Wiyaʋ heyi Babilɔɔnɩ lɔŋsɩnɖaa se: «Ɛyʋ weyi ɛkalɩɣ tɔm tʋnɛ nɛ ɛlɩzɩ-m tɩ-tɔbʋʋ yɔ, pakaɣ-ɩ suu wondu kɩsɛɛmtʋ yuulee, pakaɣ lɛʋ e-liu tɛɛ sika lɩyʋʋ,+ nɛ ɛkaɣ kɛʋ tozo tʋ kewiyaɣ taa.»+

8 Ðɩnɛ ɛlɛ wiyaʋ lɔŋsɩnɖaa tɩŋa kɔɔ, ɛlɛ patɩpɩzɩ nɛ pakalɩ tɔm ndʋ yaa palɩzɩ wiyaʋ tɩ-tɔbʋʋ.+ 9 Peeɖe sɔɔndʋ kpa Wiyaʋ Bɛlɩsazaarɩ siŋŋ nɛ ɛ-ɛsɩndaa hʋlʋmɩ fadʋdʋ; nɛ ɛ-ɛyaa mba pa-hɩla sɛwa yɔ paasɩŋ se pala ɛzɩma.+

10 Tɔm ndʋ wiyaʋ nɛ ɛ-ɛyaa mba pa-hɩla sɛwa yɔ, pɔyɔɔdaɣ yɔ tɩ-yɔɔ lɛ, abiɖe sʋʋ kazandʋ kuduyuu tɛɛ. Abiɖe yɔɔdɩ se: «Oo wiyaʋ, caɣ wezuu tam. Taayele nɛ ña-lɩmaɣza kpa-ŋ sɔɔndʋ, nɛ taayele ɖɔɖɔ nɛ ñɛ-ɛsɩndaa hʋlʋmɩ fadʋdʋ. 11 Abalʋ nɔɔyʋ* wɛ ñe-kewiyaɣ taa, ɛsɔnaa kiɖeɖema fezuu wɛ ɛ-taa. Ña-caa alɩwaatʋ taa, paana ɛ-taa sɩmtʋ, lɛɣtʋ nɛ lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ ɖɩwɛ ɛzɩ ɛsɔnaa lɔŋsɩnɖɛ yɔ.+ Ña-caa, Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ kaapɩsɩ-ɩ cɔjɔnaa mba pɛkɛ maajiki laɖaa yɔ, alɩfaanaa, Kalɩdee mba* nɛ mba patɩyɩɣnɩ tɩɩnzɩ yɔ pa-ñʋʋdʋ;+ Oo wiyaʋ, ña-caa kaalabɩ mbʋ. 12 Mbʋ pʋyɔɔ yɔ Danɩyɛɛlɩ, weyi wiyaʋ ya-ɩ se Bɛlɩtɩsazaarɩ+ yɔ, ɛɛwɛnɩ fezuu ŋgʋ kɩ-wayɩ fɛyɩ yɔ nɛ sɩmtʋ nɛ lɛɣtʋ se ɛlɩzɩ ɖoza tɔbʋʋ, se ɛlɩzɩ ɖimɖimɖanaa taa, nɛ ɛcɔnɩ tɔm ndʋ tɩwɛ kaɖɛ yɔ ti-ɖeɖe.*+ Lɛɛlɛɛyɔ lɛ, yele nɛ payaa Danɩyɛɛlɩ, nɛ ɛkaɣ-ŋ lɩzʋʋ pʋ-tɔbʋʋ.»

13 Nɛ pɔkɔnɩ Danɩyɛɛlɩ wiyaʋ ɛsɩndaa. Wiyaʋ pɔzɩ Danɩyɛɛlɩ se: «Ña yɔ Danɩyɛɛlɩ, Yuuda ñɩma mba pɛkɛzɩ-wɛ tɛtʋ yɔ+ pa-taa tʋ, weyi man-caa wiyaʋ kɔnɩnɩ Yuuda yɔ?+ 14 Manɩ ñɔ-tɔm se ɛsɔnaa fezuu wɛ ña-taa,+ nɛ pana ña-taa sɩmtʋ nɛ lɛɣtʋ nɛ lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ ɖɩ-wayɩ fɛyɩ yɔ.+ 15 Pɔkɔnɩ lɔŋsɩnɖaa nɛ alɩfaanaa mɛ-ɛsɩndaa se pakalɩ tɔm tʋnɛ nɛ palɩzɩ-m tɩ-tɔbʋʋ, ɛlɛ patɩpɩzɩ nɛ palɩzɩ tɔm ndʋ tɩ-tɔbʋʋ.+ 16 Ɛlɛ manɩ ñɔ-tɔm se ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlɩzɩ tɔm tɔbʋʋ+ nɛ ŋcɔnɩ tɔm ndʋ tɩwɛ kaɖɛ yɔ ti-ɖeɖe.* Lɛɛlɛɛyɔ lɛ, ye ŋpɩzaa nɛ ŋkalɩ tɔm tʋnɛ nɛ ŋlɩzɩ-m tɩ-tɔbʋʋ yɔ, pakaɣ-ŋ suu wondu kɩsɛɛmtʋ yuulee, pakaɣ lɛʋ ñe-liu tɛɛ sika lɩyʋʋ, nɛ ŋkaɣ kɛʋ tozo tʋ kewiyaɣ taa.»+

17 Ðɩnɛ ɛlɛ Danɩyɛɛlɩ cosi wiyaʋ se: «Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋsɩɩ ña-haɖɛ nɛ ŋha ña-kʋjɔŋ ɛyaa lalaa. Paa mbʋ yɔ, mankaɣ kalʋʋ wiyaʋ tɔm tʋnɛ nɛ malɩzɩ-ɩ tɩ-tɔbʋʋ. 18 Piyele nɛ ña yɔ, Oo wiyaʋ, Ɛsɔ Kɩlɩm kaaha ña-caa Nabukodonozɔɔrɩ kewiyaɣ nɛ sɔsɔtʋ nɛ hɩɖɛ ɖʋʋ nɛ paɣlɩka.+ 19 Sɔsɔtʋ ndʋ Ɛsɔ kaaha-ɩ yɔ tɩ-yɔɔ lɛ, sɔɔndʋ kpaɣaɣ samasɩ kpeekpe, ajɛɛ kpeekpe nɛ kʋnʋmɩŋ ndɩ ndɩ taa ñɩma kpeekpe nɛ peseliɣ ɛ-ɛsɩndaa.+ Ɛsɔɔlaa se ɛkʋʋ nɔɔyʋ yɔ ɛkʋʋ-ɩ, yaa ɛsɔɔlaa se eyeki-i nɛ ɛwɛɛ wezuu yɔ eyeki-i; nɛ ɛsɔɔlaa se ɛkpazɩɣ nɔɔyʋ yɔ ɛkpazɩɣ-ɩ, yaa ɛsɔɔlaa se etisiɣ-i yɔ etisiɣ-i.+ 20 Ɛlɛ ɛkpazɩ ɛ-tɩ ɛ-laŋɩyɛ taa nɛ ɛ-lɩmaɣza sʋʋ kpɩzɩŋ nɛ ɛla tɩ kpazʋʋ lakasɩ lɛ,+ petisi-i e-kewiyaɣ kpelaɣ yɔɔ, nɛ pakʋsɩ ɛ-yɔɔ samtʋ ndʋ ɛɛwɛna yɔ. 21 Pɔɖɔɔnɩ-ɩ ɛyaa hɛkʋ taa, nɛ pala ɛ-laŋɩyɛ nɛ ɖɩwɛɛ ɛzɩ kpɩnɛ ñɩnɖɛ yɔ, nɛ ɛ nɛ tɛyɛ kpaŋasɩ pacakaɣna. Ñɩtʋ pɛcɛlaɣ-ɩ ɛzɩ naŋ abalɩñɩŋ yɔ nɛ ɛtɔkɩ, nɛ ɛsɔdaa ɖoluu niɣdaɣ e-tomnaɣ, pɩkɔɔ nɛ pɩsɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ eɖiɣzinaa se Ɛsɔ Kɩlɩm kɛnɩnɩ Ðiyiyu ɛyaa kewiyaɣ taa nɛ eɖiɣzina ɖɔɖɔ se ɛcɛlɩɣ-kɛ weyi ɛsɔɔlaa yɔ.+

22 «Ɛlɛ ña ɛ-pɩyalʋ Bɛlɩsazaarɩ lɛ, ŋtiluzi ña-tɩ,* ŋgʋ ŋsɩm pɩtɩŋa payɩ mbʋ yɔ. 23 Ɛlɛ ŋkpazɩ ña-tɩ ɛsɔdaa Kɩbaɣlʋ yɔɔ,+ nɛ ŋpɔzɩ nɛ pɔkɔnɩ-ŋ ɛ-ɖɩɣa taa kɔpʋnaa.+ Nɛ ña nɛ ñɛ-ɛyaa mba pa-hɩla sɛwa yɔ, ña-ɖaŋnaa nɛ ña-halaa cikpema ɩñɔɔnɩ-wɛ sʋlʋm nɛ ɩsa ɛsɔnaa mba palabɩnɩ sika nɛ liidiye yɔ, mba palabɩnɩ ñɩɣyʋʋ kɩsɛɛmʋʋ, ñɩɣyʋʋ, ɖasɩ nɛ pɛɛ yɔ; ɛsɔnaa mba paanaɣ nabʋyʋ, paanɩɣ natʋyʋ nɛ paasɩŋ natʋyʋ yɔ.+ Ɛlɛ ŋtɩsa Ɛsɔ weyi e-nesi taa ñe-wezuu kpeekpe wɛɛ yɔ+ nɛ weyi e-nesi taa ña-nʋmɔŋ kpeekpe wɛɛ yɔ. 24 Pʋyɔɔ etiyi nesi nɛ sɩma tɔm tʋnɛ.+ 25 Tɔm tʋnɛ sɩmawa: MENE, MENE, TEKƐL, nɛ PARSIIN.

26 «Tɔm pee ana a-tɔbʋʋ yɔ: MENE: Ɛsɔ kalɩ ñe-kewiyaɣ kɩyakɩŋ nɛ ɛla nɛ kasɩɩ tɩnaɣ.+

27 «TEKƐL: Pamaɣzɩ-ŋ kɩmaɣzʋʋ yɔɔ, nɛ pana se ŋfɛyɩ yuŋ.

28 «PERƐS: Patayɩ ñe-kewiyaɣ nɛ pɛcɛlɩ-kɛ Medii mba nɛ Pɛrɩsɩ mba.»+

29 Ðɩnɛ ɛlɛ Bɛlɩsazaarɩ ɖʋ paɣtʋ, nɛ posuu Danɩyɛɛlɩ wondu kɩsɛɛmtʋ yuulee nɛ pɛlɛɛ e-liu tɛɛ sika lɩyʋʋ; nɛ posusi se ɛkaɣ pɩsʋʋ ɖiyiyu tozo tʋ kewiyaɣ taa.+

30 Ðoo ana maɣmaɣ pakʋ Kalɩdee mba wiyaʋ Bɛlɩsazaarɩ.+ 31 Nɛ Medii tʋ Dariyusi+ mʋ kewiyaɣ; ɛɛwɛnɩ ɛzɩ pɩnzɩ 62 mbʋ yɔ.

6 Pɩkɛdɩnɩ Dariyusi se ɛlɩzɩ kaɖɩsɩ sɔsɔsɩ 120 nɛ sɩcɔnɩ kewiyaɣ kpeekpe yɔɔ.+ 2 Komina tʋmlaɖaa sɔsaa 3 kaawɛ sɩ-ñʋʋ yɔɔ, pa-taa nɔɔyʋ lɛ Danɩyɛɛlɩ;+ nɛ pɩɩwɛɛ se kaɖɩsɩ sɔsɔsɩ+ iheyiɣ-wɛ ɛzɩma pɩtɩŋa payɩ pɩɖɔŋ yɔ, se pɩsa nɛ wiyaʋ etaalesi nabʋyʋ. 3 Nɛ Danɩyɛɛlɩ wɩlaɣ se ɛkpaɖɩ komina tʋmlaɖaa sɔsaa lalaa nɛ kaɖɩsɩ sɔsɔsɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛ-taa kaawɛ fezuu ŋgʋ kɩ-wayɩ fɛyɩ yɔ,+ nɛ wiyaʋ kaaɖʋ ɛ-taa se ɛkpazɩɣ-ɩ kewiyaɣ kpeekpe yɔɔ.

4 Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, komina tʋmlaɖaa sɔsaa nɛ kaɖɩsɩ sɔsɔsɩ wɛɛ nɛ pañɩnɩɣ kawanaɣ nakɛyɛ se pakʋ Danɩyɛɛlɩ tɔm, ɛzɩma ɛcɔŋnɩ ɛjaɖɛ* taa tʋma yɔɔ yɔ pɩ-hɔɔlʋʋ taa. Ɛlɛ patɩpɩzɩ nɛ pehiɣ kawanaɣ nakɛyɛ nɛ patɩna ɛ-yɔɔ kɩwɛɛkɩtʋ natʋyʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛkɛ ɛyʋ weyi pataɣ-ɩ liu yɔ nɛ pataanaɣ kaakendu natʋyʋ yaa kɩwɛɛkɩtʋ natʋyʋ ɛ-yɔɔ. 5 Peeɖe abalaa mba pɔyɔɔdaa se: «Ðɩɩkaɣ hiɣu kawanaɣ nakɛyɛ kaaʋ Danɩyɛɛlɩ ɛnɛ ɛ-yɔɔ se ɖɩkʋ ɛ-tɔm, ye pɩtɩkɛ ɛ-Ɛsɔ paɣtʋ hɔɔlʋʋ taa yɔ.»+

6 Nɛ komina tʋmlaɖaa sɔsaa mba nɛ kaɖɩsɩ sɔsɔsɩ nzɩ, pokuu ɖama nɛ powolo wiyaʋ cɔlɔ nɛ peheyi-i se: «Oo Wiyaʋ Dariyusi, caɣ wezuu tam. 7 Kewiyaɣ taa kaɖɩsɩ, ageeta ñʋndɩnaa, kaɖɩsɩ sɔsɔsɩ, wiyaʋ lɔŋ tasɩyaa nɛ komina ñʋndɩnaa kpeekpe, panɩnɩ ɖama se paɖʋ paɣtʋ natʋyʋ wiyaʋ hɩɖɛ taa; nɛ paɣtʋ ndʋ tɩpɔzʋʋ ɛyaa se pɔɖɔ tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ: Oo wiyaʋ, kɩyakɩŋ 30 taa, ye ɛyʋ nɔɔyʋ ɛpɔzɩ nabʋyʋ ɛsɔ nɔɔyʋ yaa ɛyʋ nɔɔyʋ nɛ pɩtɩkɛ ña ɛpɔzaa yɔ, pɩwɛɛ se pɛpɛɖɩ-ɩ mʋʋzɩŋ pɔʋ taa.+ 8 Lɛɛlɛɛyɔ lɛ, Oo wiyaʋ, ɖʋ paɣtʋ ndʋ nɛ ŋñɩɣ niye tɩ-yɔɔ,+ nɛ pataapɩzɩ nɛ pɛlɛɣzɩ-tʋ, ɛzɩ Medii mba nɛ Pɛrɩsɩ mba paɣtʋ pɔzʋʋ yɔ, ndʋ paapɩzɩɣ nɛ pahɩzɩ-tʋ yɔ.»+

9 Peeɖe Wiyaʋ Dariyusi ñɩɣ niye paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ.

10 Ɛlɛ Danɩyɛɛlɩ tɩɩnawa se pañɩɣ niye paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ lɛ, ewolo ɛ-ɖɩɣa taa, ɛsɔdaa kuduyuu ŋgʋ paatʋlɩ ki-mondoɖebɔŋ nɛ Yeruzalɛm yɔɔ yɔ kɩ-taa.+ Nɛ eluŋaɣ ɛ-nʋmbɔla yɔɔ tam nabudozo evemiye taa nɛ ɛtɩmɩɣ nɛ ɛsaŋ ɛ-Ɛsɔ, ɛzɩ ɛtɩɩlakʋʋ ɖoŋ ɖoŋ yɔ. 11 Ðɩnɛ ɛlɛ abalaa mba pasʋʋ Danɩyɛɛlɩ yɔɔ wou, nɛ pamaɣnɩ-ɩ eɖiɣni tɩmʋʋ nɛ etendiɣ ɛ-Ɛsɔ se ɛna ɛ-pʋtɔdɩyɛ.

12 Peeɖe pɔñɔtɩnɩ wiyaʋ nɛ pɔtɔzɩ-ɩ paɣtʋ ndʋ paaɖʋ ɛ-hɩɖɛ taa yɔ tɩ-yɔɔ; pɔpɔzɩ-ɩ se: «Oo wiyaʋ, ŋtɩñɩɣ niye paɣtʋ natʋyʋ yɔɔ nɛ tɩtɔŋ se kɩyakɩŋ 30 taa, ye ɛyʋ nɔɔyʋ ɛpɔzɩ nabʋyʋ ɛsɔ nɔɔyʋ yaa ɛyʋ nɔɔyʋ nɛ pɩtɩkɛ ña ɛpɔzaa yɔ, pɩwɛɛ se pɛpɛɖɩ-ɩ mʋʋzɩŋ pɔʋ taa?» Wiyaʋ cosi-wɛ se: «Ɛɛɛ, pɩkɛ toovenim, ɛzɩ Medii mba nɛ Pɛrɩsɩ mba paɣtʋ pɔzʋʋ yɔ, ndʋ paapɩzɩɣ nɛ pahɩzɩ-tʋ yɔ.»+ 13 Pacaŋ nɛ peheyi wiyaʋ se: «Oo wiyaʋ, Danɩyɛɛlɩ weyi ɛkɛ Yuuda ñɩma mba pɛkɛzɩ-wɛ tɛtʋ yɔ+ pa-taa nɔɔyʋ yɔ, ɛ-paa fɛyɩnɩ-ŋ, nɛ ɛ-paa fɛyɩnɩ ɖɔɖɔ paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ ŋñɩɣ niye yɔ, ɛlɛ ɛtɩmɩɣ tam nabudozo evemiye taa.»+ 14 Wiyaʋ tɩɩnɩ tɔm ndʋ lɛ, pɩha-ɩ nɩɣzɛ siŋŋ, nɛ ɛmaɣzɩɣ se ɛna nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ ɛpɩzɩɣ ɛtɩŋna nɛ ɛya Danɩyɛɛlɩ ñʋʋ yɔ; ɛlakaɣ mbʋ payɩ ɛpɩzɩɣ yɔ se ɛya ɛ-ñʋʋ nɛ pɩkɔɔ nɛ pɩtalɩ wɩsɩ ɖʋʋ. 15 Pɩtɛmna se abalaa mba poku ɖama nɛ powolo wiyaʋ cɔlɔ nɛ peheyi-i se: «Oo wiyaʋ, tɩlɩ se Medii mba nɛ Pɛrɩsɩ mba paɣtʋ lɛ se, paɣtʋ ndʋ payɩ wiyaʋ ɖʋʋ yɔ, paapɩzɩɣ nɛ pɛlɛɣzɩ-tʋ.»+

16 Ðɩnɛ ɛlɛ, wiyaʋ ɖʋ paɣtʋ nɛ powoni Danɩyɛɛlɩ nɛ pɛpɛɖɩ-ɩ mʋʋzɩŋ pɔʋ taa.+ Wiyaʋ heyi Danɩyɛɛlɩ se: «Ñɛ-Ɛsɔ weyi ŋsɛɣ-ɩ tam yɔ, ɛkaɣ yabʋ ña-ñʋʋ.» 17 Nɛ powoni kaaʋ nakʋyʋ nɛ posuli pɔʋ ŋgʋ kɩ-nɔɔ, nɛ wiyaʋ ñɩɣ kɩ-yɔɔ e-niye ñɩɣʋ kokooye nɛ ɛ-ɛyaa mba pa-hɩla sɛwa yɔ, pe-niye ñɩɣʋ kokooye, se pɩsa nɛ pataalɛɣzɩ natʋyʋ lɩmaɣza wena pakpaɣ Danɩyɛɛlɩ yɔɔ yɔ a-yɔɔ.

18 Pʋwayɩ lɛ, wiyaʋ wolo ɛ-ɖɩɣa taa. Ɛhɔkɩ nɔɔ ɖoo ana nɛ ekizi paa aleɣya wena,* nɛ ɛtɩpɩzɩ nɛ eɖoo. 19 Pɩtɩɩpaɣzɩ ñandʋʋ lɛ, wiyaʋ kʋyɩ lɛɛ lɛɛ nɛ ewolo mʋʋzɩŋ pɔʋ cɔlɔ. 20 Ɛñɔtɩnɩ pɔʋ lɛ, ɛyaa Danɩyɛɛlɩ nɛ ɛsɩtɛɣlɩm. Wiyaʋ pɔzɩ Danɩyɛɛlɩ se: «Oo Danɩyɛɛlɩ, Ɛsɔ ɛsadʋ lɩmɖʋyʋ, ñɛ-Ɛsɔ weyi ŋsɛɣ-ɩ tam yɔ, ɛpɩzaa nɛ ɛya ña-ñʋʋ nɛ ɛlɩzɩ-ŋ mʋʋzɩŋ cɩkpaŋ tɛɛ?» 21 Kpaagbaa mbʋ lɛ, Danɩyɛɛlɩ cosi wiyaʋ se: «Oo wiyaʋ, caɣ wezuu tam. 22 Mɛ-Ɛsɔ tiyi e-tiyiyu nɛ ɛɖɩɣ mʋʋzɩŋ nɔsɩ,+ nɛ ɩtɩlabɩ-m kɩdɛkɛdɩm nabʋyʋ,+ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛtɩna kɩwɛɛkɩtʋ natʋyʋ mɔ-yɔɔ; nɛ mantɩlabɩ-ŋ kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ ɖɔɖɔ, Oo wiyaʋ.»

23 Wiyaʋ taa kaaɖɛlɛsɩ labʋ leleŋ, nɛ ɛɖʋ paɣtʋ se palɩzɩ Danɩyɛɛlɩ pɔʋ taa. Palɩzɩ Danɩyɛɛlɩ pɔʋ taa lɛ, nabʋyʋ tɩlabɩ-ɩ paa ññɩɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛɛta ɛ-Ɛsɔ liu.+

24 Pʋwayɩ lɛ, wiyaʋ ɖʋ paɣtʋ nɛ powoni abalaa mba paakʋ Danɩyɛɛlɩ tɔm* yɔ, nɛ pɛpɛɖɩ-wɛ mʋʋzɩŋ pɔʋ taa, pa nɛ pe-piya nɛ pa-halaa. Patɩtalɩ pɔʋ tɩnaɣ yɔɔ pʋcɔ nɛ mʋʋzɩŋ tem-wɛ nɛ ɩsalɩ pɔ-mɔɔ tɩŋa.+

25 Peeɖe Wiyaʋ Dariyusi ma tɔm tʋnɛ samasɩ kpeekpe, ajɛɛ kpeekpe nɛ kʋnʋmɩŋ ndɩ ndɩ taa ñɩma kpeekpe mba pɛwɛ tɛtʋ kpeekpe yɔɔ yɔ se:+ «Mɩ-laŋhɛzɩyɛ ɛɖɔɔ! 26 Manɖʋʋ paɣtʋ se tɛtʋ ndʋ payɩ tɩwɛ men-kewiyaɣ taa yɔ tɩ-taa, pɩwɛɛ se sɔɔndʋ ɛkpa ɛyaa nɛ peseli Danɩyɛɛlɩ tɛ Ɛsɔ ɛsɩndaa.+ Mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛnʋ kɛnɩ Ɛsɔ ɛsadʋ nɛ ɛwɛ tam. Paakaɣ ɖɩzʋʋ e-kewiyaɣ wiɖiyi, nɛ e-kewiyitu tɔɔʋ wɛɣ tam.+ 27 Eholuu ɛyaa,+ ɛyakɩ ɛyaa ñʋʋ, nɛ ɛlakɩ yʋsasɩ nɛ piti lakasɩ ɛsɔdaa nɛ tɛtʋ yɔɔ,+ mbʋ pʋyɔɔ yɔ eholi Danɩyɛɛlɩ nɛ ɛlɩzɩ mʋʋzɩŋ cɩkpaŋ tɛɛ.»

28 Nɛ piɖeni Danɩyɛɛlɩ ɛnʋ Dariyusi kewiyaɣ taa+ nɛ Pɛrɩsɩ tʋ Siiruusi kewiyaɣ taa.+

7 Babilɔɔnɩ wiyaʋ Bɛlɩsazaarɩ+ pɩnaɣ kajalaɣ ñɩŋga taa, Danɩyɛɛlɩ ɖozi ɖoziye naɖɩyɛ nɛ ɛna natʋ natʋyʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛhɩnɩ ɛ-kaɖʋ yɔɔ yɔ.+ Pʋwayɩ lɛ ɛma mbʋ eɖozaa yɔ pɩ-tɔm;+ ɛma tɔm tɩŋa tete. 2 Danɩyɛɛlɩ yɔɔdaa se:

«Mɛwɛɛ nɛ mɔncɔŋnɩ ma-natʋ taa ɖoo taa lɛ, mana se ɛsɔdaa helim 4 wɛɛ nɛ pisekiɣ teŋgu sɔsɔʋ.+ 3 Nɛ kpɩna sɔsɔna 4+ lɩɩnɩ teŋgu taa, paa nɖɩ lɛ ɖɩɩwɛ ndɩ nɛ lɛɛna.

4 «Kajalaɣ ñɩnɖɛ kaawɛ ɛzɩ mʋʋzʋʋ yɔ,+ nɛ ɖɩɩwɛnɩ keŋ ɛzɩ kpeluu* yɔ.+ Maawɛ cɔnʋʋ yɔɔ, nɛ pɩkɛdaa lɛ pɛsɛtɩ ɖi-keŋ, nɛ pakʋsɩ-ɖɩ tataa nɛ pasɩnzɩ-ɖɩ ɖɩ-nɩŋgbanzɩ 2 yɔɔ ɛzɩ ɛyʋ yɔ, nɛ paha-ɖɩ ɛyʋ laŋɩyɛ.

5 «Nɛ mana kpɩnɛ lɛɛɖɛ, 2 ñɩnɖɛ, ɖɩwɛ ɛzɩ kpemtɔɔyaɣ yɔ.+ Ðɩsɩŋ hɔɔlʋʋ kʋɖʋmʋʋ yɔɔ, nɛ ɖɩɩtʋ sinasɩ 3 nɛ ɖɩ-nɔɔ, ɖi-kela hɛkʋ taa; nɛ peheyi-ɖɩ se: “Kʋyɩ, tɔɔ nandʋ sakɩyɛ.”+

6 «Pʋwayɩ lɛ, mɛwɛɛ cɔnʋʋ yɔɔ, nɛ mana kpɩnɛ lɛɛɖɛ, ɖɩwɛ ɛzɩ kpou yɔ,+ ɛlɛ ɖɩɩwɛnɩ keŋ 4 ɖi-siɣye taa ɛzɩ sumaɣ keŋ yɔ. Nɛ kpɩnɛ nɖɩ ɖɩɩwɛnɩ ñʋŋ 4,+ nɛ paha-ɖɩ ɖoŋ se ɖɩtɔɔ kewiyitu.

7 «Pʋwayɩ lɛ, mɛwɛɛ cɔnʋʋ yɔɔ ɖoo taa natʋ taa, nɛ mana kpɩnɛ 4 ñɩnɖɛ; ŋna-ɖɩ yɔ ŋseliɣ, ɖɩcaɣ sɔɔndʋ nɛ ɖɩwɛ ɖoŋ pɩfɛyɩ yɔɔdʋʋ, nɛ ɖɩɩwɛnɩ ñɩɣtʋ kela sɔsɔna. Ðɩtɔkɩ nɛ ɖɩpʋʋtʋʋ, nɛ ɖɩmɩtɩɣ mbʋ pɩkazɩɣ yɔ nɛ ɖɩ-nɩŋgbanzɩ.+ Ðɩɩwɛ ndɩ nɛ kpɩna lɛɛna wena alɛyɩ-ɖɩ lɩʋ yɔ a-tɩŋa, nɛ ɖɩɩwɛnɩ hɩŋ hiu. 8 Mɛwɛɛ nɛ mɔncɔŋnɩ hɩŋ ɛnɩ lɛ, mana hɩlʋʋ lɛɛkʋ, kɩwɛ ññɩɩ,+ kɩlɩ ɩ-hɛkʋ taa, nɛ pɛkpɛzɩ kajalaɣ hɩŋ 3 kɩ-ɛsɩndaa. Nɛ ɩna! Ɛsa kaawɛ hɩlʋʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ, aawɛ ɛzɩ ɛyʋ ɛsa yɔ, nɛ kɩɩwɛnɩ nɔɔ nakɛyɛ nɛ kɔyɔɔdʋʋnɩ tɩ kpazʋʋ.*+

9 «Maawɛ cɔnʋʋ yɔɔ nɛ pɩkɔɔ nɛ pɩtalɩ alɩwaatʋ ndʋ pasɩ kewiyaɣ kpelisi yɔ, nɛ Kɩyakɩŋ Akpadɩyʋ+ caɣ.+ Wondu ndʋ esuwa yɔ tɩɩhʋlʋmɩ ɛzɩ ɖɔmbɛɛ yɔ,+ nɛ ɛ-ñʋʋ taa ñɔsɩ kaawɛ ɛzɩ heŋ hʋndʋ ndʋ tɩwɛ kele kele yɔ. E-kewiyaɣ kpelaɣ kaakɛ miŋ nzʋlʋma; nɛ kɔ-pɔbɔla kaakɛ miŋ weyi iɖiɣni mʋʋ yɔ.+ 10 Miŋ lemeɣa nakɛyɛ lɩɣaɣnɩ ɛ-ɛsɩndaa nɛ kekpeŋ.+ Kudokiŋ kudokiŋ wɛɛ nɛ paɖʋʋ-ɩ lɩm, nɛ kudokiŋ hiu tam kudokiŋ hiu sɩŋ ɛ-ɛsɩndaa.+ Tɔm Hʋyʋ*+ caɣ, nɛ pokuli takayɩsɩ.

11 «Maawɛ cɔnʋʋ yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ manɩɣaɣ tɩ kpazʋʋ* tɔm ndʋ hɩlʋʋ ŋgʋ kɩyɔɔdaɣ yɔ tɩ-taŋ;+ maawɛ cɔnʋʋ yɔɔ nɛ pɩkɔɔ nɛ pɩtalɩ alɩwaatʋ ndʋ pakʋ kpɩnɛ nɖɩ yɔ, nɛ paɖɩzɩ ɖi-tomnaɣ nɛ pɛcɛlɩ-ɖɩ se pañaɣzɩ-ɖɩ miŋ. 12 Ɛlɛ kpɩna lɛɛna lɛ,+ pamʋ a-kewiyitu, nɛ pɔsɔzɩ a-wezuu ɖaɣlɩkɩŋ yɔɔ alɩwaatʋ natʋyʋ nɛ wɛɛ naayɛ.

13 «Maawɛ cɔnʋʋ yɔɔ ɖoo taa natʋ taa, nɛ mana nɔɔyʋ ɛzɩ ɛyʋ pɩyalʋ+ yɔ, ɛkɔŋaɣ, ɛ nɛ ɛsɔdaa mɩndʋ; nɛ paha-ɩ waɖɛ se ɛsʋʋ Kɩyakɩŋ Akpadɩyʋ cɔlɔ,+ nɛ powoni-i ɛlɛ ɛsɩndaa kpam. 14 Nɛ paha-ɩ kewiyitu tɔɔʋ,+ hɩɖɛ ɖʋʋ+ nɛ kewiyaɣ nakɛyɛ se pɩsa nɛ samasɩ, ajɛɛ nɛ kʋnʋmɩŋ ndɩ ndɩ taa ñɩma, pe-kpeekpe paɖʋ-ɩ lɩm.+ E-kewiyitu tɔɔʋ kɛ tamtam kewiyitu tɔɔʋ ndʋ tɩɩkaɣ tɛm yɔ, nɛ paakaɣ ɖɩzʋʋ e-kewiyaɣ.+

15 «Piyele nɛ ma Danɩyɛɛlɩ lɛ, maawɛ nɩɣzɛ taa siŋŋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ natʋ ndʋ manawa yɔ tɩkpa-m sɔɔndʋ.+ 16 Mɔñɔtɩnɩ mba paasɩŋ peeɖe yɔ pa-taa nɔɔyʋ nɛ mɔnpɔzɩ-ɩ se ɛlɩzɩ-m pʋ-tɔbʋʋ keekee. Nɛ ecosi-m nɛ ɛlɩzɩ-m pɩtɩŋa mbʋ yɔ pʋ-tɔbʋʋ.

17 «“Kpɩna sɔsɔna ana a-naanza,+ akɛ awiya naanza wena akaɣ lɩnʋʋ tɛtʋ yɔɔ yɔ.+ 18 Ɛlɛ Kɩlɩm tɛ kiɖeɖema+ kaɣ mʋʋ kewiyaɣ,+ nɛ kakaɣ kɛʋ pa-ñɩŋga+ tam, ɛɛɛ, tam tam.”

19 «Nɛ maasɔɔlaa se mantɩlɩ kpɩnɛ 4 ñɩnɖɛ, nɖɩ ɖɩɩwɛ ndɩ nɛ lɛɛna tɩŋa yɔ ɖɩ-yɔɔ tɔm nɛ pɩkɩlɩ; ɖɩɩcaɣ sɔɔndʋ pɩdɩɩfɛyɩ, ɖɩɩwɛnɩ ñɩɣtʋ kela nɛ ñɩɣyʋʋ kɩsɛɛmʋʋ cɩkpaŋ; ɖɩtɔkaɣ nɛ ɖɩpʋʋtʋʋ, nɛ ɖɩmɩtɩɣ mbʋ pɩkazɩɣ yɔ nɛ ɖɩ-nɩŋgbanzɩ;+ 20 nɛ maasɔɔlaa ɖɔɖɔ se mantɩlɩ ɖɩ-ñʋʋ taa hɩŋ 10,+ nɛ hɩlʋʋ lɛɛkʋ ŋgʋ kɩñɔwa nɛ hɩŋ 3 tɔlɩ kɩ-ɛsɩndaa,+ hɩlʋʋ ŋgʋ kɩɩwɛnɩ ɛsa nɛ nɔɔ ŋga kɔyɔɔdʋʋnɩ tɩ kpazʋʋ* nɛ kɩpaɣlaa nɛ kɩkɩlɩ lɛɛŋ yɔ, ɩ-yɔɔ tɔm nɛ pɩkɩlɩ.

21 «Maawɛ cɔnʋʋ yɔɔ mbʋ, alɩwaatʋ ndʋ hɩlʋʋ ŋgʋ kɩwɛɛ nɛ kiyouni kiɖeɖema yɔ, nɛ kiwizaɣ-wɛ,+ 22 pɩkɔɔ nɛ pɩsɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ Kɩyakɩŋ Akpadɩyʋ+ kɔma nɛ pahʋʋ tɔm nɛ peɖezi Kɩlɩm tɛ kiɖeɖema+ tɔm yɔ, nɛ alɩwaatʋ ndʋ paaɖʋwa se kiɖeɖema ɩmʋ kewiyaɣ yɔ tɩtalɩ.+

23 «Tɔm tʋnɛ ɛyɔɔdaa: “Piyele nɛ kpɩnɛ 4 ñɩnɖɛ yɔ, pɩwɩlɩɣ se kewiyaɣ 4 ñɩŋga nakɛyɛ kaɣ wɛʋ tɛtʋ yɔɔ. Kakaɣ wɛʋ ndɩ nɛ kewiyisi lɛɛsɩ tɩŋa, nɛ kakaɣ tɔɔʋ tɛtʋ kpeekpe nɛ kakaɣ-tʋ mɩtʋʋ nɛ kapʋʋtɩ-tʋ.+ 24 Piyele nɛ hɩŋ 10 ɛnɩ yɔ, pɩwɩlɩɣ se awiya 10 kaɣ lɩnʋʋ kewiyaɣ ŋga ka-taa; nɛ awiya ana a-wayɩ lɛ, kʋɖʋm nɔɔyʋ ɖɔɖɔ kaɣ lɩʋ, nɛ ɛkaɣ wɛʋ ndɩ nɛ kajalaɣ ñɩna, nɛ ɛkaɣ luzuu awiya naadozo.+ 25 Ɛkaɣ tɔm yɔɔdʋʋ nɛ ɛkaɖɩnɩ Kɩlɩm,+ nɛ ɛkaɣ kpɛŋɛsʋʋ Ɛsɔ Kɩlɩm tɛ kiɖeɖema kaahɛzaɣ. Ɛkaɣ ñɩnʋʋ se ɛlɛɣzɩ wɛɛ nɛ paɣtʋ, nɛ pakaɣ kiɖeɖema mba ɖʋzʋʋ e-nesi tɛɛ wɩyɛ, wɛɛ nɛ wɩyɛ hɔɔlʋʋ.*+ 26 Ɛlɛ Tɔm Hʋyʋ* caɣ, nɛ pamʋ wiyaʋ ɛnʋ e-kewiyitu tɔɔʋ, se pɩsa nɛ pɛtɛ ɛ-tɔm nɛ paɖɩzɩ-ɩ caɣ caɣ.+

27 «“Nɛ pɛcɛlɩ samaɣ ŋga kɛkɛ Kɩlɩm tɛ kiɖeɖema yɔ kewiyaɣ, kewiyitu tɔɔʋ nɛ tɛtʋ kpeekpe yɔɔ kewiyisi paɣlɩka.+ Pe-kewiyaɣ kɛ tamtam kewiyaɣ,+ nɛ paa kewiyitu ndʋ lɛ, tɩkaɣ-wɛ ɖʋʋ lɩm nɛ tɩñam-wɛ.”

28 «Tɔm tɩnaɣ lɛ. Piyele nɛ ma Danɩyɛɛlɩ lɛ, ma-lɩmaɣza kpa-m sɔɔndʋ siŋŋ, piyeba nɛ mahʋlʋmɩ fadʋdʋ;* ɛlɛ mɔnɖɔkɩ tɔm ndʋ ma-laŋɩyɛ taa.»

8 Wiyaʋ Bɛlɩsazaarɩ+ kewiyitu tɔɔʋ pɩnaɣ 3 ñɩŋga taa, ma Danɩyɛɛlɩ, mana natʋ natʋyʋ, ndʋ maanawa nɛ pɩɖɛɛ yɔ, tɩ-wayɩ.+ 2 Natʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, mana se maawɛ Suuzaŋ,*+ wiyaʋ ɖɩɣa* taa, ŋga kɛwɛ Elam+ egeetiye taa yɔ; mana tɩ-taa se maawɛ Ulaayɩ pɔɔ* nɔɔ. 3 Mankpazɩ mɛ-ɛsa lɛ, ɩna! Ɛyaʋ+ nakʋyʋ kaasɩŋ pɔɔ nɔɔ, kɩɩwɛnɩ hɩŋ 2.+ Hɩŋ ɛnɩ ɩ-naalɛ ɩɩɖaɣlaa, ɛlɛ lɛɛkʋ kaakɩlɩ lɛɛkʋ, nɛ ŋgʋ kɩkɩlaa yɔ, ŋgʋ kpanɩ wayɩ wayɩ.+ 4 Mana ɛyaʋ ŋgʋ, kɩyɔkaɣnɩ kɩ-hɩŋ wɩsɩ ɖɩɖʋyɛ taa kiŋ, hayo kiŋ nɛ hadɛ kiŋ, nɛ tɛtɛgbɩnɛ naɖɩyɛ taapɩzɩɣ se ɖɩkaɖɩnɩ-kʋ, nɛ nɔɔyʋ taapɩzɩɣ se eholi lalaa ki-nesi* tɛɛ.+ Kɩlakaɣ ɛzɩ kɩsɔɔlʋʋ yɔ nɛ kɩkpazɩɣ kɩ-tɩ.

5 Maawɛ cɔnʋʋ yɔɔ mbʋ lɛ, mana tuluu+ nakʋyʋ, kɩlɩnɩ wɩsɩ ɖɩɖʋyɛ taa nɛ kɩkɔŋ, kɩtɛzaɣ tɛtʋ kpeekpe ɛlɛ kiitukuuni tɛtʋ. Nɛ tuluu ŋgʋ, kɩɩwɛnɩ hɩlʋʋ nakʋyʋ kɩ-ɛsa hɛkʋ taa, nɛ pɩnaɣaɣ hɩlʋʋ ŋgʋ kaɣlaa.+ 6 Kɩkɔŋaɣnɩ ɛyaʋ ŋgʋ kɩwɛnɩ hɩŋ 2 yɔ kɩ-yɔɔ, ŋgʋ maana-kʋ kɩsɩŋ pɔɔ nɔɔ yɔ; kiseɣaɣni pana sɔsɔna nɛ kiwokini kɩ-yɔɔ.

7 Mana-kʋ kɩñɔtaɣnɩ ɛyaʋ ŋgʋ, nɛ kɩ-taa wɩɣaɣnɩ-kʋ siŋŋ. Kɩyɔkɩ ɛyaʋ ŋgʋ nɛ kɩpɛlɩ kɩ-hɩŋ ɛnɩ ɩ-naalɛ, nɛ ɛyaʋ ŋgʋ, kɩtaawɛɛnɩ ɖoŋ se kɩkaɖɩnɩ-kʋ. Kɩpɛɖɩ ɛyaʋ ŋgʋ tataa nɛ kɩmɩtɩ-kʋ, nɛ nɔɔyʋ taawɛɛ se eholi-kʋ ki-nesi* tɛɛ.

8 Ðɩnɛ ɛlɛ, tuluu ŋgʋ kɩkpazɩ kɩ-tɩ kadadayaɣ; ɛlɛ kɩñɩtaa nɛ kɩkpa ɖoŋ lɛ, hɩlʋʋ sɔsɔʋ ŋgʋ kɩpɛlɩ; nɛ hɩŋ 4 lɩɩ ki-lone taa, pɩnaɣaɣ-ɩ kaɣlaa, ɩɩha ɛsa nɛ ɛsɔdaa helim 4.+

9 Nɛ hɩlʋʋ nakʋyʋ lɩɩnɩ ɩ-taa nakʋyʋ taa, kɩɩwɛ ññɩɩ; nɛ kɩpaɣlɩ kpem nɛ hadɛ kiŋ, wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa kiŋ nɛ Keɖeɣa+ yɔɔ kiŋ. 10 Kɩpaɣlɩ siŋŋ nɛ kɩkpa nɛ kɩtalɩ ɛsɔdaa yoyaa, nɛ kɩla nɛ yoyaa taa nabɛyɛ nɛ tɩɩnzɩ nasɩyɩ tɔlɩ tɛtʋ yɔɔ, nɛ kɩmɩtɩ-wɛ. 11 Halɩ kɩkpazɩ kɩ-tɩ yoyaa Ñʋʋdʋ yɔɔ, nɛ pamʋ ɛ-cɔlɔ kɩlaʋ ŋgʋ palaɣ ɖoŋ ɖoŋ yɔ, nɛ potuzi kooka kiɖeɖeɣa ŋga ɛɛkam camɩyɛ yɔ nɛ pɛpɛɖɩ.+ 12 Paɣtʋ yɔɔ maʋ yɔɔ lɛ, paɖʋzɩ yoyaa ki-nesi tɛɛ, pɩkpɛndɩnɩ kɩlaʋ ŋgʋ palaɣ ɖoŋ ɖoŋ yɔ; nɛ kitiyele yaɣʋ toovenim nɛ tɛtʋ, nɛ kɩlakaɣ mbʋ kɩ-maɣmaɣ kɩsɔɔlaa yɔ nɛ piɖeɣni-kʋ.

13 Nɛ manɩɩ kiɖeɖeu nɔɔyʋ yɔɔdaɣ, nɛ kiɖeɖeu lɛlʋ pɔzɩ weyi ɛyɔɔdaɣ yɔ se: «Kɩlaʋ ŋgʋ palaɣ ɖoŋ ɖoŋ yɔ nɛ paɣtʋ yɔɔ maʋ mbʋ pɩkɔŋnɩ ɖɩzʋʋ yɔ pɩ-natʋ wɛɣ nɛ pɩsɩɩnɩ ɖooye,+ natʋ ndʋ tɩ-taa lone kiɖeɖeye nɛ yoyaa kɛ mbʋ pamɩtɩɣ yɔ?» 14 Ðɩnɛ ɛlɛ eheyi-m se: «Pɩkɔɔ nɛ pɩsɩɩnɩ ɖanasɩ nɛ tanamɩŋ 2 300; nɛ paa pɩɩlabɩ ɛzɩma yɔ pakaɣ pɩsɩnʋʋ lone kiɖeɖeye ɖɩ-wɛtʋ kɩbandʋ taa.»

15 Alɩwaatʋ ndʋ ma, Danɩyɛɛlɩ, manaɣaɣ natʋ ndʋ nɛ mañɩnɩɣ se manɩɩ tɩ-tɔbʋʋ lɛ, tuda lɛ, mana nɔɔyʋ sɩŋ mɛ-ɛsɩndaa, ɛɛwɛ ɛzɩ abalʋ yɔ. 16 Ðɩnɛ ɛlɛ, manɩɩ abalʋ nɔɔyʋ taŋ Ulaayɩ+ hɛkʋ taa, nɛ ɛma kubuka se: «Gabrɩyɛɛlɩ,+ lɩzɩ-ɩ mbʋ ɛnawa yɔ pɩ-taa.»+ 17 Peeɖe ɛñɔtɩnɩ ɖenɖe maasɩŋaa yɔ; ɛlɛ ɛtalaa lɛ, sɔɔndʋ kaakpa-m siŋŋ nɛ mɔntɔlɩ nɛ manpa mɛ-ɛsa nɛ tɛtʋ. Eheyi-m se: «Oo ɛyʋ pɩyalʋ, tɩlɩ se kɛdɛzaɣ alɩwaatʋ taa natʋ ndʋ tɩkaɣ labʋ.»+ 18 Ɛlɛ ɛyɔɔdaɣnaɣ-m lɛ, maapam mɛ-ɛsa nɛ tɛtʋ nɛ monɖoo ɖom cukaŋ ñɩmbʋ. Ðɩnɛ ɛlɛ etukuni-m nɛ ɛkʋsɩ-m nɛ ɛsɩnzɩ-m ɖenɖe maasɩŋaa yɔ.+ 19 Nɛ ɛyɔɔdɩ se: «Malakɩ se ŋtɩlɩ mbʋ pɩkaɣ labʋ pana tɛ kɛdɛzaɣ alɩwaatʋ taa yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩkaɣ labʋ kɛdɛzaɣ alɩwaatʋ ndʋ paɖʋwa yɔ tɩ-taa.+

20 «Ɛyaʋ ŋgʋ ŋnawa kɩwɛnɩ hɩŋ 2 yɔ, ŋgʋ kɛnɩnɩ Medii nɛ Pɛrɩsɩ awiya.+ 21 Tuluu ŋgʋ kɩwɛnɩ hʋndʋ kpem yɔ, ŋgʋ lɛ Grɛɛsɩ wiyaʋ;+ nɛ hɩlʋʋ sɔsɔʋ ŋgʋ kɩɩwɛ kɩ-ɛsa hɛkʋ taa yɔ, ŋgʋ lɛ kajalaɣ wiyaʋ.+ 22 Hɩlʋʋ ŋgʋ, kɩpɛlʋʋ nɛ hɩŋ 4 lɩɩ ki-lone taa yɔ,+ pɩwɩlɩɣ se kewiyisi 4 kaɣ lɩnʋʋ ɛ-ɛjaɖɛ taa, ɛlɛ sɩɩwɛɣ ɖoŋ ɛzɩ ɛnʋ yɔ.

23 «Nɛ hɩŋ ɛnɩ, i-kewiyitu tɔɔʋ alɩwaatʋ ɖɩdɛnɖɛ taa, alɩwaatʋ ndʋ kɩwɛɛkɩm laɖaa lakasɩ talɩɣ sɩ-kamaɣ yɔ, wiyaʋ weyi ɛcaɣ sɔɔndʋ nɛ ɛnɩɣ tɔm ndʋ tɩ-taa tɩtʋ camɩyɛ yɔ tɩ-tɔbʋʋ yɔ,* ɛkaɣ lɩʋ. 24 Ɛkaɣ kpaʋ ɖoŋ kpem, ɛlɛ pɩɩkɛɣ ɛ-maɣmaɣ e-ɖoŋ taa. Ɛkaɣ ɖɩzʋʋ kamaɣ fɛyɩ, nɛ pɩkaɣ-ɩ ɖenuu mbʋ payɩ ɛlakɩ yɔ pɩ-taa. Ɛkaɣ ɖɩzʋʋ ɖoŋ tɩnaa, ɛkaɣ ɖɩzʋʋ ɖɔɖɔ kiɖeɖema samaɣ.+ 25 Ɛkaɣ tɩŋnʋʋ ɛ-ajitu yɔɔ nɛ ɛcɛtɩ se pɩsa nɛ piɖeni-i; nɛ ɛkaɣ kpazʋʋ ɛ-tɩ ɛ-laŋɩyɛ taa; nɛ ɛkaɣ ɖɩzʋʋ sakɩyɛ pɛɛyɛ alɩwaatʋ taa.* Halɩ ɛkaɣ kaɖɩnʋʋ ñʋndɩnaa Ñʋʋdʋ, ɛlɛ pakaɣ-ɩ pɛlʋʋ, paa mbʋ yɔ pɩɩtɩŋɩɣnɩ ɛyʋ nesi yɔɔ.

26 «Ðanasɩ nɛ tanamɩŋ yɔɔ tɔm ndʋ pɔyɔɔdɩ natʋ taa yɔ, tɩkɛ toovenim; ɛlɛ pɩfɛyɩ se ŋkuli natʋ ndʋ tɩ-yɔɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ alɩwaatʋ ndʋ tɩkaɣ kɔm nɛ ɛsɩndaa kɩyakɩŋ sakɩyɛ wayɩ yɔ, tɩ-tɔm* tɩyɔɔdʋʋ.»+

27 Piyele nɛ ma Danɩyɛɛlɩ lɛ, pɩɩnɩ-m kpem nɛ mahɩnɩ kʋdɔŋ kɩyakɩŋ nɩɩyɩ.+ Pʋwayɩ lɛ, mankʋyɩ nɛ mala wiyaʋ tʋmɩyɛ;+ ɛlɛ mbʋ maanawa yɔ, pɩɩsɩbɩ mɔ-yɔɔ yem; nɛ nɔɔyʋ taapɩzɩɣ se ɛnɩɩ pɩ-taa.+

9 Asiyeruusi pɩyalʋ Dariyusi,+ weyi ɛɛkɛ Medii mba lʋlʋʋ taa tʋ nɔɔyʋ nɛ paasɩ-ɩ wiyaʋ Kalɩdee mba kewiyaɣ yɔɔ yɔ,+ ɛ-pɩnaɣ kajalaɣ ñɩŋga taa, 2 e-kewiyitu tɔɔʋ pɩnaɣ kajalaɣ ñɩŋga taa, ma Danɩyɛɛlɩ, mantɩŋnɩ takayɩsɩ* yɔɔ nɛ mana se Yeruzalɛm kaɣ kɛʋ njɛyɛ+ pɩnzɩ 70,+ ɛzɩ Yehowa kaaheyuu nayʋ Yereemii yɔ. 3 Peeɖe mɛnkɛzɩ mɛ-ɛsa nɛ Ɛsɔ toovenim tʋ Yehowa yɔɔ nɛ mantɩmnɩ-ɩ nɛ mentendi-i, mɔhɔkɩ nɔɔ,+ monsuu fɔlɔtɔ nɛ mamɩzɩ tɔlɩma mɔ-yɔɔ. 4 Mantɩmnɩ mɛ-Ɛsɔ Yehowa nɛ meheyi-i ɖa-kɩwɛɛkɩm nɛ mɔyɔɔdɩ se:

«Hayɩ Ɛsɔ toovenim tʋ Yehowa, ña weyi ŋkɛ Ɛsɔ sɔsɔ nɛ ŋcaɣ sɔɔndʋ yɔ, weyi ɛɖɔkʋʋ ɛ-ɛgbɛyɛ nɛ ɛwɩlɩɣ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ+ mba pɔsɔɔlɩ-ɩ nɛ pɔɖɔŋ ɛ-paɣtʋ yɔɔ yɔ,+ 5 ɖɩlabɩ kɩwɛɛkɩm nɛ mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ nɛ lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ nɛ ɖɩkaɖɩnɩ-ŋ;+ nɛ ɖiyebi ña-paɣtʋ nɛ ñɔ-tɔm hʋʋ paɣtʋ. 6 Ðitiwelisini ña-lɩmɖʋyaa mba pɛkɛ nayaa yɔ,+ mba pɔyɔɔdɩnɩ ɖa-awiya, ɖa-awumbiya, ɖɔ-cɔzɔnaa, nɛ ɛjaɖɛ taa samaɣ kpeekpe ña-hɩɖɛ taa yɔ. 7 Hayɩ Yehowa, ñatɩnɩ siɣsiɣ wɛtʋ, ɛlɛ ɖa lɛ ɖatɩnɩ fɛyɛ, ɛzɩ pɩwɛʋ sɔnɔ yɔ, ɖa Yuuda abalaa, Yeruzalɛm mba, nɛ Izrayɛɛlɩ kpeekpe, mba pɛwɛ pɩ-cɔlɔ nɛ mba pɛwɛ poliŋ taa yɔ, ajɛɛ wena a-taa payɩ ŋmɩzɩ-wɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ palabɩ mbʋ pɩfɛyɩ siɣsiɣ ñɛ-ɛsɩndaa yɔ.+

8 «Hayɩ Yehowa, ɖatɩnɩ fɛyɛ; ɖa-awiya, ɖa-awumbiya nɛ ɖɔ-cɔzɔnaa tɩnɩ fɛyɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩyʋsɩnɩ-ŋ. 9 Ðɛ-Ɛsɔ Yehowa tɩnɩ pʋtɔdɩyɛ naʋ nɛ kpaɣʋ nɛ kpeɣu,+ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩkaɖɩnɩ-ɩ.+ 10 Ðɩtɩña ɖɛ-Ɛsɔ Yehowa nɔɔ taa tɔm, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩtɩɖɔ ɛ-paɣtʋ ndʋ ɛtɩŋnɩ ɛ-lɩmɖʋyaa mba pɛkɛ nayaa yɔ pɔ-yɔɔ nɛ ɛɖʋ-ɖʋ yɔ tɩ-yɔɔ.+ 11 Izrayɛɛlɩ kpeekpe manɩ ña-Paɣtʋ yɔɔ nɛ paha-ŋ siɣye, mbʋ pʋyɔɔ yɔ patɩña ñɔ-nɔɔ taa tɔm; piyeba nɛ ŋpɩyɩ ɖɔ-yɔɔ nɔɔ kɩdɛkɛdaɣ lɔʋ nɛ ɖuutu ndʋ tɩ-tɔm pama Ɛsɔ toovenim tʋ lɩmɖʋyʋ Moyizi Paɣtʋ taa yɔ,+ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩyʋsɩnɩ Ɛsɔ. 12 Tɔm ndʋ ɛyɔɔdɩ ɖɔ-yɔɔ nɛ ɖa-ñʋndɩnaa mba pɔtɔɔ kewiyitu ɖɔ-yɔɔ yɔ* pɔ-yɔɔ yɔ, ɛɖɔm tɩ-yɔɔ,+ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛkɔnɩ asɛyʋʋ sɔsɔʋ ɖɔ-yɔɔ; nabʋyʋ tɩlabɩtɩ tɛtʋ kpeekpe yɔɔ wiɖiyi ɛzɩ mbʋ pɩlabɩ Yeruzalɛm yɔ.+ 13 Ɛzɩ pamaʋ Moyizi Paɣtʋ taa yɔ, asɛyʋʋ kʋnɛ kɩ-tɩŋa kɩtalɩ-ɖʋ,+ ɛlɛ ɖititendi ɖɛ-Ɛsɔ Yehowa se ɛna ɖa-pʋtɔdɩyɛ,* mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩtɩha ɖa-kɩdɛkɛdɩm siɣye+ nɛ ɖɩtɩnɩɩ ño-toovenim* taa.

14 «Pʋyɔɔ Yehowa kaawɛ feŋuu yɔɔ nɛ ɛkɔnɩ ɖɔ-yɔɔ asɛyʋʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɛ-Ɛsɔ Yehowa wɛ siɣsiɣ tʋma wena payɩ ɛlaba yɔ a-taa; ɛlɛ ɖɩtɩña ɛ-nɔɔ taa tɔm.+

15 «Lɛɛlɛɛyɔ lɛ, hayɩ ɖɛ-Ɛsɔ Yehowa, ña weyi ŋtɩŋnɩ ñe-nesi ɖoŋ ñɩnzɩ yɔɔ nɛ ŋlɩzɩ ña-samaɣ Ejipiti ɛjaɖɛ taa+ nɛ ŋla nɛ ña-hɩɖɛ sɛɛ halɩ nɛ sɔnɔ yɔ,+ ɖɩlabɩ kɩwɛɛkɩm nɛ kañatʋ lakasɩ. 16 Hayɩ Yehowa, ɛzɩ ña-lakasɩ siɣsiɣ ñɩnzɩ tɩŋa pɔzʋʋ yɔ,+ ɖitendi-ŋ, yele nɛ ña-pana nɛ ñɔ-hɔpɩsɩyɛ ɖɛɛ ñɛ-tɛtʋ Yeruzalɛm yɔɔ, ña-pʋʋ kiɖeɖeu yɔɔ; mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖa-kɩwɛɛkɩm nɛ ɖɔ-cɔzɔnaa kɩdɛkɛdɩm yɔɔ lɛ, Yeruzalɛm nɛ ña-samaɣ pɩsɩ fɛyɛ pʋyʋ mba payɩ pɔcɔ-ɖʋ nɛ pata yɔ pɛ-ɛsɩndaa.+ 17 Nɛ lɛɛlɛɛyɔ lɛ, hayɩ ɖɛ-Ɛsɔ, welisi ña-lɩmɖʋyʋ adɩma nɛ tenduu mbʋ etendiɣ yɔ, nɛ ña-maɣmaɣ ñɔ-yɔɔ lɛ, yele nɛ ñɛ-ɛsɩndaa ñandɩ ño-kooka kiɖeɖeɣa+ ŋga kapɩsɩ njɛyɛ yɔ+ kɔ-yɔɔ, hayɩ Yehowa. 18 Kʋ nɩŋgbaŋʋʋ nɛ ŋnɩɩ, hayɩ mɛ-Ɛsɔ! Kuli ñɛ-ɛsa nɛ ŋna pʋtɔdɩyɛ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ɖɩwɛɛ yɔ nɛ ŋna tɛtʋ ndʋ paya-tʋ nɛ ña-hɩɖɛ yɔ; mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩtɩkɛ ɖa-lakasɩ siɣsiɣ ñɩnzɩ yɔɔ ɖitendiɣ-ŋ, ɛlɛ ña-pʋtɔdɩyɛ naʋ sɔsɔm yɔɔ ɖitendiɣ-ŋ.+ 19 Hayɩ Yehowa, welisi. Hayɩ Yehowa, kpeɣ-ɖʋ.+ Hayɩ Yehowa, kemsi nɛ ŋla nabʋyʋ! Hayɩ mɛ-Ɛsɔ, ña-maɣmaɣ ñɔ-yɔɔ lɛ, taacaɣ wayɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ paya ña-hɩɖɛ ñɛ-tɛtʋ nɛ ña-samaɣ yɔɔ.»+

20 Maawɛɛ nɛ mɔyɔɔdʋʋ nɛ mantɩmɩɣ nɛ meheyiɣ man-kɩwɛɛkɩm nɛ man-samaɣ Izrayɛɛlɩ kɩwɛɛkɩm nɛ mɔnpɔzʋʋ mɛ-Ɛsɔ Yehowa se ɛna ɛ-pʋʋ kiɖeɖeu pʋtɔdɩyɛ lɛ,+ 21 ɛɛɛ, maawɛɛ nɛ mɔyɔɔdʋʋ mbʋ adɩma taa lɛ, abalʋ Gabrɩyɛɛlɩ,+ weyi maana natʋ taa nɛ pɩɖɛɛ yɔ,+ ɛkɔɔ mɔn-cɔlɔ alɩwaatʋ ndʋ pɩɩnɩ-m pɩfɛyɩ yɔɔdʋʋ yɔ, pɩɩkɛ ɛzɩ ɖanaɣ kɩlaʋ laʋ alɩwaatʋ yɔɔ mbʋ yɔ. 22 Nɛ ɛsɩnɩ-m se manɩɩ mbʋ pɩkaɣ labʋ yɔ pɩ-taa, ɛyɔɔdaa se:

«Oo Danɩyɛɛlɩ, lɛɛlɛɛyɔ lɛ, mɔnkɔma se maha-ŋ lɔŋsɩnɖɛ nɛ tɔm taa nɩʋ lɛɣtʋ. 23 Ŋpaɣzɩ tenduu lɛ, tɔm natʋyʋ talɩ mɔn-cɔlɔ, nɛ mɔnkɔɔ se meheyi-ŋ tʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋkɛ weyi ɛmʋ ñɩm siŋŋ yɔ.*+ Pʋyɔɔ lɛ, welisi tɔm ndʋ nɛ ŋnɩɩ natʋ tɔbʋʋ.

24 «Paɖʋ ña-samaɣ nɛ ñɛ-tɛtʋ kiɖeɖetu+ kpɩtaŋ* 70, se pɩsa nɛ pala nɛ paɣtʋ yɔɔ maʋ sɩɩ tɩnaɣ, paɖɩzɩ kɩwɛɛkɩm,+ pekpeɣ kɩdɛkɛdɩm,+ pɔkɔnɩ siɣsiɣ wɛtʋ ndʋ tɩwɛ tam yɔ,+ pataaɖɩ natʋ nɛ natʋ tɔm* yɔɔ,+ nɛ pataa num Kiɖeɖema Taa Kiɖeɖeu.* 25 Pɩwɛɛ se ŋtɩlɩ nɛ ŋnɩɩ pɩ-taa se kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ paɣtʋ lɩɣ se pɔñɔɔzɩ Yeruzalɛm nɛ paɖaɣnɩ-kʋ maʋ yɔ,+ nɛ pɩkɔɔ nɛ pɩtalɩ Mesiya*+ weyi ɛkɛ Ðiyiyu yɔ,+ pɩkaɣ kɛʋ kpɩtaŋ 7, nɛ kpɩtaŋ 62 ɖɔɖɔ.+ Pakaɣ-kʋ ñɔɔzʋʋ nɛ paɖaɣnɩ-kʋ maʋ, kɩwɛɣnɩ samaɣ kadaɣ nɛ lɔɔʋ, ɛlɛ kʋñɔŋ alɩwaatʋ taa pakaɣ labʋ mbʋ.

26 «Nɛ kpɩtaŋ 62 wayɩ lɛ, pakaɣ kʋʋ* Mesiya,+ nɛ ɛɛkaɣ wɛnʋʋ nabʋyʋ.+

«Nɛ ɖiyiyu nɔɔyʋ, weyi eɖiɣni kɔm yɔ, ɛ-samaɣ kaɣ ɖɩzʋʋ tɛtʋ nɛ lone kiɖeɖeye.+ Nɛ lɩm wadʋʋ kaɣnɩ labʋ nɛ pɩsɩɩ tɩnaɣ. Nɛ you kaɣ wɛʋ nɛ pɩkɔɔ nɛ pɩtalɩ tɩnaɣ yɔɔ; paɖʋwa se ɖɩzʋʋ pɩtɛŋna.+

27 «Nɛ ɛyaa sakɩyɛ yɔɔ lɛ, ɛkaɣ ɖɔkʋʋ ɛgbɛyɛ kpɩtaʋ kʋɖʋmʋʋ; nɛ kpɩtaʋ tayɩɣ kɩmaŋ lɛ, ɛkaɣ labʋ nɛ kɩlaʋ nɛ haɖɛ sɩɩ tɩnaɣ.+

«Nɛ weyi ɛkɔŋnɩ ɖɩzʋʋ yɔ,+ ɛkaɣ wɛʋ wondu ndʋ tɩwɛ kiniŋ yɔ ti-keluu yɔɔ; nɛ pɩkɔɔ nɛ pɩtalɩ alɩwaatʋ ndʋ paɖɩzɩɣ yɔ lɛ, mbʋ paɖʋwa yɔ, pakaɣ-pʋ pɩyʋʋ ɖɔɖɔ weyi paɖɩzɩ-ɩ yɔ ɛ-yɔɔ.»

10 Pɛrɩsɩ wiyaʋ Siiruusi+ pɩnaɣ 3 ñɩŋga taa, pawɩlɩ Danɩyɛɛlɩ weyi payaɣaɣ-ɩ se Bɛlɩtɩsazaarɩ+ yɔ natʋ natʋyʋ; nɛ natʋ ndʋ, tɩ-taa tɔm kaakɛ toovenim, you sɔsɔʋ nakʋyʋ tɔm pɩɩkɛnaa. Nɛ ɛnɩ tɔm ndʋ tɩ-taa; palɩzɩ-ɩ mbʋ ɛnawa yɔ pʋ-tɔbʋʋ.

2 Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, ma Danɩyɛɛlɩ, maawɛ kʋñɔwiye taa+ kpɩtaŋ 3 nɛ ɩ-tɛɛ. 3 Mantaatɔɔ tɔɔnaɣ kɩbaŋa nakɛyɛ, nɛ nandʋ natʋyʋ yaa vɛɛ tɩkpa mɔ-nɔɔ taa, nɛ mantaataa num nabʋyʋ mɔ-yɔɔ kpɩtaŋ 3 nɛ ɩ-tɛɛ. 4 Fenaɣ kajalaɣ ñɩŋga tɛ kɩyakʋ 24 ñɩŋgʋ wiye, maawɛ pɔɔ sɔsɔɔ Tiigri*+ kidiiliŋ yɔɔ lɛ, 5 mankpazɩ mɛ-ɛsa nɛ mana abalʋ nɔɔyʋ, esu wondu ndʋ palabɩnɩ pɩsatʋ yɔ,*+ nɛ ɛ-tɩnaɣ taa nɛ Ufaazɩ sika tambaɖɛ. 6 E-tomnaɣ kaawɛ ɛzɩ krizooliitɩ+ yɔ, ɛ-ɛsɩndaa kaawɛ ɛzɩ tɛʋ ñɩlɩsʋʋ yɔ, ɛ-ɛsa kaawɛ ɛzɩ miŋ koolonzi* yɔ, e-nesi nɛ ɛ-nɩŋgbanzɩ kaawɛ ɛzɩ ñɩɣyʋʋ kɩsɛɛmʋʋ ŋgʋ polozi kɩ-yɔɔ yɔ,+ nɛ ɛ-yɔɔdaɣ tilaɣ ɛzɩ ɛyaa sakɩyɛ kɔkɔɖɛ yɔ. 7 Ma Danɩyɛɛlɩ, men-ɖeke mananɩ natʋ ndʋ; abalaa mba ma nɛ wɛ ɖɩɩwɛɛ yɔ, patɩna-tʋ.+ Paa mbʋ yɔ, sɔɔndʋ kpa-wɛ nɛ peseli kpem nɛ pese nɛ pɛmɛlɩ.

8 Nɛ pɩsaɣ men-ɖeke; nɛ mana natʋ sɔsɔtʋ ndʋ lɛ, mon-ɖoŋ tɛ nɛ mɛ-ɛsɩndaa hʋlʋmɩ fadʋdʋ, mantɩtasɩ wɛnʋʋ ɖoŋ nɩɩyɩ.+ 9 Ðɩnɛ ɛlɛ, manɩɩ ɛ-yɔɔdaɣ taŋ; ɛlɛ manɩ ɛyɔɔdaɣ lɛ, manpa mɛ-ɛsa nɛ tɛtʋ nɛ monɖoo ɖom cukaŋ ñɩmbʋ.+ 10 Ɛlɛ nesi nasɩyɩ tukuni-m,+ nɛ siciɣdi-m nɛ sɩkʋsɩ-m nɛ moluŋ me-nesi nɛ ma-nʋmbɔla yɔɔ. 11 Ðɩnɛ ɛlɛ, eheyi-m se:

«Oo Danɩyɛɛlɩ, ña ɛyʋ weyi ɛmʋ ñɩm siŋŋ yɔ,*+ welisi camɩyɛ tɔm ndʋ mancaɣ-ŋ heyuu yɔ. Lɛɛlɛɛyɔ lɛ, kʋyɩ nɛ ŋsɩŋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ petiyi-m ñɔ-cɔlɔ.»

Eheyi-m mbʋ lɛ, mankʋyɩ nɛ mansɩŋ, menɖiɣni seluu.

12 Nɛ eheyi-m se: «Oo Danɩyɛɛlɩ, sɔɔndʋ ɛtaakpa-ŋ.+ Panɩ ñɔ-tɔm kpaɣnɩ kajalaɣ kɩyakʋ ŋgʋ ki-wiye ŋɖʋ ña-taa se ŋnɩɣ tɔm taa nɛ ŋluzi ña-tɩ ñɛ-Ɛsɔ tɛɛ yɔ, nɛ ñɔ-tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ mɔnkɔma.+ 13 Ɛlɛ Pɛrɩsɩ kewiyaɣ awumbu+ kaɖɩnɩ-m kɩyakɩŋ 21. Ɛlɛ Mikayɛɛlɩ*+ weyi ɛkɛ awumbiya mba pakpaɖaa yɔ pa-taa nɔɔyʋ yɔ, ɛkɔɔ nɛ ɛsɩnɩ-m; nɛ mancaɣ peeɖe, Pɛrɩsɩ awiya cɔlɔ. 14 Mɔnkɔma se mala nɛ ŋnɩɩ mbʋ pɩkaɣ talʋʋ ña-samaɣ kɩyakɩŋ ɖɩdɛnɖɛ alɩwaatʋ taa+ yɔ pʋ-tɔbʋʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩkɛ natʋ ndʋ tɩkaɣ labʋ nɛ ɛsɩndaa yɔ.»+

15 Eheyi-m tɔm ndʋ lɛ, manpa mɛ-ɛsa nɛ tɛtʋ nɛ mantaapɩzɩɣ yɔɔdʋʋ. 16 Nɛ weyi ɛɛwɛ ɛzɩ ɛyʋ yɔ, etukuni mo-ndomee,+ nɛ monkuli mɔ-nɔɔ nɛ meheyi weyi ɛɛsɩŋ mɛ-ɛsɩndaa yɔ se: «Man-kɩbaɣlʋ, natʋ ndʋ tɩ-yɔɔ lɛ, mɛwɛɛ nɛ menseliɣ, nɛ mɛnfɛyɩnɩ ɖoŋ nɩɩyɩ.+ 17 Ye mbʋ, ɛzɩma man-kɩbaɣlʋ lɩmɖʋyʋ ma, manpɩzɩɣ nɛ mɔyɔɔdɩnɩ man-kɩbaɣlʋ?+ Mbʋ pʋyɔɔ yɔ lɛɛlɛɛyɔ mɛnfɛyɩnɩ ɖoŋ nɩɩyɩ nɛ fezuu nakʋyʋ tɩkazɩ man-taa.»+

18 Weyi ɛɛwɛ ɛzɩ ɛyʋ yɔ, ɛtasɩ-m tukunuu nɛ ɛkpazɩ-m ɖoŋ.+ 19 Nɛ eheyi-m se: «Oo ña ɛyʋ weyi ɛmʋ ñɩm siŋŋ yɔ,*+ sɔɔndʋ ɛtaakpa-ŋ.+ Wɛɛnɩ laŋhɛzɩyɛ.+ Wɛɛ ɖoŋ, ɛɛɛ, wɛɛ ɖoŋ.» Ɛyɔɔdaɣnɩ-m lɛ, mankpa ɖoŋ nɛ mɔyɔɔdɩ se: «Man-kɩbaɣlʋ, yɔɔdɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋkpazɩ-m ɖoŋ.»

20 Nɛ eheyi-m se: «Ŋsɩm mbʋ pʋyɔɔ mɔnkɔm ñɔ-cɔlɔ yɔ? Lɛɛlɛɛyɔ lɛ, manpɩsɩɣ nɛ moyooni Pɛrɩsɩ awumbu.+ Mɛnɖɛɣ lɛ, Grɛɛsɩ awumbu kaɣ kɔm. 21 Ɛlɛ mankaɣ-ŋ heyuu tɔm ndʋ pama toovenim takayɩsɩ taa yɔ. Nɔɔyʋ fɛyɩ nɛ ɛsɩɣnɩ-m siŋŋ tɔm ndʋ tɩ-taa nɛ pɩtasɩnɩ mɩ-awumbu+ Mikayɛɛlɩ.+

11 «Piyele nɛ ma yɔ, Medii tʋ Dariyusi+ pɩnaɣ kajalaɣ ñɩŋga taa, mankʋyaa nɛ mansɩŋ se mankpazɩ-ɩ ɖoŋ nɛ mankandɩyɩ ɛ-yɔɔ. 2 Tɔm ndʋ meheyiɣ-ŋ lɛɛlɛɛyɔ yɔ, tɩkɛ toovenim:

«Na! Awiya 3 lɛɛna kaɣ lɩʋ* Pɛrɩsɩ, nɛ 4 ñɩnʋ kaɣ kpeɣluu ñɩm sakɩyɛ nɛ pɩkɩlɩ lɛɛna tɩŋa. Nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛtɩŋɩɣnɩ ɛ-ñɩm mbʋ pɩ-yɔɔ nɛ ɛwɛɛ ɖoŋ lɛ, ɛkaɣ pɩtɩŋa kʋsʋʋ nɛ pɩkaɖɩnɩ Grɛɛsɩ kewiyaɣ.+

3 «Nɛ wiyaʋ ɖoŋ tʋ nɔɔyʋ kaɣ lɩʋ, nɛ ɛtɔɔ kewiyitu nɛ pɩtalɩ ɖooo poliŋ taa+ nɛ ɛla ɛzɩ ɛsɔɔlʋʋ yɔ. 4 Ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛlɩɣ yɔ, pakaɣ yɔkʋʋ e-kewiyaɣ nɛ patayɩ-kɛ ɛsɔdaa helim 4 yɔɔ kiŋ,+ ɛlɛ pɩɩkɛɣ ɛ-lʋlʋʋ taa mba patayɩɣ-kɛ, nɛ pɩɩkaɣ wɛʋ ɛzɩ ɖoŋ weyi ɛɛtɔɔnɩ kewiyitu yɔ; mbʋ pʋyɔɔ yɔ pakaɣ kpɛzʋʋ e-kewiyaɣ nɛ pɛcɛlɩ-kɛ lalaa, ɛlɛ pɩɩkɛɣnɩ mba.

5 «Nɛ hadɛ kiŋ wiyaʋ, pʋ-tɔbʋʋ se ɛ-awumbiya taa kʋɖʋm, kaɣ kpaʋ ɖoŋ; ɛlɛ nɔɔyʋ kaɣ-ɩ wabʋ nɛ ɛtɔɔ kewiyitu nɛ pɩtalɩ ɖooo poliŋ taa, nɛ e-kewiyitu tɔɔʋ ɖoŋ kaɣ kɩlʋʋ awumbu ɛnʋ e-kewiyitu tɔɔʋ ɖoŋ.

6 «Pɩnzɩ nasɩyɩ wayɩ lɛ, pakaɣ ɖʋʋ ɛgbɛyɛ, nɛ hadɛ kiŋ wiyaʋ pɛlɛ kaɣ kɔm hayo kiŋ wiyaʋ cɔlɔ se panɩɩnɩ ɖama. Ɛlɛ pɛlɛ ɛnʋ e-nesi kaɣ lesuu si-ɖoŋ; nɛ wiyaʋ maɣmaɣ kaɣ tɔlʋʋ, nɛ e-nesi ɖɔɖɔ kaɣ lesuu si-ɖoŋ; nɛ pakaɣ kpaʋ pɛlɛ ɛnʋ, mba pɔkɔnɩ-ɩ yɔ, weyi ɛlʋlɩ-ɩ yɔ nɛ weyi ɛlakaɣ nɛ ɛkpaɣ ɖoŋ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa yɔ nɛ pɛcɛlɩ lalaa. 7 Nɛ nɔɔyʋ kaɣ yɛzʋʋ pɛlɛ ɛnʋ e-lila yɔɔ nɛ ɛsɩŋ e-lone taa, nɛ ɛkaɣ kɔm sɔɔjanaa cɔlɔ nɛ ɛkɔɔ hayo kiŋ wiyaʋ tɛtʋ ɖoŋ ñɩndʋ wayɩ nɛ ɛkaɣ-wɛ yonuu nɛ ɛwabɩ-wɛ. 8 Ɛkaɣ kpaɣʋ ɖɔɖɔ pɛ-ɛsɔnaa, pa-ñɩɣtʋ sɩʋ kpelisi,* pe-liidiye wondu ndʋ tɩmʋ ñɩm yɔ, pe-sika wondu ndʋ tɩmʋ ñɩm yɔ nɛ yomaa nɛ ɛkɔnɩ Ejipiti. Ɛkaɣ posinuu hayo kiŋ wiyaʋ pɩnzɩ nasɩyɩ, 9 ɛlɛ kaɣ kɔm hadɛ kiŋ wiyaʋ kewiyaɣ wayɩ, ɛlɛ ɛkaɣ pɩsʋʋ ɛ-ɛjaɖɛ taa.

10 «Piyele nɛ ɛ-pɩyalaa yɔ, pakaɣ pa-tɩ ñɔɔzʋʋ se pala you nɛ pakaɣ kpeɣluu sɔɔjanaa samaɣ sɔsɔɔ. Paa pɩɩlabɩ ɛzɩma yɔ ɛkaɣ wobu nɛ ɛhazɩ ɛjaɖɛ kpeekpe taa ɛzɩ lɩm wadʋʋ yɔ. Ɛlɛ ɛkaɣ pɩsʋʋ, nɛ ɛkaɣ labʋ you nɛ piwolo nɛ pɩtalɩ ɛ-tɛtʋ ɖoŋ ñɩndʋ.

11 «Nɛ hadɛ kiŋ wiyaʋ taa kaɣ wɩʋ nɛ ɛlɩɩ se eyooni-i, pʋ-tɔbʋʋ se hayo kiŋ wiyaʋ; nɛ ɛkaɣ kpeɣluu samaɣ sɔsɔɔ nakɛyɛ, ɛlɛ pakaɣ samaɣ ŋga ɖʋzʋʋ ɛlɛ nesi taa. 12 Nɛ pakaɣ samaɣ ŋga kpaɣʋ nɛ pɛɖɛna. Ɛ-laŋɩyɛ kaɣ ɖɩ-tɩ kpazʋʋ, nɛ ɛkaɣ labʋ nɛ kudokiŋ hiŋ sakɩyɛ tɔlɩ; ɛlɛ ɛɛkaɣ labɩnʋʋ tʋmɩyɛ e-ɖoŋ sɔsɔŋ se pɩwazɩ ɛ-maɣmaɣ.

13 «Nɛ hayo kiŋ wiyaʋ kaɣ pɩsʋʋ nɛ ekpeɣli samaɣ ŋga kɔɖɔwa nɛ pɩkɩlɩ kajalaɣ ñɩŋga yɔ; nɛ alɩwaatʋ ɖɩdɛnɖɛ taa, pɩnzɩ nasɩyɩ wayɩ lɛ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛkaɣ kpɛndɩnʋʋ sɔɔjanaa sakɩyɛ nɛ wondu sakɩyɛ nɛ ɛkɔɔ. 14 Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, ɛyaa sakɩyɛ kaɣ kʋyʋʋ nɛ pakaɖɩnɩ hadɛ kiŋ wiyaʋ.

«Nɛ pakaɣ tuyuu mba pɛkɛ puuyaɣ tɩnaa ña-samaɣ taa yɔ* se pala nɛ natʋ natʋyʋ la; ɛlɛ paakaɣ pɩzʋʋ.*

15 «Nɛ hayo kiŋ wiyaʋ kaɣ kɔm nɛ esiɣ you wondu nɛ pɩcɔɔ tɛtʋ ɖoŋ ñɩndʋ natʋyʋ nɛ pɩta nɛ ɛmʋ-tʋ. Nɛ hadɛ kiŋ sɔɔjanaa* ɩɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ powolo you labʋ yɔɔ, nɛ ɛ-ɛyaa mba papalaa nɛ palɩzɩ yɔ paakaɣ pɩzʋʋ ɖɔɖɔ; nɛ paakaɣ wɛnʋʋ ɖoŋ nɩɩyɩ se powolo you labʋ yɔɔ. 16 Weyi ɛkɔŋ ɛ-wayɩ yɔ, ɛkaɣ labʋ ɛzɩ ɛsɔɔlʋʋ yɔ, nɛ nɔɔyʋ ɛɛkaɣ sɩŋʋʋ ɛ-ɛsɩndaa. Ɛkaɣ sɩŋʋʋ Keɖeɣa+ tɛtʋ taa, nɛ ɛkaɣ wɛnʋʋ ɖoŋ se ɛɖɩzɩ ɛyaa. 17 Ɛkaɣ ɖʋʋ ɛ-taa se ɛkɔŋnɩ e-kewiyaɣ ɖoŋ kpeekpe, nɛ ɛkaɣ kɔm se ɛ nɛ wiyaʋ ɛnʋ panɩɩnɩ ɖama; nɛ ɛkaɣ labʋ mbʋ ɛɖʋ ɛ-taa yɔ. Pakaɣ-ɩ haʋ waɖɛ se ɛɖɩzɩ halaa pɛlɛ. Nɛ pɛlɛ ɛnʋ ɛɛkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɛsɩŋ ɛ-ɛsɩndaa, nɛ ɛɛkaɣ tasʋʋ kɛʋ ɛ-pʋyʋ. 18 Ɛkaɣ kɛzʋʋ ɛ-ɛsa nɛ teŋgu nɔɔ tɛtʋ ndɩ ndɩ yɔɔ nɛ ɛkaɣ mʋʋ tɩ-taa sakɩyɛ. Nɛ ñʋʋdʋ nɔɔyʋ kaɣ labʋ nɛ fɛyɛ nɖɩ ɛɖʋwaɣ-ɩ yɔ ɖɩsɩɩ tɩnaɣ, se pɩsa nɛ ɛ-fɛyɛ ɛtaatasɩ wɛʋ. Ɛkaɣ-ɖɩ pɩsɩnʋʋ ɛlɛ yɔɔ. 19 Ðɩnɛ ɛlɛ, ɛkaɣ kɛzʋʋ ɛ-ɛsa nɛ ɛ-maɣmaɣ ɛ-ɛjaɖɛ taa tɛtʋ ɖoŋ ñɩndʋ yɔɔ, nɛ pɩkaɣ-ɩ tuuluu nɛ ɛtɔlɩ, nɛ paakaɣ-ɩ naʋ.

20 «Nɛ weyi ɛlakɩ nɛ lambuu mʋyʋ* cɔʋ kewiyaɣ kajʋka ñɩŋga taa yɔ, ɛkaɣ lɩʋ e-lone taa, ɛlɛ kɩyakɩŋ pazɩ wayɩ lɛ, pakaɣ-ɩ pɛlʋʋ, ɛlɛ pɩɩkɛɣnɩ pana taa yaa you taa.

21 «Nɛ weyi peniŋi-i yɔ, ɛkaɣ lɩʋ e-lone taa, nɛ paakaɣ-ɩ cɛlʋʋ kewiyaɣ ñamtʋ; nɛ ɛkaɣ kɔm pɛɛyɛ alɩwaatʋ* taa nɛ ɛmʋ kewiyaɣ nɛ nɔɔ leleŋ.* 22 Nɛ ɛ-yɔɔ lɛ, pakaɣ hazʋʋ sɔɔjanaa* mba pawadɩɣ yɔ nɛ pɛɖɛna, nɛ pakaɣ-wɛ tɔyɩtʋʋ, ɛzɩ pɔkɔŋʋʋ tɔyɩtʋʋ ɛgbɛyɛ+ Ðiyiyu+ yɔ. 23 Nɛ ɛgbɛyɛ nɖɩ paɖʋnɩ-ɩ yɔ ɖɩ-yɔɔ lɛ, ɛkaɣ tɩŋnʋʋ ɛjaɖɛ cikpeɖe naɖɩyɛ yɔɔ nɛ ɛcɛtɩ nɛ ɛkʋyɩ nɛ ɛpɩsɩ ɖoŋ tʋ. 24 Ɛkaɣ kɔm egeetiye hɔɔlɩŋ weyi ɩkɩlɩ ɖeu yɔ* ɩ-taa pɛɛyɛ alɩwaatʋ* taa nɛ ɛla mbʋ ɛ-caanaa nɛ paba caanaa tɩla yɔ. Ɛkaɣ-wɛ tayʋʋ mbʋ ɛlazaa yɔ, mbʋ ɛmʋ you taa yɔ nɛ ñɩm; nɛ ɛkaɣ labʋ tamasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ lona ɖoŋ ñɩna yɔɔ, ɛlɛ alɩwaatʋ natʋyʋ yem pɩsɩɣna.

25 «Nɛ ɛkaɣ kpeɣluu e-ɖoŋ nɛ ɛ-abalɩtʋ* nɛ sɔɔjanaa sakɩyɛ se ewolo hadɛ kiŋ wiyaʋ wayɩ, nɛ hadɛ kiŋ wiyaʋ kaɣ kpeɣluu sɔɔjanaa mba pɔɖɔwa pɩdɩɩfɛyɩ nɛ pɛwɛɛ ɖoŋ yɔ nɛ ɛñɔɔzɩnɩ ɛ-tɩ se ɛla you. Ɛlɛ ɛɛkaɣ pɩzʋʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pakaɣ kpɛyʋʋ ɛ-tɔm. 26 Nɛ mba pɔtɔkɩ ɛ-tɔɔnasɩ kɩbanzɩ yɔ, mba kaɣnɩ labʋ nɛ ɛtɔlɩ.

«Piyele nɛ ɛ-sɔɔjanaa yɔ, pakaɣ-wɛ hazʋʋ nɛ pɛɖɛna,* nɛ pakaɣ kʋʋ sakɩyɛ.

27 «Piyele nɛ awiya 2 ana yɔ, a-laŋa kaɣ kpilinuu mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ pɩ-labʋ yɔɔ, nɛ akaɣ caɣʋ taabɩlɩ kʋɖʋmʋʋ yɔɔ nɛ acɛtɩɣ ɖama. Ɛlɛ nabʋyʋ ɛɛkaɣ ɖɔm camɩyɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ tɛmtʋ kaɣ kɔm alɩwaatʋ ndʋ paɖʋwa yɔ tɩ-yɔɔ na.+

28 «Nɛ ɛkaɣ pɩsʋʋ ɛ-ɛjaɖɛ taa nɛ wondu sakɩyɛ, nɛ ɛkaɣ ɖʋʋ ɛ-taa se eyouni ɛgbɛyɛ kiɖeɖeye. Ɛkaɣ labʋ mbʋ ɛɖʋ ɛ-taa yɔ nɛ ɛpɩsɩ ɛ-ɛjaɖɛ taa.

29 «Alɩwaatʋ ndʋ paɖʋwa yɔ tɩ-yɔɔ lɛ, ɛkaɣ pɩsʋʋ nɛ ɛkɔɔ hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ wayɩ. Ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ lɛ, pɩɩkaɣ wɛʋ ɛzɩ ɖooo lɛ yɔ, 30 mbʋ pʋyɔɔ yɔ Kitim+ mɛlɛnaa kaɣ kɔm ɛ-wayɩ, nɛ pakaɣ-ɩ luzuu.

«Ɛkaɣ pɩsʋʋ nɛ ɛpɩyɩ ɛ-pana* ɛgbɛyɛ kiɖeɖeye+ yɔɔ nɛ ɛla mbʋ ɛɖʋ ɛ-taa yɔ; nɛ ɛkaɣ pɩsʋʋ nɛ ɛkɛzɩ ɛ-lɩmaɣza nɛ mba palɩɣ ɛgbɛyɛ kiɖeɖeye taa yɔ pɔ-yɔɔ. 31 Nɛ sɔɔjanaa* mba palɩnɩ ɛ-cɔlɔ yɔ, pakaɣ kʋyʋʋ nɛ pasɩŋ; nɛ pakaɣ pisuu kooka kiɖeɖeɣa,+ tɛtʋ ɖoŋ ñɩndʋ, nɛ palɩzɩ kɩlaʋ ŋgʋ palaɣ ɖoŋ ɖoŋ yɔ.+

«Nɛ pakaɣ sɩʋ kʋzɔɔtʋ wonuu ŋgʋ kɩyɔkʋʋ pɩtɩŋa payɩ yɔ.+

32 «Nɛ mba palakɩ ɛgbɛyɛ kañatʋ lakasɩ yɔ, ɛkaɣ tɩŋnʋʋ nɔɔ leleŋ* yɔɔ nɛ ɛsʋzɩ-wɛ tisuu yebu taa. Ɛlɛ ɛyaa mba pasɩm pɛ-Ɛsɔ yɔ, pakaɣ wabʋ nɛ pala mbʋ paɖʋ pa-taa yɔ. 33 Nɛ mba pɛwɛnɩ lɛɣtʋ+ samaɣ taa yɔ, pakaɣ labʋ nɛ ɛyaa sakɩyɛ wɛɛnɩ tɔm taa nɩʋ lɛɣtʋ. Laɣɖɛ, miŋ nzʋlʋmɩyɛ, yomiye nɛ lazʋʋ kaɣ yebu nɛ pituuli-wɛ kɩyakɩŋ nɩɩyɩ. 34 Ɛlɛ pituuluu-wɛ lɛ, pakaɣ-wɛ sɩnʋʋ pazɩ; nɛ ɛyaa sakɩyɛ kaɣ tɩŋnʋʋ nɔɔ leleŋ* yɔɔ nɛ pɔsɔzɩ pɔ-yɔɔ. 35 Nɛ pakaɣ labʋ nɛ pituuli mba pɛwɛnɩ lɛɣtʋ yɔ pa-taa nabɛyɛ, se pɩsa nɛ pɔ-yɔɔ lɛ, pala ñɔɔzʋʋ tʋmɩyɛ, kelisuu tʋmɩyɛ nɛ hʋlʋnzʋʋ tʋmɩyɛ+ nɛ pɩkɔɔ nɛ pɩtalɩ tɛmtʋ alɩwaatʋ taa; mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩkaɣ labʋ mbʋ alɩwaatʋ ndʋ paɖʋwa yɔ tɩ-yɔɔ na.

36 «Wiyaʋ kaɣ labʋ mbʋ ɛsɔɔlaa yɔ, nɛ ɛkaɣ ɛ-tɩ kpazʋʋ nɛ ɛpɩsɩ ɛ-tɩ sɔsɔ paa ɛsɔ weyi lɛ ɛ-ñʋʋ yɔɔ; nɛ ɛkaɣ yɔɔdʋʋ piti tɔm ɛsɔnaa taa Ɛsɔ+ yɔɔ. Nɛ pɩkaɣ-ɩ ɖenuu nɛ pɩkɔɔ nɛ pɩtalɩ alɩwaatʋ ndʋ pana sɩ tɩnaɣ yɔ; mbʋ pʋyɔɔ yɔ mbʋ paɖʋwa yɔ, pɩwɛɛ se pɩla. 37 Ɛ-paa ɛɛkaɣ wɛnʋʋ ɛ-caanaa tɛ Ɛsɔ; nɛ ɛ-paa ɛɛkaɣ wɛnʋʋ ɖɔɖɔ mbʋ halaa liu wɛɛ yɔ yaa ɛsɔ nɔɔyʋ, ɛlɛ ɛkaɣ ɛ-tɩ kpazʋʋ paa weyi lɛ ɛ-yɔɔ. 38 Ɛlɛ* lona ɖoŋ ñɩna tɛ ɛsɔ ɛkaɣ ɖʋʋ hɩɖɛ; ɛkaɣ tɩŋnʋʋ sika, liidiye, ñɩɣlɩm pɛɛ nɛ wondu ndʋ tɩmʋ ñɩm yɔ tɩ-yɔɔ nɛ ɛɖʋ hɩɖɛ ɛsɔ weyi ɛ-caanaa taatɩlɩ yɔ. 39 Ɛkaɣ labʋ mbʋ ɛɖʋ ɛ-taa yɔ nɛ ɛkaɖɩnɩ lona ɖoŋ ñɩna wena akpaɖɩ ɖoŋ yɔ, ɛ nɛ agbaaɣdaa ɛsɔ nɔɔyʋ.* Mba patɩnɩɣ ɛ-yɔɔ yɔ,* ɛkaɣ-wɛ ɖʋʋ hɩɖɛ siŋŋ, nɛ ɛkaɣ labʋ nɛ pɔtɔɔ kewiyitu ɛyaa sakɩyɛ yɔɔ; nɛ ɛkaɣ tayʋʋ tɛtʋ mba payɩ pɛhɛyɩɣ yɔ.

40 «Kɛdɛzaɣ alɩwaatʋ taa, hadɛ kiŋ wiyaʋ kaɣ-ɩ yonuu,* nɛ hayo kiŋ wiyaʋ kaɣ kpɛndɩnʋʋ kɛɛkɛɛnaa, kpaŋnaŋ yɔɔ caɣyaa nɛ mɛlɛnaa sakɩyɛ nɛ ɛkɔɔ ɛ-wayɩ ɛzɩ helim sɔsɔm yɔ; nɛ ɛkaɣ sʋʋ ajɛɛ taa nɛ ɛhazɩ pɩtɩŋa ɛzɩ lɩm wadʋʋ yɔ. 41 Ɛkaɣ sʋʋ ɖɔɖɔ Keɖeɣa+ ɛjaɖɛ taa, nɛ ajɛɛ sakɩyɛ kaɣ tɔlʋʋ. Ɛlɛ ajɛɛ wena akaɣ lɩʋ e-nesi tɛɛ yɔ ana yɔ: Edom, Mowaabʋ nɛ Amooni mba hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ. 42 Nɛ ɛkaɣ wɛʋ nɛ eseziɣ e-nesi ajɛɛ yɔɔ; piyele nɛ Ejipiti ɛjaɖɛ lɛ, ɖɩɖɩ ñaakaɣ tʋlʋʋ. 43 Nɛ ɛkaɣ tɔɔʋ kewiyitu sika nɛ liidiye ñɩm mbʋ pɛmɛsaa yɔ pɩ-yɔɔ, nɛ Ejipiti wondu ndʋ payɩ tɩmʋ ñɩm yɔ tɩ-yɔɔ. Nɛ Liibii mba nɛ Etiyoopii mba kaɣ-ɩ tɩŋʋʋ.*

44 «Ɛlɛ tɔm ndʋ tɩlɩɣnɩ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa kiŋ nɛ hayo kiŋ yɔ, tɩkaɣ siduu ɛ-ñʋʋ taa, nɛ ɛkaɣ lɩʋ nɛ pana sɔsɔna se ɛkʋ nɛ ɛɖɩzɩ ɛyaa sakɩyɛ. 45 Nɛ ɛkaɣ siɣu e-kewiyitu kizinzikiŋ teŋgu sɔsɔʋ nɛ Keɖeɣa+ tɛ pʋʋ kiɖeɖeu pɛ-hɛkʋ taa; nɛ pakaɣ-ɩ ɖɩzʋʋ nɛ nɔɔyʋ ɛɛkaɣ-ɩ sɩnʋʋ.

12 «Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, Mikayɛɛlɩ,*+ awumbu+ sɔsɔ weyi ɛsɩŋɩɣ nɛ ɛlʋkɩ ña-samaɣ* yɔɔ yɔ, ɛkaɣ kʋyʋʋ. Nɛ kʋñɔŋ alɩwaatʋ natʋyʋ kaɣ lɩʋ, nɛ natʋyʋ tɩlɩɩ mbʋ wiɖiyi nɛ tɩna kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛjaɖɛ naɖɩyɛ ñɔwa nɛ pɩkɔɔ nɛ pɩtalɩ alɩwaatʋ ndʋ yɔ. Nɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, ña-samaɣ kaɣ hiɣu ñʋʋ yabʋ,+ mba payɩ pama pa-hɩla takayaɣ taa yɔ pakaɣ hiɣu ñʋʋ yabʋ.+ 2 Nɛ mba poɖo tɛtʋ mʋzʋʋ taa yɔ pa-taa sakɩyɛ kaɣ fem, pa-taa nabɛyɛ feŋ se pehiɣ wezuu maatɛŋ nɛ lalaa lɛ, fɛyɛ nɛ tamtam nimtu.

3 «Nɛ mba pɛwɛnɩ lɛɣtʋ yɔ, pakaɣ ñɩlɩsʋʋ ɛzɩ ɛsɔdaa ɛwaɣ* yɔ, nɛ mba powokini ɛyaa sakɩyɛ siɣsiɣ wɛtʋ nʋmɔʋ taa yɔ, pakaɣ ñɩlɩsʋʋ ɛzɩ tɩɩnzɩ yɔ tam.

4 «Piyele nɛ ña Danɩyɛɛlɩ yɔ, mɛsɩ tɔm ndʋ kpam nɛ ŋtaaɖɩ takayaɣ nɛ pɩkɔɔ nɛ pɩtalɩ kɛdɛzaɣ alɩwaatʋ taa.+ Ɛyaa sakɩyɛ kaɣ cɔʋ,* nɛ toovenim sɩmtʋ kaɣ tɔyʋʋ.»+

5 Nɛ ma Danɩyɛɛlɩ, mɔncɔnaa nɛ mana ɛyaa 2 lalaa sɩŋ peeɖe, kʋɖʋm sɩŋ lemeɣa kidiiliŋ kʋɖʋmʋʋ yɔɔ nɛ lɛlʋ ñasɩŋ lemeɣa kidiiliŋ lɛɛkʋ yɔɔ.+ 6 Nɛ pa-taa kʋɖʋm pɔzɩ abalʋ weyi esu wondu ndʋ palabɩnɩ pɩsatʋ yɔ,*+ weyi ɛɛwɛ lemeɣa taa lɩm ñʋʋ yɔɔ yɔ se: «Alɩwaatʋ ɛzɩma pɩkaɣ kpaɣʋ pʋcɔ nɛ piti lakasɩ sɩnɛ sɩsɩɩ tɩnaɣ?» 7 Nɛ manɩɩ abalʋ weyi esu wondu ndʋ palabɩnɩ pɩsatʋ yɔ, weyi ɛɛwɛ lemeɣa taa lɩm ñʋʋ yɔɔ yɔ, ɛkpazɩ e-nesi kɩbanzɩ nɛ ɛ-nɩmɩyɛ ɛsɔdaa nɛ eɖuuni weyi ɛwɛ wezuu tam yɔ+ se: «Pɩkaɣ wɛʋ mbʋ wɩyɛ nɖɩ paɖʋwa yɔ, wɛɛ wena paɖʋwa yɔ, nɛ wɩyɛ hɔɔlʋʋ.* Pañɩtɩɣ nɛ papʋʋtɩ samaɣ kiɖeɖeɣa ɖoŋ lɛ,+ lakasɩ nzɩ sɩ-tɩŋa sɩkaɣ sɩʋ tɩnaɣ.»

8 Piyele nɛ ma yɔ, manɩwa, ɛlɛ mantɩnɩɩ pʋ-tɔbʋʋ;+ pʋyɔɔ mɔnpɔzaa se: «Hayɩ man-kɩbaɣlʋ, ɛbɛ pɩkaɣ tɛmnʋʋ lakasɩ nzɩ yɔ?»

9 Peeɖe eheyi-m se: «Wolo, Danɩyɛɛlɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩwɛɛ se pɛmɛsɩ tɔm ndʋ kpam nɛ pataaɖɩ tɩ-yɔɔ nɛ pɩkɔɔ nɛ pɩtalɩ kɛdɛzaɣ alɩwaatʋ taa.+ 10 Ɛyaa sakɩyɛ kaɣ pa-tɩ pɩsʋʋ kele kele nɛ pahʋlʋnzɩ pa-tɩ nɛ pɔñɔɔzɩ-wɛ.+ Nɛ kañatʋ tɩnaa kaɣ labʋ kañatʋ lakasɩ, nɛ kañatʋ tʋ nɔɔyʋ ɛɛkaɣ nɩʋ pɩ-taa; ɛlɛ mba pɛwɛnɩ lɛɣtʋ yɔ, pakaɣ nɩʋ pɩ-taa.+

11 «Nɛ kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ palɩzɩ kɩlaʋ ŋgʋ palaɣ ɖoŋ ɖoŋ yɔ,+ nɛ pasɩɩ kʋzɔɔtʋ wonuu ŋgʋ kɩyɔkʋʋ pɩtɩŋa payɩ yɔ,+ pɩkaɣ kɛʋ kɩyakɩŋ 1 290.

12 «Koboyaɣ tʋ lɛ weyi ɛwɛɣ ɖaŋʋʋ yɔɔ* nɛ ɛtalɩ kɩyakɩŋ 1 335 tɩnaɣ yɔɔ yɔ!

13 «Ɛlɛ ña lɛ, ɖɔkɩ kpam nɛ pɩtalɩ tɩnaɣ yɔɔ. Ŋkaɣ hɛzʋʋ, ɛlɛ ŋkaɣ kʋyʋʋ nɛ ŋmʋ ñe-ɖeɖe* kɩyakɩŋ ɖɩdɛnɖɛ alɩwaatʋ taa.»+

Yaa «templo.»

Pʋ-tɔbʋʋ se Babilɔɔnɩya.

Yaa «templo.»

Piye piye, «Izrayɛɛlɩ pɩyalaa.»

Piye piye, «piya.»

Pɩpɩzɩɣ pɩkɛ, «pacalɩ-wɛ.»

Piye piye, «pɩyalaa.»

Pʋ-tɔbʋʋ se «Ɛsɔ kɛnɩ mɔn-tɔm hʋyʋ.»

Pʋ-tɔbʋʋ se «Yehowa na pʋtɔdɩyɛ.»

Pʋ-tɔbʋʋ pɩzɩɣ pɩkɛ «Awɛ ɛzɩ Ɛsɔ?»

Pʋ-tɔbʋʋ se «Yehowa sɩnaa.»

Pʋ-tɔbʋʋ se Babilɔɔnɩ mba hɩla.

Piye piye, «piya.»

Piye piye, «ma-ñʋʋ ɖɔɔ wɛɛ.»

Piye piye, «piya.»

Piye piye, «pɔ-tɔnʋʋ kaaɖʋ num.»

Piye piye, «piya.»

Piye piye, «piya.»

Pʋ-tɔbʋʋ se mba pɛwɛ niye tɩyɩtʋ nɛ tɩɩnzɩ tɩyɩnʋʋ taa yɔ.

Kiɖe tɛɛ lɛ, paama Dan 2:4b nɛ piwolo 7:28 Arameya kʋnʋŋ taa.

Pɩpɩzɩɣ pɩkɛ, «huɖe nɖɩ ɖɩ-yɔɔ pɔlɔʋ ñɩtʋ yɔ; pɩndʋ huwa.»

Yaa «kpaɣnɩ tam tam nɛ piwolo tam tam.»

Yaa «cʋʋ ŋgʋ pɔhɔba (ponuutaa) yɔ.»

Piye piye, «cʋʋ mayʋ cʋʋ.»

Yaa «ɛyaa lʋlʋʋ taa mba,» pʋ-tɔbʋʋ se samaɣ taa ɛyaa.

Pɩmaɣnɩ ɛzɩ mɛtanaa 27 mbʋ yɔ. Cɔnɩ Tɔm kɩsɔzɩtʋ B14.

Pɩmaɣnɩ ɛzɩ mɛtanaa 2 nɛ hɔɔlʋʋ mbʋ yɔ (mɛtanaa 2,7). Cɔnɩ Tɔm kɩsɔzɩtʋ B14.

Yaa «nɛ pala kɔlɔmɔtʋ Yuuda mba yɔɔ.»

Yaa «ɛ-wɛtʋ lɛɣzɩ caɣ caɣ.»

Yaa «miŋ taawɛɛnɩ ɖoŋ abalaa mba po-tomnasɩ yɔɔ.»

Yaa «nɛ pɛcɛlɩ po-tomnasɩ.»

Pɩpɩzɩɣ pɩkɛ, «huɖe nɖɩ ɖɩ-yɔɔ pɔlɔʋ ñɩtʋ yɔ; pɩndʋ huwa.»

Yaa «wiyaʋ sɔzɩ sɔsɔtʋ.»

Pʋ-tɔbʋʋ se mba pɛwɛ niye tɩyɩtʋ nɛ tɩɩnzɩ tɩyɩnʋʋ taa yɔ.

Piye piye, «tomnasɩ tɩŋa.»

Yaa «keziyewaa.»

Yaa «nɛ ɛkpa e-nesi.»

Yaa «vɛɛ.»

Yaa «wiyaʋ ɛsɩndaa wɛtʋ lɛɣzɩ.»

Pʋ-tɔbʋʋ se mba pɛwɛ niye tɩyɩtʋ nɛ tɩɩnzɩ tɩyɩnʋʋ taa yɔ.

Yaa «Abalʋ weyi ɛwɛ niye yɔ.»

Pʋ-tɔbʋʋ se mba pɛwɛ niye tɩyɩtʋ nɛ tɩɩnzɩ tɩyɩnʋʋ taa yɔ.

Piye piye, «nɛ ɛhɛɖɩ toma.»

Piye piye, «nɛ ŋhɛɖɩ toma.»

Yaa «ña-laŋɩyɛ.»

Piye piye, «kewiyaɣ.»

Pɩpɩzɩɣ pɩkɛ, «nɛ patɩkɔnɩ-ɩ minziiki maɖaa.»

Yaa «paalabɩ kɔlɔmɔtʋ Danɩyɛɛlɩ yɔɔ.»

Yaa «keziye.»

Yaa «agʋnda.»

Piye piye, «Tɔm Ðɩhʋyɛ.»

Yaa «agʋnda.»

Yaa «agʋnda.»

Pʋ-tɔbʋʋ se alɩwaatʋ 3 nɛ hɔɔlʋʋ.

Piye piye, «Tɔm Ðɩhʋyɛ.»

Yaa «piyeba nɛ mɛ-ɛsɩndaa wɛtʋ lɛɣzɩ.»

Yaa «Suzaa.»

Yaa «lone ɖoŋ ñɩnɖɛ.»

Yaa «hɛɛʋ.»

Yaa «ki-ɖoŋ.»

Yaa «ki-ɖoŋ.»

Yaa «nɛ ɛwɛ niye tamasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ labʋ taa yɔ.»

Pɩpɩzɩɣ pɩkɛ, «alɩwaatʋ ndʋ pataaɖʋna yɔ.»

Yaa «mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖooo cee wayɩ tɔm.»

Pʋ-tɔbʋʋ se takayɩsɩ kiɖeɖesi.

Piye piye, «ɖɔ-tɔm hʋyaa mba pahʋ ɖɔ-tɔm yɔ.»

Yaa «ɖɩtɩhɛzɩ ɖɛ-Ɛsɔ Yehowa laŋɩyɛ.»

Yaa «ñe-siɣsiɣ wɛtʋ.»

Yaa «weyi pɔsɔɔlɩ ɛ-tɔm siŋŋ yɔ; weyi paɖʋʋ-ɩ hɩɖɛ siŋŋ yɔ.»

Pʋ-tɔbʋʋ se pɩnzɩ kpɩtaŋ.

Piye piye, «nayʋ.»

Yaa «Kiɖeɖeu weyi ɛkpaɖaa yɔ.»

Yaa «Patam Num.»

Yaa «lɩzʋʋ.»

Piye piye, «Hidekɛɛlɩ.»

Yaa «pɩsatʋ ndʋ payaɣ se lɛɛ yɔ.» Lɛɛ kɛ ñɩtʋ ndʋ pahayaɣ-tʋ ɖooo caanaʋ taa nɛ palakɩnɩ-tʋ tʋmɩyɛ nɛ palʋʋnɩ wondu kususutu yɔ.

Pɩkɛnɩ ɖaŋ weyi ɖoŋ ɖoŋ lɛ pɔɖɔkʋʋ-ɩ nesi taa nɛ paɖʋʋ miŋ ɩ-nɔsɩ taa yɔ.

Yaa «weyi pɔsɔɔlɩ ɛ-tɔm siŋŋ yɔ; weyi paɖʋʋ-ɩ hɩɖɛ siŋŋ yɔ.»

Pʋ-tɔbʋʋ se «Awɛ ɛzɩ Ɛsɔ?»

Yaa «weyi pɔsɔɔlɩ ɛ-tɔm siŋŋ yɔ; weyi paɖʋʋ-ɩ hɩɖɛ siŋŋ yɔ.»

Yaa «kʋyʋʋ.»

Yaa «pa-sɩʋ kpelisi nzɩ poyolisi ñɩɣtʋ nɛ polubina yɔ.»

Yaa «pakaɣ tuyuu ña-samaɣ taa mɩlaa piya.»

Piye piye, «pɩkaɣ-wɛ tuuluu.»

Piye piye, «nesi.»

Yaa «tʋmɩyɛ yɔɔ cɔnɩyʋ.»

Pɩpɩzɩɣ pɩkɛ, «alɩwaatʋ ndʋ pataaɖʋna yɔ.»

Yaa «nɛ ajitu.»

Piye piye, «nesi.»

Piye piye, «weyi ɩwɛ num yɔ.»

Pɩpɩzɩɣ pɩkɛ, «alɩwaatʋ ndʋ pataaɖʋna yɔ.»

Piye piye, «ɛ-laŋɩyɛ.»

Yaa «lɩm kaɣ-wɛ kpaɣʋ nɛ pɩɖɛna.»

Yaa «ɛkɛzɩ ɛ-pana nɛ.»

Piye piye, «nesi.»

Yaa «peɣzuu; pɩ-tɛɛ nɛ pɩ-yɔɔ lakasɩ.»

Yaa «peɣzuu; pɩ-tɛɛ nɛ pɩ-yɔɔ lakasɩ.»

Yaa «Ɛlɛ e-lone taa lɛ.»

Yaa «agbaaɣdaa ɛsɔ nɔɔyʋ kaɣ-ɩ sɩnʋʋ.»

Pɩpɩzɩɣ pɩkɛ, «Mba ɛsɩm-wɛ yɔ.»

Yaa «ɛ nɛ hadɛ kiŋ wiyaʋ pakaɣ ɖama yɔkʋʋ hɩŋ.»

Yaa «kaɣ ɖɔm ɛ-nɩŋgbanzɩ taa.»

Pʋ-tɔbʋʋ se «Awɛ ɛzɩ Ɛsɔ?»

Piye piye, «ña-samaɣ pɩyalaa.»

Yaa «ɛsɔ mɩnʋʋ.»

Yaa «Ɛyaa sakɩyɛ kaɣ tazʋʋ ka-taa tete.»

Yaa «pɩsatʋ ndʋ payaɣ se lɛɛ yɔ.» Lɛɛ kɛ ñɩtʋ ndʋ pahayaɣ-tʋ ɖooo caanaʋ taa nɛ palakɩnɩ-tʋ tʋmɩyɛ nɛ palʋʋnɩ wondu kususutu yɔ.

Pʋ-tɔbʋʋ se alɩwaatʋ 3 nɛ hɔɔlʋʋ.

Yaa «weyi ɛɖaŋ kpam.»

Yaa «ŋkaɣ kʋyʋʋ nɛ ŋsɩŋ lone nɖɩ paha-ŋ yɔ ɖɩ-taa.»

    Kabɩyɛ Takayɩsɩ (1982-2026)
    Lɩɩ
    Sʋʋ pɩ-taa
    • Kabɩyɛ
    • Tayɩ
    • Ɛzɩma ŋsɔɔlaa se pɩla yɔ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛzɩma pɩwɛɛ se pala tʋmɩyɛ yɔ
    • Tɔm kɩmɛsɩtʋ yɔɔ paɣtʋ
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Sʋʋ pɩ-taa
    Tayɩ