Kʼaru truuq aatenqʼankil re xkanabʼankil li mayibʼk?
«Jun li naʼlebʼ qʼaxal natenqʼank rehebʼ li nekeʼraj xkanabʼankil mayibʼk aʼan naq chʼolchʼo chiruhebʼ li nekeʼraj xbʼaanunkil» (Stop Smoking Now! [Deje de fumar!]).
JOʼKAN BʼIʼ, wi taawaj xkanabʼankil mayibʼk, tento naq wank kʼaru t-ekʼasinq aawe. Chanru taakawresi aʼin? Xbʼeenwa, tento taakʼoxla rix li rusilal li taataw naq taakanabʼ mayibʼk.
Taakol rix naabʼal laatumin. Wi taamayi jun pakeet li may chiru jun kutan, chiru li chihabʼ taasach naabʼal mil chi dólar. «Maajunwa xinkʼe reetal joʼkʼihal li tumin xinsach yal re xloqʼbʼal li may» (li xGyanu, li wank Nepal).
Taayal xsahil laayuʼam. «Naq xinkanabʼ mayibʼk kʼajoʼ naq xchaabʼiloʼk linyuʼam ut qʼaxal chaabʼil wiʼ chik anaqwan» (li xRegina, li wank Sudáfrica). Naq junaq li kristiʼaan naxkanabʼ mayibʼk, qʼaxal naxyal chik xsahil li tzekemq, naʼusaak chanru naʼutzʼuk, wank chik xmetzʼew ut nakawuuk li junxaqalil.
T-usaaq laajunxaqalil. «Xkanabʼankil mayibʼk naxkʼam chaq rusilal li junxaqalil choʼq re winq ut ixq maakʼaʼ naxye kʼaru li xchihabʼebʼ» (Centros para el Control y la Prevención de Enfermedades, re Estados Unidos).
Taawekʼa naq laaʼat nakattaqlank saʼ laayuʼam. «Xinkanabʼ mayibʼk xbʼaan naq inkʼaʼ nawaj naq li may ttaqlanq saʼ linyuʼam. Laaʼin bʼan nawaj taqlank saʼ linyuʼam» (laj Henning, li wank Dinamarca).
Laajunkabʼal ut ebʼ laawamiiw nekeʼxtaw rusilal. «Mayibʼk [...] naxchʼaʼajki li xjunxaqalil ebʼ li kristiʼaan li wankebʼ saʼ laasutam. [...] Li xtzʼilmank rix naxkʼutbʼesi naq chi mil ebʼ li kristiʼaan nekeʼkamk rajlal chihabʼ xbʼaan li kanser saʼ li pospoʼoy ut jalan chik li xyajel li aanmej xbʼaan naq xeʼxjiqʼ li xsibʼel li may naq jalanebʼ chik yookebʼ chi mayibʼk» (Sociedad Americana contra el Cáncer).
Taasahobʼresi xchʼool laj Yobʼtesinel. «Qachʼajobʼresiiq qibʼ, qisihaq chixjunil li tzʼajnil wank chiqix» (2 Corintios 7:1, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG). «Cheqʼaxtesi leeyuʼam joʼ yoʼyookil mayej, sant, joʼ nawulak chiru li Yos» (Romanos 12:1, SBG).
«Naq xintaw ru naq li Yos inkʼaʼ naxkʼulubʼa ebʼ li kʼaʼaq re ru li natzʼajnink re li junxaqalil, xinkanabʼ mayibʼk» (li xSylvia, li wank España).
Abʼan wank sut, moko tzʼaqal ta naq chʼolchʼooq chaawu naq taawaj xkanabʼankil li mayibʼk. Naʼajmank li xtenqʼ anihaq joʼ laajunkabʼal ut ebʼ laawamiiw. Kʼaru teʼruuq xbʼaanunkil re aatenqʼankil?