LISHOMO 03
Wako unkuulula kukulupila Ibibiliya?
Ibibiliya inkuvanavo vyakulivikila vyoe na inkutupa midimu vyoe. Inkuululika wako unkulota kumanya nyamani shipundisha yanavo, kanji kwa wakati wowo inkuululika wako panji unkuvanavo dukuduku. Wako unkuulula kukulupila midimu vipatikana mu libuku lyakala kenga ali? Da mwiu unkuulula kukulupila Ibibiliya ikavalanga kwaupande wa shingumi sha lipuwilo maduvano na muwakati wa mushu? Dimilioni dya vanu voe vankukulupila. Tushidoni wako momo unkukulupila?
1. Tushidoni maimyo lamu Ibibiliya landitandeka mwiu?
Ibibiliya inkuvalanga kenga vaandike vandyadika momo na “malove la umwiu.” (Nkúvalanga 12:10) Yanavo inkuvalanga maimyo laiu lavatandeke vanu. (Shomya Lukashi 1:3; 3:1, 2.) Vakuvalanga maimyo na avalá vanalambela kumanya vinu vyakala (Arquiologos) vakwakikisha kenga Ibibiliya iu ikavalanga kwaupande wa ditalee, vanu, mautu, na vyakutandeka vivalangigwa mu Ibibiliya.
2. Mwaa shani tunkuulula kutangola kenga Ibibiliya ni yakukulupilika ata Ikava yakala?
Mudinamuna dyoe, Ibibiliya inkwakikisha kuvalanga vinu vya mushu kuliko muwakati wa yandikigwe. Kwampano, yanavo inkuvalanganga vinu vya shiyensha. Muwakati wa vaandike Ibibiliya vanu voe havashamini nyamani shishivalanga Ibibiliya kwaupande wa vinu avyo. Kanji maduvano, shiyensha inkwakikisha kenga Ibibiliya iu. Malove lake ni “lakukulupilika kwa maduva uti.”—Dimu 111:8.
3. Mwaa shani wetu tunkuulula kukulupila shitangaleka mu Ibibiliya kwaupande wa wakati wa mushu?
Ibibiliya inkuvanavo vyakulava vya “vinu vikanava kutandeka.” (Ishaiya 46:10)a (Lola malove la mwina) Kwampano vinu vitandeke vindyandikigwa kala mu Ibibiliya vikanava kutandeka. Namomo Ibibiliya indivalanganga mwashi mwashilotela kuva shilambo mumaduva la nelo. Lishomo ali, tundauka ndamanya vyakulava vinji vyamu Ibibiliya. Kumanya kutandeka kwa vyakulava avi kulingana a mula mwaishivalangila Ibibiliya ni shambone namene!
LAMBELA KUMANYA VYOE
Lola mwashi Ibibiliya mwaigwania na shiyensha, na lambelakumanya vyakulava vinji vyamu Ibibiliya vitutadya kushanga.
4. Shiyensha Inkwigwania na Ibibiliya
Kala, vanu voe vashamini kenga shilambo shivikigwe pashanya shinu. Lola VIDEO.
Manya shitangaleke mu libuku limwe Jobi mu myaka 3,500 vipitile kunyuma. Shomya Jobi 26:7, na badae mwambangile mwaashakudya sha mwina:
Mwaa shani inkututadya kushanga Ibibiliya ikavalanga kenga shilambo shivé paniyaniya?
Vanu vandyuka ndamanya shana kudinguka kwa medi baada yakupita myaka 200. Lola shivalenge Ibibiliya mu myaka dimilioni dyoe vipitile. Shomya Jobi 36:27, 28, na badae mwambangile mwaa vyakudya vya mwina:
Mwaa shani kudinguka kwa medi ni shinu shitadya kushanga?
Maandiko laushomidye landinanopya likulupililo lyako kwaupande wa ibibiliya?
5.Ibibiliya indivalanga kaladavo vyakutandeka vikumene
Shomya Ishaiya 44:27–45:2, na badae mwambangile mwaa shakudya sha mwina:
Ibibiliya ivalenge nyamani kwaupande wa kubamolegwakwa Babiloni mu myaka 200 kukanava kutandeka?
Maimyo lankwakikisha kenga Shilu, umu wa ku Pelishiya, na majeshi lake vanditema njini wa ku Babiloni mu mwaka 539 U.W.K.b Baadae vandyapuwa medi lashishililidya njini. Vanavo vandinjila vatumila milango vivele mwandwa pavedoni vanavo vanditema Babiloni kwabila matatisho. Nelo baada yakupita vyaka Babiloni te ni lidembe. Lola Ibibiliya ivalangenge nyamani kaladavo.
Shomya Ishaiya 13:19, 20, na badae mwambangile mwaa shakudya sha mwina:
Shakulava asho shitandeke dashi?
Ali ni lidembe lya Babilonikwavashema maduvano Iraque
6. Ibibiliya indívalanga kala vinu vyatwona maduvano
Ibibiliya ikutwaulila kenga tunkunama “mumaduva a mwisho” la shilambo ashi shikalau. (2 Timoti 3:1) Lola shivalenge Ibibiliya kwaupande wa maduva alo:
Shomya Mateu 24:6, 7, na badae mwambangile mwaa shakudya sha mwina:
Ibibiliya ivalenge nyamani shishilota kutandeka mumaduva a mwisho?
Shomya 2 Timoti 3:1-5, na badae mwambangile mwaa vyakudya vya mwina:
Ibibiliya ivalenge nyamani kwaupande wa vanu mumaduva a mwisho?
Shinu shani shoeshoe shawona wako shitandeka mumaduva a maduvano?
VANU VANJI VANKUSHIDONI: “Ibibiliya ni libuku lya vinu vikámanyika na maimyo lakubunia.”
Kwa maoni lako, nyamani shilodya kenga tunkuulula kukulupila Ibibiliya?
KWAUNGWIPI
Maimyo, shiyensha, na vyakulava vinkulodya kenga wako unkuulula kwamini Ibibiliya.
Tukumbukilange
Da maimyo lamu Ibibiliya landitandeka mwiu?
Mipano shani vilodya kenga shiyensha inkwigwania na Ibibiliya?
Wako unkwamini kenga Ibibiliya inkuulula kuvalanga nyamani shilota kutandeka muwakati wa mushu? Mwaa shani wako unkwamini?
LIPUNDISHE
Vinkupagwa vyakukaweka vya shiyensha mu Ibibiliya?
“Je, Sayansi Inapatana na Biblia?” (Makala iliyo kwenye mtandao)
“Vinu shani vilodya kenga tunkunama maduva a mwisho”?
“Mambo 6 Yaliyotabiriwa Katika Biblia Yanayotimia Sasa” (Mnara wa Mlinzi, Mei 1, 2011)
Lola vyakulava vyamu Ibibiliya kwaupande wa utawala wa ku Galashiya mwavitandakadile.
Manya maimyo lamwe Andrea nae ashimwamini Nnungu maoni lola vyakulava vyamu Ibibiliya mwavyukidile nambadili makumbukililo lake.
a Malove la mwina: Vyakulava ni mitenga vyambone kwaupande wa wakati wa mushu.
b U.W.K. manaake ni “Ukanava Kuwika Wakati umwe Klistu,” na W.K. Manaake ni “Wakati umwe Klistu.”