«Chaalqex wikʼin [...] ut laain texinkʼe chi hilaank»

1. Joʼ naxchʼolobʼ Mateo 11:28-30, kʼaru li yeechiʼom kixbʼaanu li Jesus?

LI JESUS kixbʼaanu jun chaqʼal ru yeechiʼom chiru li kʼiila tenamit li yookebʼ chi rabʼinkil. Kixye: «Chaalqex wikʼin [...] ut laain texinkʼe chi hilaank» (taayaabʼasi Mateo 11:28-30, Wy. Taawil taqʼa).b Li yeechiʼom aʼin jwal wank xwankil. Qilaq jun eetalil, qakʼoxlaq li kixbʼaanu re xtenqʼankil jun li ixq li qʼaxal nim xyajel.

2. Chanru kixtenqʼa li Jesus jun li ixq li nim xyajel?

² Jwal aajel ru chiru li ixq naq ttenqʼaaq. Ak xwulak rikʼin naabʼal aj bʼanonel, abʼan ak xnumeʼk kabʼlaju chihabʼ ut maaʼani naru xkʼirtasinkil. Joʼkan ajwiʼ, li Chaqʼrabʼ naxye naq muxbʼil ru (Lev. 15:25). Tojaʼ naq, kixnaw naq li Jesus naxkʼirtasi ebʼ li yaj. Joʼkan bʼiʼ, xkoho chi xsikʼbʼal. Naq kixtaw, kixchʼeʼ li re li xtʼirk ut saʼ junpaat kikʼiraak. Abʼan li Jesus moko kaʼaj tawiʼ kixkʼirtasi. Li ixq kirekʼa naq naraheʼk ut naʼoxloqʼiik naq li Jesus kiʼaatinak rikʼin ut kixye re: «At inrabʼin». Kʼajoʼ tana kikʼojlaak ut kikawresiik xchʼool li ixq aʼin (Luc. 8:43-48).

3. Kʼaru ebʼ li patzʼom tqasume saʼ li tzolom aʼin?

³ Qakʼehaq reetal naq li ixq moko xkanaak ta chi chunchu, xkoho bʼan chi xsikʼbʼal li Jesus. Joʼkan ajwiʼ qabʼaanuhaq laaʼo. Tento tqakʼe qaqʼe chi jilok chixkʼatq li Jesus. Saʼebʼ li qakutan, moko naxbʼaanu ta li sachbʼachʼoolej re xkʼirtasinkilebʼ li nekeʼsikʼok re. Abʼan toj yook xbʼaanunkil qe li bʼoqom aʼin: «Chaalqex wikʼin [...] ut laain texinkʼe chi hilaank». Saʼ li tzolom aʼin, tqasume oobʼ li patzʼom: Chanru nokoojilok chixkʼatq li Jesus? Kʼaru kiraj xyeebʼal li Jesus rikʼin li aatin «kʼulumaq [...] lin yugo»? Kʼaru naqatzol rikʼin li Jesus? Kʼaʼut nakʼojlaak qachʼool naq naqabʼaanu li kʼanjel li kixkʼe saʼ quqʼ? Ut, kʼaru tqabʼaanu re naq junelik tkʼojlaaq qachʼool rubʼel li xbʼitcheʼ li Jesus?

«CHAALQEX WIKʼIN»

4, 5. Kʼaru ebʼ li naʼlebʼ tento tqabʼaanu re naq toojiloq chixkʼatq li Jesus?

⁴ Jun li naʼlebʼ li tooxtenqʼa chi jilok chixkʼatq li Jesus aʼan xtzolbʼal chixjunil li tooruuq chirix li kʼaru kixye ut kixbʼaanu (Luc. 1:1-4). Joʼkan naq tento tqatzʼil rix li tzʼiibʼanbʼil chirix li xyuʼam. Maaʼani chik truuq xbʼaanunkil aʼin saʼ qakʼabʼaʼ. Nokoojilok ajwiʼ chixkʼatq li Jesus naq nokooʼok choʼq xtzolom ut nakubʼeek qahaʼ.

⁵ Jun chik li naʼlebʼ li tooxtenqʼa chi jilok chixkʼatq li Jesus aʼan xsikʼbʼalebʼ li cheekel winq naq aajel ru naq tooʼeʼxtenqʼa. Aʼanebʼ jun li maatan li naroksi li Jesus re xkʼaakʼalenkil ebʼ li xkarneer (Juan 21:16; Efes. 4:7, 8, TNM, 11; 1 Ped. 5:1-3). Abʼan moko naru ta naqoybʼeni naq ebʼ aʼan teʼxnaw li naqakʼoxla re naq tooʼeʼxtenqʼa, laaʼo bʼan xbʼeenwa tqasikʼebʼ ut tqapatzʼ rehebʼ li xtenqʼ. Qilaq li naxye laj Julian jun li qechpaabʼanel: «Saʼ xkʼabʼaʼ naq xinyajer xinkanabʼ kʼanjelak saʼ Betel, ut jun li wamiiw xye we naq tinpatzʼ rehebʼ li cheekel winq naq tineʼrulaʼani. Xbʼeenwa xinkʼoxla naq moko aajel ta chiwu. Abʼan xinbʼaanu, ut xwekʼa naq aʼan jun li xnimal ru maatan li xinkʼul saʼ linyuʼam». Ebʼ li cheekel winq li qʼunebʼ xchʼool, joʼ li xeʼulaʼanink re laj Julian, naru nokooʼeʼxtenqʼa chi xnawbʼal li «xkʼaʼuxl li Kriist», naraj naxye, xtawbʼal ru ut xkʼambʼal qe rikʼin li xkʼaʼuxl ut li xnaʼlebʼ (1 Cor. 2:16; 1 Ped. 2:21). Relik chi yaal, aʼin jun li chaqʼal ru maatan li naru nekeʼxkʼe qe.

«KʼULUMAQ [...] LIN YUGO»

6. Kʼaru kiraj xyeebʼal li Jesus naq kixye li aatin: «Kʼulumaq [...] lin yugo»?

⁶ Naq li Jesus xooxbʼoq chi xkʼebʼal li xyugo, malaj li xbʼitcheʼ, saʼ qabʼeen, maare kiraj xyeebʼal naq tento tqakʼulubʼa li xwankilal, malaj naq tqakʼe qibʼ rikʼin rubʼel li xbʼitcheʼ ut tookʼanjelaq rochbʼen choʼq re li Jehobʼa. Aʼ yaal li kʼaru kiraj xyeebʼal, li xyaalalil aʼan naq tento tookʼanjelaq.

7. Joʼ naxye saʼ Mateo 28:18-20, kʼaru li kʼanjel kʼebʼil qe, ut kʼaru chʼolchʼooq chiqu?

⁷ Naqakʼulubʼa li xbʼoqom li Jesus naq naqaqʼaxtesi li qayuʼam chiru li Jehobʼa ut nakubʼeek qahaʼ. Li Jesus naxkʼe li bʼoqom aʼin re chixjunilebʼ li kristiʼaan. Aʼan maajunwa tixtzʼeqtaana li naraj kʼanjelak chi anchal xchʼool chiru li Yos (Juan 6:37, 38). Chixjunilebʼ li nekeʼtaqenk re li Kriist nekeʼxmaatani tzʼaqonk saʼ li kʼanjel li kixqʼaxtesi li Jehobʼa saʼ ruqʼ. Chʼolchʼooq chiqu naq li Jesus junelik tooxtenqʼa chi xbʼaanunkil li kʼanjel aʼin (taayaabʼasi Mateo 28:18-20).

«TZOLOMAQ EERIBʼ WIKʼIN»

8, 9. a) Kʼaʼut naq ebʼ li kristiʼaan li nekeʼxkubʼsi ribʼ sa nekeʼrekʼa chaq ribʼ rikʼin li Jesus? b) Kʼaru ebʼ li patzʼom tento tqakʼoxla?

⁸ Li nekeʼxkubʼsi chaq xwankil sa keʼrekʼa ribʼ rikʼin li Jesus (Mat. 19:13, 14; Luc. 7:37, 38). Kʼaʼut? Jultikaq qe naq ebʼ laj Pariseey jalan xnaʼlebʼebʼ. Ebʼ laj kʼamolbʼe aʼin tiik maaʼani nekeʼxra ut qʼaxal qʼetqʼetebʼ (Mat. 12:9, 12-14). Abʼanan, li Jesus naxnaw chaq rahok ut naxkubʼsi ribʼ. Ebʼ laj Pariseey junes atawank nekeʼxbʼaanu chaq ut keʼxqʼetqʼeti ribʼ saʼ xkʼabʼaʼ naq wankebʼ chaq xwankil saʼ xbʼeen li tenamit, abʼan li Jesus kixkʼut chiruhebʼ li xtzolom xtzʼeqtaanankil li atawank, xkubʼsinkil ribʼebʼ ut kʼanjelak chiruhebʼ li junchʼol (Mat. 23:2, 6-11). Ebʼ laj Pariseey nekeʼxsebʼesi li kristiʼaan re naq teʼruuq numtaak saʼ xbʼeenebʼ (Juan 9:13, 22). Abʼan moko joʼkan ta kinaʼlebʼak li Jesus, aʼan kixwaklesihebʼ xchʼool naq kixbʼaanu rehebʼ li usilal ut naq sa kiraatinahebʼ.

⁹ Ma ak yooko xyuʼaminkil li chaabʼil naʼlebʼ li kixkʼut li Jesus? Qakʼoxlaq: «Ma nawbʼil wu joʼ jun li kristiʼaan li naxkubʼsi ribʼ ut nawank saʼ tuulanil? Ma ninkʼulubʼa xbʼaanunkil junaq li kʼanjel li chanchan tawiʼ naq maakʼaʼ xwankil? Ma saʼ xyaalal nawaatina li junchʼol?».

10. Kʼaru li wanjik kixsikʼ li Jesus?

¹⁰ Li Jesus kixsikʼ naq rikʼin li xwanjik, ebʼ li xtzolom sa teʼwanq ut teʼxkʼam ribʼ saʼ usilal, ut kʼajoʼ kiwulak chiru xtzolbʼalebʼ (Luc. 10:1, 19-21). Kixwaklesihebʼ xchʼool re naq teʼpatzʼoq ut seebʼ xchʼool chi rabʼinkil li nekeʼxkʼoxla (Mat. 16:13-16). Joʼ naq natzʼapmank xbʼeen li awimq re xtenqʼankil ut xkolbʼal chiru li xkawil li Saqʼe re naq t-atzʼumaq ut t-uuchinq. Joʼkan ajwiʼ, li wanjik li kixsikʼ li Jesus, kixtenqʼa ebʼ li xtzolom chi xtzolbʼal li chaabʼil naʼlebʼ ut aʼin kikʼutunk saʼ li xyuʼamebʼ.

11. Kʼaru ebʼ li patzʼom tento tqakʼoxla?

¹¹ Wi wank bʼayaq qawankil, qakʼoxlaq: Kʼaru li wanjik ninsikʼ saʼ linkʼanjel malaj saʼ linjunkabʼal? Ma ninsikʼ li tuqtuukilal? Ma ninwaklesihebʼ xchʼool li junchʼol re naq teʼxbʼaanu we li patzʼom? Ut, ma ninkʼe inchʼool chirix li nekeʼxye?». Maajunwa taxaq choonaʼlebʼaq joʼebʼ laj Pariseey, ebʼ aʼan keʼpoʼk rikʼinebʼ li nekeʼpatzʼok ut keʼxrahobʼtesi li inkʼaʼ nekeʼkʼoxlak joʼebʼ aʼan (Mar. 3:1-6; Juan 9:29-34).

«TEETAW XKʼOJOBʼANKIL EECHʼOOL»

12-14. Kʼaʼut nakʼojlaak qachʼool naq naqabʼaanu li kʼanjel li kixkʼe saʼ quqʼ li Jesus?

¹² Kʼaʼut naqataw xkʼojobʼankil malaj xtuqtuukil qachʼool naq naqabʼaanu li kʼanjel li kixkʼe saʼ quqʼ li Jesus? Qilaq yal wiibʼ oxibʼ rehebʼ li xyaalal.

¹³ Qʼaxal chaabʼilebʼ li nekeʼjolomink qe. Usta li Jehobʼa aʼan li Nimajwal aj Jolominel, naxnaw bʼanyoxink ut moko kaw ta nataqlank. Oxloqʼ chiru li kʼanjel li naqabʼaanu (Heb. 6:10). Ut naxkʼe qe li metzʼew li naʼajmank chiqu re naq tooruuq xbʼaanunkil li tenebʼanbʼil saʼ qabʼeen (2 Cor. 4:7; Gal. 6:5). Li Jesukriist li Qa’awabʼej, naxkʼut chiqu chi tzʼaqal re ru chanru rilbʼalebʼ li junchʼol (Juan 13:15). Ut ebʼ li cheekel winq li nekeʼilok qe nekeʼxkʼe xchʼool chi xkʼambʼal rehebʼ rikʼin li Jesus, «li xnimal ru aj kʼaakʼalenel» (Heb. 13:20; 1 Ped. 5:2). Nekeʼxkʼe xqʼe chi xwaklesinkil qachʼool, chaabʼilebʼ qikʼin naq nokooʼeʼxtzol ut moko nekeʼxuwak ta naq nokooʼeʼxkol.

¹⁴ Qʼaxal chaabʼilebʼ li qechkʼanjel. Maajun junaq chik poyanam saʼ Ruuchichʼochʼ naxyal xsahil ru li xkʼanjel joʼ naqayal laaʼo laj kʼanjel chiru li Yos, chi moko wank ta saʼ junajil rikʼinebʼ li ramiiw joʼ wanko laaʼo saʼ xkʼabʼaʼ li rahok. Qakʼoxlaq aʼin: naqamaatani kʼanjelak rikʼinebʼ li qas qiitzʼin li nekeʼxbʼeresi li xyuʼam rikʼin li xloqʼlaj chaqʼrabʼ li Yos, abʼan inkʼaʼ nekeʼxkʼoxla naq kʼajoʼebʼ xnaʼlebʼ chiruhebʼ li junchʼol. Qʼaxal seebʼebʼ xchʼool, abʼan chʼolchʼo chiruhebʼ li nekeʼruuk ut li inkʼaʼ nekeʼruuk xbʼaanunkil ut nekeʼxkʼoxla naq ebʼ li junchʼol nimebʼ xwankil chiruhebʼ. Inkʼaʼ nokooʼeʼril joʼ yal rechkʼanjelil, nokooʼeʼril bʼan joʼ tzʼaqal ramiiw. Ut makachʼin naq nokooʼeʼxra, joʼkan naq moko teʼxkʼoxla ta wiibʼ sut chi xkʼebʼal li xyuʼamebʼ saʼ qakʼabʼaʼ.

15. Kʼaru tento tqekʼa chirix li kʼanjel li naqabʼaanu?

¹⁵ Qʼaxal chaabʼil li kʼanjel li naqabʼaanu. Naqakʼut chiruhebʼ li poyanam li yaal chirix li Jehobʼa ut naqisi chi kutankil li xtikʼtiʼ laj Tza (Juan 8:44). Aʼan naxlubʼtesi ebʼ li kristiʼaan rikʼin xkʼebʼal saʼ xbʼeenebʼ li nimla iiq li inkʼaʼ nekeʼruuk xkʼambʼal. Jun eetalil, naraj naq tqapaabʼ naq li Jehobʼa inkʼaʼ naxkuy qamaak ut naq moko qakʼulubʼ ta naq tooʼeʼxra. Qʼaxal yiibʼ tzʼaqal ru li tikʼtiʼ aʼin ut jwal nachʼinank chʼoolej. Naq nokoojilok chixkʼatq li Kriist, nakuymank ut nasachmank li qamaak. Ut relik chi yaal naq li Jehobʼa kʼajoʼ naq nokooxra (Rom. 8:32, 38, 39). Peʼyaal naq jwal nasahoʼk saʼ qachʼool xkʼutbʼal chiruhebʼ li kristiʼaan xkʼojobʼankil li xchʼool rikʼin li Jehobʼa ut chi rilbʼal naq li yaal natenqʼank rehebʼ?

MIQAKANABʼ XKʼOJOBʼANKIL QACHʼOOL RUBʼEL LI XBʼITCHEʼ LI JESUS

16. Kʼaʼut naq li iiq li nokooxbʼoq chi xkʼambʼal li Jesus jalan chiruhebʼ li iiq li tenebʼanbʼil saʼ qabʼeen?

¹⁶ Li iiq li nokooxbʼoq chi xkʼambʼal li Jesus jalan chiruhebʼ li iiq li tenebʼanbʼil saʼ qabʼeen. Jun eetalil, naq ak xooraqeʼk chi kʼanjelak, naabʼalo moko kaʼaj tawiʼ tawajenaqo, inkʼaʼ ajwiʼ naqataw xsahil li naqabʼaanu. Abʼanan, naq naqabʼaanu li qakʼanjel chiru li Jehobʼa ut li Kriist nakʼojlaak tzʼaqal li qachʼool. Maare naq naqaraq li qakʼanjel chiru jun kutan, qʼaxal lubʼluqo ut toj tqamin qu re xik saʼ li chʼutam. Abʼan, peʼyaal naq nokoosutqʼiik saʼ li qochoch qʼaxal sa chik naqekʼa qibʼ ut naqataw wiʼ chik qametzʼew? Joʼkan ajwiʼ nakʼulmank naq naqakʼe qaqʼe re xik chi puktesink malaj naq nokootzolok saʼ junesal. Li qʼajkamunk li naqakʼul naxbʼaanu naq wanq xyaalal naq xqakʼe qaqʼe chi xbʼaanunkil.

17. Kʼaru chʼolchʼooq chiqu, ut kʼaru tento tqabʼaanu weent?

¹⁷ Tento tqanaw ut chʼolchʼooq chiqu naq li qametzʼew nalajk naʼosoʼk. Joʼkan bʼiʼ, us raj naq tento tqabʼaanu weent chanru yooko roksinkil. Jun eetalil, maare tqasach li qahoonal chi xsikʼbʼal li bʼihomal. Qilaq kʼaru kixye li Jesus re jun li saaj winq li naabʼal xbʼihomal naq kixpatzʼ re li Jesus kʼaru tento tixbʼaanu re rechaninkil li junelik yuʼam. Li saaj aweʼ naroxloqʼi chaq li Chaqʼrabʼ ut chʼolchʼo naq chaabʼil poyanam, xbʼaan naq li hu li kixtzʼiibʼa laj Marcos naxye chi tzʼaqal re ru naq li Jesus kixra. Joʼkan naq kixbʼaanu re li bʼoqom aʼin: «Ayu, kʼayi joʼnimal wank aawe [...] tojaʼ naq tatchalq ut tinaataaqe». Qʼaxal kichʼaʼajkoʼk chiru li saaj aweʼ xsikʼbʼal kʼaru tixbʼaanu, abʼan nakʼutunk naq moko jwal naxrahi ta ru xtaqenkil li Jesus re xkanabʼankil chixjunil li «xbʼihomal» (Mar. 10:17-22). Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin, kixtzʼeqtaana li bʼitcheʼ li kiyeechiʼiik re xbʼaan li Jesus ut inkʼaʼ kixkanabʼ wank choʼq xmoos «li Tumin» (Mat. 6:24). Kʼa raj ru xqabʼaanu laaʼo?

18. Kʼaru raj inkʼaʼ tsachq saʼ qachʼool, ut kʼaʼut?

¹⁸ Us raj naq inkʼaʼ tsachq saʼ qachʼool xtzʼilbʼal rix li naqakʼe chiʼubʼej saʼ li qayuʼam. Kʼaʼut? Xbʼaan naq chi joʼkan tchʼolaaq chiqu naq yooko roksinkil chiʼus li qametzʼew. Qilaq li kixkʼul laj Mark jun li saaj al. Aʼan naxye: «Chiru naabʼal chihabʼ, xinkʼoxla naq sa chaq saʼ linchʼool kaʼajwiʼ rikʼin li aajel ru saʼ linyuʼam. Abʼan, usta laaʼin chaq aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink, junelik ninkʼoxla chaq rix li tumin ut kʼaru tinbʼaanu re naq maakʼaʼ tpaltoʼq chiwu. Xinʼok xkʼoxlankil kʼaʼut naq jwal xchʼaʼajkoʼk ru linyuʼam. Joʼkan bʼiʼ, xinkʼe reetal naq yookin peʼ xkʼebʼal chiʼubʼej saʼ linyuʼam li ninrahi ru ut ninkʼe re li Jehobʼa li hoonal ut li metzʼew li naʼelaʼink chiqu». Laj Mark kixjal li xkʼaʼuxl ut li xyuʼam re naq truuq xkʼebʼal xtzʼaqobʼ li xkʼanjel chiru li Yos. Naxye: «Wank sut, qʼaxal nanimank li xkʼaʼuxl wiʼ inchʼool. Abʼan rikʼin li xtenqʼ li Jehobʼa ut li Jesus, inkʼaʼ ninkanabʼ xbʼaanunkil linkʼanjel».

19. Kʼaʼut us naq chʼolchʼooq chiqu li kʼanjel li yooko xbʼaanunkil?

¹⁹ Junelik tkʼojlaaq qachʼool rubʼel li xbʼitchʼe li Jesus wi tqabʼaanu li oxibʼ chi naʼlebʼ aʼin. Xbʼeen, chʼolchʼooq chiqu li kʼanjel li yooko xbʼaanunkil. Naqabʼaanu li xkʼanjel li Jehobʼa, joʼkan naq tento tqabʼaanu joʼ naxye aʼan. Laaʼo aj kʼanjel ut aʼan laj Echal re li kʼanjel (Luc. 17:10). Wi tqabʼaanu li xkʼanjel joʼ tqaj laaʼo, tqarahobʼtesi qibʼ rubʼel li xbʼitcheʼ. Junaq li teelom wakax li kaw ribʼ naru naxrahobʼtesi ribʼ rikʼin li bʼitcheʼ ut tixtawasi ribʼ wi naxik bʼarwiʼ naraj ut maawaʼ bʼarwiʼ nakʼameʼk wiʼ xbʼaan laj echal re. Joʼkan ajwiʼ, tqabʼaanu li xninqal ru naʼlebʼ ut maakʼaʼ tramoq chiqu wi naqapaabʼ li xtaql li Jehobʼa. Qajultikaq naq maakʼaʼ naru tramoq re li xtzʼaqlojik ru li rajom li Jehobʼa (Rom. 8:31; 1 Juan 4:4).

20. Kʼaru tento t-ekʼasinq qe chi xkʼebʼal qibʼ rubʼel li xbʼitcheʼ li Jesus?

²⁰ Xkabʼ, chʼolchʼooq chiqu kʼaru naʼekʼasink qe chi kʼanjelak. Li naqaj aʼan xkʼebʼal xloqʼal li qararokil Yuwaʼ, li Jehobʼa. Saʼ xkutankilebʼ li Apostol, xeʼwank poyanam li ekʼasinbʼilebʼ xbʼaan li atawank ut li qʼetqʼetil naq xeʼkʼanjelak. Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin, inkʼaʼ xeʼxtaw li sahil chʼoolejil ut xeʼxtzʼeqtaana li xbʼitcheʼ li Jesus (Juan 6:25-27, 51, 60, 66; Filip. 3:18, 19). Abʼanan, xeʼwank ajwiʼ poyanam li ekʼasinbʼilebʼ xbʼaan li rahok li maakʼaʼ naroybʼeni naq xeʼkʼanjelak chiru li Yos joʼ ajwiʼ chiruhebʼ li ras riitzʼin. Ebʼ aʼin sahebʼ chaq saʼ xchʼool chi xkʼambʼal li xbʼitcheʼ li Jesus naq toj wankebʼ saʼ li Ruuchichʼochʼ ut kawebʼ xchʼool chirix li oybʼenink re kʼanjelak rochbʼen li Kriist saʼ choxa. Laaʼo ajwiʼ sahaq saʼ li qachʼool chi xkʼambʼal li xbʼitcheʼ li Jesus wi chʼolchʼo chiqu kʼaru naʼekʼasink qe chi kʼanjelak.

21. Joʼ naxye saʼ Mateo 6:31-33, kʼaru naru naqoybʼeni naq tixbʼaanu li Jehobʼa?

²¹ Rox, chʼolchʼooq chiqu li tqakʼul. Xqatzʼeqtaana li nawulak chiqu saʼ li qayuʼam ut xqasikʼ li kawil kʼanjel. Ut li Jesus kixye qe naq tooʼeʼxrahobʼtesi. Abʼan naru naqakʼojobʼ qachʼool naq li Jehobʼa tixkʼe qe li metzʼew li t-ajmanq chiqu re xkuybʼal yalaq kʼaru chi chʼaʼajkilal. Wi qʼaxal tqakuy, qʼaxal tkawuuq wiʼ chik li qachʼool (Sant. 1:2-4). Naru ajwiʼ naqoybʼeni naq li Jehobʼa tixkʼe qe li t-ajmanq chiqu, naq li Jesus tooxbʼeresi ut naq ebʼ li qechpaabʼanel teʼxwaklesi qachʼool (taayaabʼasi Mateo 6:31-33; Juan 10:14; 1 Tes. 5:11). Kʼa chik ru tqapatzʼ?

22. Kʼaru naxkʼe xsahil qachʼool?

²² Li ixq li kikʼirtasiik xbʼaan li Jesus kikʼojlaak xchʼool chiru ajwiʼ li kutan aʼan. Abʼan, wi tixtaqe raj chi anchal xchʼool li Kriist kikʼojlaak raj xchʼool chi junajwa. Kʼaru tawiʼ kixbʼaanu? Wi kixkʼulubʼa wank rubʼel li xbʼitchʼe li Jesus, kixkʼul jun li xnimal ru qʼajkamunk: kʼanjelak rochbʼen li Jesus saʼ choxa. Aʼ yaal joʼchʼinal joʼnimal kixtzʼeqtaana, aʼan qʼaxal kachʼin chiru li xnimal ru qʼajkamunk li kixkʼul. Maakʼaʼ naxye kʼaru li qoybʼenihom, ma li junelik yuʼam saʼ choxa malaj saʼ Ruuchichʼochʼ, chʼolchʼo naq tqataw xsahil qachʼool xbʼaan naq xqakʼulubʼa li xbʼoqom li Jesus: «Chaalqex wikʼin».