Ɛbɛ kɩwɛɛkɩm kɛnaa?
Bibl tɔm cosuu
Kɩwɛɛkɩm kɛnɩ lakasɩ, wɛtʋ, yaa maɣzɩm mbʋ payɩ pɩkaɖɩɣnɩ Ɛsɔ paɣtʋ yɔ. Pɩkɛ Ɛsɔ paɣtʋ yɔɔ maʋ pɩtɩŋnɩ mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ yaa mbʋ pɩfɛyɩ siɣsiɣ Ɛsɔ ɛsɩndaa yɔ pɩ-labʋ yɔɔ. (1 Yohanɛɛsɩ 3:4; 5:17) Bibl yɔɔdʋʋ ɖɔɖɔ se ye ɛyʋ ɛsɩm mbʋ pɩkɛ kɩbam yɔ pɩ-labʋ nɛ ɛɛlakɩ-pʋ yɔ pɩkɛ kɩwɛɛkɩm.—Yakubu 4:17.
Kʋnʋmɩŋ weyi ɩ-taa pama Bibl kiɖe tɛɛ yɔ ɩ-taa lɛ tɔm pee wena pɛɖɛzaa se kɩwɛɛkɩm yɔ a-tɔbʋʋ lɛ se «ɛyʋ coɖi nabʋyʋ,» yaa ɛyʋ tɩtalɩ kaɖʋwa nakɛyɛ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Caanaʋ taa Izrayɛɛlɩ sɔɔjanaa nabɛyɛ kaawɛ niye siŋŋ pʋtɔɖɛ tɔʋ taa nɛ ‘piicoɖuu-wɛ.’ Ye pɛɖɛzɩɣ-tʋ piye piye yɔ, papɩzɩɣ nɛ pama se «paalakɩ kɩwɛɛkɩm.» (Tɔm Hʋyaa 20:16) Ye mbʋ, kɩwɛɛkɩm tɔbʋʋ lɛ se ɛyʋ nɔɔyʋ tɩpɩzɩ nɛ ɛɖɔ Ɛsɔ paɣtʋ ndʋ tɩtalɩ pilim yɔ tɩ-yɔɔ.
Ɛsɔ kɛnɩ Lɩzɩyʋ nɛ pʋyɔɔ lɛ ɛwɛnɩ waɖɛ se ɛɖʋ ɛyaa paɣtʋ. (Natʋ 4:11) Ðɩkaɣ-ɩ labʋ akɔnta ɖa-lakasɩ yɔɔ.—Roma mba 14:12.
Ɛzɩ ɛyʋ nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛcaɣ wezuu nɛ ɛɛlakɩ kɩwɛɛkɩm kpa?
Aayɩ, nɔɔyʋ fɛyɩ. Bibl yɔɔdʋʋ se: «Pa-tɩŋa palabɩ kɩwɛɛkɩm nɛ paatalɩɣ Ɛsɔ samtʋ.» (Roma mba 3:23; 1 Awiya 8:46; Eklezɩyasɩtɩ 7:20; 1 Yohanɛɛsɩ 1:8) Ɛbɛ yɔɔ?
Aɖam nɛ Ɛva Ɛsɔ labɩ kajalaɣ ɖeɖe, nɛ kiɖe tɛɛ lɛ pataawɛɛnɩ kɩwɛɛkɩtʋ natʋyʋ. Mbʋ pʋyɔɔ yɔ Ɛsɔ kaalɩzɩ-wɛ ɛ-lɛzʋʋ nɛ paatalɩ pilim. (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 1:27) Ɛlɛ pamanɩ Ɛsɔ paɣtʋ yɔɔ lɛ pelesi pɛ-tɛ pilim wɛtʋ. (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 3:5, 6, 17-19) Palʋlɩ piya lɛ, pɛɖɛzɩ-sɩ kɩwɛɛkɩm nɛ mantɩtalɩ pilim wɛtʋ. (Roma mba 5:12) Izrayɛɛlɩ Wiyaʋ Daviid yɔɔdaa se: «Palʋlɩ-m lɛ mɛnkɛ kɩwɛɛkɩm laɖʋ.»—Keɣa 51:5.
Kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ kɛ sɔsɔm nɛ lɛɛbʋ ñɛkɛ cikpem na?
Ɛɛɛ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Bibl yɔɔdʋʋ se caanaʋ taa, Sodom mba kaakɛ «kañatʋ tɩnaa, kɩdɛkɛdɩm laɖaa sɔsaa,» nɛ «pa-kɩwɛɛkɩm paɣlaa kpem.» (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 13:13; 18:20) Iyele nɛ ɖɩna wɛtʋ 3 ndʋ tiyeki nɛ kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ kɛ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm yaa kɩwɛɛkɩm mbʋ pɩpaɣlaa yɔ.
Kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ paɣlɩka. Bibl pakɩ-ɖʋ se ɖɩkpa ɖa-tɩ nɛ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm labʋ; pɩ-taa nabʋyʋ lɛ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ wezuu caɣʋ, sɩɩnaa latʋ, mɩlɩm, sʋlʋm kpaŋʋʋ, mɔntɔkɩnɩ mon-ɖoŋ lakasɩ, ɛyaa kʋʋ nɛ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yaʋ lakasɩ. (1 Kɔrɛntɩ mba 6:9-11; Natʋ 21:8) Bibl ɖʋʋ tʋkaɣ kɩwɛɛkɩm mbʋ nɛ kɩwɛɛkɩm lɛɛbʋ hɛkʋ taa; pɩ-taa nabʋyʋ lɛ tɔm ndʋ ɛyʋ ɛɛmaɣzɩɣ pʋcɔ nɛ ɛyɔɔdʋʋ-tʋ yɔ, kɩwɛɛkɩm mbʋ ɛyʋ tɩɖʋna nɛ ɛla yɔ ɛzɩ tɔm pee yaa lakasɩ nzɩ sɩɖʋʋ ɖɩwɩzɩyɛ lalaa yɔ. (Aduwa 12:18; Efɛɛzɩ mba 4:31, 32) Ɛlɛ Bibl seɣtiɣ-ɖʋ se ɖitaani kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ, pɩtɩkɛ mbʋ yɔ pituyuu-ɖʋ nɛ ɖɩmaanɩ Ɛsɔ paɣtʋ yɔɔ nɛ pɩkɩlɩ.—Maatiyee 5:27, 28.
Mbʋ pituyuu ɛyʋ yɔ. Nabɛyɛ lakɩ kɩwɛɛkɩm mbʋ pʋyɔɔ yɔ paasɩŋ mbʋ Ɛsɔ pɔzʋʋ-ɖʋ se ɖɩla yɔ. (Tʋma Labʋ 17:30; 1 Timootee 1:13) Paa Bibl ɛɛhaɣ-ɖʋ nʋmɔʋ se ɖɩla kɩwɛɛkɩm mbʋ yɔ, kɩɖʋʋ tʋkaɣ kɩwɛɛkɩm mbʋ nɛ kɩwɛɛkɩm mbʋ ɛyʋ naɣ faɖaɖa nɛ ɛla nɛ ɛmaanɩ Ɛsɔ paɣtʋ yɔɔ yɔ pɩ-hɛkʋ taa. (Kɩgalʋʋ 15:30, 31) Kɩwɛɛkɩm mbʋ ɛyʋ naɣ faɖaɖa nɛ ɛla yɔ pɩlɩɣnɩ «laŋɩyɛ nɖɩ ɖɩkɛ kɩdɛkɛdɩyɛ» yɔ ɖɩ-taa.—Yereemii 16:12.
Kɩwɛɛkɩm labʋ ɖoŋ ɖoŋ. Bibl ɖʋʋ ɖɔɖɔ tʋkaɣ kɩwɛɛkɩm mbʋ ɛyʋ labɩ tam kʋɖʋm nɛ kɩwɛɛkɩm mbʋ pɩ-labʋ malɩnɩ nɔɔyʋ yɔ pɩ-hɛkʋ taa. (1 Yohanɛɛsɩ 3:4-8) Mba palakɩ «kɩwɛɛkɩm faɖaɖa» ŋgʋ pɛtɛm kpɛlɩkʋʋ nɛ patɩlɩ mbʋ pɩwɛ siɣsiɣ yɔ Ɛsɔ kaɣ hɔm pa-nɩŋgbaaŋ.—Ebree mba 10:26, 27.
Mba palabɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nabʋyʋ yɔ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlakɩ-wɛ ɛzɩ pa-kɩwɛɛkɩm kɩlɩ-wɛ yuŋ nɛ pɛwɛɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ, Wiyaʋ Daviid mawa se: «Man-kɩwɛɛkɩm kpa huuye nɛ pɩkɩlɩ ma-ñʋʋ; pɩkɩlɩ-m yuŋ kpem, pɩwɛ ɛzɩ sʋʋtʋ sɔsɔtʋ natʋyʋ yɔ.» (Keɣa 38:4) Paa mbʋ yɔ Bibl haɣ-ɖʋ lidaʋ kʋnɛ: «Kañatʋ tʋ eyele ɛ-nʋmɔʋ, ɛyʋ kɩdɛkɛdʋ eyele ɛ-lɩmaɣza, ɛpɩsɩ Yehowa cɔlɔ, nɛ ɛlɛ kaɣ naʋ ɛ-pʋtɔdɩyɛ, ɛpɩsɩ ɖɛ-Ɛsɔ cɔlɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛkaɣ kpeɣu pɩdɩɩfɛyɩ.»—Izaayii 55:7.