Ndzimu u na Mazina ma Ngana?
Dabilo ye Baibili
Ndzimu u na zina li ngompela. Lo kwagwa mu Chihebera ku yi i יהוה ngono kanjinji lo dangwa “Jehova” mu Ikhuwa (English).a Ndzimu e shingisa mporofiti uwe Izaya waka ti: “Ndimi Yahwe, ndilo zina langu.” (Izaya 42:8) Zina ileli lo wangwa ka 7,000 mu mikwalo ye Baibili ya ntolo—kanjinji ku pinda dama Ndzimu kene dumbu ne mazina e bangweb
A Jehova una mazina a ngwe?
Nenguba Baibili i dana Ndzimu ne zina lingompela i no dwilila i shingisa mitupo ne ku nchenesa. Ndongoloso i no tobela i no lakidza i ngwe ye mitupo ne cheneso ino lakidza sekwa Jehova a liiko ne buthu gugwe.
Ntupo |
Hwalo |
Cheneso |
---|---|---|
Allah |
(Akuna) |
Dama “Allah” li no dwa mu Chiarabia ha te zina ngono i ntupo u no dwa “Ndzimu”. Shandulo dze Chiarabia ne ndimi dzingwe dzo shingisa “Allah” mu bumo gwe “Ndzimu.” |
Masimbawose |
Genesisi 17:1 |
Una masimba a sina chilizanyo. Dama le Chihebera ʼEl Shad·daiʹ, “Ndzimu Masimbawose” lo wangwa ka 7 mu Baibili. |
Alfa na Omega (Bhalule kakale Bhelelo) |
Zumbunulo 1:8; 21:6; 22:13 |
“We kutanga newe bupelo,” kene “kutangisa ne bupelo”; ku no dwa kuti kwaka ku sina Ndzimu Masimbawose mbeli kwa Jehova ngono ha kuna u no be yapo shule kukwe (Izaya 43:10) Alfa na Omega (Bhalule kakale Bhelelo) matama e kutanga ne le bupelo mu dzi alphabet (shanga) mu lulimi gwe Chigiriki |
Iye Wantolo |
Daniyele 7:9, 13, 22 |
Ha kuna pa a ka tangisa, wa ka be a liyapo kudwa mu chibaka chisingapele ku sathu ku ka be ne chingwe.—Pisalema 90:2. |
Mbumbi |
Izaya 40:28 |
Wa ka bumba zwithu zose. |
Tate |
Matewu 6:9 |
Tshime le buchilo. |
Ndzimu |
Genesisi 1:1 |
Chithu chino namatiwa, Chaka sima. Dama le Chihebera ʼElo·himʹ li bunjinji ku lakidza gudzo, ntuzi kene mamo a Jehova. |
Ndzimu we midzimu |
Ditironomi 10:17 |
Ndzimu Upezhugwi zhugwi, ha e fanidzanyiwa ne midzimu i sina nshingo i no namatiwa ne bangwe.—Izaya 2:8. |
Indiyi Nkulu |
Izaya 30:20, 21 |
U no pa bathu zwidiyo zwaka ba lulwamila ne ku ba tungamila zwibuyanana.—Izaya 48:17, 18. |
Mbumbi Nkulu |
Pisalema 149:2 |
Wa ka bumba zwithu zose.—Zumbunulo 4:11. |
Ndzimu wa ka Shatha (una makombolelo) |
1 Timoti 1:11 |
Uno zigwa ne shatho ne kholisa.—Pisalema 104:31. |
Ndabili we ntembezelo |
Pisalema 65:2 |
U no dabila mitembezelo yose i no tembezegwa ne bugalimoyo. |
Ndi Iye Wa Ndili Iye |
Ekezodo 3:14 |
U no be chingwe ne chingwe chino sheteka ku shingikadza mazwimisilo a we. Matama iyawa a ka shanduligwa kakale ku yi “Ndowo be chingwe ne chingwe cha ndi no shaka” kene “Ndowo be Chandi no Shalula ku be Icho.” Cheneso iyeyi i no batsha ku chenesa zina Jehova mu ndimana ino tobela.—Ekezodo 3:15. |
Fupa |
Ekezodo 34:14 |
Ha ba to amuchila namato i no shanganyigwa. Dama i leli lo dwa kuti ‘u no shaka namatiwa a li yega’ kene‚ u no shaka namato ya ka pelela. |
She we kusingapele |
Zumbunulo 15:3 |
Bubusi gugwe ha guna pa guno tangisa kene pa gu no pela. |
She |
Pisalema 135:5 |
Mweni kene tetshi; Chihebera ʼA·dhohnʹ ne ʼAdho·nimʹ. |
Mweni we ba no amuchila bezi, Tetshi we Sabaoth |
Izaya 1:9, King James Version; Baroma 9:29, King James Version |
Nlauli we masole e baengele banjinji. Ntupo ‘Tetshi we Sabaoth’ ku nga dwa kuyi Jehova we miphatho ye masole ne Tetshi we masole e kudzimu.”—Baroma 9:29. |
Ba Pezhugwizhugwi |
Pisalema 47:2 |
U gele mu mamo a pezhugwizhugwi |
Wakayengemala |
Zwiani 9:10 |
Wakayengemala (mu mazwibhato ne ku zwilizanila kwa ka pelela) ku pinda zwichili zose. |
Mbumbi we hali |
Izaya 64:8 |
U na masimba mu nthu ngwe ne ngwe ne mu zwichaba koga se mbumbi a na masimba mu ntapkhwi.—Baroma 9:20, 21. |
Ndzutunuli, Ntengunuli |
Izaya 41:14 |
Uno dzutunula kene tengunula bathu mu chibi ne lufu e shingisa chibayilo chi no tengunula cha Jesu Kirisiti.—Johani 3:16. |
Dizhilo |
Pisalema 18:2, 46 |
Dizhilo lakabakililika ne jidzo. |
Nchidzi |
Izaya 45:21 |
Uno dusa mu mbatsha kene golomodzo. |
Nlisi |
Pisalema 23:1 |
Khatazeka ne kwe banamati ba be. |
She Nlauli |
Genesisi 15:2 |
U na ndaulo i pezhugwipezhugwi; Chihebera ʼAdho·naiʹ. |
U Pezhugwizhugwi |
Daniyele 7:18, 27 |
Nlauli (She) uno ba pinda bose. |
Mazina e ndawo mu Hwalo dze Chihebera
A ngwe mazina e ndawo mu Baibili a no shanganyila zina le Ndzimu ngono i yawa ha te a ngwe mazina e Ndzimu.
Zina le ndawo |
Hwalo |
Cheneso |
---|---|---|
Jehova-jireh (“Yahwe Banowopa”) |
Genesisi 22:13, 14 |
“Jehova Banowopa” |
Jehovah-nissi (Jehova Ndibo Nkundi) |
Ekezodo 17:15 |
“Jehova Ndiye Nlakidzi kene Lutshwayo gwangu.” Jehova i Ndzimu u pejo u nga thembiwa ne bathu babe ku ba bakililila ne batsha.—Ekezodo 17:13-16. |
Jehova-shalom (Jehova ndibo Kunyalala) |
Baathuli 6:23, 24 |
“Jehova ndibo Kunyalala”. |
Jehovah-shammah |
Ezekiele 48:35 |
“Jehova bayapo.” |
Mabaka e ku Ziba ne Shingisa Zina le Ndzimu
Ndzimu u no ziba kuti zina lile Jehova li gulu, ne kuti wa ka li longa ka njinji ne dzi thousands mu Baibili.—Malaki 1:11.
Nkololo we Ndzimu, Jesu, wa ka buyulila e tshambilidza bukulu gwe zina le Ndzimu. Ku lakidzila, wa ka tembezela e ti: “Zina lenyu ngaliyengamadziwe.”—Matewu 6:9; Johani 17:6.
Bose ba no tangisa ku ziba ne shingisa zina le Ndzimu, ba no tola thambo dze kutanga be baka bukhwinya na Jehova. (Pisalema 9:10; Malaki 3:16) Ku wanana kwaka jalo ko thama kuti be be ne mbayilo we thembiso ye Ndzimu i no ti: “Ngekuti unondida, ndowan’ngula, ndowombakilila, ngobe uno ziba zina langu.”—Pisalema 91:14.
Baibili ino duma kuti: “Kuna banodangwa midzimu kudzimu kene mu shango dumbu nenguba ili yapo ‘midzimu’ na ‘boshe’ banjinji.” (1 Bakorinta 8:5, 6) Ne kwaka jalo ino chenesa ku pachena Ndzimu we malebeswa woga, ne zina lile, Jehova.—Pisalema 83:18.
a Bahebera bangwe ba no da shingisa “Yahweh” ili zina le Ndzimu.
b Jah i zina le Ndzimu lisa kapelela ngono lo wangwa ka 50 mu Baibili, ku shanganyila shingisiwa kwalo mu dama “Haleluya,” kene “Alleluya,” kuno dwa “Kudzani Jah.”—Zumbunulo 19:1; Bhaibhili Ya Kayengemala