Ŋŋsɩm-tʋ?

Yuuda mba lakasɩ nzɩ kaayeba nɛ Yesu heyi-wɛ se po-ɖuutu fɛyɩ ɖeu?

MOYIZI paɣtʋ haɣaɣ ɛyʋ waɖɛ se ɛpɩzɩɣ eɖuu alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ yɔ. Ɛlɛ pɩkɔm nɛ pɩtalɩ Yesu alɩwaatʋ taa lɛ, ɖuutu kɔm tɩpɩsɩ aleɣya tɔm nɛ paa mbʋ pɩ-taa lɛ, ɛyʋ ɖuki se ɛyaa itisi ɛ-tɔm yɔɔ. Ɛlɛ Yesu heyi-wɛ tam nabʋlɛ se lakasɩ nzɩ sɩtɩmʋna. Ɛyɔɔdaa se “Ɩtɔma ‘ɛɛɛ’ kɔyɔ, pɩkɛ ‘ɛɛɛ’, ɩtɔma ‘aayɩ’ kɔyɔ, pɩkɛ ɖɔɖɔ ‘aayɩ’.”—Mat. 5:33-37; 23:16-22.

Takayaɣ nakɛyɛ (Theological Dictionary of the New Testament) wɩlɩɣ se Yuuda mba takayaɣ ŋga payaɣ se Talmud yɔ, kasɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩna ɛzɩma pɩɩmalɩnɩ Yuuda mba nɛ ɖuutu nɛ patɩŋɩɣnɩ tɩ-yɔɔ se pawɩlɩ se tɔm ndʋ pɔyɔɔdaa yɔ tɩkɛ toovenim yɔ. Talmud takayaɣ ŋga ka-taa lɛ, pɔyɔɔdɩ ɖuutu ndʋ pɩcɛyaa se ɛyʋ ɛɖɔ tɩ-yɔɔ nɛ ndʋ tɩ-yɔɔ ɖɔm tɩcɛyɩ yɔ tɩ-tɔm.

Pɩtaakɛ Yesu ɖeke kaaheyini-wɛ se pa-lakasɩ nzɩ sɩfɛyɩ ɖeu. Caanaʋ tɔm yɔɔ lɔŋsɩnɖʋ Yuuda tʋ Flavius Josephus yɔɔdɩ Yuuda mba Ɛsɔ sɛtʋ tindimiye naɖɩyɛ tɔm se patɩsɔɔlɩ ɖuutu kaaʋ, nɛ pɛ-ɛsɩndaa lɛ, ɖuutu kɛ kɩdɛkɛdɩm nɛ pɩkpaɖɩ cɛtɩm, nɛ pɔyɔɔdʋʋ ɖɔɖɔ se ye nɔɔyʋ eɖuwaa pʋcɔ nɛ petisi ɛ-tɔm yɔɔ yɔ, pɩwɩlɩɣ kpaagbaa se ɛyʋ ɛnʋ ɛkɛ cɛtɩyʋ. Yuuda ñɩma takayaɣ nakɛyɛ (Wisdom of Sirach) ñɔyɔɔdʋʋ se: ‘Weyi ɛsɔɔlɩ ɖuu paa ɛzɩmtaa yɔ, pɩwɩlɩɣ se paɣtʋ yɔɔ maʋ wɛ ɛ-calɩm taa.’ Pʋyɔɔ Yesu yɔɔdaa se pɩfɛyɩ ɖeu se ɛyʋ ɛkpaɣ ɖuutu ɛzɩ aleɣya tɔm yɔ. Ye ɖɩyɔɔdʋʋ toovenim paa ɛzɩmtaa yɔ, pɩtɩtasɩ cɛyʋʋ se ɖiɖuu pʋcɔ nɛ petisi ɖɔ-tɔm yɔɔ.