Ye ñɛ-tɛŋga ɛcɔŋnɩ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ yɔ, ɛbɛ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla?

• «Pɩlakaɣ-m ɛzɩ ma-walʋ kaawɛɛ nɛ ɛlakɩ acɛyɛ tam sakɩyɛ yɔ.»

• «Fɛyɛ kpaɣaɣ-m, pɩlakaɣ-m ɛzɩ mantiɖe nɛ mɛnfɛyɩ wazaɣ yɔ.»

• «Mantaapɩzɩɣ se meheyi nɔɔyʋ tɔm ndʋ. Manɩɣaɣ siziŋ mɛsaɣ tɛɛ.»

• «Pɩlakaɣaɣ-m ɛzɩ Yehowa ɛɛmaɣzɩɣ mɔ-yɔɔ yɔ.»

Tɔm ndʋ, tɩwɩlɩɣ ɛzɩma halʋ nɔɔyʋ nɩɣ siziŋ siŋŋ ye ɛ-walʋ ɛcɔŋnɩ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ yɔ. Nɛ ye halʋ ɛnʋ ɛ-walʋ kaawɛɛ nɛ ɛlakɩ mbʋ mɛsaɣ tɛɛ, pɩtɩla fenasɩ sakɩyɛ yaa pɩnzɩ sakɩyɛ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlakɩ-ɩ ɛzɩ ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛtasɩ-ɩ liu taʋ yɔ. Halʋ nɔɔyʋ yɔɔdaa se: «Pɩlakɩ-m ɛzɩ maasɩŋ ɛyʋ weyi ɖeyi ɖeyi ma-walʋ kɛnaa yɔ. Ɛzɩ ɛwɛɛ nɛ ɛmɛsɩɣ-m nabʋyʋ ɖɔɖɔ?»

Tɔm ñʋʋ kʋnɛ, pɔñɔɔzɩ-kʋ se kɩsɩnɩ halaa mba pa-walaa tɔlɩ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ kpaca taa yɔ.a Kɩkaɣ tazʋʋ Bibl paɣtʋ kila naayɛ taa. Paɣtʋ kila ana akaɣ hɛzʋʋ pa-laŋa, asɩnɩ-wɛ nɛ pa-taa tɛ se Yehowa sɔɔlɩ-wɛ nɛ ɛsɔɔlaa se ɛsɩnɩ-wɛ, nɛ asɩnɩ-wɛ ɖɔɖɔ nɛ pehiɣ laŋhɛzɩyɛ nɛ pɩkɩlɩ nɛ powolo pɩ-yɔɔ nɛ pɔñɔɔnɩ Yehowa.b

WEYI Ɛ-TƐŊGA CƆŊNƖ KƲZƲƲ KƖLƐMƖŊ YƆ, ƐBƐ ƐPƖZƖƔ NƐ ƐLA?

Ŋŋpɩzɩɣ nɛ ŋwɛɛnɩ ɖoŋ mbʋ payɩ ña-walʋ lakɩ yɔ pɩ-yɔɔ; paa mbʋ yɔ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkpɛzɩ nɩŋgbanzɩ nasɩyɩ nɛ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ laŋwɛɛkɩyɛ nɖɩ ɖɩ-taa ŋwɛɛ yɔ, ɖɩpasɩ nɛ ŋhiɣ ɖɔɖɔ maɣzɩm taa laŋhɛzɩyɛ. Na mbʋ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla yɔ pɩ-taa nabʋyʋ.

Taakʋʋ ña-tɩ tɔm. Halʋ nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛmaɣzɩ se ɛ-cɔlɔ pɩlɩnaa nɛ ɛ-walʋ cɔŋnɩ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ. Daniellec yɔɔdaa se: «Manaɣaɣ man-tɩ ɛzɩ halʋ kañatʋ tʋ weyi ɛwɛɛ nɛ eyeki se ɖe-nesi ɖɔkʋʋ ɛsɩɩ tɩnaɣ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ mɔnkɔwaɣ pana kadadayaɣ.» Alice lɛ, pɩlakaɣ-ɩ ɛzɩ etiɖe ɛ-walʋ ɛsɩndaa yɔ. Ɛpɔzaɣ ɛ-tɩ se: «Ɛzɩ ɛbɛ yɔɔ ma-walʋ sɔɔlɩ cɔnʋʋ halaa lalaa nɛ ɛɛcɔŋnɩ-m?»

Ye pɩlakɩ ña ɖɔɖɔ mbʋ yɔ, tɩlɩ se Yehowa ɛɛmaɣzɩɣ se ñɔ-cɔlɔ pɩlɩnaa nɛ ña-walʋ lakɩ lakasɩ nzɩ. Yakubu 1:14 yɔɔdʋʋ se: «Paa weyi lɛ, pɩtakɩɣ-ɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛ-maɣmaɣ ɛ-kɔɖɛyɩ hɔŋɩ-ɩ nɛ kipeɣziɣ-i yɔ.» (Roma 14:12; Filp. 2:12) Yehowa ɛɛkʋʋ ñɔ-tɔm, ɛlɛ ñe-siɣsiɣ wɛtʋ mʋ ñɩm ɛ-ɛsɩndaa.—2 Kro. 16:9.

Halʋ nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛmaɣzɩ se etiɖe ɛ-walʋ ɛsɩndaa, pʋyɔɔ ɛ-walʋ cɔŋnɩ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ. Ɛlɛ pɩtɩkɛ toovenim. Lɔŋsɩnɖaa lɩzɩ pɩ-taa se kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ yeki se ɛyʋ ɛwɛɛnɩ kʋzʋʋ kɔɖɛyɩ ŋgʋ yɔ, halʋ nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛkʋ-kʋ.

Taanɩɣzɩɣ kadadayaɣ. Catherine yɔɔdaa se: «Mantaamaɣzɩɣ nabʋyʋ yɔɔ nɛ pɩtasɩna se ma-walʋ cɔŋnɩ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ.» Frances yɔɔdaa se: «Alɩwaatʋ ndʋ payɩ maasɩŋ ɖenɖe ma-walʋ wɛɛ yɔ, manɩɣzɩɣ. Manɩɣzɩɣ siŋŋ evemiye kpeekpe.» Halaa lalaa yɔɔdaa se pɛwɛɣ koobiya mba pɩtɩla pasɩm kaɖɛ nɖɩ pa-walaa katɩɣ yɔ pɔ-cɔlɔ lɛ, fɛyɛ kpaɣ-wɛ. Lalaa ɖɔɖɔ yɔɔdaa se pɩlakɩ-wɛ ɛzɩ pɛwɛ pe-ɖeke yɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ pamaɣzɩɣ se nɔɔyʋ ɛɛnɩɣ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa pɛwɛɛ yɔ tɩ-taa.

Ye pɩlakɩ-ŋ mbʋ yɔ pɩ-taa wɛ nɩʋ. Ɛlɛ ye ŋkpaɣ ña-alɩwaatʋ tɩŋa nɛ ŋmaɣzɩɣ pɩ-yɔɔ yɔ, ŋkaɣ wɛʋ nɩɣzɛ taa nɛ pɩkɩlɩ. Ñaɣ pana nɛ ŋka ña-lɩmaɣza ña nɛ Yehowa mɩ-taabalɩyɛ yɔɔ. Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, pɩkaɣ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋɖɔkɩ ña-laŋɩyɛ.—Keɣ. 62:2; Efɛz. 6:10.

Kɛdɛsɩ nasɩyɩ wɛ Bibl taa nɛ sɩyɔɔdʋʋ halaa mba paawɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa nɛ patɩmnɩ Yehowa nɛ pehiɣ laŋɩyɛ hɛzʋʋ yɔ pɔ-tɔm; ye ŋkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ŋkalɩɣ kɛdɛsɩ nzɩ nɛ ŋmaɣzɩɣ sɩ-yɔɔ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ŋ. Pɩtɩkɛ paa ɛzɩmtaa eyeba nɛ kala wena pakataɣ yɔ asɩɩ tɩnaɣ, ɛlɛ ɛha-wɛ laŋhɛzɩyɛ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Wɛtʋ ndʋ tɩ-taa Hana kaawɛɛ yɔ tiyeba nɛ ɛwɛɛ «laŋwɛɛkɩyɛ taa siŋŋ». Ɛlɛ ‘ɛtɩmɩ Yehowa ɛsɩndaa nɛ pɩɖaɣlɩ lɛ’, ehiɣ laŋhɛzɩyɛ paa ɛtaatɩlɩ se wɛtʋ ndʋ tɩkaɣ lɛɣzʋʋ yaa tɩɩlɛɣzɩɣ yɔ.—1 Sam. 1:10, 12, 18; 2 Kɔr. 1:3, 4.

Pɔzɩ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa se pasɩnɩ-ŋ. Papɩzɩɣ nɛ pɛkɛ ‘kiziŋziku helim alɩwaatʋ taa, tɛʋ ŋgʋ kɩnɩɣnɩ helim yɔ kɩ-ɖɩjɔzɩyɛ.’ (Iza. 32:2, pɩ-tɛɛ tɔm) Halɩ papɩzɩɣ nɛ pɔpɔzɩ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ se ewelisini-ŋ nɛ ŋheyi-i ña-taa tɔm nɛ ɛhɛzɩ ña-laŋɩyɛ.—Adu. 17:17.

ŊPƖZƖƔ NƐ ŊSƖNƖ-Ɩ?

Ɛzɩ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋsɩnɩ ña-walʋ nɛ eyele kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ na? Pɩtɩla. Bibl yɔɔdʋʋ se pɩsa nɛ pɔcɔnɩ kaɖɛ naɖɩyɛ ɖeɖe yaa pawa koyindu sɔsɔ nɔɔyʋ lɛ, «ɛyaa naalɛ wɛ weewee nɛ pɩkɩlɩ ɛyʋ kʋɖʋm.» (Ekl. 4:9-12) Lɔŋsɩnɖaa ñɩnaa nɛ pana se ye walʋ nɔɔyʋ ɛpɩsɩ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ yom yɔ, ɖoŋ ɖoŋ lɛ ye ɛ nɛ ɛ-halʋ pɛkpɛndɩɣ nɛ palakɩ tʋmɩyɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛlʋbɩnɩ wɛtʋ ndʋ nɛ ɛwa, nɛ ɛ-halʋ pɩzɩɣ nɛ ɛɖaɣnɩ-ɩ paɣzʋʋ liu taʋ.

Pɩsa nɛ ɩpɩzɩ nɛ ɩla mbʋ lɛ, hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ kaɣ lɩnʋʋ ɛzɩma ñɛ-tɛŋga tɛm ka-taa se kañakɩ pana nɛ kalʋbɩnɩ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ yɔ pɩ-cɔlɔ. Etendi Yehowa se ɛha-ɩ ɖoŋ nɛ ɛpɔzɩ ɛzʋtʋyaa se pasɩnɩ-ɩ? (2 Kɔr. 4:7; Yak. 5:14, 15) Ɛlabɩ ɖʋtʋ natʋyʋ se tɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛtaatasɩ tɔlʋʋ takɩm mbʋ pɩ-taa? Ðɩkpaɣ se ɛlakɩnɩ tʋmɩyɛ elɛkɩtroniiki wondu; ɛɖʋ ɛ-tɩ kamasɩ nɛ eseɣ wɛtʋ ndʋ tɩpɩzɩɣ tiyele nɛ ɛtɔlɩ kpaca ŋgʋ kɩ-taa yɔ? (Adu. 27:12) Etisiɣ faaa se ŋsɩnɩ-ɩ nɛ eheyiɣ-ŋ toovenim na? Ye ɛɛɛ yɔ, ɖɩnɛ ɛlɛ pɩtɩla ŋpɩzɩɣ nɛ ŋsɩnɩ-ɩ.

Ɛzɩma tɩyɛ? Iyele nɛ ɖɩna kɩɖaʋ nakʋyʋ: Felicia walɩ Ethan; nɛ alɩwaatʋ ndʋ Ethan kaakɛ pɩɣa yɔ, ɛpɩsɩ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ yom. Felicia yeba nɛ pɩwɛɛ Ethan kɛlɛʋ se ɛyɔɔdɩnɩ-ɩ alɩwaatʋ ndʋ pɩlakɩ-ɩ liu se ɛɖaɣnɩ cɔnʋʋ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ yɔ. Ethan yɔɔdaa se: «Meheyiɣ ma-halʋ toovenim. Ɛsɩɣnɩ-m nɛ sɔɔlɩm se mense takɩm nɛ ɖoŋ ɖoŋ lɛ ɛpɔzʋʋ-m se ɛna se ɛzɩma pɩwɛɛ nɛ pɩɖɔŋ mɔ-hɔɔlʋʋ taa. Nɛ ɛsɩɣnɩ-m nɛ manɖʋʋ man-tɩ kamasɩ alɩwaatʋ ndʋ malakɩnɩ tʋmɩyɛ intɛrnɛɛtɩ yɔ.» Ethan wɛnʋʋ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ kɔɖɛyɩ yɔ, pɩɖʋʋ Felicia ɖɩwɩzɩyɛ, nɛ pɩ-taa wɛ nɩʋ. Felicia yɔɔdaa se: «Ɛlɛ mɔnkɔʋ pana nɛ manɩɣ siziŋ lɛ pɩɩsɩɣnɩ-ɩ se eyele wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ ndʋ. Ðɩyɔɔdɩ kala wena ɛkatɩɣ yɔ a-tɔm nɛ pɩtɛ lɛ, etisi faaa se ɛñakɩ pana nɛ eyele kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ nɛ pɩsa nɛ manɖaɣnɩ-ɩ paɣzʋʋ taʋ liu.»

Ye halʋ nɛ ɛ-walʋ pacaɣaa nɛ pɔyɔɔdɩ mbʋ yɔ, pɩtasɩna se pɩsɩɣnɩ walʋ se eyele kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ lɛ, pɩsɩɣnɩ ɖɔɖɔ halʋ se ɛɖaɣnɩ ɛ-walʋ taʋ liu. Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, ye walʋ etisiɣ faaa nɛ eheyiɣ ɛ-halʋ ɛ-ɛjandʋ tɔm, nɛ eheyiɣ-i ɖɔɖɔ ɖenɖe ewoki nɛ mbʋ ɛlakɩ yɔ, pɩwɛɣ ɛ-halʋ kɛlɛʋ se ɛtaa-ɩ liu mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛnawa se ɛɛmɛsɩɣ-ɩ nabʋyʋ.

Ŋmaɣzɩɣ se ña ɖɔɖɔ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtɩŋnɩ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ nɛ ŋsɩnɩ ña-walʋ? Ye ɛɛɛ yɔ, pɩɩwɛɣ ɖeu se ña nɛ ɩ ɩkpɛndɩ nɛ ɩkalɩ tɔm ñʋʋ kʋnɛ nɛ ɩtazɩ kɩ-taa? Ɛ-kaɖʋsɩ kaɣ kɛnʋʋ se eyele kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ nɛ ɛla mbʋ piyeki nɛ ŋtaa-ɩ liu yɔ. Mbʋ ɛzɩ ɛɛkɔ pana se ŋsɔɔlaa se ña nɛ ɩ ɩyɔɔdɩ kaɖɛ nɖɩ ɖɩ-tɔm lɛ, pɩwɛɛ se ɛñaɣ pana nɛ ɛnɩɩ ɛzɩma kaɖɛ nɖɩ ɖiyeki nɛ pɩlakɩ-ŋ yɔ pɩ-taa. Ɛɛñakɩ pana se eyele wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ ndʋ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ŋɖʋ-ɩ nesi nɛ ŋha-ɩ waɖɛ nɛ ɛwɩlɩ se ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtasɩ-ɩ liu taʋ. Pɩkaɣ pɔzʋʋ se mɩ-naalɛ ɩñɩnɩ nɛ ɩna mbʋ piyeki nɛ ɛyaa wɛɣnɩ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ kɔɖɛyɩ yɔ nɛ ɩna ɖɔɖɔ ɛzɩma ɛyʋ pɩzɩɣ ɛla nɛ ɛwa kaɖɛ nɖɩ yɔ.d

Ye sɔɔndʋ ɛkpaɣ-ŋ se ye ña nɛ ñɛ-tɛŋga mi-ɖeke ɩcaɣaa se ɩyɔɔdʋʋ tɔm ndʋ yɔ pɩkɔŋnɩ ɖɩwɩzɩyɛ yɔ, ɩpɩzɩɣ nɛ ɩyɔɔdɩnɩ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ weyi pɩwɛ mɩ-naalɛ kɛlɛʋ se ɩñɔtɩnɩ-ɩ yɔ se ɛkɔɔ nɛ ɛwɛɛ mɩ-hɛkʋ taa alɩwaatʋ ndʋ ɩyɔɔdʋʋ kaɖɛ nɖɩ ɖɩ-tɔm yɔ. Tɩlɩ se paa ñɛ-tɛŋga ɛñaɣ pana nɛ kalɩɩ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ yomiye taa yɔ, pʋcɔ nɛ ŋɖaɣnɩ-kɛ paɣzʋʋ taʋ liu lɛ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkpaɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ. Taalɔ lidaʋ. Cɔŋna nɛ ŋnaɣ ɛzɩma ña nɛ ɩ mɩ-hɛkʋ taa taabalɩyɛ wɛɛ nɛ ɖɩcɛyɩsɩɣ pazɩ pazɩ yɔ. Wɛɛnɩ lidaʋ se ye mɩ-naalɛ ɩwɛ suuɖu yɔ, alɩwaatʋ kaaɖɛɣ lɛ mi-nesi ɖɔkʋʋ kaɣ ɖaɣnʋʋ cɛyɩsʋʋ.—Ekl. 7:8; 1 Kɔr. 13:4.

YE ETIYELE LAKASƖ NZƖ YƆ, ƐBƐ ŊPƖZƖƔ NƐ ŊLA?

Ye ña-walʋ eyebi kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ ɛlɛ alɩwaatʋ natʋyʋ wayɩ ɛɖaɣnɩ kpaca ŋgʋ kɩ-taa tɔlʋʋ yɔ, ɛzɩ pɩwɩlɩɣ se etikpiɖi nɛ ɛɛkaɣ pɩzʋʋ nɛ eyele lakasɩ nzɩ sɩ-labʋ na? Pɩɩwɩlɩɣ mbʋ paa ɛzɩmtaa. Kɔzɩ kɔzɩ ye ɛpɩsɩ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ yom yɔ, pɩtɩla pɩkaɣ pɔzʋʋ se ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛlʋkɩnɩ wɛtʋ ndʋ e-wezuu caɣʋ kɩyakɩŋ weyi ɩkazaa yɔ ɩ-taa. Paa ɛñaɣ pana nɛ ɛɖɔkɩ ɛ-tɩ pɩnzɩ sakɩyɛ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩɖaɣnɩ-ɩ coɖuu nɛ ɛcɔnɩ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ. Pɩsa nɛ pɩtaatalɩ-ɩ mbʋ lɛ, pɩkaɣ pɔzʋʋ se ɛɖʋ ɛ-tɩ kamasɩ nɛ pɩkɩlɩ. Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛñɔɔnɩ kamasɩ nzɩ ɛɖʋ ɛ-tɩ yɔ kpam halɩ paa pɩwɛ ɛzɩ ɛpɩzaa nɛ eyele lakasɩ nzɩ sɩ-labʋ yɔ. (Adu. 28:14; Mat. 5:29; 1 Kɔr. 10:12) Pɩkaɣ pɔzʋʋ se ɛñaɣ pana nɛ ɛwɛɛnɩ maɣzɩm kɩfam ‘mbʋ piɖiyiɣ-i yɔ’ nɛ ɛkpɛlɩkɩ ɛzɩma ‘ɛpaɖɩ mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ;’ pɩ-taa nabʋyʋ lɛ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ nɛ lakasɩ lɛɛsɩ nzɩ sɩfɛyɩ kele kele yɔ ɛzɩ kʋzʋʋ pilinzi yɔɔ saɣyʋʋ mbʋ yɔ. (Efɛz. 4:23; Keɣ. 97:10; Roma 12:9) Ɛsɔɔlɩ faaa se ɛñaɣ pana nɛ ɛla mbʋ? Ye ɛɛɛ yɔ, pɩtɩla ɛkaɣ pɩzʋʋ nɛ eyele lakasɩ nzɩ caɣ caɣ.e

Ɛlɛ ye ñɛ-tɛŋga ɛtɩsɔɔlɩ se kañaɣ pana nɛ kawa kaɖɛ nɖɩ, ɛbɛ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla? Pɩtɩla yɔ, ɖoŋ ɖoŋ lɛ pitiki-ŋ yɔɔɔ, ŋkɔʋ pana, nɛ ŋmaɣzɩɣ se ɛlɩ ña-wayɩ, nɛ ɖɩnɩɣ ñɔ-tɔm taa. Ðʋzɩ ña-nɩɣzɛ Yehowa nesi tɛɛ, pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋhiɣ laŋhɛzɩyɛ. (1 Pɩy. 5:7) Wolo pɩ-yɔɔ nɛ ŋkpɛlɩkɩɣ, ŋtɩmɩɣ, nɛ ŋmaɣzɩɣ tɔm ndʋ ŋkpɛlɩkɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ nɛ pɩsa nɛ ŋñɔtʋʋnɩ Yehowa. Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, ña-taa ɛtɛ se ɛnʋ ɖɔɖɔ ɛwɛɣ nɛ ɛñɔtʋʋnɩ-ŋ. Ɛzɩ Izaayii 57:15 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛwɛɣ mba «pɩtɔyɩtɩ-wɛ yɔ nɛ mba poluzuu pa-tɩ yɔ pɔ-cɔlɔ,» nɛ ɛsɔɔlaa se ɛsɩnɩ-wɛ nɛ paɖaɣnɩ hiɣu taa leleŋ. Ñaɣ pana nɛ ŋkɛ Krɩstʋ tʋ kɩbanʋ lɛɛlɛɛyɔ. Pɔzɩ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa se pasɩnɩ-ŋ. Nɛ wolo pɩ-yɔɔ nɛ ŋwɛɛnɩ lidaʋ se wiɖiyi ña-walʋ pɩzɩɣ nɛ ɛlɛɣzɩnɩ ɛ-laŋɩyɛ pilim.—Roma 2:4; 2 Pɩy. 3:9.