1. Kuzê ki profesias di Bíblia ta dexa-nu odja?

KUZÊ ki sta kuazi ta ben kontise ku povu di Jeová? Kel-li é ka ninhun segredu pa nos. Na Bíblia, nu ta atxa profesias ki é sima un janéla. Es ta dexa-nu odja kuzas rei di inportanti ki ta ben kontise na futuru. Un di kes profesia ta dexa-nu odja kuzê ki alguns govérnu más fórti na mundu ta ben faze. Kel profesia li sta na Daniel kapítlu 11. El ta pâpia di dôs rei ki é kóntra kunpanheru: rei di nórti ku rei di sul. Kuazi tudu párti di kel profesia dja kunpri. Pur isu, nu pode ten sertéza ma kel párti ki falta tanbê ta ben kunpri.

2. Sima sta na Génesis 3:15, Apocalipse 11:7 i 12:17, kal ki é dôs kuza inportanti ki nu debe lenbra óras ki nu ta studa profesia di Daniel?

² Pa nu ntende kel profesia ki sta na Daniel kapítlu 11, nu debe lenbra di dôs kuza inportanti. Primeru, el ta pâpia sô di kes rei i govérnus ki ta mandaba na kes lugar undi ki txeu povu di Deus ta viveba ô di kes govérnu ki pirsigi povu di Deus. Algen ki ten na mundu é mutu más txeu di ki povu di Deus. Nton, pamodi ki govérnus di mundu ta pirsigi-s? Pamodi kuzê ki Satanás ku se mundu krê más txeu é kaba ku kes algen ki ta sirbi Jeová i Jizus. (Lé Génesis 3:15 i Apocalipse 11:7; 12:17.) Sugundu, kel profesia ki sta na Daniel, sta di akordu ku kes otu profesia di Palavra di Deus. Pur isu, pa nu ntende profesia di Daniel dretu, nu meste konpara-l ku kes otu párti di Bíblia.

3. Kuzê ki nu sta ben odja na kel studu li i na kel otu?

³ Pur isu, gósi nu sta ben pâpia di profesia di Daniel 11:25-39, ku bazi na kes dôs kuza inportanti ki dja nu odja. Nu sta ben sabe ken ki éra rei di nórti ku rei di sul désdi anu 1870 ti anu 1991. Tanbê, nu sta ben odja pamodi ki nu debe muda nos manera di ntende un párti di kel profesia li. Na kel otu studu, nu ta ben pâpia di Daniel 11:40–12:1. El ta ben mostra ki párti di kel profesia ta aplika désdi anu 1991 ti kel géra di Armajedon, i pamodi ki nu meste muda nos manera di ntende un párti di kel profesia. Timenti bu ta studa kes dôs artigu li, djobe kel linha di ténpu sobri “Reis kóntra kunpanheru na ténpu di fin”. El ta ben djuda-u ntende kel asuntu li más midjór. Má primeru, nu meste sabe ken ki é kes dôs rei na kel profesia.

MODI KI NU TA SABE KEN KI É REI DI NÓRTI KU REI DI SUL

4. Kal ki é kes três kuza ki ta djuda-nu sabe ken ki é rei di nórti ku rei di sul?

⁴ Na komésu, es ta txomaba kes rei ki ta mandaba na kes téra ki ta fikaba na nórti di Israel, di ‘rei di nórti’, i kes rei ki ta mandaba na kes téra ki ta fikaba na sul di Israel, ‘di rei di sul’. Modi ki nu sabe kel-li? Repara kuzê ki anju fla Daniel: ‘N ben pa N djuda-u ntende kuzê ki ta ben kontise ku bu povu [povu di Deus] na ténpu di fin’. (Dan. 10:14) Nason di Israel kontinua ta ser povu di Deus, ti Pentikósti di anu 33. Má dipôs di Pentikósti, Jeová dexa klaru ma el skodjeba disiplus fiel di Jizus pa ser se povu. Pur isu, un bon párti di kel profesia ki sta na Daniel kapítlu 11, ta aplika na sigidoris di Kristu envês di nason di Israel. (Atos 2:1-4; Rom. 9:6-8; Gál. 6:15, 16) I sima ténpu ba ta pasa, txeu governanti bira rei di nórti ku rei di sul. Má simé, ten três kuza ki tudu kes governanti faze igual. Primeru, kes rei ta mandaba na kes lugar undi ki txeu povu di Deus ta viveba ô es pirsigi povu di Deus. Sugundu, es mostra ma es ta ôdia Jeová, ki é kel Deus verdaderu, pa manera ki es trata se povu. I tirseru, kes dôs rei konpiti ku kunpanheru pa es pode manda.

5. Nu ta pode sabe ken ki éra rei di nórti ku rei di sul di anu 100 ti anu 1870? Splika.

⁵ Algun ténpu dipôs di anu 100, kongregason fika xeiu di kristons falsu, ki ta inxinaba kuzas falsu i es ta sukundiba kes verdadi di Palavra di Deus. Désdi kel ténpu ti anu 1870, Deus ka tinha un grupu di sérvus organizadu li na Téra. Kes kriston falsu bira txeu sima joiu na un plantason. É pur isu ki fika difísil di sabe ken ki éra kristons verdaderu. (Mat. 13:36-43) Pamodi ki nu debe sabe kel-li? Kel-li ta mostra ma rei di nórti ku rei di sul ka pode sérba kes rei ki governa di anu 100 ti anu 1870. Deus ka tinha ninhun grupu organizadu di se sérvus na kel ténpu, ki kes rei pode pirsigiba.b Má, poku ténpu dipôs di anu 1870, ta daba pa sabe ken ki éra rei di nórti ku rei di sul, ki ta ben parseba otu bês. Modi ki nu sabe kel-li?

6. Ki ténpu ki povu di Deus kumesa ta ser un grupu organizadu otu bês? Splika.

⁶ Désdi anu 1870, povu di Deus kumesa ta ser un grupu organizadu. É na kel anu la ki Charles Russell djuntu ku otus algen kria un grupu pa studa Bíblia. Irmon Russell ku se amigus, aji sima kel mensajeru ki Bíblia dja flaba ma ta ben ‘priparaba kaminhu’, antis di Jizus kumesaba ta governa na Reinu di Deus. (Mal. 3:1) Más un bês ta ben fikaba klaru ken ki éra povu di Deus! Na kel ténpu, tinha algun govérnu ki ta mandaba na mundu ki sta pirsigiba sérvus di Deus? Nu ben odja.

KEN KI É REI DI SUL?

7. Ken ki éra rei di sul ti anu 1917?

⁷ Na anu 1870, Inglatéra governa na mutu más lugar ki kalker otu país. Tanbê el tinha trópas más fórti na mundu. Profesia di Daniel, ta mostra ma es govérnu é sima un txifri pikinoti ki ganha três txifri ki éra Fransa, Spanha i Olanda. (Dan. 7:7, 8) Inglatéra bira rei di sul, i el kontinua ti anu 1917. Na kel mésmu ténpu, Mérka bira kel país más riku di mundu i el kumesa ta apoia Inglatéra.

8. Duránti ténpu di fin, ken ki é rei di sul?

⁸ Duránti kel Primeru Géra na Mundu, Mérka ku Inglatéra luta djuntu i es fika ku txeu puder. Na kel ténpu, es djunta i es bira kes dôs nason más fórti na mundu. Sima profesia di Daniel dja flaba, kel rei li djunta ‘un grupu di trópas txeu dimás i fórti’. (Dan. 11:25) Duránti ténpu di fin, rei di sulc é Mérka ku Inglatéra djuntadu. Má ken ki é rei di nórti?

REI DI NÓRTI TORNA PARSE

9. Na ki anu ki rei di nórti torna parse, i modi ki Daniel 11:25 kunpri?

⁹ Sima nu odja, Russell ku otus algen kria un grupu pa studa Bíblia na anu 1870. Un anu dipôs, na anu 1871 rei di nórti torna parse. Na kel anu, txeu reinu na séntru di Europa djunta i es forma inpériu di Alimanha. Sima anu ba ta pasa, Alimanha fika más fórti i el kumesa ta kontrola alguns país na Áfrika i na Osianu Pasífiku. Tanbê, el tenta fika más fórti di ki Inglatéra. (Lé Daniel 11:25.) Inpériu di Alimanha ranja trópas fórti i el tinha barkus di géra kuazi sima Inglatéra. Kantu kontise kel Primeru Géra na Mundu, Alimanha uza tudu ki el tinha pa briga kóntra se inimigus.

10. Modi ki kunpri profesia di Daniel 11:25b, 26 ?

¹⁰ Dipôs, Daniel fla kuzê ki ta kontiseba ku govérnu di Alimanha i ku se trópas fórti. Kel profesia ta fla: ‘El ka ta pode aguenta’. Pamodi? ‘Pamodi ta ben fazedu planus kóntra el. Kes ki ta kume se kumida ki ta ben kaba ku el.’ (Dan. 11:25b, 26a) Na ténpu di Daniel, kes algen ki ta kumeba ‘kumida di rei’, éra kes ki ta trabadjaba na palásiu i ki ta ‘sirbiba rei’. (Dan. 1:5) Nton, kel profesia li sta pâpia di kenha? El sta pâpia di kes algen ki tinha txeu autoridadi na govérnu di Alimanha, sima kes jeneral i kes otu algen inportanti ki ta trabadjaba djuntu ku rei. Kes algen li poi rei ta perde se puder, i kumesa un novu fórma di govérnu na Alimanha.d Tanbê, kel profesia dja flaba ma govérnu di Alimanha ta kaíba i kal ki ta sérba rezultadu di se géra kóntra rei di sul. Profesia ta fla sobri rei di nórti: ‘I se trópas ta ben distruídu, i un monti di algen ta ben matadu.’ (Dan. 11:26b) É kel-li ki kontise duránti kel Primeru Géra na Mundu. Trópas di Alimanha ‘distruídu’ i ‘un monti algen matadu.’ Nunka ka moreba txeu algen antis sima kontise na kel géra.

11. Sima sta na Daniel 11:28-30, kuzê ki rei di nórti ku rei di sul faze?

¹¹ Kel profesia ta pâpia di kel ténpu antis di Primeru Géra na Mundu Interu. Daniel 11:27, 28, ta fla ma rei di nórti ku rei di sul ta ‘xintaba na mésmu méza i es ta kontaba kunpanheru mintira.’ Kel profesia tanbê ta fla ma rei di nórti ta djuntaba ‘un monti rikéza’. Más un bês é kel-li própi ki kontise. Alimanha ku Inglatéra ta flaba kunpanheru ma es kreba pas, má kantu géra kumesa na anu 1914, fika klaru ma kel-li éra mintira. I uns anu antis di 1914, Alimanha dja biraba kel sugundu país más riku di mundu. Nton, sima Daniel 11:29 i kel primeru párti di versíklu 30 dja flaba, Alimanha luta kóntra rei di sul, má el perde géra.

KES REI TA LUTA KÓNTRA POVU DI DEUS

12. Kuzê ki rei di nórti ku rei di sul faze na kel Primeru Géra ki kontise na Mundu?

¹² Désdi anu 1914, kes dôs rei kumesa ta luta kada bês más txeu kóntra kunpanheru i kóntra povu di Deus. Pur izénplu, na kel Primeru Géra ki kontise na Mundu, Alimanha ku Inglatéra pirsigi sérvus di Deus, pamodi es nega luta na géra. I govérnu di Mérka prende kes irmon ki ta kuidaba di trabadju di pregason. Kel pirsigison li kunpri kel profesia ki sta na Apocalipse 11:7-10.

13. Kuzê ki rei di nórti faze, dipôs di anu 1930 i duránti kel Sugundu Géra ki kontise na Mundu Interu?

¹³ Pur isu, dipôs di anu 1930 i inda más na kel Sugundu Géra ki kontise na Mundu Interu, rei di nórti ataka povu di Deus sen ninhun dór. Na kel ténpu, kantu partidu Nazista toma kónta di Alimanha, Hitler ku kes algen ki ta apoiaba el proíbi trabadju di povu di Deus. Uns 1.500 Tistimunha di Jeová matadu i milharis mandadu pa kanpus di konsentrason. Profesia di Daniel dja flaba tudu kes kuza li. Dja el flaba ma rei di nórti ta ‘mantxaba kel santuáriu’ i el ta ‘kababa ku kel sakrifisiu ki ta fazedu manenti.’ Kel-li kontise kantu Alimanha proíbi nos trabadju di pregason. (Dan. 11:30b, 31a) Hitler, ki ta mandaba na Alimanha na kel ténpu, ti promete ma el ta kababa ku povu di Deus na kel país.

PARSE UN NOVU REI DI NÓRTI

14. Ken ki bira rei di nórti dipôs di kel Sugundu Géra na Mundu Interu? Splika.

¹⁴ Dipôs di kel Sugundu Géra na Mundu Interu, Union Suviétika bira rei di nórti. El kumesa ta manda na kes tiritóriu más grandi ki antis éra di Alimanha. Union Suviétika faze sima govérnu di Alimanha. El kreba pa tudu algen obiba ku se govérnu. Pur isu, el pirsigi tudu kes algen ki ta poba ses adorason pa Deus verdaderu na primeru lugar.

15. Kuzê ki rei di nórti faze dipôs ki Sugundu Géra na Mundu Interu kaba?

¹⁵ Lógu dipôs ki kaba kel Sugundu Géra na Mundu Interu, kel novu rei di nórti, Union Suviétika ku kes algen ki ta apoiaba el, ataka povu di Deus. Sima sta na Apocalipse 12:15-17, rei di nórti proíbi trabadju di pregason i el manda milharis di algen prézu pa Sibéria. É pur isu ki désdi ki kumesa ténpu di fin, Satanás sta ta uza rei di nórti pa lansa un ‘riu’ di pirsigison kóntra povu di Deus. Má ka ten nada ki ta pode tadja povu di Deus di faze ses trabadju di pregason.e

16. Modi ki Union Suviétika kunpri kel profesia ki sta na Daniel 11:37-39 ?

¹⁶ Lé Daniel 11:37-39. Kel profesia li ta fla ma rei di nórti ka ta mostraba ninhun ‘ruspetu pa Deus di ses gentis grandi’. Modi ki kel-li kontise? Union Suviétika krê kababa ku relijions. Pur isu, el tenta kaba ku ses puder. Pa el konsigiba kel-li, el daba un órdi na anu 1918, pa inxinaba na skóla ma Deus ka ta izisti. Profesia di Daniel tanbê ta fla ma rei di nórti ta ‘daba glória pa kel deus di kes lugar di proteson.’ Modi ki kel-li kontise? Union Suviétika gasta un monti dinheru pa ranja trópas i pa faze kes arma poderozu pa el pode mandaba na más lugar. Ku ténpu rei di nórti ku rei di sul konsigi djunta armas ki ta daba pa mata bilhons di algen!

DÔS INIMIGU TA TRABADJA DJUNTU

17. Kuzê ki é ‘kel kuza nojéntu ki ta traze distruison’?

¹⁷ Rei di nórti trabadja djuntu ku rei di sul pa faze un kuza inportanti. Es ‘poi na lugar kel kuza nojéntu ki ta traze distruison’. (Dan. 11:31) Kel ‘kuza nojéntu’ é Nasons Unidu.

18. Pamodi ki Nasons Unidu ta txomadu di kel ‘kuza nojéntu’?

¹⁸ Nasons Unidu ta txomadu di kel ‘kuza nojéntu’ pamodi el ta fla ma el ta faze un kuza ki é sô Reinu di Deus ki pode faze: poi pas na mundu interu. I kel profesia ta fla ma kel kuza nojéntu ta ‘traze distruison’, pamodi Nasons Unidu ta ben ataka i kaba ku tudu relijion falsu. — Odja kel linha di ténpu “Reis kóntra kunpanheru na ténpu di fin”.

PAMODI KI NU MESTE SABE KES KUZA LI?

19-20. (a) Pamodi ki nu meste sabe tudu kes kuza li? (b) Ki pergunta nu ta ben responde na kel otu studu?

¹⁹ Nu meste sabe tudu kes kuza li, pamodi el ta prova ma di anu 1870 ti anu 1991, kunpri kel profesia di Daniel sobri rei di nórti ku rei di sul. Pur isu, nu pode ten sertéza ma tudu kes otu párti di kel profesia tanbê ta ben kunpri.

²⁰ Na anu 1991 Union Suviétika dexa di izisti. Nton, ken ki é rei di nórti oji? Nu ta ben responde kel pergunta li na kel otu studu.

1-2. Kuzê ki nu sta ben odja na kel studu li?

NU TEN próva mutu más di ki antis ma nu sta ta vive na fin di ténpu di fin. Falta poku pa Jeová ku Jizus ben kaba ku tudu govérnu ki é kóntra se Reinu. Má, antis di kes kuza li kontise, rei di nórti ku rei di sul ta kontinua ta luta kóntra kunpanheru i kóntra povu di Deus.

² Na kel studu li, nu sta ben pâpia di kel profesia ki sta na Daniel 11:40–12:1. Nu sta ben sabe ken ki é rei di nórti gósi i modi ki nu pode kontinua kalmu i ku kunfiansa ma Jeová ta ben salva-nu, ka ta nporta kuzê ki pode kontise.

PARSE UN NOVU REI DI NÓRTI

3-4. Ken ki é rei di nórti gósi? Splika.

³ Dipôs ki Union Suviétika kaba na anu 1991, povu di Deus ki staba dibaxu di se govérnu resebe ‘un poku di ajuda’ ô es ganha liberdadi pa un ténpu. (Dan. 11:34) Pur isu, es staba livri pa faze pregason, i na poku ténpu es éra senténas di milharis di publikadoris na kes país ki ta fazeba párti di Union Suviétika. Poku-poku, Rúsia ku kes algen ki ta apoia-l bira rei di nórti. Sima nu odjaba na kel studu ki pasa, pa un govérnu ser rei di nórti ô rei di sul el debe faze três kuza: (1) ataka povu di Deus, (2) mostra pa kuza ki el ta faze ma el é inimigu di Jeová i se povu i (3) el ta konpiti ku otu rei ki é kóntra el.

⁴ Odja pamodi ki nu ta fla ma gósi rei di nórti é Rúsia ku kes ki ta apoia-l. (1) Es ataka povu di Deus pamodi es proibi trabadju di pregason i es pirsigi senténas di milharis di irmons ku irmans ki ta vive na kes lugar ki es ta manda. (2) Kes kuza ki es faze ta mostra ma es ta ôdia Jeová ku se povu. (3) Es sta konpiti ku rei di sul, ki é govérnus di Mérka ku Inglatéra djuntadu. Nu ben odja kuzê ki Rúsia ku kes ki ta apoia-l sta ta faze i modi ki kel-li ta prova ma es é rei di nórti.

REI DI NÓRTI KU REI DI SUL TA KONTINUA TA PINTXA KUNPANHERU

5. Sobri ki ténpu ki Daniel 11:40-43 ta pâpia di el, i kuzê ki ta ben kontiseba duránti kel ténpu?

⁵ Lé Daniel 11:40-43. Kel párti di profesia li ta pâpia di ténpu di fin. Kes versíklu li ta mostra ma rei di nórti ku rei di sul ta konpitiba ku kunpanheru. Sima profesia di Daniel dja flaba, na ténpu di fin, rei di sul ku rei di nórti ta fikaba ta ‘pintxa kunpanheru’ ô ta ‘da kunpanheru ku txifri’. — Dan. 11:40; nóta di rodapé.

6. Kuzê ki ta prova ma kes dôs rei sta ta pintxa kunpanheru?

⁶ Rei di nórti ku rei di sul ta kontinua ta konpiti ku kunpanheru pa konsigi puder pa manda na mundu. Pur izénplu, dipôs di Sugundu Géra na Mundu Interu, Union Suviétika i kes país ki ta apoiaba el, fika ta kontrola txeu párti di Europa. Pamodi kel-li, rei di sul faze un akordu ku otus país pa es djunta ses trópas kóntra rei di nórti. Kel organizason li, ta txomadu di NATO.b Tanbê, rei di nórti ku rei di sul gasta un monti dinheru pa tenta faze armas prigozu pa konpiti ku kunpanheru. Alvês, rei di nórti ta apoia géra di inimigus di rei di sul, i rei di sul ta faze mésmu kuza kóntra rei di nórti, sima kel ki kontise na Áfrika, Ázia i Mérka Latina. Na kes últimu anu ki pasa, Rúsia i kes ki ta apoia-l bira mutu más fórti. Tanbê es briga ku rei di sul através di konputador. Kes rei kulpa kunpanheru di uza prugramas di konputador prigozu pa pô-s ta perde dinheru i pa prujudika ses govérnu. I sima Daniel dja flaba, rei di nórti kontinua ta ataka povu di Deus. — Dan. 11:41.

REI DI NÓRTI ENTRA NA ‘TÉRA DI GLÓRIA’

7. Kuzê ki é kel ‘Téra di Glória’?

⁷ Daniel 11:41 ta fla ma rei di nórti ta ben entraba na ‘Téra di Glória’. Kuzê ki é kel téra? Na ténpu ki Bíblia skrebedu, el éra téra di Israel. Israel éra kel téra ‘más bunitu di ki tudu kes otu téra.’ (Eze. 20:6) Má, kel téra éra txeu inportanti pamodi el éra lugar di adorason verdaderu. Désdi Pentikósti di anu 33, kel ‘Téra di Glória’ dexa di ser un lugar ki algen ta vive na el. Kel-li ta faze sentidu pamodi povu di Jeová sta spadjadu na Téra interu. Nton, kuzê ki é kel ‘Téra di Glória’ oji? Oji el é kel párti di organizason di Jeová li na Téra. Es organizason é sima un país undi sérvus di Jeová sta unidu ta faze kes atividadi ki sta ligadu ku adorason verdaderu, sima runions i pregason.

8. Modi ki rei di nórti entra na kel ‘Téra di Glória’?

⁸ Duránti ténpu di fin, rei di nórti txeu bês entra na kel ‘Téra di Glória’. Pur izénplu, kantu Alimanha Nazista éra rei di nórti, inda más na kel Sugundu Géra na Mundu Interu, el entra na ‘Téra di Glória’ kantu el pirsigi i el mata povu di Deus. Dipôs di géra, kantu Union Suviétika bira rei di nórti, el entra na ‘Téra di Glória’ kantu el pirsigi povu di Deus i el manda-s prézu pa Sibéria.

9. Na kes últimu anu ki pasa, modi ki Rúsia ku kes ki ta apoia-l entra na ‘Téra di Glória’?

⁹ Na kes últimu anu ki pasa, Rúsia ku kes ki ta apoia-l tanbê entra na ‘Téra di Glória’. Modi? Na anu 2017, es rei proibi trabadju di povu di Jeová i el prende txeu irmon ku irmans. Tanbê el proibi nos publikasons, ti mésmu Tradução do Novo Mundo. El fitxa Betel di Rúsia i el toma alguns Salon di Reinu i Salons di Asenbleia. Dipôs di tudu kel-li, na anu 2018, Grupu Enkaregadu di Óbra fla ma Rúsia ku kes ki ta apoia-l é rei di nórti. Má, povu di Jeová ka ta briga kóntra ninhun govérnu ô tenta muda-l, sikrê un govérnu sta ta pirsigi-s. Es ta sigi konsedju di Bíblia di faze orason pa ‘tudu kes ki sta na puzisons altu’, inda más óras ki es ta toma disizons ki pode prujudika nos liberdadi pa sirbi Jeová. — 1 Tim. 2:1, 2.

REI DI NÓRTI TA BEN KABA KU REI DI SUL?

10. Rei di nórti ta ben kaba ku rei di sul? Splika.

¹⁰ Kel profesia ki sta na Daniel 11:40-45, ta pâpia txeu di kes kuza ki rei di nórti ta ben faze. Kel-li krê fla ma el ta ben kaba ku rei di sul? Nau. Rei di sul inda ta sta ‘bibu’ óras ki Jeová ku Jizus ben distrui tudu kes govérnu di ómi na géra di Armajedon. (Apo. 19:20) Pamodi ki nu pode ten sertéza di kel-li? Odja kuzê ki profesia di Daniel i Apocalipse ta fla.

11. Kuzê ki Daniel 2:43-45 ta mostra? (Odja dizenhu na kapa.)

¹¹ Lé Daniel 2:43-45. Proféta Daniel pâpia di un státua grandi, ki pártis di se korpu fazedu di alguns tipu di metal. Kada párti di kel státua ta reprizenta un govérnu diferenti ki ta mandaba na kes lugar undi txeu povu di Deus ta viveba. Kada un di es ta ben governaba na ténpu diferenti. Kes pé di státua, ki fazedu di féru misturadu ku arjila, ta reprizenta govérnus di Mérka ku Inglatéra djuntadu. El é kel últimu govérnu di ómi ki Daniel ta pâpia di el. Kel profesia di Daniel ta mostra ma inda el ta sta ta governa óras ki Reinu di Deus ben kaba ku tudu govérnus di ómi.

12. Ken ki é kel sétimu kabésa i pamodi ki é inportanti nu sabe kel-li?

¹² Apóstlu Juan tanbê pâpia di alguns govérnu ki ta mandaba na kes lugar undi ki txeu povu di Jeová ta viveba. Na profesia di Juan, kes govérnu ta reprizentadu pa un féra ku 7 kabésa. Kel sétimu kabésa di féra é govérnus di Mérka ku Inglatéra djuntadu. É inportanti nu sabe kel-li, pamodi dipôs di es kabésa, ka ta ben parse más ninhun otu kabésa na kel féra. Kel sétimu kabésa di kel féra inda ta sta ta governa óras ki Kristu ku se trópas na Séu, ben pa distrui-l djuntu ku tudu govérnus di mundu.c — Apo. 13:1, 2; 17:13, 14.

KUZÊ KI REI DI NÓRTI TA BEN FAZE JÁ JÁ?

13-14. Ken ki é ‘Gogi di téra di Magogi’, i kuzê ki pode pô-l ta ataka povu di Deus?

¹³ Profesia di Ezekiel ta fla-nu kuzê ki ta ben kontise antis di rei di nórti ku rei di sul distruídu. Ta parse ma kes profesia ki sta na Ezequiel 38:10-23; Daniel 2:43-45; 11:44–12:1; i Apocalipse 16:13-16, 21, ta pâpia di mésmu kuza. Si kel-li é verdadi, nu ben odja kuzê ki nu ta spéra ma ta ben kontise.

¹⁴ Algun ténpu dipôs ki kumesa grandi tribulason, kes ‘rei di tudu téra’ ta ben djunta pa forma un grupu di nasons. (Apo. 16:13, 14; 19:19) Bíblia ta txoma kel grupu di nasons di ‘Gogi di téra di Magogi’. (Eze. 38:2) Kel grupu di nasons ta ben ataka tudu povu di Deus i el ta tenta kaba ku es. Kuzê ki ta pô-s ta faze kel-li? Na un profesia sobri kel ténpu la, apóstlu Juan odja pédras di granizu uma grandi i pizadu ta kai riba di kes inimigu di Deus. Kel tenpistadi di granizu, pode ser un mensaji fórti di julgamentu ki povu di Deus ta ben pâpia di el. Ta parse ma kel mensaji li, ta poi Gogi di Magogi ta ataka povu di Deus pa kaba ku el. — Apo. 16:21.

15-16. (a) Ta parse ma Daniel 11:44, 45 sta pâpia di kuzê? (b) Kuzê ki ta ben kontise ku rei di nórti i ku kes ki ta faze párti di Gogi di Magogi?

¹⁵ Ta parse ma kel mensaji fórti i kel últimu ataki ki inimigus di Deus ta ben faze, é kes mésmu kuza ki sta na Daniel 11:44, 45. (Lé.) Na es profesia, Daniel ta fla ma kes ‘notísia ki ta ben di lésti i di nórti’ ta ben tormenta rei di nórti. Nton, rei di nórti ta ben ‘sai ku uma raiba’ pa ‘kaba ku un monti algen.’ Ta parse ma kel palavra ‘un monti’ sta pâpia di povu di Jeová.d Nton, pode ser ki Daniel sta ta pâpia di kel últimu ataki ki ta ben fazedu kóntra povu di Deus.

¹⁶ Kel ataki ki rei di nórti ta ben faze djuntu ku otus govérnu di mundu, ta ben poi kel Deus Tudu-Poderozu uma xatiadu. Nton, ta kumesa géra di Armajedon. (Apo. 16:14, 16) Na kel ténpu, rei di nórti djuntu ku tudu kes otu nason ki ta faze párti di Gogi di Magogi, ta ben kabadu ku el i ka ta ten ‘ningen pa djuda-l.’ — Dan. 11:45.

17. Ken ki é Migel ‘kel grandi prínsipi’ ki sta na Daniel 12:1 ? Kuzê ki el sta ta faze gósi i kuzê ki el ta ben faze?

¹⁷ Daniel 12:1 ta da-nu más informason sobri modi ki rei di nórti ku kes ki ta apoia-l ta ben kabadu ku es i modi ki nu ta ben salva. (Lé.) Kuzê ki kel testu li krê fla? Migel é otu nómi di Jizus Kristu, ki é nos Rei. El ‘sta sakédu pa djuda’ povu di Deus désdi 1914, kantu Reinu di Deus kumesa ta governa na Séu. Ka ta dura, Migel ta ben ‘labanta’, ô kaba ku tudu se inimigus na géra di Armajedon. Kel géra ta ben ser kel últimu kuza ki Daniel ta txoma di kel piór ‘ténpu di frónta’ ki ta ben kontise. Kel profesia di Juan na Apocalipse, ta txoma kel ténpu antis di géra di Armajedon di ‘grandi tribulason’. — Apo. 6:2; 7:14.

BU NÓMI TA BEN STA ‘SKREBEDU NA LIVRU’?

18. Pamodi ki nu ka meste xinti medu di futuru?

¹⁸ Nu ka meste xinti medu di futuru, pamodi Daniel ku Juan fla ma kes ki ta sirbi Jeová ku Jizus ta ben skapa duránti kel ténpu di frónta. Daniel fla ma kes ki ta skapa, ta ben ser kes algen ki ses nómi sta ‘skrebedu na livru.’ (Dan. 12:1) Kuzê ki nu pode faze pa nos nómi skrebedu na kel livru? Nu debe mostra klaru ma nu ten fé na Jizus, ki é Korderu di Deus. (João 1:29 ) Nu meste da nos vida pa Deus i batiza. (1 Ped. 3:21) I nu meste mostra ma nu ta apoia Reinu di Deus, óras ki nu ta faze kel ki nu pode pa nu djuda otus algen prende sobri Jeová.

19. Kuzê ki nu debe faze gósi, i pamodi?

¹⁹ Gósi é ténpu pa nu prende kunfia más txeu na Jeová i na se organizason. Gósi é ténpu pa nu apoia Reinu di Deus. Si nu faze kel-li, nu ta salva óras ki Reinu di Deus ben kaba ku rei di nórti i ku rei di sul.

Alguns di kes profesia ki sta li ta kunpri omésmu ténpu. Es ta prova di un monti manera ma nu sta ta vive na ‘ténpu di fin.’ — Dan. 12:4.

• 

  

  Testu(s) Apo. 11:7; 12:13, 17; 13:1-8, 12

  Profesia ‘Kel féra’ sta governa pesoas na Téra pa más di 3 mil anu. Na ténpu di fin, se sétimu kabésa ta dadu pankada. Ku ténpu, kel kabésa ta rekupera i ‘Téra interu’ ta sigi kel féra. Satanás ta uza kel féra li pa ‘bai briga ku kel párti ki fika’.

  Kunprimentu Dipôs di Dilúviu, ómis kumesa ta governa kóntra Jeová. Más di 3 mil anu dipôs, duránti kel Primeru Géra na Mundu Interu, inpériu di Inglatéra perde txeu puder. Má, el torna bira fórti kantu el djunta ku Mérka. Inda más na ténpu di fin, Satanás sta ta uza tudu govérnus di mundu pa pirsigi povu di Deus.

• 

  Testu(s) Dan. 11:25-45

  Profesia Duránti ténpu di fin, rei di nórti ku rei di sul ta briga ku kunpanheru pa ganha puder.

  Kunprimentu Alimanha briga kóntra Mérka ku Inglatéra pa ganha puder. Na anu 1945, Union Suviétika ku kes ki ta apoiaba el bira rei di nórti. Na anu 1991, Union Suviétika kaba, i ku ténpu, Rúsia ku kes ki ta apoia-l bira rei di nórti.

• 

  Testu(s) Isa. 61:1; Mal. 3:1; Luc. 4:18

  Profesia Jeová ta manda se ‘mensajeru’ pa ‘pripara kaminhu’ antis di Jizus kumesa ta governa. Kel mensajeru ta kumesa ta ‘pâpia di notísias sábi pa kes mansu.’

  Kunprimentu Na komésu di anu 1870, Charles Russell djuntu ku otus algen kumesa ta studa Bíblia, pa es pode ntendeba kuzê ki Bíblia ta inxina. Na anu 1881, es kumesa ta mostra ma sérvus di Deus meste prega. Es faze alguns artigu sima “Mestedu di mil pregador” i “Skodjedus pa prega”.

• 

  Testu(s) Mat. 13:24-30, 36-43

  Profesia Un inimigu ta planta joiu na un plantason di trigu di un ómi. Kel ómi ta dexa joiu kria i kel joiu ta kubri trigu ti ténpu di kodjéta. Na kodjéta, joiu ta siparadu di trigu.

  Kunprimentu Di 1870 pa dianti, diferénsa entri kristons verdaderu i kristons falsu kumesa ta fika kada bês más klaru. Duránti ténpu di fin, kristons verdaderu ta djuntadu i siparadu di kristons falsu.

• 

  Testu(s) Dan. 2:31-33, 41-43

  Profesia Kes pé di féru ku arjila, di un státua ki fazedu di alguns tipu di metal.

  Kunprimentu Arjila ta reprizenta kes algen ki sta dibaxu di govérnus di Mérka ku Inglatéra i ki ta faze manifestason kóntra es. Kes tipu di algen li ka ta dexa-s uza ses puder ku forsa sima di féru.

• 

  

  Testu(s) Mat. 13:30; 24:14, 45; 28:19, 20

  Profesia ‘Kel trigu’ ta djuntadu na ‘armazén’, i kel ‘skravu fiel i prudenti’ ta skodjedu pa toma kónta di ‘kes otu npregadus di kaza’. Kes ‘notísia sábi di Reinu’ ta kumesa ta pregadu ‘na mundu interu’.

  Kunprimentu Na anu 1919, skodjedu skravu fiel pa kuida di povu di Deus. Désdi kel ténpu, Studantis di Bíblia fika ta prega más txeu. Oji, Tistimunhas di Jeová sta ta prega na más di 200 país i ta faze publikasons ku bazi na Bíblia na más di mil língua.

• 

  Testu(s) Dan. 12:11; Apo. 13:11, 14, 15

  Profesia Un féra di dôs txifri ta fla pesoas na Téra pa faze ‘un imaji di féra’, i kel féra ta da ‘folgu pa kel imaji’.

  Kunprimentu Govérnus di Mérka ku Inglatéra kria un asosiason di nasons. Kes otu nason apoia kel organizason li. Rei di nórti tanbê apoia kel asosiason di nasons, má sô na anu di 1926 ti anu 1933. Pesoas ta kriditaba ma kel asosiason di nasons ta poba pas na mundu, má kel-li é un kuza ki sô Reinu di Deus ki pode faze. Oji pesoas tanbê ta kridita ma Nasons Unidu ta ben faze mésmu kuza.

• 

  

  Testu(s) Dan. 8:23, 24

  Profesia Un rei ku róstu runhu ‘ta ben faze txeu stragu.’

  Kunprimentu Govérnus di Mérka ku Inglatéra dja faze txeu stragu. Pur izénplu, duránti Sugundu Géra na Mundu, Mérka faze txeu stragu ki nunka ka kontiseba antis. El manda dôs bonba atómika pa un di kes inimigu di el ku Inglatéra.

• 

  Testu(s) Dan. 11:31; Apo. 17:3, 7-11

  Profesia Kel féra ‘di kor burmedju’ ta subi di abismu i el é un oitavu rei. Se 10 txifri ta kaba ku ‘kel prostituta’, i dipôs kel féra ta kabadu ku el. Livru di Daniel ta txoma kel rei di kel kuza ki ‘ta traze distruison’.

  Kunprimentu Kel asosiason di nasons kaba duránti kel Sugundu Géra na Mundu. Dipôs di géra, kriadu organizason di Nasons Unidu. Sima kel asosiason di nasons, organizason di Nasons Unidu fla ma el ta traze pas, ki é un kuza ki sô Reinu di Deus ki pode faze. Organizason di Nasons Unidu ta ben ataka relijion.

• 

  

  Testu(s) 1 Tes. 5:3; Apo. 17:16

  Profesia Kes nason ta aviza ‘pas i suguransa’, i ‘kes 10 txifri’ i ‘kel féra’ ta ataka ‘kel prostituta’. Dipôs di kel-li, nasons ta distruídu.

  Kunprimentu Nasons pode ben fla ma dja es konsigi poi pas i suguransa na mundu. Nton, kes nason ki ta apoia Nasons Unidu ta kaba ku relijion falsu. Kel-li ta mostra ma grandi tribulason dja kumesa. Grandi tribulason ta tirmina óras ki mundu di Satanás distruídu tudu na Armajedon.

• 

  Testu(s) Eze. 38:11, 14-17; Mat. 24:31

  Profesia Gogi ta invadi kel téra di povu di Deus. Nton, kes anju ta djunta kes ‘skodjedu’ ku spritu santu.

  Kunprimentu Rei di nórti djuntu ku kes otu govérnu di mundu, ta ataka povu di Deus. Algun ténpu dipôs ki kumesa es ataki, kes kriston skodjedu ki inda ta sta na Téra ta lebadu pa Séu.

• 

  Testu(s) Eze. 38:18-23; Dan. 2:34, 35, 44, 45; Apo. 6:2; 16:14, 16; 17:14; 19:20

  Profesia ‘Kel ki staba montadu’ na un ‘kabalu branku’ ta ‘konpleta se vitória’, óras ki el kaba ku Gogi i se trópas. ‘Kel féra’ ta ‘botadu na kel lagu di lumi’ i kel státua jiganti ta kabadu ku el.

  Kunprimentu Jizus, ki é Rei di Reinu di Deus, ta ben salva povu di Deus. Jizus djuntu ku 144 mil algen i se anjus, ta ben kaba ku tudu kes nason ki ataka povu di Deus. Kel-li krê fla ma mundu di Satanás ta kaba.