Matama a no Tangisa

“Nda ka kulila mu nzana m̄we ntha ye bunambzwa,” ko lebaDauda ku dwa mu Sierra Leone. “Kwa ka ti ndi tji mbisana, ku ka be ne ku gwila n’nda pakati kwe nsha wedu ne nsha m̄we. Bose be shaka n’nda i woyo. Ku pedzisa khani, nlume we miti ka dan̄wa. I ka be i pa nlume m̄we iponi, kabe e nfukidza nge jila jena. Tjinyolotjo nlume u kusi kwe jila ka tangisa tetema ne tukutila. Ha wo linga mu iponi, ka kuwa: ‘Ndo bona nthuntana e sedzela! Wa ka ambala zwiambalo zwitjena. N’lefu wa ka kwegula, ne mavudzi a ka thunya, u no yenda a ka kotama.’

“Wa ka be e thalusa Batategulu! Ka be wo zhaligwa e lilila pezhugwi: ‘Ha mu si nga dume tja ndi no leba, izhani mu zwi bonegwe!’ Nakale ku ka si be ne wedu u no zwihwa ku no bona! Nlume we miti ka ntebamisa nge ku n’nyasa ne nshanganyo we masalamusi we mazhani ne vula, wa a ka be a ka bata mu bepe.

“Be leba nge nlume we iponi ‘Batategulu’ ba ka ti n’ndana nde we nsha wedu. Ba ka budza kuku ku ti ba shinge mu n’nda ba singa khatazeke. Nsha m̄we u ka amutjila belelo. Khani i ka pedzisiwa.”

Zwiyetikalo zwa ka jali zwa ka jayegwa mu West Afrika. Pano, se mu dzim̄we shango, dzimilioni dzi sina palo dzo dumila ku ti bathu ba ka fa ba no pindila ku shango ye meya, kwa ba no khona bona ne laula matjilo e bathu mu shango. Apa dumilo i yeyi malebeswa? Apa bafi ba no tjila dumbu? Ha ku si iko, ndi bo ani ba no zwi dana beti meya dze bafi? Ko sheteka kwazo ku ziba dabilo dza ka tambunuka dze buzo i dzedzi. I khani ye butjilo ne lufu.