Yook chi numtaak li yajel saʼ xkʼaʼuxebʼ li saaj | Kʼaru naxye li Santil Hu?

Saʼ li lunes 13 re febrero 2023, li Centros para el Control y la Prevención de Enfermedades (CDC, li eetalil tzʼiibʼanbʼil saʼ inglés) re Estados Unidos xkʼubʼ jun li esilhu chirix chanru yookebʼ chi naʼlebʼak li saaj re Estados Unidos. Xye naq numenaq 40% li nekeʼtzolok, ra xchʼoolebʼ ut nekeʼxkʼoxla naq maakʼaʼ chik roybʼenihomebʼ.

Laj bʼanonel Kathleen Ethier, li najolomink re li Sección de Salud Escolar y del Adolescente re li CDC, kixye: «Usta li xyajel saʼ xkʼaʼuxebʼ li saaj yook chi numtaak chiru li lajeebʼ chihabʼ li ak xnumeʼk, xkʼemank reetal naq xnumtaak wiʼ chik ebʼ li ixqaʼal li nekeʼxkʼoxla xkamsinkil ribʼ joʼ ajwiʼ li xyajel saʼ xkʼaʼuxebʼ».

Li esil naxye:

Numenaq jun re lajeebʼ chi ixqaʼal (naraj xyeebʼal 14%) xeʼmineʼk ru, re naq teʼxmux ribʼ rikʼin jalan chik usta aʼanebʼ inkʼaʼ xeʼraj. Laj bʼanonel Ethier kixye: «Relik chi yaal naq aʼin naxkʼe qakʼaʼuxl. Saʼ xyanq lajeebʼ chi ixqaʼal li nakaanaw ru, jun (ut maare naabʼalebʼ chik) xeʼmuxeʼk ru».
Kachʼin chik ma jun re oxibʼ chi ixqaʼal (naraj xyeebʼal 30%) kixkʼoxla xkamsinkil ribʼ.
Kachʼin chik ma oxibʼ re oobʼ chi ixqaʼal li toj saajebʼ (naraj xyeebʼal 57%) junelik rahebʼ saʼ xchʼool ut nekeʼxkʼoxla naq maakʼaʼ chik roybʼenihomebʼ.

Qʼaxal ra rabʼinkil aʼin, xbʼaan naq ebʼ li saaj junelik raj sahaqebʼ saʼ xchʼool. Joʼkan naq, kʼaru ttenqʼanq rehebʼ li saaj re xtuqubʼankil ru li xkʼaʼuxebʼ saʼ li qakutan? Kʼaru naxye li Santil Hu?

Li Santil Hu naxkʼe li naʼlebʼ li naxtenqʼahebʼ li saaj

Li Santil Hu naxchʼolobʼ chi tzʼaqal re ru li yooko xnumsinkil ut naxkʼabʼaʼi li «honal qʼaxal chʼaʼajkaq xnumsinkil» (2 Timoteo 3:1-5, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG). Joʼkan ajwiʼ naxyeechiʼi chaabʼil naʼlebʼ li junelik tooxtenqʼa ut li ak yook xtenqʼankil chi miyon ebʼ li saaj saʼ xbʼeen chixjunil li ruuchichʼochʼ. Ebʼ li naʼlebʼ aʼin naxtenqʼahebʼ re elk chiʼubʼej chiru li jalan jalanq chi chʼaʼajkilal li nekeʼxnumsi. Jun eetalil, tzʼil rix ebʼ li jalan jalanq chi naʼlebʼ li isinbʼil chaq saʼ li Santil Hu.

Tenqʼ choʼq rehebʼ li saaj li nekeʼxkʼoxla xkamsinkil ribʼebʼ

Tenqʼ choʼq rehebʼ li saaj li nekeʼnumtaak xkʼaʼuxl, nekeʼrahoʼk xchʼool malaj nekeʼxkʼoxla naq maakʼaʼ nekeʼok wiʼ

Kʼaru tinbʼaanu wi nanumtaak xrahil inchʼool?
Kʼaru tinbʼaanu re naq inkʼaʼ tinkʼoxla naq maakʼaʼ ninʼok wiʼ?
Kʼaru tinbʼaanu re naq inkʼaʼ t-oq inkʼaʼuxl chirix chixjunil?
Kʼaru tinbʼaanu re naq tinruuq xtuqubʼankil ru linchʼool?
Bʼor xrahil aachʼool (bʼideo re «Li juchʼbʼil eetalil»).

Tenqʼ choʼq rehebʼ li saaj li nekeʼchʼiʼchʼiʼiik (bullying) joʼ ajwiʼ li nekeʼchʼiʼchʼiʼiik saʼ internet

Ut wi ebʼ li wechtzolom nikineʼxchʼiʼchʼiʼi ut nikineʼxseʼe?
Chanru tinkol wibʼ chiru li chʼiʼchʼiʼiik li nekeʼxbʼaanu we saʼ internet?
Chanru taakol aawibʼ chi inkʼaʼ taakʼe junaq aawuqʼ (bʼideo re «Li juchʼbʼil eetalil»).

Tenqʼ choʼq rehebʼ li saaj li nekeʼchʼiʼchʼiʼiik malaj nekeʼsakʼeʼk re naq teʼwanq saʼ wiibʼal

Li Santil Hu naxkʼe li naʼlebʼ choʼq rehebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej

Li Santil Hu naxkʼe ajwiʼ ebʼ li naʼlebʼ choʼq rehebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej re naq teʼruuq xtenqʼankilebʼ li ralal xkʼajol re xqʼaxbʼal ru ebʼ li chʼaʼajkilal li nekeʼxnumsi saʼebʼ li xyuʼam. Jun eetalil, tzʼil rix ebʼ li jalan jalanq chi naʼlebʼ li isinbʼil chaq saʼ li Santil Hu.