RUTE
1 Na ténpu ki juízis ta julgaba, tevi un fómi na Israel. I un ómi muda di Belen, na Judá, pa el ba vive na téra di Moabe, djuntu ku se mudjer i se dôs fidju. 2 Kel ómi txomaba Elimeleke,* se mudjer txomaba Nuemi* i se dôs fidju txomaba Malon* i Kilion.* Es éra di Efrata, ki ta fika na Belen na Judá. Es bai pa téra di Moabe i es fika ta mora la.
3 Un ténpu dipôs, Elimeleke móre, i se mudjer Nuemi fika el sô ku se dôs fidju. 4 Dipôs, se dôs fidju kaza ku mudjeris di Moabe: un txomaba Orpa i kel otu txomaba Rute. Es fika la duránti uns 10 anu. 5 Dipôs, Malon i Kilion móre tanbê i Nuemi fika sen se dôs fidju i se maridu. 6 Nton, el disidi sai di téra di Moabe, pamodi el obi ta fladu ma Jeová staba ta djuda se povu otu bês i ta da-s kumida. Se dôs nóra bai djuntu ku el.
7 Nuemi ku se dôs nóra sai di kel lugar undi ki es staba ta mora. Timenti es staba ta anda na kel strada ki ta bai pa téra di Judá, 8 Nuemi fla se dôs nóra: “É midjór kada un di nhos volta pa kaza di nhos mai. Pa Jeová mostra nhos amor lial, sima nhos mostra pa mi i pa nhas fidju ki móre. 9 Pa Jeová da kada un di nhos un maridu, asi pa nhos ten un vida suguru.”* Dipôs, el da-s beju i es kumesa ta txora altu. 10 Es fika ta fla-l: “Nau, nu ta bai ku bo i nu ta ba vive djuntu ku bus genti.” 11 Má Nuemi fla-s: “Nhas fidju-fémia, nhos volta. Pakê ki nhos sta ta bai ku mi? Nhos sabe ma N ka ta pode ten más fidju pa kaza ku nhos. 12 Nhas fidju-fémia, nhos volta. Nhos bai, pamodi dja N sta bédju dimás pa N kaza. Sikrê N kazaba oji di noti i N tinha fidjus, 13 nhos ta speraba es ti ki es kria? Nhos ta fikaba sen kaza sô pa spera-s? Nau nhas fidju-fémia, N sta txeu tristi di odja nhos na kel situason li, pamodi é Jeová ki sta ta kastiga-m.”
14 Es torna txora altu, i dipôs Orpa da se sógra beju i el bai. Má Rute ka krê dexaba el. 15 Nton, Nuemi fla-l: “Odja! Bu kunhada dja bai pa se gentis i pa se deus. Bai tanbê djuntu ku el.”
16 Má Rute fla-l: “Ka bu pidi-m pa N dexa-u i pa N ka bai ku bo. Pamodi undi ki bu bai, N ta bai i undi ki bu pasa noti, N ta pasa noti. Bu povu ta ser nha povu i bu Deus ta ser nha Deus. 17 Undi ki bu móre, N ta móre tanbê i N ta interadu la. Pa Jeová kastiga-m duru si é ka sô mórti ki ta sipara-m di bo.”
18 Kantu Nuemi odja ma Rute staba ta insisti pa bai ku el, el para di tenta konvense-l. 19 Nton es dôs, es kontinua ta bai ti ki es txiga na Belen. Lógu ki Rute i Nuemi txiga, sidadi interu fika spantadu pamodi es, i kes mudjer fika ta pergunta: “Kel-li é Nuemi?” 20 Nuemi fika ta fla kes mudjer: “Ka nhos txoma-m Nuemi.* Nhos txoma-m Mara,* pamodi Tudu-Poderozu poi nha vida ta bira margós dimás. 21 N tinha tudu kantu N bai, má Jeová pô-m ta volta ku mô vaziu. Pamodi ki nhos sta ta txoma-m Nuemi? Jeová sta kóntra mi i kel Tudu-Poderozu dja traze-m txeu sufrimentu.”
22 É si ki Nuemi volta di téra di Moabe djuntu ku Rute, se nóra, ki éra di la. Es txiga na Belen na komésu di kodjéta di sevada.
2 Nuemi tinha un família pa ladu di se maridu ki éra txeu riku. Se nómi éra Boás i el éra família di Elimeleke.
2 Rute, kel moabita, fla Nuemi: “Favor, dexa-m bai pa kanpu pa N odja si N ta atxa algun algen ki ta dexa-m bai se tras pa N panha kes réstu di serial.” Nton, Nuemi fla-l: “Bu pode bai nha fidju-fémia.” 3 Nton el bai i el kumesa ta panha kes réstu di serial na txon tras di kes algen ki staba ta faze kodjéta. Pur akazu, el ba para na un txon ki éra di Boás. Boás éra família di Elimeleke. 4 Kel óra, Boás txiga di Belen i el fla kes algen ki staba ta faze kodjéta: “Pa Jeová sta ku nhos.” I es responde-l: “Pa Jeová abensua-u.”
5 Nton Boás pergunta kel ómi ki ta tomaba kónta di kes algen ki ta fazeba kodjéta: “Kel minina la é família di kenha?” 6 Kel ómi responde-l: “El é moabita, el ben djuntu ku Nuemi di téra di Moabe, 7 i el fla-m: ‘Favor, N pode panha kes réstu di serial i djunta kes spiga ki sta kortadu ki kes algen ki sta ta faze kodjéta dexa pa tras?’ Désdi palmanhan ki el txiga li, el sta di pé, sô gósi ki el sta xinta na sónbra pa diskansa un bokadinhu.”
8 Nton, Boás fla Rute: “Obi nha fidju-fémia, ka bu bai panha réstu di serial na otu txon i nen ka bu bai ninhun otu lugar. Fika djuntu ku kes mudjer ki ta trabadja pa mi. 9 Djobe na ki txon ki es sta ta faze kodjéta i bai djuntu ku es. Dja N fla nhas trabadjador pa es ka mexe ku bo. Si bu xinti sedi, bai na kes jaru i bebe agu ki nhas trabadjador panha.”
10 Nton, Rute inbaxa ku róstu pa txon i el pergunta-l: “Pamodi ki nho sta ta djuda-m di kel manera li i pamodi ki nho sta preokupadu ku mi, dja ki mi é ka di li?” 11 Boás responde-l: “Es konta-m tudu kuza ki bu faze pa bu sógra dipôs ki bu maridu móre i ma bu dexa bu pai, bu mai i téra di bus família i bu ben mora djuntu ku un povu ki bu ka konxeba. 12 Pa Jeová abensua-u pa kel ki bu faze i pa bu resebe un grandi rekonpénsa di Jeová, kel Deus di Israel, pamodi bu ben djobe proteson na el.”* 13 Nton, Rute fla-l: “Nha sinhor, obrigadu pamodi nho djuda-m. Enbóra N ka ta trabadja pa nho, nho konsola-m i nho pâpia di un manera ki pô-m ta xinti trankuilu.”*
14 Na óra di kume, Boás fla-l: “Ben kume un padás di pon i modja-l na vinagri.” Nton, Rute xinta djuntu ku kes algen ki staba ta faze kodjéta. Boás da-l serial toradu, el kume ti ki el farta i inda resta. 15 Kantu el labanta pa el kontinua ta panha kes réstu di serial, Boás fla se trabadjadoris: “Nhos dexa-l panha kes spiga ki sta kortadu i ka nhos mexe ku el. 16 Tanbê nhos tra alguns spiga di kes fexu i nhos dexa-s pa tras, asi pa el pode panha-s. I ka nhos fla-l pa el para.”
17 Nton, el kontinua ta panha kes réstu di serial na txon ti noti. Dipôs ki el digudja* kes serial ki el panha, da más ô ménus uns 22 litru* di sevada. 18 Nton, el panha se sevada i el bai pa sidadi i se sógra odja kuzê ki el leba. Tanbê Rute panha kel kumida ki resta, ki Boás daba el, i el da se sógra.
19 Nton, se sógra fla-l: “Undi ki bu ba panha serial oji? Na undi ki bu trabadja? Pa Deus abênsua kel algen ki repara na bo.” Nton, el fla se sógra ku kenha ki el trabadja: “Kel ómi ki N trabadja ku el oji txoma Boás.” 20 Nton, Nuemi fla se nóra: “Pa Jeová, kel ki ka para di mostra amor lial pa kes bibu i pa kes mortu, abensua-l.” Nuemi fla tanbê: “Es ómi é família di nha maridu. El pode tra-nu di nos difikuldadi.”* 21 Nton, Rute fla-l: “El fla-m tanbê: ‘Fika djuntu ku nhas trabadjador ti ki nha kodjéta tirmina.’” 22 Nton, Nuemi fla Rute, se nóra: “Nha fidju, é midjór bu fika djuntu ku kes mudjer ki ta trabadja pa el, asi pa es ka ba maltrata-u na otu txon.”
23 Nton, el fika djuntu ku kes mudjer ki ta trabadjaba pa Boás ta panha kes réstu di serial ti fin di kodjéta di sevada i di kodjéta di trigu. I el kontinua ta mora ku se sógra.
3 Nton, Nuemi, se sógra, fla-l: “Nha fidju, N meste ranja-u un maridu,* pa bu pode fika dretu. 2 Boás é nos família. Kes mudjer ki bu staba djuntu ku es, ta trabadja pa el. Odja, oji di noti el ta ba linpa sevada na lugar di digudja. 3 Nton, toma banhu, poi óliu purfumadu, bisti kel midjór ropa ki bu ten i dixi pa kel lugar di digudja. Ka bu dexa Boás odja-u timenti el ka kaba di kume i bebe. 4 Óras ki el ba deta, djobe dretu undi ki el sta deta. Dipôs, bai, diskubri-l pé i deta la. El ta fla-u kuzê ki bu debe faze.”
5 Nton, Rute responde-l: “N ta faze tudu kuza ki bu fla-m.” 6 Nton, el dixi pa lugar di digudja i el faze tudu kuza sima se sógra manda-l. 7 Kel óra, Boás staba ta kume i ta bebe i se korason staba kontenti. Dipôs, el ba deta na ladu di kes serial ki staba djuntadu. Nton Rute bai kétu, el diskubri-l pé i el deta la. 8 La pa meia-noti, Boás kumesa ta treme i kantu el vira pa frenti el odja un mudjer detadu na se pé. 9 Boás pergunta-l: “Abo é kenha?” El responde: “Ami é Rute, sérva di nho. Proteje* sérva di nho, dja ki nho é família di nha maridu i nho pode tra-nu di nos difikuldadi.” 10 Nton Boás fla-l: “Pa Jeová abensua-u nha fidju-fémia. Gósi bu mostra más amor lial di ki na primeru bês, pamodi bu ka ba djobe kes ómi jóven, ka ta inporta si es é riku ô póbri. 11 Pur isu, nha fidju-fémia, ka bu xinti medu. N ta faze tudu kel ki bu fla-m, pamodi tudu algen na sidadi* sabe ma bo é un bon mudjer. 12 É verdadi ki mi é família di bu maridu, má ten otu algen ki é se família más pértu. 13 Fika li es noti. Si manhan di palmanhan el seta tra-u di bu difikuldadi, ka ten prubléma! Má si el nega faze kel-la, N ta jura pa Jeová, kel Deus bibu, ma si el nega, N ta faze-l ami. Fika detadu li ti ki manxe.”
14 Nton, el deta na se pé ti manxe i el labanta kantu inda staba sukuru, asi pa ningen ka odjaba el. Nton, Boás fla-l: “Ningen ka debe sabe ma un mudjer ben pa lugar di digudja.” 15 Tanbê el fla-l: “Traze kel kapa ki bu tene bistidu i abri-l.” Nton Rute abri-l i Boás pô-l 6 medida* di sevada na el i el da-l pa el leba. Dipôs, Boás bai pa sidadi.
16 Kantu Rute volta pa kaza, se sógra pergunta-l: “Nha fidju, modi ki kuzas bai?” Rute konta-l tudu kuza ki Boás faze pa el. 17 Tanbê, el fla-l: “El da-m kes 6 medida di sevada li i el fla-m: ‘Ka bu volta pa bu sógra ku mô vaziu.’” 18 Nton, Nuemi fla-l: “Nha fidju, agó spera pa bu odja modi ki kuzas ta fika, pamodi es ómi ka ta diskansa oji timenti el ka rezolve kel asuntu li.”
4 Boás subi ti porton di sidadi i el xinta la. Kantu kel família di Elimeleke, ki Boás dja papiaba di el, staba ta pasa, Boás fla-l: “Ó flanu, ben xinta li.” El bai i el xinta. 2 Nton, Boás txoma 10 ansion di sidadi i el fla-s: “Nhos xinta li.” I es xinta.
3 Dipôs, Boás fla kel família di Elimeleke: “Nuemi, ki volta di téra di Moabe, ten ki bende kel txon ki éra di Elimeleke, nos irmon. 4 Pur isu, N atxa ma N debe flaba bo ma si bu krê kunpra se txon, bu pode kunpra-l na frenti di kes algen ki ta mora li i di kes ansion di nha povu. Dja ki bo é se família más pértu, bu pode kunpra-l. Má si bu ka krê kunpra-l, dexa-m sabe, pamodi dipôs di bo é mi ki ten direitu di kunpra-l.” El responde-l: “N krê kunpra-l.” 5 Nton, Boás fla-l: “Lenbra ma kel txon é ka sô di Nuemi, má tanbê el é di Rute, ki éra mudjer di se fidju ki móre. Pur isu, bu ten ki kunpra kel txon na es dôs, asi eransa ta kontinua na nómi di kel ómi ki móre.” 6 Kantu kel família di Elimeleke obi kel-li, el fla: “N ka ta pode kunpra-l, pamodi sinon N pode kaba ku nha eransa. Enbóra N ten direitu di kunpra-l, kunpra-l abo pamodi N ka ta pode kunpra-l.”
7 Un bês éra si ki es ta fazeba na Israel: si un ómi krê rezolveba kalker asuntu ki tinha aver ku direitu di kunpra ô pasa un kuza di un algen pa kel otu, el tinha ki traba se sandália i da-l pa kel otu algen. É si ki es ta fitxaba un kontratu na Israel. 8 Pur isu, kantu kel família di Elimeleke fla-l: “Kunpra-l abo”, el tra se sandália i el da-l el. 9 Nton, Boás fla kes ansion i tudu kes algen ki staba la: “Oji nhos é tistimunha ma N sta ta kunpra na Nuemi tudu kes kuza ki éra di Elimeleke i tudu kes kuza ki éra di Kilion i di Malon. 10 Tanbê, N ta kaza ku Rute, kel moabita, ki éra mudjer di Malon, asi pa eransa di Malon rekuperadu i pa se irmons i kes algen di sidadi ka skese di se nómi. Oji nhos é tistimunha di kel-li.”
11 Nton, tudu kes algen ki staba na porton di sidadi i kes ansion fla: “Nos é tistimunha! Pa Jeová poi kel mudjer ki entra na bu kaza ser sima Rakel ku Lia, kes dôs mudjer ki nason di Israel ben di es. Pa tudu kuza bai dretu ku bo na Efrata i pa bu faze un bon nómi na Belen. 12 Pa bu família bira sima família di Peres, kel fidju ki Tamar tevi ku Judá, óras ki Jeová ben da-u kel disendenti através di kel jóven li.”
13 Nton, Boás kaza ku Rute. El tevi relason seksual ku el i Jeová dexa-l fika grávida i el tevi un fidju. 14 Dipôs, kes mudjer di Belen fla Nuemi: “Pa Jeová lovadu, pamodi oji el poi família di bu maridu ta djuda-u. Pa papiadu di se nómi* na Israel! 15 Kel mininu li da-u vida* otu bês i el ta ben kuida di bo na bu bedjisa, pamodi el é fidju di bu nóra, ki krê-u txeu i ki é midjór di ki 7 fidju pa bo.” 16 Nton, Nuemi poi kel mininu na mô i el fika ta kuida di el. 17 Dipôs, kes vizinha pô-l nómi. Es fla: “Nuemi dja ganha un fidju”, i es txoma-l di Obedi. El é pai di Jesé, ki é pai di Davidi.
18 Kel-li ki é família di Peres: Peres éra pai di Esron; 19 Esron éra pai di Ron; Ron éra pai di Aminadabi; 20 Aminadabi éra pai di Nazon; Nazon éra pai di Salmon; 21 Salmon éra pai di Boás; Boás éra pai di Obedi; 22 Obedi éra pai di Jesé i Jesé éra pai di Davidi.
Ki krê fla “nha Deus é rei”.
Ki krê fla “nha dosura; nha kretxeu”.
Talvês un palavra na ebraiku ki krê fla “frakise; duense”.
Ki krê fla “Kel ki ta fadja; kel ki sta ta txiga fin”.
Na ebraiku ta fla: “un lugar di diskansu”.
Ki krê fla “nha dosura; nha kretxeu”.
Ki krê fla “margós”.
Na ebraiku ta fla: “dibaxu di se aza”.
Na ebraiku ta fla: “pâpia ku korason di sérva di nho”.
Djobe Disionáriu di Bíblia.
Na ebraiku ta fla: “más ô ménus un éfa”. Djobe Ap. B14.
Ô: “El é un di nos família ki ten direitu di resgata-nu”.
Na ebraiku ta fla: “un lugar di diskansu.”
Na ebraiku ta fla: “Stende kapa di nho riba”.
Na ebraiku ta fla: “tudu porton di nha povu”.
Ô talvês: “6 seá ô uns 44 litru ”. Djobe Ap. B14.
Kel-li krê fla “nómi di mininu”.
Ô: “alma”.