Ðe-wezuu caɣʋ nɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ kpɛlɩkʋʋ takayaɣ taa tɔm kɩñɩnɩtʋ
3-9 MAI
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | KƖGALƲƲ 27-29
“Ðɩmaɣzɩnɩ Yehowa weyi ɛɛtʋkʋʋ ɛyaa taa yɔ”
w13 15/6 10 § 14
Ða-taa ɛla leleŋ siŋŋ nɛ Yehowa wɛtʋ kɩbandʋ
14 Halɩbiya kagbanzɩ nzɩ sɩñɔtɩnɩ Moyizi nɛ sɩpɔzɩ-ɩ se: ‘Ða-caa taapɩzɩ nɛ ɛlʋlɩ abalɩbɩɣa. Pɩlabɩ ɛzɩma nɛ pahɩzɩɣ ɛ-hɩɖɛ e-cejewiye taa?’ Petendi Moyizi se: “Ɩha-ɖʋ ɖeɖe ɖa-caa koobiya hɛkʋ taa.” Ɛzɩ Moyizi cosi-wɛ se: ‘Paɣtʋ tɩha nʋmɔʋ se pala mbʋ?’ Aayɩ, ɛlɛ ɛkpaɣ “pɔ-tɔm nɛ ɛtanɩ [Yehowa].” (Kɩg. 27:2-5) Suwe Yehowa cosi-i? Yehowa heyi Moyizi se: “Selofehaadɩ pɛlaa pɔzɩ mbʋ yɔ, pɩkɛ toovenim. Cɛlɩ-wɛ pe-ɖeɖe pa-caa koobiya hɛkʋ taa nɛ pɩkɛ pa-ñɩm.” Halɩ Yehowa laba nɛ pɩcɛzɩ mbʋ. Ɛɖʋ paɣtʋ nɛ eheyi Moyizi se: “Ɛyʋ ɛsɩba nɛ ɛfɛyɩnɩ abalɩbɩɣa yɔ, pɛcɛlɩ ɛ-ñɩm ɛ-pɛlɛ.” (Kɩg. 27:6-8; Yoz. 17:1-6) Kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ lɛ, ye Izrayɛɛlɩ halaa nabɛyɛ ɩwɛ wɛtʋ kʋɖʋmtʋ ndʋ tɩ-taa yɔ, paɣtʋ ndʋ tɩkandɩyɩɣ pɔ-yɔɔ.
w13 15/6 11 § 15
Ða-taa ɛla leleŋ siŋŋ nɛ Yehowa wɛtʋ kɩbandʋ
15 Lɩmaɣza wena paakpaɣ yɔ, awɩlɩ kpayɩ kpayɩ se Yehowa ɛɛtʋkʋʋ ɛyaa taa. Ɛzɩma Yehowa ɖʋwaɣ hɩɖɛ Izrayɛɛlɩ ñɩma mba pɔ-yɔɔ ñamtʋ wɛɛ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ ɛɖʋwaɣ hɩɖɛ halaa mba pataawɛɛnɩ ɖoŋ yɔ. (Keɣa 67:6) Bibl taa kɛdɛsɩ nzɩ sɩñɩkɩɣ niye lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ yɔ, sɩ-taa kʋɖʋmaɣ ɖeke lɛ. Yehowa ɛɛtʋkʋʋ ɛ-sɛyaa taa.—1 Sam. 16:1-13; Tʋma 10:30-35, 44-48.
w13 15/6 11 § 16
Ða-taa ɛla leleŋ siŋŋ nɛ Yehowa wɛtʋ kɩbandʋ
16 Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa weyi ɛɛtʋkʋʋ ɛyaa taa yɔ? Tɔzɩ se nʋmɔŋ naalɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩɩtʋkʋʋ ɛyaa taa. Pɩsa nɛ ɖɩtaawɛɛnɩ tɛ-yɔɔ tɛ-yɔɔ lɩmaɣza lɛ, pɩcɛyaa se ɖɩtaatʋkʋʋ ɛyaa taa. Toovenim taa lɛ, ɖa-taa paa weyi maɣzɩɣ se ɛkɛ weyi ɛnɩɣ tɔm taa nɛ ɛɛtʋkʋʋ ɛyaa taa yɔ. Ɛlɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se ŋtisiɣ se pɩfɛyɩ kɛlɛʋ se ɛyʋ ɛtɩlɩ ɛzɩma ɛ-maɣmaɣ ɛ-maɣzɩm nɛ ɛ-lakasɩ wɛɛ yɔ. Ye mbʋ ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla nɛ ɖɩtɩlɩ se toovenim taa lɛ, ɖɩkɛ ɛyaa mba panɩɣ tɔm taa nɛ paatʋkʋʋ ɛyaa taa yɔ? Alɩwaatʋ ndʋ Yesu ñɩnaɣ se ɛtɩlɩ lɩmaɣza wena lalaa wɛnɩ ɛ-yɔɔ yɔ, ɛpɔzɩ tɔm tʋnɛ ɛ-taabalaa mba ɛtaɣ-wɛ liu yɔ: “Ɛyaa tɔŋ se ɛyʋ Pɩyalʋ kɛ anɩ?” (Mat. 16:13, 14) Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yesu. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋpɔzɩ ña-taabalʋ weyi ŋnawa se sɔɔndʋ ɛɛkpaɣ-ɩ se ŋheyi-ŋ toovenim yɔ se ɛmaɣzɩɣ se ŋtʋkʋʋ ɛyaa taa yaa we? Ye eheyi-ŋ se nabʋyʋ taa ña-lakasɩ wɩlɩɣ se ŋtʋkʋʋ ɛyaa taa pɩlɩɩnɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa pɛwɛɛ yɔ, po-tomnaɣ tɔlɩm yaa ñɩm mbʋ pɛwɛna yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, ɛbɛ pɩpɔzʋʋ se ŋla? Tɩmnɩ Yehowa nɛ ña-laŋɩyɛ pilim nɛ ŋpɔzɩ-ɩ se ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋñɔɔzɩ ña-lɩmaɣza nɛ ŋwɛɛnɩ wɛtʋ ndʋ tɩwɩlɩɣ se toovenim taa lɛ, ŋŋtʋkʋʋ ɛyaa taa yɔ.—Mat. 7:7; Kol. 3:10, 11.
Fezuu taa ñɩm
it-2 850 § 1
Haɖɛ
Kilizaɣ sʋlʋm. Paalakɩ haɖɛ ndɩ ndɩ lɛ, palakɩ ɖɔɖɔ kilizaɣ sʋlʋm haɖɛ nɛ palakaɣ mbʋ kɔzɩ kɔzɩ alɩwaatʋ ndʋ Izrayɛɛlɩ mba sʋ Lidaʋ Tɛtʋ taa yɔ. (Kɩg 15:2, 5, 8-10) Pɩɩkɛ vɛɛ (sʋlʋm kɩbɩbɩm) mbʋ papɩyaɣ altaaru yɔɔ yɔ. (Kɩg 28:7, 14; kpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Ejl 30:9; Kɩg 15:10) Apostoloo Pɔɔlɩ heyi Filiipi Krɩstʋ mba se: “Pɛwɛɛ nɛ papɩyɩɣ-m ɛzɩ kilizaɣ yɔ kɩlaʋ nɛ tʋmɩyɛ kiɖeɖee pɔ-yɔɔ, mba pɔ-cɔlɔ mi-tisuu ɖiyi-mɩ nɛ piwona yɔ, man-taa wɛ leleŋ.” Mayaɣ kanɛ ka-taa Pɔɔlɩ tɩŋnɩ kilizaɣ sʋlʋm kɩɖaʋ yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ se etisiɣ faaa se ɛla tʋma sakɩyɛ wena awazɩɣ e-koobiya Krɩstʋ mba yɔ. (Fil 2:17) Pɩɩkazɩ pazɩ se Pɔɔlɩ ɛsɩ lɛ, ɛma tɔm tʋnɛ Timootee: “Pɛtɛmɩ-m paɣzʋʋ pɩyʋʋ ɛzɩ kilizaɣ yɔ, nɛ mo-holuu alɩwaatʋ ñɔtaa.”—2Tim 4:6.
10-16 MAI
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | KƖGALƲƲ 30-31
“Ðɔ ño-ɖuutu yɔɔ”
it-2 1164 § 4
Ðuutu
Pɩtɩkɛnɩ kɩjɛyʋʋ se ɛyʋ eɖuu, ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ eɖuki yɔ pɩwɛɛ se ɛɖɔ e-ɖuutu yɔɔ. Weyi ɛsɔɔlaa yɔ ɛnʋ ɖukina. Paa mbʋ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ ɖuki ɖuutu yɔ pɩcɛyaa se ɛɖɔ tɩ-yɔɔ Ɛsɔ ɛsɩndaa. Pʋyɔɔ pɔyɔɔdaa se weyi eɖuki yɔ, “ɛhɔkɩ ɛ-tɩ nɛ ɖuutu”; pɩwɩlɩɣ se pɩcɛyɩ kpem se ɛɖɔ ɖuutu ndʋ tɩ-yɔɔ nɛ ɛwɛɛ wezuu. (Kɩg 30:2; kalɩ ɖɔɖɔ Rom 1:31, 32) Ɛzɩma ɖuutu tukuuni ɛyʋ wezuu caɣʋ yɔ, pʋyɔɔ Masɩ seɣtiɣ ɛyaa se pamaɣzɩ camɩyɛ pʋcɔ nɛ poɖuu ɖuutu natʋyʋ nɛ patɩlɩ ɖɔɖɔ mbʋ mbʋ pɩkaɣ pɔzʋʋ se pala yɔ. “Ye ŋɖuuni Kɩbaɣlʋ ñɛ-Ɛsɔ se ŋhɛyɩ-ɩ pʋyʋ yɔ, taala niŋkaɣ nɛ pɩ-hɛyʋʋ; mbʋ pʋyɔɔ yɔ [Yehowa] . . . Ñɛ-Ɛsɔ kaɣ-ŋ pɩ-yɔɔ pɔzʋʋ nɛ pɩkaɣ-ŋ kɛʋ kɩwɛɛkɩm. Ɛlɛ ye ŋtiɖuuna yɔ, ŋŋkaɣ wɛnaʋ kɩwɛɛkɩm”—Wp 23:22, 23.
it-2 1164 § 1
Ðuutu
Ɛyʋ pɩzɩɣ eɖuu Ɛsɔ ɛsɩndaa se ɛlakɩ haɖɛ naɖɩyɛ, ɛlakɩ tʋmɩyɛ naɖɩyɛ yaa ekiziɣ se ɛɛlakɩ nabʋyʋ, paa paɣtʋ ɛhaɣ waɖɛ se ɛyʋ ɛlabɩ-pʋ yɔ. Ðuutu kɛ mbʋ ɛyʋ lakɩ ɛ-maɣmaɣ ɛ-tɩ yɔɔ nɛ paakpaɣ-ɩ nɛ ɖoŋ yɔ. Ðuutu kɛ mbʋ pɩwɛ ŋgee yɔ. Pɩwɛ ɖɔɖɔ ɛzɩ ɛyaa ɖʋʋ ɛgbɛyɛ se palakɩ nabʋyʋ yɔ. Nɛ Bibl taa lɛ, nabʋyʋ taa nɔɔ kʋɖʋmaɣ nakɛyɛ wɛ ɖuutu nɛ ɛgbɛyɛ ɖʋʋ pɛ-hɛkʋ taa. (Kɩg 30:2; Mt 5:33) Alɩwaatʋ ndʋ ɛyʋ ɖuki yɔ, ɛyɔɔdʋʋ mbʋ ɛɖʋwa se ɛlakɩ yɔ pɩ-tɔm; ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛyaa ɖʋʋ ɛgbɛyɛ yɔ, ɖoŋ ɖoŋ lɛ pɔyɔɔdʋʋ ñʋʋdʋ nɔɔyʋ yaa ɛyʋ sɔsɔ nɔɔyʋ ɛsɩndaa mbʋ paɖʋwa se palakɩ yɔ, se patɩŋnɩ pɩ-yɔɔ nɛ pawɩlɩ se pɩkɛnɩ-wɛ kɩjɛyʋʋ se pɔɖɔ pɩ-yɔɔ.—Kiɖe 26:28; 31:44, 53.
w04 1/8 27 § 3
Kɩgalʋʋ takayaɣ taa lɩmaɣza sɔsɔna
30:6-8—Walʋ weyi ɛkɛ Krɩstʋ tʋ yɔ ɛpɩzɩɣ nɛ eyele nɛ ɛ-halʋ ɖuutu sɩɩ tɩnaɣ na? Ðuutu hɔɔlʋʋ taa lɛ, paa Yehowa sɛyʋ weyi pɩwɛɛ se eɖuu ɖuutu nɛ ɛɖɔ tɩ-yɔɔ. Ðɩkpaɣ kɩɖaʋ kʋnɛ: Paa weyi pɩwɛɛ se ɛha ɛ-tɩ Yehowa, nɛ pɩkɛ ɖuutu ndʋ eɖuki Yehowa ɛsɩndaa yɔ. (Galaatii mba 6:5) Walʋ fɛyɩnɩ waɖɛ se eyele nɛ ɛ-halʋ ɖuutu sɩɩ tɩnaɣ. Ɛlɛ mbʋ halʋ ɖuki se ɛlakɩ yɔ, pɩfɛyɩ se pɩkaɖɩnɩ Ɛsɔtɔm yaa mbʋ pɩwɛ se ɛla ɛ-walʋ yɔ.
Fezuu taa ñɩm
it-2 1203 § 5
Yeftee
Papɩzɩɣ nɛ poɖuu se pahaɣ nɔɔyʋ nɛ ɛlakɩ Yehowa tʋmɩyɛ kediɣzaɣ kizinziku tɛɛ. Lʋlɩyaa kaawɛnɩ waɖɛ se poɖuu mbʋ. Samɩyɛɛlɩ ɖoo kaaɖuu mbʋ. Pʋcɔ nɛ palʋlʋʋ-ɩ lɛ, e-ɖoo ɖuwaa se ɛhaɣ-ɩ Ɛsɔ nɛ ɛla tʋmɩyɛ Ɛsɔ sɛtʋ kɩɖanɖʋʋ tɛɛ. Ɛ-walʋ Ɛlɩkaana kaatisi ɖuutu ndʋ tɩ-yɔɔ. Pɛcɛbɩ Samɩyɛɛlɩ hɩɖɛ lɛ, Hana woni-i kediɣzaɣ kizinziku tɛɛ. (1Sam 1:11, 22-28; 2:11) Samsɔɔ kɛ pɩɣa lɛɛka ŋga paha-kɛ Ɛsɔ se kɛkɛ Naziireya tʋ yɔ.—Th 13:2-5, 11-14; kpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ ɖoŋ weyi caja wɛnɩ ɛ-pɛlɛ yɔɔ yɔ Kɩg 30:3-5, 16 taa.
17-23 MAI
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | KƖGALƲƲ 32-33
“Ɩmɩzɩ tɛtʋ taa ɛyaa kpeekpe”
w10 1/8 23
Ŋŋsɩm-tʋ?
“Kookasɩ” yaa lona kʋkʋya wena pɔyɔɔdɩ a-tɔm tam sakɩyɛ Ebree Masɩ taa yɔ, ɛbɛ aakɛnaa?
Pɩɩkazɩ pazɩ se Izrayɛɛlɩ mba ɩsʋʋ Lidaʋ Tɛtʋ taa lɛ, Yehowa heyi-wɛ se paɖɩzɩ Kanaŋ mba ɛsɔ sɛtʋ lona tɩŋa. Eheyi-wɛ se: “Ɩmɩzɩ . . . ɩkɔyɔkɩ pa-sɩʋ kpelisi kpeekpe, ɩyɔkɩ pa-ñɩɣyʋʋ sɩʋ kpelisi, nɛ ɩkpɛzɩ po-kookasɩ kpeekpe.” (Kɩgalʋʋ 33:52) Pɩtɩla cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ lona ana awɛɛ piyisi yɔɔ yaa yaa paama-yɛ tɛtʋ sɔsɔtʋ taa yaa hɔɔlɩŋ lɛɛŋ taa. (1 Awiya 14:23; 2 Awiya 17:29; Ezekɩyɛɛlɩ 6:3) Pɩtʋʋ fɛyɩ se paama lona ana a-taa altaarunaa, tilima kiɖeɖena, kɩlɛmɩŋ, wondu ndʋ tɩ-yɔɔ pañaɣzɩɣ sɔzɩŋ tɩlaaɖɩ yɔ nɛ Ɛsɔ sɛtʋ wondu lɛɛtʋ.
w08 15/2 27 § 5-6
Kpɛlɩkɩ lɔŋ mbʋ Izrayɛɛlɩ mba laba nɛ pɩtɩtʋʋzɩ yɔ pɩ-taa
Sɔnɔ ɖɩkatɩɣ kala sakɩyɛ wena Izrayɛɛlɩ mba kaakataa yɔ. Sɩʋ kpelisi wɛ ɖa-alɩwaatʋ taa ɖɔɖɔ. Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkɛ liidiye, aleɣya laɖaa sɔsaa, hola aleɣya laɖaa mba pa-hɩla sɛwa yɔ, politiki agbaa, Ɛsɔ sɛtʋ agbaa ñʋndɩnaa nabɛyɛ nɛ halɩ hɔʋ taa mba nabɛyɛ. Wondu ndʋ yaa ɛyaa mba, pa-taa nabɛyɛ tɔm pɩzɩɣ nɛ pɩcɛyɩ ɖɛ-ɛsɩndaa siŋŋ. Ye ɖɩɖʋʋ taabalɩyɛ nɛ mba paasɛɣ Yehowa yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkɔnɩ-ɖʋ kaɖɛ fezuu taa.
Kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ wezuu caɣʋ kaakɛ Baalɩ ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ nɛ ŋgʋ kaayebina nɛ Izrayɛɛlɩ mba sakɩyɛ tɔlɩ kpaca taa. Sɔnɔ kpacanaa mba pa-taa Ɛsɔ sɛyaa nabɛyɛ tɔlʋʋ yɔ, panɩɣzɩnɩ kpaca ŋgʋ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Ɛyʋ pɩzɩɣ ɛwɛɛ e-kuduyuu tɛɛ nɛ ɛñɩɣ ordinatɛɛrɩ yɔɔ, nɛ ɛcɔnɩ kɩlɛmɩŋ weyi ɩwɛɣnɩ ɖoŋ kɩdɛkɛdɩŋ ɛ-ɛhʋyɛ yɔɔ yɔ. Pɩlakɩ pʋtɔdɩyɛ kpem se Krɩstʋ tʋ ɛtɩŋnɩ intɛrnɛɛtɩ yɔɔ nɛ ɛtɔlɩ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ kɩlɛmɩŋ cɔnʋʋ kpaca taa.
it-1 392 § 4
Kanaŋ
Yozuwee labɩ camɩyɛ nɛ “etiyele paɣtʋ kpeekpe taa natʋyʋ tɔlɩ, paa tɔm kʋɖʋmtʋ, ndʋ [Yehowa] heyi Moyizi” pɩlɩɩnɩ Kanaŋ mba ɖɩzʋʋ yɔɔ yɔ. (Yoz 11:15) Ɛlɛ Izrayɛɛlɩ mba lalaa tɩmaɣzɩnɩ-ɩ nɛ patɩɖɩzɩ Kanaŋ ɛjaɖɛ taa kʋzɔɔtʋ wondu tɩŋa. Kanaŋ mba kaawɛ Izrayɛɛlɩ mba hɛkʋ taa, pʋyɔɔ pɩkɔnɩ-wɛ kɩjɩkpɩŋ nɛ alɩwaatʋ wɛɛ nɛ tɩɖɛɣ lɛ, ɛyaa sakɩyɛ hiɣ sɩm (pɩtasɩ lɛ, puuyaɣ lakasɩ, kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ nɛ sɩɩnaa latʋ kaatɔyaa). Ye paañam Yehowa paɣtʋ nɛ paɖɩzɩ Kanaŋ mba tɩŋa yɔ, ɛyaa sakɩyɛ taasɩ pʋwayɩ. (Kɩg 33:55, 56; Th 2:1-3, 11-23; Keɣa 105:34-43) Yehowa kaapaɣ Izrayɛɛlɩ mba nɛ eheyi-wɛ se ɛwɛ siɣsiɣ nɛ ɛɛkaɣ labʋ tɛ-yɔɔ tɛ-yɔɔ lakasɩ ɛ-tɔm hʋʋ taa. Pʋyɔɔ lɛ, ye Izrayɛɛlɩ mba ɛɖʋ taabalɩyɛ nɛ Kanaŋ mba nɛ pakpakɩɣ ɖama, pesidiɣ pɔ-sɔnzɩ kele kele sɛtʋ taa, pɛsɛɣ pɛ-ɛsɔnaa nɛ palakɩ pa-kʋzɔɔtʋ lakasɩ yɔ, pakaɣ-wɛ ɖɩzʋʋ ɖɔɖɔ ɛzɩ Kanaŋ mba yɔ, nɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ‘ɖihukuu-wɛ nɛ ɖɩtɔ.’—Ejl 23:32, 33; 34:12-17; Lev 18:26-30; Wp 7:2-5, 25, 26.
Fezuu taa ñɩm
it-1 933 § 6
Tɛtʋ kamasɩ
Pɔlɔʋ piye nɛ patɩlɩ lone nɖɩ pahaɣ cejewiye naɖɩyɛ yɔ nɛ pɩtɛ lɛ, patɩŋnɩ cejewiye nɖɩ ɖɩ-paɣlɩka yɔɔ nɛ patɩlɩ tɛtʋ ndʋ ɖeyi ɖeyi pɩwɛɛ se paha-ɖɩ yɔ. “Ɩkatayɩ-tʋ mi-cejewe hɛkʋ taa. Nɖɩ ɖɩɖɔwa yɔ, ɩha-ɖɩ pɩwalɩ, nɖɩ ɖɩwɛ ññɩɩ yɔ ɩha-ɖɩ ññɩɩ; pɛpɛlɩ kemaɣ lɛ, pɛcɛlɩ paa weyi lɛ e-ɖeɖe; paatayɩ tɛtʋ cejewiye cejewiye nɛ waʋ waʋ.” (Kɩg 33:54) Ye mbʋ, paalɛɣzɩɣ lone nɖɩ ɖɩ-taa pɩwɛɛ se pasɩɩ cejewiye naɖɩyɛ ɛzɩ piye lɔʋ wɩlʋʋ yɔ, ɛlɛ papɩzɩɣ papasɩ yaa pɔsɔzɩ cejewiye nɖɩ tɛtʋ pɩlɩɩnɩ ɖɩ-paɣlɩka cɔlɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Pɔkɔm nɛ peɖiɣzina se tɛtʋ ndʋ paha Yuuda cejewiye yɔ tɩkɩlɩ ɖɔʋ lɛ, papasɩ tɩ-yɔɔ nɛ pɛcɛlɩ tɩ-hɔɔlʋʋ nakʋyʋ Siimeyɔɔ cejewiye.—Yoz 19:9.
24-30 MAI
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | KƖGALƲƲ 34-36
“Ðʋ kʋyʋʋ Yehowa”
Yehowa ŋɖʋʋ hʋyʋʋ na?
4 Nɛ ye pɩyʋtɩnɩ nɔɔyʋ nɛ ɛkʋ ɛyʋ yɔ, ɛzɩma Izrayɛɛlɩ piya cɔŋnɩ tɔm ndʋ ti-ɖeɖe? Paa pɩyʋtɩnɩ-ɩ kɩyʋtɩnʋʋ yɔ, ɛkpɛdɩ ɛyʋ calɩm ɖulum nɛ pɩwɛɛ se pɔpɔzɩ-ɩ pɩ-kɩmɩyɛ. (Kiɖe 9:5) Ɛlɛ ñʋʋ leleŋ lɛ se paha-ɩ waɖɛ se ɛpɩzɩɣ ese nɛ ewolo ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ loɖo ndʋ paalɩzaa yɔ tɩ-taa natʋyʋ taa nɛ ɛtaatɔlɩ calɩm kɩmɩyɛ kpayʋ nesi tɛɛ. Ye ɛlabɩ mbʋ yɔ, pɩkandɩyɩɣ ɛ-yɔɔ. Nɛ pɩwɛɛ se ɛcaɣ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ ndʋ tɩ-taa nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ alɩwaatʋ ndʋ cɔjɔ sɔsɔ sɩba yɔ.—Kɩg. 35:15, 28.
Yehowa ŋɖʋʋ hʋyʋʋ na?
6 Weyi pɩyʋtɩnɩ-ɩ nɛ ɛkʋ ɛyʋ yɔ ɛtalɩɣ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ nɔnɔɔ taa lɛ, pɩwɛɛ se kajalaɣ taa lɛ, “eheyi tɛtʋ ndʋ tɩ-taa sɔsaa ndʋ tɩyʋtɩnɩ-ɩ yɔ.” Pɩwɛɛ se paba ɩmʋ-ɩ camɩyɛ. (Yoz. 20:4) Pʋwayɩ lɛ, pɩwɛɛ se papɩsɩnɩ-ɩ tɛtʋ ndʋ tɩ-taa ɛkʋ ɛyʋ yɔ tɩ-sɔsaa cɔlɔ nɛ paba hʋʋ ɛ-tɔm. (Kalɩ Kɩgalʋʋ 35:24, 25.) Ye panawa se toovenim pɩyʋtɩnɩ-ɩ kɩyʋtɩnʋʋ yɔ, ɖɩnɛ ɛlɛ papɩsɩɣnɩ-ɩ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ taa.
Yehowa ŋɖʋʋ hʋyʋʋ na?
13 Hʋyʋʋ ɖʋyʋ ɛñɩtaa nɛ ɛtalɩ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ taa yɔ, ehikiɣ ñʋʋ yabɩtʋ. Yehowa yɔɔdaa se palɩzɩ tɛtʋ ndʋ nɛ weyi pɩyʋtɩnɩ-ɩ nɛ ɛkʋ ɛyʋ yɔ, “ekese ɛmɛlɩ tɩ-taa.” (Yoz. 20:2, 3) Yehowa tɩyɔɔdɩ se paɖaɣnɩ weyi pɩyʋtɩnɩ-ɩ yɔ tɔm hʋnʋʋ ɛ-kɩwɛɛkɩm mbʋ pɩ-yɔɔ, nɛ ɛtɩha nʋmɔʋ calɩm kɩmɩyɛ kpayʋ se ewolo ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ taa nɛ ɛkpa calɩm kɩmɩyɛ. Hʋyʋʋ ɖʋyʋ ɛɛtasɩɣ calɩm kɩmɩyɛ kpayʋ sɔɔndʋ natʋyʋ seu. Ɛwɛʋ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ taa yɔ, Yehowa huuzuu ɛ-yɔɔ. Ðɩjɔzɩyɛ tɛtʋ tɩkɛnɩ salaka. Ɛwɛnɩ waɖɛ se ɛla tʋmɩyɛ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ taa. Ɛwɛnɩ waɖɛ ɖɔɖɔ se ɛɖʋ nesi lalaa. Pɩtasɩ lɛ, ɛwɛnɩ waɖɛ se ɛsɛɛ Yehowa laŋhɛzɩyɛ taa. Toovenim taa lɛ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛnɩɩ leleŋ e-wezuu caɣʋ taa!
Fezuu taa ñɩm
w91 15/2 13 § 13
Kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa ŋgʋ kɩmʋnaa yɔ ɛyaa tɩŋa yɔɔ
Kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa ɛɛkaɣ wazʋʋ Aɖam nɛ Ɛva. Moyizi paɣtʋ taa, ɖɩnaɣ paɣtʋ kiɖe ɖɩnɛ: “Ɩtaamʋ kɩhɛyʋʋ weyi ɛɖɔ wɛɛ nɛ calɩm kpɛdʋʋ yɔ, ɛlɛ ɛkaɣ sɩbʋ.” (Kɩgalʋʋ 35:31) Pataapeɣzi Aɖam, ɛlɛ ɛɖʋ ɛ-taa kɩɖʋʋ nɛ ɛmaanɩ Ɛsɔ paɣtʋ yɔɔ. (1 Timootee 2:14) Ye mbʋ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ se Aɖam kʋ ɛ-sɛyɩnaa mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛɖɛzɩ-wɛ mantɩtalɩ pilim wɛtʋ nɛ pʋyɔɔ pasɩkɩ. Aɖam mʋnɩ sɩm mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛɛtalɩ pilim pʋcɔ nɛ ɛ-maɣmaɣ ɛlɩzɩ se ɛɛñaŋ Ɛsɔ paɣtʋ. Ye Yehowa eyeba se kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa ɛwazɩ Aɖam nɛ Ɛva yɔ, ɛmaɣnɩ ɛ-maɣmaɣ ɛ-paɣtʋ ndʋ tɩwɛ siɣsiɣ yɔ tɩ-yɔɔ. Pɛhɛyɩ Aɖam kɩwɛɛkɩm yɔɔ mbʋ yekina se ɛ-sɛyɩnaa ɩlɩɩ sɩm mbʋ kɩwɛɛkɩm mbʋ pɩlʋlaa yɔ pi-yomiye taa! (Roma mba 5:16) Pʋ-tɔbʋʋ lɛ se kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa ɖɩzɩɣ ɖoŋ weyi kɩwɛɛkɩm wɛnɩ ɛyaa yɔɔ yɔ. Weyi ɛkpaɣ e-wezuu nɛ ɛlaa yɔ “ɛɖɩŋ sɩm paa ɛyʋ weyi lɛ ɛ-yɔɔ” nɛ ɛmʋ pee kɩdɛkɛda wena Aɖam kɩwɛɛkɩm lʋlɩ ɛ-sɛyɩnaa yɔɔ yɔ.—Ebree mba 2:9; 2 Kɔrɛntɩ mba 5:21; 1 Pɩyɛɛrɩ 2:24.
31 MAI–6 JUIN
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | WAYƖ WAYƖ PAƔTƲ 1-2
“Ɛsɔ tɩnɩ tɔm hʋʋ”
w96 15/3 23 § 1
Yehowa sɔɔlɩ mbʋ pɩwɛ siɣsiɣ nɛ pɩtʋʋzaa yɔ
Pɩpɔzʋʋ se ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa ɩhʋʋ tɔm ye koobu nɔɔyʋ ɛlabɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nabʋyʋ yɔ. (1 Kɔrɛntɩ mba 5:12, 13) Ɛlɛ pɩwɛɛ se pɔtɔzɩ se Yehowa, Ɛsɔ siɣsiɣ tʋ naɣ kɩwɛɛkɩm laɖaa pʋtɔdɩyɛ ye pɩpɔzʋʋ yɔ. Nabʋyʋ taa kɩwɛɛkɩm laɖʋ eekpiɖiɣ ɛ-kɩwɛɛkɩm yɔɔ nɛ pʋyɔɔ lɛ, paapɩzɩɣ nɛ pana ɛ-pʋtɔdɩyɛ. Ɛlɛ pɩfɛyɩ se ɛzʋtʋyaa ɩlɩzɩ nɔɔyʋ ɛgbɛyɛ taa mbʋ pʋyɔɔ yɔ patɩsɔɔlɩ-ɩ yaa pa-taa wɩɣnɩ-ɩ. Pataɣ liu se ɛzɩma pɔhɔm kɩwɛɛkɩm laɖʋ nɩŋgbaaŋ nɛ palɩzɩ-ɩ ɛgbɛyɛ taa yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɩ nɛ ɛñɔɔzɩ e-wezuu caɣʋ. (Kpaɣ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Ezekɩyɛɛlɩ 18:23) Krɩstʋ ɖiyiɣ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa se pɩsa nɛ palʋ siɣsiɣ wɛtʋ yɔɔ nɛ pɛkɛnɩ koobiya “ɖɩjɔzɩyɛ helim” alɩwaatʋ taa. (Izaayii 32:1, 2) Ye mbʋ pɩwɛɛ se pawɩlɩ se paatʋkʋʋ ɛyaa taa nɛ panɩɣ tɔm taa.—Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 1:16, 17.
w02 1/8 9 § 4
Ðiluzi ɖa-tɩ mba Ɛsɔ lɩzaa se peɖiyi-ɖʋ yɔ pɛ-tɛɛ
4 Pɩsa nɛ nɔɔyʋ kɛ tɔm hʋyʋ kɩbanʋ lɛ, paɣtʋ tɩlʋʋ ɖeke tɩmaɣ. Ɛzʋtʋyaa tɩtalɩ pilim nɛ pʋyɔɔ lɛ, pɩwɛɛ se palʋbɩnɩ wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ (piɖeni men-ɖeke wɛtʋ, tɛ-yɔɔ tɛ-yɔɔ lakasɩ, ɛsa naɣ naɣ) ndʋ tɩpɩzɩɣ nɛ tiyele nɛ pataahʋʋ tɔm camɩyɛ yɔ. Moyizi kaaheyi-wɛ se: “Ɩtaala ɛsɩmɩyɛ yɔɔ tɔm tɩŋ tɛɛ; ɛlɛ iwelisini paa anɩ, ɛjam nɛ sɔsɔ, ɩtaaña nɔɔyʋ ɛsa, mbʋ yɔ Ɛsɔ tɩnɩ tɔm hʋʋ.” Toovenim, Izrayɛɛlɩ tɔm hʋyaa hʋwaɣ tɔm Ɛsɔ hɩɖɛ taa. Pɩɩkɛnɩ-wɛ waɖɛ sɔsɔɖɛ siŋŋ.—Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 1:16, 17.
Fezuu taa ñɩm
w13 15/9 9 § 9
Pɩmʋnaa se ɖɩtaɣ liu Yehowa paɣtʋ
9 Pʋcɔ nɛ Izrayɛɛlɩ mba paɣzɩ ɖɔm ɖɔnɛ nɖɩ pɔɖɔma pɩnzɩ 40 “sɔɔndʋ [kañɩmbusuu] taa” yɔ lɛ, Yehowa taaheyi-wɛ ɛzɩma ɖeyi ɖeyi ɛkaɣ-wɛ ɖiyuu, ɛkandɩyɩ pɔ-yɔɔ nɛ ɛcɔnɩ pa-kɩcɛyɩm ɖeɖe yɔ. Ɛlɛ ɛɛwɩlɩ-wɛ tam sakɩyɛ se papɩzɩɣ nɛ pataa liu ɛ-maɣmaɣ nɛ ɛ-paɣtʋ. Alɩwaatʋ ndʋ pɔɖɔŋaɣ kaɖɛ lona taa yɔ, ɛtɩŋaɣnɩ mɩndʋ yɔɔ wɩsɩ taa nɛ miŋ yɔɔ ɖoo taa nɛ ɛtɔzʋʋ-wɛ se ɛwɛ pɔ-cɔlɔ kpam. (Wp. 1:19; Ejl. 40:36-38) Ɛhaɣaɣ-wɛ ɖɔɖɔ mbʋ mbʋ pɩpɔzʋʋ-wɛ paa evemiye nɖɩ yɔ. “Po-tokonaa tɩcɩyɩ nɛ pa-nɩŋgbanzɩ tihuu.” Toovenim taa lɛ, “nabʋyʋ taalabɩ-wɛ kɛdɛɖaɣ.”—Neh. 9:19-21.
7-13 JUIN
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | WAYƖ WAYƖ PAƔTƲ 3-4
“Yehowa paɣtʋ kɛ lɔŋsɩnɖɛ paɣtʋ nɛ tɩwɛ siɣsiɣ”
it-1 1199 § 2
Tɔm taa nɩʋ
Ye nɔɔyʋ ɛkpɛlɩkɩɣ Ɛsɔtɔm ɖoŋ ɖoŋ nɛ ɛɖɔŋ ɛ-paɣtʋ yɔɔ yɔ, piyeki nɛ ɛwɛɛnɩ lɛɣtʋ nɛ pɩkpaɖɩ ɛ-wɩlɩyaa nɛ ɛnɩɣ tɔm taa nɛ pɩkpaɖɩ akpadɩyaa. (Keɣa 118:99, 100, 130; kpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Lk 2:46, 47) Pɩwɛ mbʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Ɛsɔ paɣtʋ yekina se ɛyʋ ɛkɛ lɔŋsɩnɖʋ nɛ ɛnɩɣ tɔm taa. Nɛ pʋyɔɔ lɛ, ye Izrayɛɛlɩ mba ɩɖɔŋ Ɛsɔ paɣtʋ yɔɔ yɔ, ajɛɛ wena acɔ-wɛ nɛ ata yɔ, akaɣ naʋ se pɛkɛ “lɔŋ tɩlʋʋ ɛyaa samaɣ.” (Wp 4:5-8; Keɣa 110:7, 8, 10; kpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ 1Aw 2:3) Ɛyʋ weyi ɛnɩɣ tɔm taa yɔ eɖiɣzina se pɩfɛyɩ se ɛmaanɩ Ɛsɔ paɣtʋ yɔɔ, ɛsɔɔlaa se ɛɖɔ tɩ-yɔɔ nɛ ɛtɩmɩɣnɩ Ɛsɔ se ɛsɩnɩ-ɩ. (Keɣa 118:169) Eyeki nɛ Ɛsɔtɔm tukuuni-i, (Mt 13:19-23) ‘ɛhɔkʋʋ-tʋ ɛ-laŋɩyɛ taa taabulo yɔɔ’ (Ad 3:3-6; 7:1-4), nɛ ‘eniŋ paa cɛtɩm nʋmɔʋ ŋgʋ lɛ.’ (Keɣa 118:104) Ɛsɔ Pɩyalʋ kaawɛ tɛtʋ yɔɔ lɛ, ɛtɩŋnɩ nʋmɔŋ ɛnɛ ɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ se ɛwɛ lɛɣtʋ nɛ ɛnɩɣ tɔm taa. Halɩ etisaa nɛ ɛsɩ se pɩsa nɛ tɔm ndʋ Ɛsɔ kaayɔɔdaa yɔ tɩla.—Mt 26:51-54.
w99 1/11 20 § 6-7
Alɩwaatʋ ndʋ kʋjɔŋ labʋ tɔyʋʋ yɔ
Tɔm ndʋ Seba abiɖe nɩwa nɛ mbʋ ɛnawa yɔ pɩɖɩɣzɩ-ɩ kpem, pʋyɔɔ ɛyɔɔdɩnɩ tɩ luzuu se: “Koboyaɣ tɩnaa kɛlɛ ña-lɩmɖʋyaa panɛ yɔ, mba pasɩŋɩɣ ñɛ-ɛsɩndaa tam nɛ panɩɣ ñɔ-lɔŋ tɔm yɔ!” (1 Aw 10:4-8) Paa ñɩm wondu kaacɔ Salomɔɔ lɩmɖʋyaa nɛ pɩta yɔ, pɩtɩkɛ pʋyɔɔ Seba abiɖe yɔɔdaa se pɛkɛ koboyaɣ tɩnaa. Ɛlɛ pɛkɛ koboyaɣ tɩnaa mbʋ pʋyɔɔ yɔ pewelisiɣni Salomɔɔ, weyi Ɛsɔ ha lɔŋsɩnɖɛ yɔ ɖoŋ ɖoŋ. Seba abiɖe kɛ Yehowa samaɣ ŋga kɛwɛ sɔnɔ yɔ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ. Kɛwɛnɩ waɖɛ se kewelisi Yehowa maɣmaɣ nɛ ɛ-Pɩyalʋ Yesu Krɩstʋ pɔ-lɔŋsɩnɖɛ!
Mbʋ pɩtasɩ labʋ ɖeu yɔ lɛ se Seba abiɖe heyi Salomɔɔ se: “Pasa [Yehowa] ñɛ-Ɛsɔ.” (1 Awiya 10:9) Toovenim taa lɛ, ɛnawa se Yehowa sɩnɩnɩ Salomɔɔ nɛ ɛwɛɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ nɛ ñɩm. Pɩlabɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ tamaɣ ŋga Yehowa kaalabɩ Izrayɛɛlɩ mba yɔ. Eheyi-wɛ se: “Ɩɖɔkɩ [man-paɣtʋ] nɛ ɩɖɔ tɩ-yɔɔ. Ndʋ tɩkɛnɩ mɩ-lɔŋ nɛ mɩ-lɛɣtʋ ɛyaa ɛsɩndaa, nɛ panɩ paɣtʋ tʋnɛ yɔ ti-kpeekpe lɛ, pɔtɔ se: ‘Lɔŋ tɩlʋʋ ɛyaa samaɣ kɔyɔ, ɛjaɖɛ sɔsɔyɛ yɔ!’”—Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 4:5-7.
w07 1/8 29 § 13
Ŋkɛ “ñɩm tʋ Ɛsɔ ɛsɩndaa”?
Yehowa wazɩɣ ɛ-samaɣ lɛ, ɛhaɣ-kɛ mbʋ pɩwɛ ɖeu siŋŋ yɔ paa ɛzɩmtaa. (Yakubu 1:17) Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Yehowa ha Izrayɛɛlɩ mba tɛtʋ ndʋ yɔ, tɩkɛ “tɛtʋ ndʋ tɩ-taa nɛ naalɩm nɛ tɩŋ num yɔ.” Paa pasam Ejipiti mba tɛtʋ se tɩɩwɛ mbʋ yɔ, tɛtʋ ndʋ Yehowa ha Izrayɛɛlɩ mba yɔ, tɩɩwɛ ndɩ hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ taa. Pɩɩkɛ tɛtʋ ndʋ “Ɛsɔ kilimiɣ tɩ-yɔɔ nɛ ɛ-ɛsa wɛɛ tɩ-yɔɔ” yɔ. Pʋ-tɔbʋʋ lɛ se piɖeɣni-wɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yehowa cɔŋnɩ pɔ-yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ Izrayɛɛlɩ mba ɖɔkaɣ pe-siɣsiɣ wɛtʋ Yehowa ɛsɩndaa yɔ, ɛwazaɣ-wɛ pɩdɩɩfɛyɩ nɛ pacakɩ wezuu ŋgʋ kɩhaɣ-wɛ taa leleŋ yɔ. Nɛ pɩnaɣaɣ se wɛtʋ ndʋ tɩ-taa pɛwɛ yɔ tɩwɛ ɖeu siŋŋ nɛ tɩkpaɖɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ajɛɛ wena aacɔ-wɛ nɛ ata yɔ aawɛɛ yɔ. Toovenim Yehowa wazaɣ pɩsɩɣnɩ “ɛyaa ñɩm tɩnaa”!—Kɩgalʋʋ 16:13; Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 4:5-8; 11:8-15.
Fezuu taa ñɩm
w04 15/9 25 § 3
Wayɩ wayɩ paɣtʋ takayaɣ taa lɩmaɣza sɔsɔna
4:15-20, 23, 24—Paɣtʋ ndʋ paɖʋwa se pataasaɣ sɩʋ kpelisi yɔ tɩwɩlɩɣ se pɩfɛyɩ se palɩzɩ kɩlɛmɩŋ weyi pacanɩɣnɩ lona naayɛ taa yɔ? Aayɩ. Paɣtʋ ndʋ paɖʋ cɩnɛ yɔ, titukuuni kɩlɛmɩŋ weyi palɩzɩɣ se pɛsɛɛnɩ Ɛsɔ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ se weyi ‘poluŋuu ɩ-tɛɛ se pelizi-i kilizaɣ yɔ.’ Masɩ tɩyɔɔdɩ se pataalɩzɩ kɩlɛmɩŋ yaa pataalu wondu nɛ pacanɩnɩ lona naayɛ.—1 Awiya 7:18, 25.
14-20 JUIN
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | WAYƖ WAYƖ PAƔTƲ 5-6
“Falɩsɩ ñe-piya nɛ sɩsɔɔlɩ Yehowa”
w05 15/6 20 § 11
Lʋlɩyaa, ɩcɔnɩ mɩ-hɔʋ kɩcɛyɩm ɖeɖe
11 Masɩ nzɩ situkuuni tɔm tʋnɛ yɔ, sɩ-taa nzɩ pakɩlɩɣ labɩnʋʋ tʋmɩyɛ yɔ nzɩ lɛ Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 6:5-7. Mentendi-ŋ kuli ñe-Bibl nɛ ŋkalɩ masɩ nzɩ. Yʋsɩ se kajalaɣ lɛ, peheyi lʋlɩyaa se pɛcɛyɩsɩ fezuu taa, pɔsɔɔlɩ Yehowa nɛ ɛ-tɔm nɛ pa-laŋɩyɛ pilim. Toovenim, pɩwɛɛ se ŋkɛ Ɛsɔtɔm kpɛlɩkɩyʋ kɩbanʋ, ŋkalɩɣ Bibl ɖoŋ ɖoŋ nɛ ŋmaɣzɩɣ tɔm ndʋ ŋkalɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ; ɖɩnɛ ɛlɛ ŋkaɣ nɩʋ Ɛsɔtɔm taa camɩyɛ nɛ ŋsɔɔlɩ Yehowa nʋmɔŋ, ɛ-paɣtʋ kila nɛ ɛ-paɣtʋ. Pɩkaɣ yebu nɛ Bibl taa toovenim tɔm su na-laŋɩyɛ taa nɛ pɩha-ŋ taa leleŋ, ŋwɛɛnɩ Ɛsɔ sɔɔndʋ seu nɛ ŋsɔɔlɩ Yehowa. Ŋkaɣ wɛnʋʋ wondu kɩbandʋ sakɩyɛ se ŋwɩlɩ ñe-piya.—Luka 6:45.
w07 15/5 15-16
Ɛzɩma manpɩzɩɣ nɛ manfalɩsɩ men-piya camɩyɛ?
Tɔm ndʋ ŋyɔɔdʋʋ yɔ nɛ mbʋ ŋlakɩ yɔ, mbʋ yekina se patɩlɩ ña-lɩmaɣza, ña-kaɖʋsɩ nɛ mbʋ pɩmʋ ñɩm ñɛ-ɛsɩndaa yɔ. (Roma mba 2:21, 22) Kpaɣnɩ ɖooo sɩ-pɩjatʋ taa piya cɔŋnɩ sɩ-lʋlɩyaa nɛ sɩkpɛlɩkɩɣ tɔm sakɩyɛ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, mbʋ piya naɣ se pɩ-tɔm cɛyɩ sɩ-lʋlɩyaa ɛsɩndaa yɔ, pɩ-tɔm cɛyɩɣnɩ sɩ-ɛsɩndaa ɖɔɖɔ. Ye ŋsɔɔlɩ Yehowa toovenim taa yɔ, ñe-piya ɖiɣziɣna. Ye Bibl kalʋʋ nɛ kɩ-kpɛlɩkʋʋ tɔm ɛcɛyɩ ñɛ-ɛsɩndaa yɔ, siɖiɣziɣna. Sɩpɩzɩɣ nɛ siɖiɣzina ɖɔɖɔ se ŋsɩɣ Kewiyaɣ kajalaɣ lone ñe-wezuu caɣʋ taa. (Maatiyee 6:33) Nɛ ye ŋwoki kediɣzisi tɩŋa nɛ ŋɖʋʋ nesi Kewiyaɣ tɔm susuu tʋmɩyɛ yɔ, siɖiɣzina se fezuu taa tʋma wena ŋlakɩ Yehowa yɔ, a-tɔm cɛyɩ siŋŋ ñɛ-ɛsɩndaa.—Maatiyee 28:19, 20; Ebree mba 10:24, 25.
w05 15/6 21 § 14
Lʋlɩyaa, ɩcɔnɩ mɩ-hɔʋ kɩcɛyɩm ɖeɖe
14 Ɛzɩ Wayɩ Wayɩ paɣtʋ 6:7 wɩlʋʋ yɔ, lʋlɩyaa pɩzɩɣ nɛ pawɩlɩ Ɛsɔtɔm pe-piya wɛtʋ ndɩ ndɩ taa. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋwɩlɩ-sɩ Ɛsɔtɔm ye ña nɛ sɩ ɩwɛɛ nɛ ɩɖɔŋ nʋmɔʋ, ɩlakɩ ɖɩɣa taa tʋma yaa ɩmʋʋ helim yɔ. Ɛlɛ, pɩtɩkɛ paa ɛzɩmtaa pɩwɛɛ se ŋkalɩɣ ñe-piya Bibl taa toovenim tɔm. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋyele nɛ kɛdɛsɩ nzɩ ɩlakɩ yɔ, situkuuni fezuu taa wondu nɛ pɩkpazɩɣ-sɩ ɖoŋ. Ye ɖɩkpaɣ ɛzɩ fenaɣ fenaɣ takayaɣ ŋga payaɣ se Réveillez-vous! yɔ, katazɩɣ tɔm ñʋŋ sakɩyɛ taa, nɛ tɔm ñʋŋ ɛnɩ itukuuni wezuu caɣʋ hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtɩŋnɩ tɔm ñʋŋ ɛnɩ ɩ-yɔɔ nɛ ɩla kɛdaɣ pɩlɩɩnɩ kpɩna wena Yehowa lɩzaa yɔ, kedeŋa yɔɔ lona wena awɛ ɖeu pɩdɩɩfɛyɩ yɔ nɛ sɔnzɩ ndɩ ndɩ nzɩ sɩwɛ ɛjaɖɛ yɔɔ yɔ pɩ-yɔɔ. Kɛdɛsɩ nzɩ sɩpɩzɩɣ nɛ sɩsɩnɩ piya evelisi nɛ sɩkalɩɣ takayɩsɩ nzɩ yom siɣsiɣ tʋ nɛ lɔŋsɩnɖʋ lɩzɩɣ yɔ nɛ pɩkɩlɩ.—Maatiyee 24:45-47.
Fezuu taa ñɩm
Moyizi paɣtʋ wɩlɩɣ Yehowa sɔɔlɩm nɛ e-siɣsiɣ wɛtʋ
11 Lɔŋ weyi pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ yɔ: Pɩtɩkɛ mbʋ pɩnaɣ ɛsa yɔɔ yem yɔ pi-ɖeke Yehowa naɣ, ɛlɛ ɛnaɣ pɩkpɛndɩnɩ laŋɩyɛ taa. (1 Sam. 16:7) Lɩmaɣza naayɛ yaa lakasɩ nasɩyɩ fɛyɩ se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmɛsɩ-ɩ. Ɛñɩnɩɣ se ɛna wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ ɖɩwɛna yɔ, nɛ eseɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩñɔɔnɩ-tʋ. Ɛlɛ ɛsɔɔlaa se ɖɩtɩlɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛda wena añɔʋ ɖa-laŋa taa yɔ nɛ ɖɩlɩzɩ-yɛ kpaagbaa nɛ ataakɔɔ nɛ atuzi-ɖʋ nɛ ɖɩla lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ.—4 Aw. 16:9; Mat. 5:27-30.
21-27 JUIN
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | WAYƖ WAYƖ PAƔTƲ 7-8
“Ña nɛ yɛ ɩtaakpaɣ ɖama tɛ halaa”
w12 1/7 29 § 2
Ɛbɛ yɔɔ Yehowa ɖʋ paɣtʋ se ɛ-sɛyaa nɛ ɛyaa mba patɩkɛ ɛ-sɛyaa yɔ pataaɖɔkɩ nesi?
Kajalaɣ lɛ, Yehowa nawa se Sataŋ ñɩnɩɣ se epeɣzi ɛ-sɛyaa nɛ papaɣzɩ sɛʋ cɛtɩm ɛsɔnaa. Pʋyɔɔ Ɛsɔ kaapaɣ paa ɛ-sɛyʋ weyi lɛ se ɛ nɛ sɩɩnaa layʋ nɔɔyʋ pataaɖɔkɩ nesi, ye pɩtɩkɛ mbʋ yɔ ɛlɛ kaɣ-ɩ peɣzuu nɛ ɛtɩŋ ɛ-wayɩ nɛ “ɛɖɛɛ elizi ɛsɔnaa lalaa.” Ye mbʋ tɔm ndʋ tɩɩcɛyaa. Ye Yehowa sɛyaa iyeba nɛ pepeɣzi-wɛ nɛ papaɣzɩ sɛʋ cɛtɩm ɛsɔnaa yɔ, Yehowa ɛɛtasɩɣ pɔ-yɔɔ kandɩyʋʋ nɛ pʋyɔɔ lɛ po-koyindinaa pɩzɩɣ nɛ pawabɩ-wɛ kɛlɛʋ yem. Nɛ ye pɩlabɩ mbʋ yɔ, pɩkaɣ labʋ kaɖɛ se Mesiya weyi paayɔɔdɩ ɛ-tɔm yɔ, ɛpɩzɩ nɛ ɛlɩɩnɩ pe-liɖe taa. Pɩnaɣ kpayɩ kpayɩ se pʋyɔɔ Sataŋ ñɩnaɣ se etuyi Izrayɛɛlɩ mba nɛ pa nɛ ɛyaa mba paasɛɣ Yehowa yɔ, pɔɖɔkɩ nesi.
w15 15/3 30-31
Paɣtʋ ndʋ paɖʋwa se Krɩstʋ mba ɩɖɔkɩ nesi “Kɩbaɣlʋ taa ɖeke” yɔ papɩzɩɣ palabɩnɩ-tʋ tʋmɩyɛ sɔnɔ ya we?
Yehowa ɖʋ paɣtʋ ɛ-sɛyaa se pɔɖɔkɩ nesi Kɩbaɣlʋ taa ɖeke. Ɛbɛ yɔɔ? Ɛnawa se mbʋ pɩwɛɛ se pala nɛ piɖeni-wɛ. Ɛtɩsɔɔlɩ se pala mbʋ pɩtɩmʋna yɔ nɛ panɩɩ wɩzasɩ, ɛlɛ ɛsɔɔlaa se pɛwɛɛ koboyaɣ taa. Nehemiya alɩwaatʋ taa Yuuda mba sakɩyɛ nɛ agɔma mba pataasɛɣ yehowa yɔ, pɔɖɔkɩ nesi; nɛ Nehemiya tɔzɩ-wɛ Salomɔɔ kɩɖaʋ kɩdɛkɛdʋʋ yɔɔ. Eheyi-wɛ tɔm tʋnɛ Salomɔɔ yɔɔ: ‘Ɛsɔ kaasɔɔlɩ-ɩ . . .; ɛlɛ agbaaɣdaa halaa tɩŋnɩ-ɩ kɩwɛɛkɩm nʋmɔʋ.’ (Neh. 13:23-26) Ye mbʋ Yehowa sɔɔlaa se piɖeni ɛ-sɛyaa, pʋyɔɔ ɛɖʋ-wɛ paɣtʋ se pa nɛ mba pɛsɛɣ-ɩ toovenim taa yɔ, pɔɖɔkɩ nesi. (Keɣa 18:8-11; Iza. 48:17, 18) Toovenim Krɩstʋ mba taɣ liu Yehowa nɛ pɛsɛɣ-ɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛcɔŋnɩ pɔ-yɔɔ nɛ sɔɔlɩm. Panawa se Yehowa kɛnɩ Ɛsɔ Kɩlɩm nɛ petisiɣ nɛ poluzuu pa-tɩ ɛ-tɛɛ se eɖiyi-wɛ.—Adu. 1:5.
w15 15/8 26 § 12
Ðɩkpa ɖa-tɩ nɛ taabalɩyɛ kɩdɛkɛdɩyɛ ɖʋʋ kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ ɛnɛ ɩ-taa
12 Krɩstʋ tʋ weyi ɛcaɣ nesi ɖɔkʋʋ yɔ, pɩwɛɛ se ɛtɩlɩ lɩzʋʋ weyi ɛcaɣ se ɛ nɛ ɩ pɔɖɔkɩ nesi yɔ. Ɛsɔtɔm tasɩɣ-ɖʋ lɔŋ se: “Mɩ nɛ sɩɩnaa layaa itaasidi ɖama taa yem yem. Lakasɩ kiɖeɖesi nɛ azuluma payaɣ ɖama we? Mintʋsʋʋ nɛ cɩkpɛndʋʋ pɛkpɛndɩ we?” (2 Kɔr. 6:14) Bibl tasɩɣ lɔŋ Krɩstʋ ñɩma mba pɔsɔɔlaa se pɔɖɔkɩ nesi yɔ se pɔɖɔkɩ nesi “Kɩbaɣlʋ taa yeke,” pʋ-tɔbʋʋ lɛ se pakpaɣ yaa pawalɩ weyi ɛha ɛ-tɩ Yehowa nɛ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm nɛ ɛcakɩ wezuu ŋgʋ kɩlabɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Bibl paɣtʋ yɔ. (1 Kɔr. 7:39) Ye ña nɛ ɛyʋ weyi ɛsɔɔlɩ Yehowa yɔ ɩɖɔkɩ nesi yɔ, ɛkaɣ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋwolo pɩ-yɔɔ nɛ ŋla mbʋ pɩwɛ siɣsiɣ Ɛsɔ ɛsɩndaa yɔ.
Fezuu taa ñɩm
w04 1/2 13 § 4
Yehowa haɣ-ɖʋ mbʋ pɩpɔzʋʋ-ɖʋ paa evemiye nɖɩ yɔ
4 Adɩma wena ɖɩlakɩ se Ɛsɔ ɛha-ɖʋ evemiye tɔɔnaɣ yɔ, pɩwɛɛ se atɔzʋʋ-ɖʋ se pɩpɔzʋʋ-ɖʋ ɖɔɖɔ fezuu taa evemiye tɔɔnaɣ. Paa Yesu kaalabɩ kɩyakɩŋ sakɩyɛ nɛ ɛtɩtɔɔ nabʋyʋ nɛ ñɔɔsɩ wɩɣ-ɩ siŋŋ yɔ, ɛpɩzaa nɛ ɛkaɖɩnɩ Sataŋ weyi eheyi-i se eyele nɛ pɛɛ pɩsɩ kpɔnɔ yɔ. Ecosi-i se: “Pamawa se: ‘Pɩtɩkɛ kpɔnɔ ɖeke yekina se ɛyʋ ɛwɛɛ wezuu, ɛlɛ ɛwɛɣ wezuu tɔm ndʋ tɩ-tɩŋa tɩlɩɣnɩ Yehowa nɔɔ taa yɔ tɩ-yɔɔ.’” (Maatiyee 4:4) Tɔm ndʋ nayʋ Moyizi kaaheyi Izrayɛɛlɩ mba yɔ ndʋ Yesu yɔɔdɩ cɩnɛ. Moyizi kaayɔɔdaa se: “[Yehowa calɩ-ŋ] nɛ maana, maana ŋgʋ ña nɛ ña-caanaa mɩ-taa nɔɔyʋ taasɩ yɔ, se eyele nɛ ŋtɩlɩ se pɩtɩkɛ tɔɔnaɣ ɖeke yekina se ɛyʋ ɛcaɣ wezuu, ɛlɛ tɔm ndʋ payɩ tɩlɩɣnɩ Yehowa nɔɔ taa yɔ, ndʋ yekina nɛ ɛyʋ caɣ wezuu.” (Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 8:3) Pɩtasɩna se Yehowa kaatɩŋnɩ Maana yɔɔ nɛ ɛcalɩ Izrayɛɛlɩ mba lɛ, ɛɛtɩŋnɩ pɩ-yɔɔ ɖɔɖɔ nɛ ɛkpɛlɩkɩ-wɛ lɔŋ sakɩyɛ fezuu taa. Paakuu Maana lɛ, pɩɩwɛɛ se “pokuu mbʋ pɩtalɩɣ-wɛ kɩyakʋ kɩyakʋ yɔ.” Ye pokuwa nɛ pɩcɛzɩ mbʋ yɔ, sonzoowa ɖʋʋ pɩ-taa nɛ pɩlɩɣ sɔŋ. (Ejipiti Lɩʋ 16:4, 20) Ɛlɛ pɩlabɩ piti se kɩyakʋ loɖo ñɩŋgʋ wiye pokuu nɛ pɛkpɛndɩnɩ kɩyakʋ lʋbɛ ñɩŋgʋ ŋgʋ kɩkɛ Sabaatɩ kɩyakʋ yɔ, paa mbʋ yɔ sonzoowa ɩɩɖʋʋ pɩ-taa nɛ pɩɩlɩɣ sɔŋ. (Ejipiti Lɩʋ 16:5, 23, 24) Ye mbʋ, Maana wɩlaɣ Izrayɛɛlɩ mba se pɩwɛɛ se paña Yehowa mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pɩtɩkɛ tɔɔnaɣ yeke yekina se pacaɣ wezuu ɛlɛ “tɔm ndʋ payɩ tɩlɩɣnɩ Yehowa nɔɔ taa yɔ.”
28 JUIN–4 JUILLET
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | WAYƖ WAYƖ PAƔTƲ 9-10
“Ɛbɛ [Yehowa] ñɛ-Ɛsɔ pɔzʋʋ-ŋ?”
w09 1/10 10 § 3-4
Ɛbɛ Yehowa pɔzʋʋ-ɖʋ?
Ɛbɛ pɩzɩɣ piseɣti-ɖʋ nɛ ɖɩsɔɔlɩ Ɛsɔ paɣtʋ yɔɔ ɖɔm? Moyizi yɔɔdɩ mbʋ pɩpɩzɩɣ piseɣti-ɖʋ yɔ pɩ-taa kʋɖʋm tɔm se: ‘Se Kɩbaɣlʋ ñɛ-Ɛsɔ sɔɔndʋ.’ (Kalɩtʋ 12) Pɩtɩkɛ sɔɔndʋ ndʋ tɩkpaɣ ɛyʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛlakɩ kɩdɛkɛdɩm nɛ eseɣ se pataahɔ ɛ-nɩŋgbaŋʋʋ yɔ tɩ-tɔm pɔyɔɔdʋʋ, ɛlɛ ñamtʋ ndʋ ɖɩwɛnɩ Ɛsɔ yɔɔ nɛ pituyuu-ɖʋ se ɖɩɖɔ ɛ-nʋmɔŋ taa yɔ. Ye ɖɩwɛnɩ ñamtʋ yaa sɔɔndʋ ndʋ Ɛsɔ yɔɔ yɔ, piyeki nɛ ɖɩla mbʋ payɩ pɩhaɣ-ɩ taa leleŋ yɔ.
Ye mbʋ ɛbɛ pɩwɛɛ se piseɣti-ɖʋ nɛ ɖɩña Ɛsɔ? Moyizi yɔɔdaa se: ‘Sɔɔlɩ [Yehowa] nɛ ŋɖʋ lɩm Kɩbaɣlʋ ñɛ-Ɛsɔ nɛ ña-laŋɩyɛ pilim nɛ ñe-ciyam pilim.’ (Kalɩtʋ 12) Ye ɖɩyɔɔdʋʋ yem se ɖɩsɔɔlɩ Ɛsɔ yɔ, pɩtɩmaɣ. Takayaɣ nakɛyɛ lɩzɩ pɩ-taa se: “Ebree tɔm piye nɖɩ palakɩnɩ tʋmɩyɛ nɛ pɔyɔɔdʋʋ ɛzɩma pɩlakɩ ɛyʋ yɔ pɩ-tɔm yɔ, nabʋyʋ taa lɛ, ɖɩwɩlɩɣ tʋma wena ɛyʋ lakɩ se ɛwɩlɩ lalaa ɛzɩma pɩlakɩ-ɩ yɔ.” Takayaɣ kʋɖʋmaɣ ŋga kɔyɔɔdaa se pɔtɔm se ɛyʋ ɛsɔɔlɩ Ɛsɔ yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɛla “Ɛsɔ tʋma nɛ sɔɔlɩm.” Ye mbʋ, ye ɖɩsɔɔlɩ Ɛsɔ toovenim taa yɔ, ɖɩlakɩ mbʋ pɩkɛdɩɣnɩ-ɩ yɔ nɛ sɔɔlɩm.—Aduwa 27:11.
w09 1/10 10 § 6
Ɛbɛ Yehowa pɔzʋʋ-ɖʋ?
Ye ɖitisiɣ faaa nɛ ɖɩñaŋ Ɛsɔ paɣtʋ yɔ, pɩkɔŋnɩ-ɖʋ wazasɩ. Moyizi mawa se: “Ŋɖɔkɩ Kɩbaɣlʋ paɣtʋ, ndʋ manɖʋʋ-ŋ sɔnɔ se piɖeni-ŋ yɔ.” (Kalɩtʋ 13) Paɣtʋ ndʋ payɩ Yehowa ɖʋʋ-ɖʋ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ se mbʋ payɩ ɛpɔzʋʋ-ɖʋ se ɖɩla yɔ ɖa-maɣmaɣ pɩwazɩɣ. Ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛpɔzɩ-ɖʋ mbʋ ɖɩɩpɩzɩɣ yɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ Bibl yɔɔdaa se “Ɛsɔ kɛ Sɔɔlɩm.” (1 Yohanɛɛsɩ 4:8) Pʋyɔɔ ɛɖʋʋ-ɖʋ paɣtʋ se piɖeni-ɖʋ ɖe-wezuu caɣʋ taa. (Izaayii 48:17) Ye ɖɩñakɩ pana nɛ ɖɩlakɩ mbʋ payɩ Yehowa pɔzʋʋ-ɖʋ yɔ, piyeki nɛ ɖɩɩtɔlʋʋ mbʋ pɩpɩzɩɣ pɩkɔnɩ-ɖʋ laŋwɛɛkɩyɛ yɔ pɩ-taa nɛ pɩsɩɣnɩ-ɖʋ ɖɔɖɔ nɛ ɖihiɣ cee wayɩ wazasɩ alɩwaatʋ ndʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ ɖiyiɣ tɛtʋ yɔ.
cl 16 § 2
Ŋpɩzɩɣ nɛ ‘ŋñɔtɩnɩ Ɛsɔ’ toovenim na?
2 Caanaʋ taa abalʋ weyi payaɣaɣ se Abraham yɔ, ɛɛñɔtɩnɩ Yehowa. Yehowa kaayɔɔdaa se ɛkɛ “ɛ-ɛgbaɣdʋ.” (Izaayii 41:7) Toovenim Yehowa kaakpaɣ Abraham se ɛkɛ ɛ-taabalʋ kɩbanʋ. Abraham “kaawɛnɩ tisuu Yehowa yɔɔ,” pʋyɔɔ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ kaawɛ ɛ nɛ Yehowa pɛ-hɛkʋ taa. (Yakubu 2:23) Sɔnɔ ɖɔɖɔ Yehowa ñɩnɩɣ se taabalɩyɛ kɩbanɖɛ ɛwɛɛ ɛ nɛ mba ‘pɔñɔʋnɩ-ɩ’ nɛ pɛsɛɣ-ɩ nɛ sɔɔlɩm yɔ, pɛ-hɛkʋ taa. (Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 10:15) Ɛ-tɔm seɣtiɣ-ɖʋ se: “Ɩñɔtɩ mɩ-tɩ nɛ Ɛsɔ, nɛ ɛkaɣ-mɩ ñɔtɩnʋʋ.” (Yakubu 4:8) Mayaɣ kanɛ ka-taa Yehowa yaɣ-ɖʋ se ɖɩñɔtɩnɩ-ɩ nɛ ɛlabɩ tamaɣ se ɛñɔtʋʋnɩ-ɖʋ.
Fezuu taa ñɩm
it 1 115 § 1
Anak mba
Paakɛ ɛyaa mba pɛkɛ ɖogowaa, paawɛ ageeta wena awɛ pʋŋ taa yɔ a-taa nɛ ageeta lɛɛna wena aañɔtɩnɩ Kanaŋ tɛtʋ nɛ hadɛ kiŋ hɔɔlʋʋ taa yɔ. Alɩwaatʋ natʋyʋ taa, Anak mba naadozo, Ahimaanɩ, Sesaayɩ nɛ Talɩmaayɩ kaawɛ Ebrɔŋ tɛtʋ taa. (Kɩg 13:22) Peeɖe cɔŋɩyaa 12 waa kaana Anak mba kajalaɣ ɖeɖe nɛ pa-taa 10 yɔɔdɩ pɔ-yɔɔ tɔm ndʋ tiyeba nɛ sɔɔndʋ kpa samaɣ yɔ. Halɩ pɔtɔm se Anak mba kɛ Noowa alɩwaatʋ taa ɖogowaa liɖe taa mba, nɛ Izrayɛɛlɩ mba wɛ pɛ-ɛsɩndaa ɛzɩ “ajemlee” yɔ. (Kɩg 13:28-33; Wp 1:28) Pʋwayɩ pɔkɔm nɛ pakpaɣ Enim nɛ Refayim mba mba paɖaɣlɩ siŋŋ yɔ nɛ pamaɣzɩnɩ Anak mba. Pɩtɩla ɛzɩma Anak mba kaawɛ ɖoŋ yɔ, pʋyɔɔ potuu eduuye nɛ pɔyɔɔdɩ pɔ-tɔm se pɛkɛ mba “nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ ɛkaɖɩna yɔ.”—Wp 2:10, 11, 20, 21; 9:1-3.