Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ ɖama yɔɔ yɔ pɩwɛɛ ɖoŋ tam?

1-2. (a) Ɛbɛ yɔɔ apostoloo Pɔɔlɩ yɔɔdaa se wɛtʋ kɩbandʋ tɩŋa taa lɛ, «sɔɔlɩm kpaɖɩna»? (b) Tɔm ndʋ taa ɖɩkaɣ tazʋʋ?

APOSTOLOO Pɔɔlɩ yɔɔdaɣ tisuu, lidaʋ nɛ sɔɔlɩm pɔ-tɔm lɛ, ɛtɛzɩnaa se wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, «sɔɔlɩm kpaɖɩna.» (1 Kɔr. 13:13) Ɛbɛ yɔɔ Pɔɔlɩ yɔɔdɩ mbʋ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ cee wayɩ, pɩɩkaɣ tasʋʋ pɔzʋʋ se ɖɩwɛɛnɩ tisuu tamasɩ nzɩ Ɛsɔ labɩ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ yɔɔ yɔ sɩ-yɔɔ, nɛ pɩɩkaɣ pɔzʋʋ ɖɔɖɔ se ɖɩwɛɛnɩ lidaʋ se tamasɩ nzɩ sɩkaɣ labʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ sɩtɛm labʋ. Ɛlɛ pɩkaɣ pɔzʋʋ paa ɛzɩmtaa se ɖɩsɔɔlɩ Yehowa nɛ ɛyaa lalaa. Toovenim taa lɛ, sɔɔlɩm mbʋ ɖɩsɔɔlɩnɩ-wɛ yɔ pɩkaɣ kpaʋ ɖoŋ tam.

² Pɩkaɣ pɔzʋʋ se ɖɩwɛɛnɩ sɔɔlɩm paa ɛzɩmtaa, pʋyɔɔ lɛ ɖɩkaɣ tazʋʋ tɔm pɔzʋʋ 3 taa. Kajalaɣ lɛ, ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩsɔɔlɩ ɖama? Nabʋlɛ lɛ, ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩsɔɔlɩ ɖama? Nabudozo lɛ, ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ ɖama yɔɔ yɔ pɩwɛɛ ɖoŋ tam?

ƐBƐ YƆƆ PƖWƐƐ SE ÐƖSƆƆLƖ ÐAMA?

3. Lɩmaɣza wena yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩsɔɔlɩ ɖama?

³ Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩsɔɔlɩ ɖama? Lɩmaɣza wena a-yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩla mbʋ yɔ, a-taa naɖɩyɛ lɛ se sɔɔlɩm wɩlɩɣ se ɖɩkɛ toovenim Krɩstʋ ñɩma. Yesu heyi ɛ-apostoloowaa se: «Ye sɔɔlɩm ɛwɛ mɩ-hɛkʋ taa yɔ, piyeki nɛ ɛyaa tɩŋa tɩlɩ se ɩkɛ mɔn-tɔmkpɛlɩkɩyaa.» (Yoh. 13:35) Pɩtasɩ lɛ, ye ɖɩsɔɔlɩ ɖama yɔ, piyeki nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ wɛɛ ɖɛ-hɛkʋ taa. Pɔɔlɩ yɔɔdaa se sɔɔlɩm kɛ «nɔɔ kʋɖʋmaɣ tomiye nɖɩ ɖɩtalɩ pilim yɔ.» (Kol. 3:14) Ɛlɛ lɩmaɣzɩyɛ sɔsɔɖɛ lɛɛɖɛ naɖɩyɛ yɔɔ ɖɔɖɔ pɩcɛyaa se ɖɩsɔɔlɩ ɖama. Apostoloo Yohanɛɛsɩ ma e-koobiya Krɩstʋ mba se: «Weyi ɛsɔɔlɩ Ɛsɔ yɔ, pɩwɛɛ ɖɔɖɔ se ɛsɔɔlɩ e-koobu.» (1 Yoh. 4:21) Ye ɖɩwɩlɩɣ ɖama sɔɔlɩm yɔ, ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩsɔɔlɩ Ɛsɔ.

4-5. Ha kɩɖaʋ ŋgʋ kɩwɩlɩɣ se nɔɔ kʋɖʋmaɣ nakɛyɛ wɛ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ Ɛsɔ yɔɔ yɔ nɛ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ ɖama yɔɔ yɔ pɩ-hɛkʋ taa yɔ.

⁴ Nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga wɛ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ Ɛsɔ yɔɔ yɔ nɛ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ ɖo-koobiya yɔɔ yɔ pɩ-hɛkʋ taa? Pɩsa nɛ ɖɩnɩɩ pɩ-taa lɛ, iyele nɛ ɖɩkpaɣ nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga kɛwɛ ɖa-laŋɩyɛ nɛ ɖo-tomnaɣ hɔɔlɩŋ lɛɛŋ hɛkʋ taa yɔ pɩ-kɩɖaʋ. Pɩsa nɛ ɖɔkɔtɔ nɔɔyʋ na se ɖa-laŋɩyɛ lakɩ tʋmɩyɛ camɩyɛ yaa ɖɩɩlakɩ lɛ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛtakɩ ɖe-nesi ajɔɔ taa. Lɔŋ weyi kɩɖaʋ ŋgʋ kɩpɩzɩɣ nɛ kɩkpɛlɩkɩ-ɖʋ?

⁵ Ɛzɩ ɖɔkɔtɔ takʋʋ ɖe-nesi ajɔɔ taa se ɛna se ɖa-laŋɩyɛ lakɩ tʋmɩyɛ camɩyɛ yaa ɖɩɩlakɩ yɔ, ɖa ɖɔɖɔ ye ɖɩtazɩɣ se ɖɩna se sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ ɖo-koobiya yɔɔ yɔ pɩpaɣlaa yaa pɩtɩpaɣlɩ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna se sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ Ɛsɔ yɔɔ yɔ pɩpaɣlaa yaa pɩtɩpaɣlɩ. Ye ɖɩnawa se sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ ɖo-koobiya yɔɔ yɔ pɩpasaa yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɩlɩ se sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ Ɛsɔ yɔɔ yɔ piɖiɣni pasʋʋ ɖɔɖɔ. Ɛlɛ ye ɖɩwɩlɩɣ ɖo-koobiya sɔɔlɩm ɖoŋ ɖoŋ yɔ, pɩwɩlɩɣ se sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ Ɛsɔ yɔɔ yɔ pɩpaɣlaa.

6. Ye sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ ɖo-koobiya yɔɔ yɔ pɩwɛɛ nɛ pɩpasɩɣ yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩla nabʋyʋ kpɛdɛyɛ? (1 Yohanɛɛsɩ 4:​7-9, 11)

⁶ Ye sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ ɖo-koobiya yɔɔ yɔ pɩwɛɛ nɛ pɩpasɩɣ yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩla nabʋyʋ kpɛdɛyɛ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩwɩlɩɣ se ɖa nɛ Yehowa ɖa-taabalɩyɛ sʋ kaɖɛ taa. Apostoloo Yohanɛɛsɩ yeba nɛ tɔm ndʋ tɩ-taa tʋ kpayɩ kpayɩ; ɛyɔɔdaa se: «Weyi ɛɛsɔɔlʋʋ e-koobu weyi ɛnaɣ-ɩ yɔ, ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛsɔɔlɩ Ɛsɔ weyi ɛɛnaɣ-ɩ yɔ.» (1 Yoh. 4:20) Ɛbɛ pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ? Pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ se ye «ɖɩsɔɔlɩ ɖama» yɔ, pi-ɖeke piyekina nɛ ɖɔ-tɔm kɛdɩnɩ Yehowa.—Kalɩ 1 Yohanɛɛsɩ 4:​7-9, 11.

ƐZƖMA ÐƖPƖZƖƔ NƐ ÐƖWƖLƖ SE ÐƖSƆƆLƖ ÐAMA?

7-8. Nʋmɔŋ weyi yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩwɩlɩ ɖama sɔɔlɩm?

⁷ Ðɩnaɣ paɣtʋ ndʋ tɩtɔŋ se ‘ɖɩsɔɔlɩ ɖama’ yɔ tam sakɩyɛ Ɛsɔtɔm taa. (Yoh. 15:​12, 17; Roma 13:8; 1 Tes. 4:9; 1 Pɩy. 1:22; 1 Yoh. 4:11) Ɛlɛ sɔɔlɩm kɛ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ tɩlɩɣnɩ ɖooo ɖa-laŋɩyɛ taa yɔ, nɛ nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛna ɖa-laŋɩyɛ taa. Ye mbʋ, ɛzɩma lalaa pɩzɩɣ nɛ pana se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ? Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩŋnɩ ɖɔ-yɔɔdaɣ nɛ ɖa-lakasɩ yɔɔ nɛ ɖiyele nɛ pana se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ.

⁸ Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩŋnɩ nʋmɔŋ sakɩyɛ yɔɔ nɛ ɖɩwɩlɩ ɖo-koobiya se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: ‘Ðiheyi ɖama toovenim.’ (Zak. 8:16) ‘Ðiyele nɛ laŋhɛzɩyɛ wɛɛ ɖɛ-hɛkʋ taa.’ (Mark. 9:50) ‘Ðama hɩɖɛ ɖʋʋ nʋmɔʋ taa lɛ, ɖɩkɛ mba pɛɖɛɣ nɔɔ yɔ.’ (Roma 12:10) ‘Ðɩmʋ ɖama camɩyɛ.’ (Roma 15:7) ‘Ðiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖikpeɣ ɖama.’ (Kol. 3:13) ‘Ðiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩsɩɣlɩɣ ɖama sʋʋtʋ.’ (Gal. 6:2) ‘Ðiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩhɛzɩɣ ɖama laŋa.’ (1 Tes. 4:18) ‘Ðiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩkpazɩ ɖama ɖoŋ.’ (1 Tes. 5:11) ‘Ðɩtɩmɩ ɖama yɔɔ.’—Yak. 5:16.

9. Ye ɖɩhɛzɩɣ lalaa laŋa yɔ, pɩkɛnɩ nʋmɔʋ sɔsɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ ɖɩtɩŋɩɣna nɛ ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ yɔ. Ɛbɛ yɔɔ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

⁹ Iyele nɛ ɖɩna nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩwɩlɩ sɔɔlɩm yɔ ɩ-taa kʋɖʋmʋʋ. Ðɩkaɣ tazʋʋ tɔm ndʋ Pɔɔlɩ yɔɔdaa yɔ tɩ-taa. Ɛtɔm se: «Iwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɩhɛzɩɣ ɖama laŋa.» Ye ɖɩhɛzɩɣ lalaa laŋa yɔ, pɩkɛnɩ nʋmɔʋ sɔsɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ ɖɩtɩŋɩɣna nɛ ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ yɔ. Ɛbɛ yɔɔ? Bibl taa tazʋʋ takayaɣ nakɛyɛ yɔɔdaa se tɔm piye nɖɩ Pɔɔlɩ labɩnɩ tʋmɩyɛ nɛ pɛɖɛzɩ-ɖɩ se ‘ɩhɛzɩ ɖama laŋa’ yɔ, ɖɩ-tɔbʋʋ lɛ se «ɛyʋ ɛwɛɛ nɔɔyʋ cɔlɔ nɛ ɛkpazɩ-ɩ ɖoŋ alɩwaatʋ ndʋ ɛlɛ wɛ kaɖɛ sɔsɔɖɛ naɖɩyɛ taa yɔ.» Ye mbʋ, ye ɖo-koobu nɔɔyʋ ɛwɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa nɛ ɖɩhɛzɩ ɛ-laŋɩyɛ yɔ, ɖɩsɩɣnɩ-ɩ se ɛkʋyɩ nɛ ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛɖɔ wezuu nʋmɔʋ taa. Alɩwaatʋ ndʋ payɩ ɖɩhɛzɩɣ ɖo-koobu nɔɔyʋ laŋɩyɛ yɔ, ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩwɩlɩɣ-ɩ se ɖɩsɔɔlɩ-ɩ.—2 Kɔr. 7:​6, 7, 13.

10. Nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga wɛ pʋtɔdɩyɛ naʋ nɛ laŋɩyɛ hɛzʋʋ pɛ-hɛkʋ taa?

¹⁰ Nɔɔ kʋɖʋmaɣ nakɛyɛ wɛ pʋtɔdɩyɛ naʋ nɛ laŋɩyɛ hɛzʋʋ pɛ-hɛkʋ taa. Ɛzɩma tɩyɛ? Ɛyʋ weyi ɛnaɣ lalaa pʋtɔdɩyɛ yɔ, ɛsɔɔlaa se ɛhɛzɩ weyi ɛwɛ kʋñɔŋ taa yɔ ɛ-laŋɩyɛ nɛ ɛla nabʋyʋ se ɛsɩnɩ-ɩ. Ye mbʋ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩnaɣ lalaa pʋtɔdɩyɛ yɔ pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩhɛzɩ pa-laŋa. Iyele nɛ ɖɩna ɛzɩma Pɔɔlɩ wɩlɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga kɛwɛ Yehowa pʋtɔdɩyɛ naʋ nɛ ɛzɩma ɛhɛzɩɣ ɖa-laŋa yɔ pɩ-hɛkʋ taa yɔ. Pɔɔlɩ yɔɔdaa se Yehowa kɛ «pʋtɔdɩyɛ naʋ siŋŋ Caa nɛ laŋɩyɛ hɛzʋʋ kpeekpe tɛ Ɛsɔ.» (2 Kɔr. 1:3) Cɩnɛ, Pɔɔlɩ ya Yehowa se «pʋtɔdɩyɛ naʋ siŋŋ Caa,» mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yehowa cɔlɔ pʋtɔdɩyɛ naʋ lɩnaa. Nɛ pʋtɔdɩyɛ naʋ mbʋ, piseɣtiɣ-i nɛ «ɛhɛzɩɣ ɖa-laŋa ɖa-nazɩm kpeekpe taa.» (2 Kɔr. 1:4) Lɩm kɩbam mbʋ pɩlɩɣnɩ hiɖe taa yɔ, pɩkʋʋ mba lɔkɔtʋ ɖɔkɩ-wɛ yɔ pɔ-lɔkɔtʋ; mbʋ ɖɔɖɔ Yehowa hɛzɩɣ mba pɛwɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa yɔ pa-laŋa. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa nɛ ɖɩna lalaa pʋtɔdɩyɛ nɛ ɖɩhɛzɩ pa-laŋa? Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩla mbʋ yɔ, ɩ-taa nakʋyʋ yɔ: ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ tɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩna lalaa pʋtɔdɩyɛ nɛ ɖɩhɛzɩ pa-laŋa yɔ. Wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ tɩ-taa natʋyʋ lɛ ndʋ?

11. Ɛzɩ Koloosi mba 3:12 nɛ 1 Pɩyɛɛrɩ 3:8 yɔɔdʋʋ yɔ, wɛtʋ kɩbandʋ lɛɛtʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛna nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩsɔɔlɩ lalaa nɛ ɖɩhɛzɩ pa-laŋa?

¹¹ Ɛbɛ kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩwɛɛnɩ sɔɔlɩm mbʋ pɩpɔzʋʋ-ɖʋ yɔ nɛ ‘ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩhɛzɩɣ ɖama laŋa’ paa evemiye nɖɩ? Pɩpɔzʋʋ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ ɛzɩ ɖama siziŋ nɩʋ, koobiye sɔɔlɩm nɛ camɩyɛ lakasɩ mbʋ yɔ. (Kalɩ Koloosi mba 3:12; 1 Pɩyɛɛrɩ 3:8.) Ɛzɩma wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ tɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ? Ye ɖɩnaɣ ɖo-koobiya pʋtɔdɩyɛ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ pɔ-yɔɔ siŋŋ yɔ, ɖɩkaɣ sɔɔlʋʋ kpem se ɖɩhɛzɩ pa-laŋa alɩwaatʋ ndʋ pɛwɛɣ kaɖɛ taa yɔ. Ɛzɩ Yesu yɔɔdʋʋ yɔ, «tɔm ndʋ tisu laŋɩyɛ taa yɔ, ndʋ nɔɔ yɔɔdʋʋ. Ɛyʋ kɩbanʋ lɩzɩɣ ɛ-ñɩm kɩbam taa mbʋ pɩwɛ ɖeu yɔ.» (Mat. 12:​34, 35) Ye ɖɩhɛzɩɣ ɖo-koobiya mba pɩpɔzʋʋ-wɛ laŋɩyɛ hɛzʋʋ yɔ pa-laŋa yɔ, toovenim taa lɛ, ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩtɩŋɩɣnɩ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-tɔm cɛyɩ siŋŋ yɔ kɩ-yɔɔ nɛ ɖɩwɩlɩɣ-wɛ se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ.

ƐBƐ ÐƖPƖZƖƔ ÐƖLA NƐ SƆƆLƖM MBƲ ÐƖWƐNƖ ÐAMA YƆƆ YƆ PƖWƐƐ ÐOŊ TAM?

12. (a) Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩkpa ɖa-tɩ nɛ ɖitaayele ɖama sɔɔlʋʋ? (b) Lɛɛlɛɛyɔ, tɔm ndʋ taa ɖɩkaɣ tazʋʋ?

¹² Ða-tɩŋa ɖɩsɔɔlaa se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ‘ɖɩsɔɔlʋʋ’ ɖama. (1 Yoh. 4:7) Ɛlɛ, pɩcɛyaa se ɖɩtɔzɩ se Yesu paɣ-ɖʋ se «ɛyaa sakɩyɛ sɔɔlɩm kaɣ hɛʋ.» (Mat. 24:12) Yesu taañɩnɩɣ yɔɔdʋʋ se ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ kaɣ yebu ɖama sɔɔlʋʋ. Ɛlɛ pɩwɛɛ se ɖɩkpa ɖa-tɩ nɛ ɖitaayele nɛ ɛyaa mba pɔcɔ-ɖʋ nɛ pata yɔ pɛ-wɛtʋ wɛɛnɩ ɖoŋ ɖɔ-yɔɔ nɛ ɖiyele ɖama sɔɔlʋʋ. Lɛɛlɛɛyɔ, iyele nɛ ɖɩtazɩ tɔm pɔzʋʋ pʋnɛ pɩ-taa: Ɛbɛ kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩna se sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ ɖo-koobiya yɔɔ yɔ pɩpaɣlaa yaa pɩtɩpaɣlɩ?

13. Ɛbɛ yeki se ɖɩna se sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ ɖo-koobiya yɔɔ yɔ pɩpaɣlaa yaa pɩtɩpaɣlɩ?

¹³ Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩna se ɖɔ-sɔɔlɩm paɣlaa yaa pɩtɩpaɣlɩ yɔ, ɩ-taa nakʋyʋ lɛ se ɖɩtazɩ nɛ ɖɩna mbʋ ɖɩlakɩ wɛtʋ natʋyʋ taa yɔ. (2 Kɔr. 8:8) Apostoloo Pɩyɛɛrɩ yɔɔdɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa natʋyʋ tɔm. Ɛyɔɔdaa se: «Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, ɩsɔɔlɩ ɖama siŋŋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ sɔɔlɩm huuzuu kɩwɛɛkɩm sakɩyɛ yɔɔ.» (1 Pɩy. 4:8) Ye mbʋ, lalaa ɛjandʋ nɛ pɛ-tɛ mantɩtalɩ pilim wɛtʋ yeki se ɖɩna se sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ pɔ-yɔɔ yɔ, pɩpaɣlaa yaa pɩtɩpaɣlɩ.

14. Ɛzɩ 1 Pɩyɛɛrɩ 4:8 yɔɔdʋʋ yɔ, sɔɔlɩm mbʋ pɩpɔzʋʋ-ɖʋ? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ.

¹⁴ Iyele nɛ ɖɩmaɣzɩ Pɩyɛɛrɩ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ camɩyɛ. Ɛyɔɔdɩ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɖɩsɔɔlɩ ɖama yɔ pɩ-tɔm kalɩtʋ 8 kajalaɣ hɔɔlʋʋ taa; ɛyɔɔdaa se: «Ɩsɔɔlɩ ɖama siŋŋ.» Tɔm piye nɖɩ Pɩyɛɛrɩ labɩnɩ tʋmɩyɛ nɛ pɛɖɛzɩ-ɖɩ se «siŋŋ» yɔ, ɖɩ-tɔbʋʋ lɛ se «posuu.» Kalɩtʋ ndʋ tɩ-hɔɔlʋʋ 2 ñɩŋgʋ wɩlɩɣ ɖoŋ weyi sɔɔlɩm siŋŋ pɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛna yɔ. Pihuuzuu ɖo-koobiya kɩwɛɛkɩm yɔɔ. Pɩwɛ ɛzɩ ɖɩɖɔkʋʋ ɖɔ-sɔɔlɩm ɖe-nesi tɛɛ nɛ ɖiposuu-pʋ ɛzɩ pɩsaʋ ŋgʋ kɩ-taa hɔŋ yɔ nɛ pɩkɔɔ pɩsɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖiposi-pʋ siŋŋ yɔ. Pɩtɩkɛ kɩwɛɛkɩm kʋɖʋmam yaa naalɛ ɖeke yɔɔ pihuuzuu, ɛlɛ pihuuzuu «kɩwɛɛkɩm sakɩyɛ yɔɔ.» Palabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm piye «huuzuu» se pɔyɔɔdɩ kpaɣʋ nɛ kpeɣu tɔm. Ɛzɩ pɩsaʋ hɔɔlaɣ nakɛyɛ huuzuu azuluma naayɛ yɔɔ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ sɔɔlɩm pɩzɩɣ nɛ pihuuzi lalaa ɛjandʋ nɛ pɛ-tɛ mantɩtalɩ pilim wɛtʋ yɔɔ.

15. Ye sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ ɖo-koobiya yɔɔ yɔ pɩpaɣlaa yɔ, ɛbɛ ɖɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɖɩla? (Koloosi mba 3:13)

¹⁵ Pɩpɔzʋʋ se sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ ɖo-koobiya yɔɔ yɔ pɩpaɣlɩ; ɖɩnɛ ɛlɛ ye payʋsɩnɩ-ɖʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpaɣ ɖikpeɣ-wɛ; toovenim nabʋyʋ taa lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩñaɣ pana siŋŋ pʋcɔ nɛ ɖɩla mbʋ. (Kalɩ Koloosi mba 3:13.) Ye ɖɩkpakɩɣ nɛ ɖikpeɣu lalaa yɔ, ɖɩwɩlɩɣ se ɖɔ-sɔɔlɩm paɣlaa nɛ ɖɩsɔɔlaa se ɖɔ-tɔm ɛkɛdɩnɩ Yehowa. Ɛbɛ ɖɔɖɔ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩkpaɣ ɖikpeɣ lalaa nɛ ɖitaayele nɛ mbʋ palakɩ yɔ pɩɖʋ-ɖʋ ɖɩwɩzɩyɛ?

16-17. Ɛbɛ ɖɔɖɔ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩkpaɣ ɖikpeɣ lalaa nɛ ɖitaayele nɛ mbʋ palakɩ yɔ pɩɖʋ-ɖʋ ɖɩwɩzɩyɛ? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ. (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

¹⁶ Ka ña-lɩmaɣza ño-koobiya wɛtʋ kɩbandʋ yɔɔ, taakam-yɛ pɛ-wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ yɔɔ. Iyele nɛ ɖɩkpaɣ kɩɖaʋ nakʋyʋ. Kpaɣ se ña nɛ koobiya nabɛyɛ ikpeɣli ɖoŋnɔɔyʋ. Ɩwɛɛ nɛ ɩnɩɣ leleŋ, nɛ pʋcɔ nɛ ɩyasɩ ɖama lɛ, ɩkpɛndaa nɛ ɩlɩzɩ foto. Ɛlɛ ŋlɩzɩ ɖɔɖɔ fotonaa 2 nɛ ŋsɔzɩ, se ye kajalaɣ ñɩŋgʋ ɛfɛyɩ ɖeu yɔ ŋŋkpaɣ naalɛ waa mba pa-taa nakʋyʋ. Lɛɛlɛɛyɔ ŋwɛnɩ fotonaa 3. Ɛlɛ fotonaa mba pa-taa kʋɖʋmʋʋ taa, ŋɖiɣzina se koobu nɔɔyʋ taahoŋuu. Ɛbɛ ŋkaɣ labʋ? Ŋhɩzɩɣ-kʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ fotonaa 2 mba pakazaa yɔ pa-taa lɛ, mɩ-tɩŋa ɩwɛɛ nɛ ihoŋuu, pɩkpɛndɩnɩ koobu ɛnʋ.

¹⁷ Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpaɣ fotonaa mba ɖɩtɩhɩzɩ yɔ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ mbʋ ɖɩlɩzɩɣ se ɖɩtɔzʋʋ pɩ-yɔɔ yɔ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, ɖɩtɔzʋʋ alɩwaatʋ kɩbandʋ ndʋ ɖa nɛ ɖo-koobiya ɖɩɩkpɛndaa nɛ ɖɩwɛɛ ɖama cɔlɔ yɔ tɩ-yɔɔ. Ɛlɛ kpaɣ se kɩyakʋ nakʋyʋ ikpeɣli mbʋ lɛ, koobu nɔɔyʋ yɔɔdɩ tɔm natʋyʋ yaa ɛla nabʋyʋ nɛ pɩtɩkɛdɩnɩ-ŋ. Ɛbɛ ŋkaɣ labʋ? Pɩwɛɣ ɖeu se ŋñaɣ pana nɛ ŋsɔɔ pɩ-yɔɔ yaa ŋhɩzɩ-pʋ ña-ñʋʋ taa ɛzɩ ŋhɩzʋʋ fotonaa mba pa-taa lɛɛkʋ yɔ. (Adu. 19:11; Efɛz. 4:32) Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɔɔ kɩwɛɛkɩm cikpem mbʋ ɖo-koobiya lakɩ-ɖʋ yɔ pɩ-yɔɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩtɔzʋʋ alɩwaatʋ kɩbandʋ sakɩyɛ ndʋ ɖa nɛ wɛ ɖɩkpɛndaa nɛ ɖɩwɛɛ taa leleŋ taa yɔ tɩ-yɔɔ. Alɩwaatʋ kɩbandʋ ndʋ, tɩ-yɔɔ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩtɔzɩ nɛ ndʋ ɖɩsɔɔlaa se tɩmʋ ñɩm ɖɛ-ɛsɩndaa.

ƐBƐ YƆƆ SƆƆLƖM TƆM CƐYƖ KPEM SƆNƆ?

18. Lɩmaɣza sɔsɔna wena taa ɖɩtazɩ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa pɩlɩɩnɩ sɔɔlɩm yɔɔ?

¹⁸ Ɛbɛ yɔɔ ɖɩsɔɔlaa se sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ lalaa yɔɔ yɔ pɩwɛɛ ɖoŋ tam? Ɛzɩ ɖɩtɛm naʋ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɩlɩɣ sɔɔlɩm ɖo-koobiya yɔ, ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩsɔɔlɩ Yehowa. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ ɖo-koobiya sɔɔlɩm? Nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩla mbʋ yɔ lɛ se ɖɩhɛzɩ pa-laŋa. Ye ɖɩnaɣ lalaa pʋtɔdɩyɛ yɔ, ɖɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ‘ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩhɛzɩ pa-laŋa.’ Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla nɛ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ lalaa yɔɔ yɔ pɩwɛɛ ɖoŋ tam? Pɩwɛɛ se ye payʋsɩnɩ-ɖʋ yɔ, ɖɩla mbʋ payɩ ɖɩpɩzɩɣ yɔ nɛ ɖikpeɣ-wɛ.

19. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa kpem se ɖɩwɩlɩ ɖama sɔɔlɩm sɔnɔ?

¹⁹ Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa kpem se ɖɩwɩlɩ ɖama sɔɔlɩm sɔnɔ? Iyele nɛ ɖɩna lɩmaɣzɩyɛ naɖɩyɛ, ɖɩwɛ tɔm ndʋ Pɩyɛɛrɩ yɔɔdaa yɔ tɩ-taa; ɛyɔɔdaa se: «Wondu tɩŋa tɛmtʋ ñɔtaa. Pʋyɔɔ lɛ, . . . ɩsɔɔlɩ ɖama siŋŋ.» (1 Pɩy. 4:​7, 8) Ɛjaɖɛ kɩdɛkɛdɩyɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛm wɛɣ nɛ pɩñɔtʋʋ nɛ pɩkɩlɩɣ lɛ, ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖaŋ? Yesu yɔɔdaɣ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa tɔm lɛ, ɛtɔm se: «Ajɛɛ kpeekpe kaɣ-mɩ paɖʋʋ ma-hɩɖɛ yɔɔ.» (Mat. 24:9) Pɩsa nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖe-siɣsiɣ wɛtʋ paa papaɖɩɣ-ɖʋ yɔ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩwɛɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa tam. Ye ɖɩsɔɔlɩ ɖo-koobiya yɔ, pana wena Sataŋ ñakɩ se ɛtayɩ ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ akaɣ kɛʋ falaa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ sɔɔlɩm kɛ «nɔɔ kʋɖʋmaɣ tomiye nɖɩ ɖɩtalɩ pilim yɔ.»—Kol. 3:14; Filp. 2:​1, 2.