TƆM KƖKPƐLƖKƖTƲ 06
Le wezuu lɩnaa?
«[Ɛsɔ] cɔlɔ wezuu hiɖe wɛɛ.» (Keɣa 36:9) Ŋtisiɣ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ? Nabɛyɛ maɣzɩɣ se wezuu lɩ kɩ-tɩ yɔɔ yem, nɔɔyʋ tɩlɩzɩ-kʋ. Ye tɔm ndʋ tɩkɛ toovenim yɔ, pɩwɩlɩɣ se pɩlabɩ kɩlabʋ yem nɛ ɖɩwɛɛ wezuu sɔnɔ. Ɛlɛ ye Ɛsɔ Yehowa ɛlɩzɩnɩ wezuu yɔ, pɩwɩlɩɣ se kaɖʋwa nakɛyɛ yɔɔ ɛlɩzɩ-kʋ.a Yele nɛ ɖɩna tɔm ndʋ Bibl yɔɔdʋʋ pɩlɩɩnɩ ɖenɖe wezuu lɩnaa yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, nɛ mbʋ pʋyɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖitisi se tɔm ndʋ tɩkɛ toovenim yɔ.
1. Le kedeŋa lɩnaa?
Bibl yɔɔdʋʋ se: «Kiɖe tɛɛ lɛ, Ɛsɔ lɩzɩ ɛsɔdaa nɛ tɛtʋ.» (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 1:1) Lɔŋsɩnɖaa sakɩyɛ tisaa se kedeŋa wɛnɩ ɖɩbazɩyɛ. Ɛzɩma Ɛsɔ lɩzɩ-kɛ? «Ɛsɔ fezuu» pʋ-tɔbʋʋ se ɖoŋ weyi ɛlakɩnɩ tʋmɩyɛ yɔ ɛ-yɔɔ ɛtɩŋnaa nɛ ɛlɩzɩ mbʋ payɩ pɩwɛ kedeŋa yɔɔ yɔ pɩkpɛndɩnɩ tɩɩnzɩ, tɩɩnzɩ tindima nɛ ɛsɔdaa wondu lɛɛtʋ ndʋ tɩwɛ ɛzɩ tɛtʋ yɔ.—Kiɖe Tɛɛ Tɔm 1:2.
2. Ɛbɛ yɔɔ Ɛsɔ lɩzɩ tɛtʋ?
Yehowa ‘tɩla tɛtʋ yem, ɛlɛ ɛlabɩ-tʋ se pacaɣ tɩ-yɔɔ.’ (Izaayii 45:18) Ɛlɩzɩ tɛtʋ se tɩkɛ ɖɩɣa kɩbaŋa ŋga ka-taa pɩwɛɛ se ɛyaa ɩcaɣ tam yɔ. (Kalɩ Izaayii 40:28; 42:5.) Lɛɣtʋ ñɩnɩyaa yɔɔdaa se tɛtʋ wɛ ŋgee kpem. Tɛtʋ ɖeke pasɩma se tɩ-yɔɔ wɛ mbʋ payɩ piyeki se ɛyʋ ɛwɛɛ wezuu yɔ.
3. Ɛbɛ yeba nɛ ɛyaa wɛɛ ndɩ nɛ kpɩna?
Yehowa lɩzɩ tɛtʋ nɛ pɩtɛ lɛ, ɛlɩzɩ wondu ndɩ ndɩ ndʋ tɩwɛ wezuu yɔ se tɩwɛɛ tɛtʋ yɔɔ. Kajalaɣ lɛ, ɛlɩzɩ tɩŋ nɛ kpɩna. Pʋwayɩ lɛ Ɛsɔ lɩzɩ «ɛyʋ ɛ-lɛzʋʋ.» (Kalɩ Kiɖe Tɛɛ Tɔm 1:27) Ɛbɛ yɔɔ ɛyʋ wɛ ndɩ nɛ wondu lɛɛtʋ ndʋ Ɛsɔ lɩzaa yɔ? Ɛsɔ lɩzɩ-ɖʋ ɛ-lɛzʋʋ, pʋyɔɔ lɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛnɩ ɛ-wɛtʋ ɛzɩ sɔɔlɩm nɛ siɣsiɣ wɛtʋ mbʋ yɔ. Pɩtasɩ lɛ, ɛlɩzɩ-ɖʋ nɛ ɛha-ɖʋ waɖɛ se ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩyɔɔdɩ, ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩna wondu keɖeɣa nɛ ɖɩnɩɩ ɖɔɖɔ cɩmʋʋ leleŋ. Ɛha-ɖʋ ɖɔɖɔ waɖɛ se ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩsɛɛ-ɩ; kpɩna fɛyɩnɩ waɖɛ nɖɩ.
TAZƖ NƐ PILIMI
Tazɩ nɛ ŋna mbʋ pɩwɩlɩɣ se kaɖʋwa nakɛyɛ yɔɔ palɩzɩ wezuu yɔ. Bibl yɔɔdʋʋ se Ɛsɔ lɩzɩnɩ wondu. Yele nɛ ɖɩna mbʋ pʋyɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖitisi tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ. Ðɩkaɣ naʋ ɖɔɖɔ ɛzɩma wɛtʋ ndʋ ɛyaa wɛna yɔ, tɩpɩzɩɣ nɛ tɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtɩlɩ Ɛsɔ wɛtʋ yɔ.
4. Palɩzɩ wezuu kɩlɩzʋ
Ye nɔɔyʋ ɛcɔnɩ kedeŋa yɔɔ wonuu nakʋyʋ nɛ elu nabʋyʋ nɛ pɩnɩɣzɩnɩ-kʋ yɔ, pasaŋɩ-ɩ kpem. Ye mbʋ anɩ pɩwɛɛ se pasa, kedeŋa yɔɔ wondu ndʋ ɛyaa cɔŋnɩ-tʋ nɛ palɩzɩɣ wondu lɛɛtʋ yɔ tɩ-yɔɔ? Ɩcɔnɩ VIDEO, nɛ pʋwayɩ lɛ ɩtazɩ tɔm tʋnɛ tɩ-taa.
Ɛyaa cɔnɩ kedeŋa yɔɔ wondu kɩlɩzɩtʋ lɛ, wondu ndʋ papɩzaa nɛ polu?
Paa ɖɩɣa ŋga lɛ, nɔɔyʋ labɩnɩ ɖʋtʋ nɛ ɛma-kɛ. Ɛlɛ alabɩ ɖʋtʋ nɛ ɛlɩzɩ wondu ndʋ tɩwɛ kedeŋa yɔɔ yɔ? Ɩkalɩ Ebree mba 3:4, nɛ pʋwayɩ lɛ ɩtazɩ tɔm tʋnɛ tɩ-taa:
Ŋcɔŋnɩ kedeŋa yɔɔ wondu lɛ, tɩ-wɛtʋ ndʋ lakɩ-ŋ piti?
Pɩmʋnaa se ɛyʋ etisi se kedeŋa nɛ mbʋ payɩ pɩwɛ kɔ-yɔɔ yɔ palɩzɩ-pʋ kɩlɩzʋ na? Ɛbɛ yɔɔ?
Ŋŋsɩm-tʋ?
Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋna tɔm lɛɛtʋ nɛ videowaa mba palabɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ tɔm ñʋʋ kʋnɛ yɔ jw.org yɔɔ, hɔɔlɩŋ «Palɩzɩ-kʋ yaa kɩlɩ kɩ-tɩ yɔɔ?» nɛ «Lɩmaɣza wena ɖɩwɛnɩ ɖenɖe wezuu lɩnaa yɔ pɩ-yɔɔ yɔ» ɩ-taa.
«Toovenim taa lɛ, paa ɖɩɣa ŋga lɛ nɔɔyʋ manɩ-kɛ, ɛlɛ weyi ɛma pɩtɩŋa payɩ yɔ, ɛnʋ lɛ Ɛsɔ.»
5. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖitisi tɔm ndʋ Bibl yɔɔdʋʋ se palɩzɩ tɛtʋ kɩlɩzʋ yɔ tɩ-yɔɔ
Kiɖe tɛɛ tɔm ñʋʋ 1 taa, Bibl heyiɣ-ɖʋ ɖenɖe tɛtʋ nɛ wezuu ŋgʋ kɩwɛ tɩ-yɔɔ yɔ, palɩnaa yɔ. Ŋtisiɣ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ yaa ŋmaɣzɩɣ se mʋɖɛ pɩkɛnaa? Ɩcɔnɩ VIDEO, nɛ pʋwayɩ lɛ ɩtazɩ tɔm tʋnɛ tɩ-taa.
Ɛzɩ Bibl wɩlɩɣ se tɛtʋ nɛ wezuu ŋgʋ kɩwɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ, ñɩɣtʋ 24 tɛ avema loɖo palɩzɩnɩ-pʋ?
Tɔm ndʋ Bibl yɔɔdʋʋ se palɩzɩ wondu kɩlɩzʋ yɔ, ŋmaɣzɩɣ se tɩkɛ toovenim nɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa-tʋ liu na? Ɛbɛ yɔɔ?
Ɩkalɩ Kiɖe Tɛɛ Tɔm 1:1, nɛ pʋwayɩ lɛ ɩtazɩ tɔm tʋnɛ tɩ-taa:
Lɛɣtʋ ñɩnɩyaa yɔɔdʋʋ se kedeŋa wɛnɩ ɖɩbazɩyɛ. Ye ŋkpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ tɔm ndʋ ɖɩkalɩ Bibl taa lɛɛlɛɛyɔ yɔ, ŋmaɣzɩɣ se pɛwɛnɩ toovenim na?
Ɛyaa nabɛyɛ pɔzʋʋ pa-tɩ se ɛzɩ évolution yɔɔ Ɛsɔ tɩŋnaa nɛ ɛlɩzɩ wezuu na? Ɩkalɩ Kiɖe Tɛɛ Tɔm 1:21, 25, 27; nɛ pʋwayɩ lɛ ɩtazɩ tɔm tʋnɛ tɩ-taa:
Ɛzɩ Bibl wɩlɩɣ se kajalaɣ taa lɛ, Ɛsɔ lɩzɩ wondu ndʋ tɩ-lɩzʋʋ fɛyɩ kaɖɛ yɔ; nɛ pʋwayɩ lɛ tʋtʋ lɛɣzɩ nɛ tɩpɩsɩ kpakpasɩ, kpɩna nɛ ɛyaa na? Yaa Ɛsɔ lɩzɩnɩ paa wezuu wonuu ŋgʋ?
6. Wondu ndʋ payɩ Ɛsɔ lɩzaa yɔ tɩ-taa lɛ ɛyʋ wɛ ŋgee
Yehowa lɩzɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɛ ndɩ nɛ kpɩna. Ɩkalɩ Kiɖe Tɛɛ Tɔm 1:26 nɛ pʋwayɩ lɛ ɩtazɩ tɔm tʋnɛ tɩ-taa:
Ɛsɔ lɩzɩ-ɖʋ ɛ-lɛzʋʋ nɛ ɖɩwɛɛnɩ wɛtʋ ndɩ ndɩ ɛzɩ sɔɔlɩm nɛ pʋtɔdɩyɛ naʋ mbʋ yɔ, ye mbʋ pɩwɩlɩɣ se wɛtʋ ndʋ ɛ-maɣmaɣ ɛwɛna?
NABƐYƐ YƆƆDƲƲ SE: «Tɔm ndʋ Bibl yɔɔdʋʋ se Ɛsɔ lɩzɩnɩ kedeŋa yɔ, tɩkɛ mʋɖɛ.»
Suwe ŋmaɣzɩɣ? Nɛ ɛbɛ yɔɔ?
TOBI LƐ
Yehowa lɩzɩnɩ kedeŋa nɛ kɔ-yɔɔ wondu ndʋ payɩ tɩwɛ wezuu yɔ.
Tɔm taa tazʋʋ
Suwe Bibl yɔɔdʋʋ pɩlɩɩnɩ ɖenɖe kedeŋa lɩnaa yɔ pɩ-yɔɔ?
Ɛsɔ calɩnɩ lɩzʋʋ wondu ndʋ tɩ-lɩzʋʋ wɛ kɛlɛʋ yɔ nɛ pʋwayɩ lɛ tɩlɛɣzɩ nɛ tɩpɩsɩ wondu ndɩ ndɩ? Yaa paa wonuu ŋgʋ lɛ, Ɛsɔ lɩzɩnɩ-kʋ kiɖe tɛɛ?
Ɛbɛ yɔɔ ɛyʋ wɛ ŋgee?
WONDU LƐƐTƲ
Kalɩ nɛ ŋna kedeŋa yɔɔ wondu taa natʋyʋ wɛtʋ.
Cɔna nɛ ŋna ɛzɩma caja nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛlɩzɩ tɔm ndʋ Bibl yɔɔdʋʋ se Ɛsɔ lɩzɩnɩ kedeŋa yɔ tɩ-taa ɛ-pɩyalʋ yɔ.
Tazɩ nɛ ŋna se évolution wɩlɩtʋ lakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Bibl wɩlɩtʋ yaa we?
Tazɩ tɛtɛɛ wondu nɛ lɛɣtʋ ñɩnɩyaa tɔm ndɩ ndɩ taa nɛ ŋna se tɩwɩlɩɣ se palɩzɩ wezuu kɩlɩzʋ yaa kɩlɩ kɩ-tɩ yɔɔ yem.
Cinq questions à se poser sur l’origine de la vie (hatʋ cabɩ takayaɣ)
a Tɔm kɩkpɛlɩkɩtʋ 25 kaɣ yɔɔdʋʋ kaɖʋwa ŋga kɔ-yɔɔ Ɛsɔ lɩzɩ ɛyaa yɔ pɩ-tɔm.