NA BAROMA
1 Polo, mpika ya Kristu Yezu, muntu yina bo me bingaka sambu na kuvanda ntumwa, mpi muntu ya bo me tulaka na kingenga sambu na kuzabisa nsangu ya mbote ya Nzambi;+ 2 nsangu yina yandi silaka tuka ntama na nzila ya bambikudi na yandi na Masonuku ya santu, 3 sambu na Mwana na yandi, yina butukaka bonso muntu na bana* ya Davidi,+ 4 kansi yina zabanaka nde yandi kele Mwana ya Nzambi+ na nsadisa ya ngolo ya mpeve santu. Diambu yai salamaka ntangu bo futumunaka yandi na bafwa+—ee, Yezu Kristu Mfumu na beto. 5 Na nzila na yandi beto bakaka ntima ya mbote ya nene mpi kintumwa+ ti lukanu ya bulemfu na nsadisa ya lukwikilu na kati ya makanda yonso+ sambu na zina na yandi. 6 Bo me bingaka beno mpi na kati ya makanda yina sambu beno vanda bantu ya Yezu Kristu— 7 na bantu yonso yina kele na Roma bonso bantu yina Nzambi ke zolaka, bantu yina bo me bingaka sambu na kuvanda basantu:
Ntima ya mbote ya nene mpi ngemba ya Nzambi Tata na beto mpi ya Mfumu Yezu Kristu kuvanda ti beno.
8 Ntete, mono ke pesa matondo na Nzambi na mono na nzila ya Yezu Kristu sambu na beno yonso, sambu bo ke tubila lukwikilu na beno na nsi-ntoto ya mvimba. 9 Sambu Nzambi yina mono ke sadilaka kisalu ya santu na ntima ya mvimba ntangu mono ke zabisaka nsangu ya mbote ya Mwana na yandi, kele mbangi na mono nde mono ke tulaka beno ntangu yonso na bisambu na mono+ kukonda kuyambula, 10 mpi mono ke bondila kana mpila kele nde, nsuka-nsuka mono kwisa na beno kana yo kele luzolo ya Nzambi. 11 Sambu mono kele na nzala ya ngolo ya kumona beno, sambu mono pesa beno mwa dikabu ya kimpeve sambu beno kuma ngolo; 12 to na kutuba ya mbote, sambu beto pesana kikesa,+ na nzila ya lukwikilu na beto, lukwikilu na beno mpi ya mono.
13 Kansi bampangi, mono ke zola beno zaba nde, mbala mingi mono kanaka kukwisa kutala beno—kansi tii ntangu yai bo ke kanga mono nzila—sambu mono baka mpi mwa bambuma na kati na beno mutindu mono me baka mwa bambuma na kati ya makanda ya nkaka. 14 Mono kele na mfuka ya Bagreki mpi ya banzenza,* ya bantu ya mayele mpi ya bazoba; 15 yo yina mono kele ti nzala ya ngolo ya kuzabisa mpi nsangu ya mbote na beno bantu yina kele kuna na Roma.+ 16 Sambu mono ke wa ve nsoni na kuzabisa nsangu ya mbote;+ ya kieleka, yo kele ngolo ya Nzambi sambu na luguluku ya bantu yonso yina kele ti lukwikilu,+ ntete Bayuda,+ mpi na nima Bagreki.+ 17 Sambu na nzila na yo Nzambi ke monisa lunungu na yandi na nzila ya lukwikilu+ mpi sambu na lukwikilu, mutindu bo me sonikaka nde: “Kansi muntu ya lunungu ta zinga sambu na lukwikilu.”+
18 Sambu makasi ya Nzambi+ ke katuka na zulu mpi ke kwisila mambu yonso ya ke vwezaka Nzambi mpi kukonda lunungu ya bantu yina ke kanga kieleka+ nzila na mutindu ya kukonda lunungu, 19 sambu mambu yina bantu lenda zaba sambu na Nzambi ke monana pwelele na kati na bo, sambu Nzambi me monisilaka bo yo pwelele.+ 20 Sambu bikalulu na yandi ya ke monikaka ve ke monanaka pwelele tuka lugangu ya nsi-ntoto, sambu yo ke monanaka na bima yina yandi salaka,+ disongidila ngolo na yandi ya kukonda nsuka+ mpi Kinzambi na yandi,+ yo yina bo kele ve ti kima ya kutuba. 21 Sambu ata bo zabaka Nzambi, bo pesaka yandi ve nkembo mpi bo tondaka yandi ve, kansi bangindu na bo kumaka ya mpamba mpi bantima na bo ya buzoba kumaka mpimpa.+ 22 Ata bo ke tubaka nde bo kele bantu ya mayele, bo me kuma bazoba 23 mpi bo me kumisa nkembo ya Nzambi yina ke polaka ve bonso kiteki ya muntu yina ke polaka, ya bandeke, ya bigangwa ya kele ti makulu iya, mpi ya bambisi yina ke tambulaka divumu na ntoto.+
24 Yo yina, na kutadila banzala ya bantima na bo, Nzambi me bikaka bo na kusala mambu ya mvindu, sambu bo pesa nitu na bo mosi nsoni na kati na bo. 25 Bo me solaka kundima luvunu na kisika ya kundima kieleka ya Nzambi; bo me sambilaka mpi bo me sadilaka lugangu kisalu ya santu na kisika ya kusambila mpi kusadila Ngangi, yina bo fwete pesa lukumu mvula na mvula. Amen. 26 Yo yina Nzambi pesaka bo na nzala ya ngolo ya kuvukisa nitu na mutindu ya nsoni,+ sambu bankento na bo me bikaka mutindu yina me fwana ya kuvukisa nitu mpi bo me kumaka kuvukisa nitu na mutindu yina me fwana ve;+ 27 mutindu mosi mpi, babakala me bikaka mutindu yina me fwana ya kuvukisa nitu ti nkento mpi bo me fulukaka ti nzala ya ngolo ya kuvukisa nitu bo na bo, babakala ti babakala,+ bo ke salaka mambu ya nsoni mpi bo ke baka ndola* ya kukuka, yina me fwana sambu na mambu na bo ya mbi.+
28 Sambu bo buyaka kundima Nzambi,* yandi me bikaka bo na kulanda mabanza yina yandi ke ndimaka ve, sambu bo sala mambu yina me fwana ve.+ 29 Mpi bo vandaka ya kufuluka ti mambu yonso ya kukonda lunungu,+ ya mbi, ya lukasi,*+ mpi masumu, bo me fulukaka ti kulula,+ kufwa bantu,+ kuswana, kukusa,+ mpi mayele ya mbi,+ bo kele songi-songi,* 30 bo ke tongaka,+ bo ke mengaka Nzambi, bo kele luzitu ve, bo kele lulendo, bo ke kudisongaka, bo ke kanaka mambu ya mbi,* bo ke lemfukaka ve na bibuti,+ 31 bo kele ve ti mayele ya kubakisa mambu,+ bo ke lungisaka ve balusilu na bo, bo kele na zola ve sambu na bantu, mpi bo me kondaka mawa. 32 Ata bantu yai me zaba mbote nsiku ya lunungu ya Nzambi—nde bantu yina ke salaka mambu ya mutindu yai me fwana na kufwa+—bo ke landaka kaka ve na kusala mambu yina, kansi mpi ke ndimaka bantu yina ke salaka yo.
2 Yo yina mpangi, kana nge ke sambisa bantu ya nkaka nge kele ve ti kima ya kutuba ata nge kele nani;+ sambu ntangu nge ke sambisa muntu ya nkaka, nge ke kudibedisa, sambu nge muntu yina ke sambisa, nge ke salaka mambu ya mutindu mosi.+ 2 Beto me zaba nde lusambisu ya Nzambi ke wakana ti kieleka, sambu na kupesa bantu yina ke salaka mambu ya mutindu yai ndola.
3 Kansi mpangi, ntangu nge ke sambisa bantu yina ke salaka mambu ya mutindu yai kansi nge mpi ke salaka mambu yina, keti nge ta tina lusambisu ya Nzambi? 4 To keti nge ke vwezaka bunene ya ntima ya mbote,+ ya kukanga-ntima,+ mpi ya ntima ya nda na yandi,+ sambu nge ke zaba ve nde, na ntima ya mbote na yandi, Nzambi ke sosa kunata nge na kubalula ntima?+ 5 Kansi sambu nge kele ntu-ngolo mpi nge ke zola ve kubalula ntima, makasi ya Nzambi ke vingila nge. Yandi ta monisa yo na kilumbu yina yandi ta sambisa bantu, mpi yandi ta sambisa bo na lunungu.+ 6 Mpi yandi ta futa konso muntu na kutadila bisalu na yandi:+ 7 yandi ta pesa luzingu ya mvula na mvula na bantu yina ke sosaka nkembo, lukumu mpi nitu yina lenda pola ve,+ sambu bo ke salaka mambu ya mbote ti kukanga-ntima yonso; 8 kansi bantu yina ke swanaka mpi yina ke lemfukaka ve na kieleka, kansi ke lemfukaka na mambu ya kukonda lunungu, yandi ta wila bo nganzi mpi makasi.+ 9 Mpasi ti mawa ta vanda na zulu ya bantu yonso* yina ke salaka mambu ya mbi, ntete na zulu ya Bayuda mpi na zulu ya Bagreki; 10 kansi nkembo, lukumu, mpi ngemba sambu na konso muntu yina ke salaka mambu ya mbote, ntete sambu na Muyuda+ mpi na nima sambu na Mugreki.+ 11 Sambu Nzambi ke pona-ponaka ve.+
12 Bantu yonso yina vandaka ve ti nsiku kansi salaka disumu, bo ta fwa mpi ata bo vandaka ve ti nsiku;+ kansi bantu yonso yina vandaka ti nsiku kansi salaka disumu, bo ta sambisa bo na kutadila nsiku.+ 13 Sambu bantu yina ke waka nsiku kele ve bantu yina kele bantu ya lunungu na meso ya Nzambi, kansi bantu yina ke zingaka na kuwakana ti nsiku, Nzambi ta ndima bo nde bo kele bantu ya lunungu.+ 14 Sambu ntangu bantu ya makanda yina kele ve ti nsiku,+ ke salaka mambu yina nsiku ke lombaka, bantu yai, ata bo kele ve ti nsiku, bo kele nsiku sambu na bo mosi. 15 Bo ke songaka kibeni nde mambu ya nsiku kele ya kusonika na bantima na bo, ntangu kansansa na bo ke taka kimbangi kumosi ti bo, mpi nde mabanza na bo mosi ke fundaka bo to nkutu ke nungisaka bo. 16 Diambu yai ta salama na kilumbu yina Nzambi, na nzila ya Kristu Yezu, ta sambisa mambu yina bantu ke salaka na kinsweki,+ na kuwakana ti nsangu ya mbote ya mono ke zabisa.
17 Kansi, kana bo ke bingaka nge Muyuda+ mpi nge ke tulaka ntima na nsiku mpi ke tulaka lulendo sambu na Nzambi, 18 mpi nge me zaba luzolo na yandi mpi ke ndimaka mambu yina kele mfunu mingi sambu bo me longaka nge Nsiku,*+ 19 mpi nge ke ndimaka kibeni nde nge kele ntwadisi ya bifwa-meso, nsemo ya bantu yina kele na mpimpa, 20 muntu yina ke sungikaka bazoba, longi ya bana ya fioti, mpi muntu yina ke bakisaka nzayilu mpi kieleka ya ntete-ntete yina kele na Nsiku— 21 kansi nge muntu yina ke longaka muntu ya nkaka, keti nge ke kudilongaka ve?+ Nge muntu yina ke longaka nde “Kuyiba ve,”+ keti nge ke yibaka? 22 Nge muntu yina ke tubaka nde “Kusala ve bizumba,”+ keti nge ke salaka bizumba? Nge muntu yina ke mengaka biteki, keti nge ke yibaka bima na batempelo? 23 Nge muntu yina ke tulaka lulendo sambu na nsiku, keti nge ke pesaka Nzambi nsoni mutindu nge ke fwaka Nsiku? 24 Sambu “bo ke vweza zina ya Nzambi na kati ya makanda sambu na beno,” mutindu bo me sonikaka.+
25 Ya kieleka, luyotisu+ kele na mfunu kaka kana nge ke zitisa nsiku;+ kansi kana nge ke fwaka nsiku, luyotisu na nge me kuma kukonda luyotisu. 26 Yo yina, kana muntu yina bo me yotisaka ve+ ke zitisa mambu ya lunungu yina Nsiku ke lombaka, keti bo ta tadila ve kukonda luyotisu na yandi bonso luyotisu?+ 27 Muntu yina bo me yotisaka ve na kinsuni, kana yandi ke zitisa Nsiku, yandi ta sambisa nge muntu yina ke fwaka nsiku ata nge kele ti nsiku na yo ya kusonama mpi luyotisu. 28 Sambu Muyuda ya kieleka kele ve muntu yina kele Muyuda kaka na nganda,+ mpi luyotisu na yandi kele ve na nganda na zulu ya nsuni.+ 29 Kansi Muyuda ya kieleka kele muntu yina kele Muyuda na kati,+ mpi luyotisu na yandi kele ya ntima+ na nzila ya mpeve, kansi ve na nzila ya nsiku ya kusonama.+ Lukumu ya muntu yina ke katukaka na Nzambi kansi na bantu ve.+
3 Ebuna, inki kele mambote ya kuvanda Muyuda, to nki kele mfunu ya luyotisu? 2 Yo kele mingi na mambu yonso. Ya ntete sambu bo pesaka bo mambu ya santu ya Nzambi.+ 3 Inki beto lenda tuba diaka? Kana bantu ya nkaka kondaka lukwikilu, keti kukonda lukwikilu na bo ta kumisa mpamba kwikama ya Nzambi? 4 Ata fioti ve! Kansi bika Nzambi kumonana muntu ya ke tubaka kieleka,+ ata konso muntu ke monanaka muntu ya luvunu,+ mutindu bo me sonikaka nde: “Sambu nge kele muntu ya lunungu na bangogo na nge mpi nge lenda nunga ntangu bo ke sambisa nge.”+ 5 Kansi, kana mambu na beto ya kukonda lunungu ke monisaka pwelele lunungu ya Nzambi, beto ta tuba nki? Keti Nzambi me konda lunungu ntangu yandi ke monisaka makasi na yandi? (Mono ke tuba mutindu bantu ke tubaka.) 6 Ata fioti ve! Kana ve, inki mutindu Nzambi ta sambisa nsi-ntoto?+
7 Kansi, kana na luvunu na mono kieleka ya Nzambi me monana diaka pwelele sambu na nkembo na yandi, sambu na nki Nzambi ke sambisa mono diaka bonso nsumuki? 8 Mpi sambu na nki ve kutuba, kaka mutindu bantu ya nkaka ke kusilaka beto makambu nde beto ke tubaka nde: “Beto sala mambu ya mbi sambu mambu ya mbote kukwisa”? Lusambisu sambu na bantu yina ke wakana ti lunungu.+
9 Ebuna nki beto ke yindula? Keti beto me luta bantu ya nkaka? Ata fioti ve! Sambu beto fundaka ntete Bayuda mpi Bagreki nde bo yonso kele na nsi ya kiyeka ya disumu;+ 10 mutindu bo me sonikaka nde: “Kele ve ti muntu ya lunungu, ata muntu mosi ve;+ 11 kele ve ata ti muntu mosi yina kele ti mayele ya kubakisa mambu mbote-mbote; kele ve ata ti muntu mosi yina ke sosaka Nzambi. 12 Bantu yonso me vilaka nzila, bo yonso me kumaka bantu ya mpamba; kele ve ata ti muntu mosi ya ke monisaka ntima ya mbote, ata muntu mosi ve.”+ 13 “Mungungu na bo kele maziamu ya kukanguka; bo me kusaka ti baludimi na bo.”+ “Mambu ya bo ke tubaka kele bonso ndikila ya banioka.”+ 14 “Mpi munoko na bo me fuluka ti kusinga mpi mambu ya bululu.”+ 15 “Makulu na bo kele ntinu na kutiamuna menga.”+ 16 “Bo ke pesaka bantu mpasi mingi ntangu yonso mpi ke niokulaka bo, 17 mpi bo me zaba ve nzila ya ngemba.”+ 18 “Bo ke waka ve Nzambi boma.”+
19 Beto me zaba nde mambu yonso yina Nsiku ke tubaka, yo ke tubilaka bantu yina kele na nsi ya Nsiku, sambu konso munoko kuvanda pima mpi nsi-ntoto ya mvimba kufwana na kubaka ndola ya Nzambi.+ 20 Yo yina, Nzambi ta ndima ve ata muntu* mosi bonso muntu ya lunungu na meso na yandi na nzila ya bisalu ya nsiku,+ sambu nsiku ke sadisaka beto na kuzaba disumu mbote-mbote.+
21 Kansi ntangu yai, kukonda lusadisu ya nsiku, lunungu ya Nzambi me monanaka,+ mutindu Nsiku mpi mikanda ya Bambikudi ke ta kimbangi,+ 22 ee, lunungu ya Nzambi na nzila ya lukwikilu na Yezu Kristu, sambu na bantu yonso yina kele ti lukwikilu. Sambu luswaswanu kele ve.+ 23 Sambu bantu yonso me salaka disumu mpi bo lenda monisa ve nkembo ya Nzambi,+ 24 mpi yo kele bonso dikabu ya ofele+ mutindu Nzambi me ndimaka bo bonso bantu ya lunungu na nsadisa ya ntima ya mbote na yandi ya nene,+ na nsadisa ya nkudulu yina Kristu Yezu futaka sambu na kukatula bo na kimpika.+ 25 Nzambi pesaka yandi bonso dikabu sambu na kuwakanisa*+ na nzila ya lukwikilu na menga ya Yezu.+ Nzambi salaka yo sambu na kumonisa lunungu na yandi mosi, sambu yandi vandaka kukanga ntima mpi kulolula masumu yina salamaka na ntangu ya ntama. 26 Yo vandaka sambu na kumonisa lunungu+ na yandi mosi na nsungi yai, sambu yandi vanda muntu ya lunungu ata ntangu yandi ke ndima muntu yina kele ti lukwikilu na Yezu bonso muntu ya lunungu.+
27 Ebuna keti kele ti kikuma ya kudikumisa? Yo kele ve. Na nzila ya nki nsiku? Ya bisalu?+ Ve, ata fioti ve, kansi na nzila ya nsiku ya lukwikilu. 28 Sambu beto ke monaka nde Nzambi ke ndimaka muntu bonso muntu ya lunungu sambu na lukwikilu kansi ve sambu na bisalu ya nsiku.+ 29 To keti yandi kele kaka Nzambi ya Bayuda?+ Keti yandi kele mpi ve Nzambi ya bantu ya makanda?+ Ee, yandi kele mpi Nzambi ya bantu ya makanda.+ 30 Sambu Nzambi kele kaka mosi,+ yandi ta ndima bantu yina bo me yotisaka+ bonso bantu ya lunungu sambu na lukwikilu mpi yandi ta ndima bantu yina bo me yotisaka ve bonso bantu ya lunungu+ na nzila ya lukwikilu na bo. 31 Ebuna keti beto ke katula nsiku na nzila ya lukwikilu na beto? Ata fioti ve! Kansi, beto ke nwaninaka nsiku.+
4 Sambu yo kele mutindu yina, beto ta tuba nde nkaka na beto Abrahami bakaka inki? 2 Mu mbandu, kana Nzambi ndimaka Abrahami bonso muntu ya lunungu sambu na bisalu, yandi zolaka kuvanda ti kikuma ya kudikumisa, kansi na meso ya Nzambi ve. 3 Sambu masonama ya santu ke tuba inki? “Abrahami kwikilaka na Yehowa,* ebuna Nzambi tadilaka yandi bonso muntu ya lunungu sambu na yo.”+ 4 Muntu yina ke salaka, bo ke tadilaka ve lufutu na yandi bonso ntima ya mbote ya nene, kansi bonso kima yina bo fwete pesa yandi.* 5 Na ndambu ya nkaka, muntu yina ke salaka ve kansi ke kwikilaka na Muntu yina ke bingaka muntu ya ke vwezaka Nzambi nde muntu ya lunungu, Nzambi ke tadilaka lukwikilu na yandi bonso lunungu.+ 6 Davidi mpi ke tubila kiese ya muntu yina Nzambi ke tadilaka bonso muntu ya lunungu, ata bisalu na yandi ke wakana kibeni ve ti nsiku: 7 “Kiese na bantu yina bo me lolula mambu na bo ya ke fwaka nsiku mpi yina bo me fika* masumu na bo; 8 kiese na muntu yina Yehowa* ta yibuka diaka ve disumu na yandi.”+
9 Keti kiese yai kele kaka sambu na bantu yina bo me yotisaka to keti yo kele mpi sambu na bantu yina bo me yotisaka ve?+ Sambu beto ke tubaka nde: “Nzambi tadilaka Abrahami bonso muntu ya lunungu sambu na lukwikilu na yandi.”+ 10 Inki ntangu Nzambi tadilaka yandi bonso muntu ya lunungu? Ntangu yandi vandaka ya kuyotisa to ntangu yandi vandaka ya kukonda kuyotisa? Yandi vandaka ntete ve ya kuyotisa, kansi yandi vandaka ya kukonda kuyotisa. 11 Yandi bakaka kidimbu,+ disongidila luyotisu, bonso nzikisa* yina monisaka nde Nzambi tadilaka yandi bonso muntu ya lunungu na nzila ya lukwikilu na yandi ntangu yandi vandaka ntete ve ya kuyotisa, sambu yandi kuma tata ya bantu yonso yina kele ti lukwikilu+ ntangu yandi vandaka ntete ve ya kuyotisa, sambu Nzambi kutadila bo bonso bantu ya lunungu; 12 mpi sambu yandi vanda tata ya bana yina bo me yotisaka, kaka ve sambu na bayina ke kangamaka na luyotisu, kansi mpi sambu na bayina ke landaka luzingu yina ke monisaka lukwikilu yina tata na beto Abrahami+ vandaka na yo ntangu yandi vandaka ntete ve ya kuyotisa.
13 Sambu Abrahami to bana* na yandi bakaka ve lusilu na nsadisa ya nsiku nde yandi ta baka nsi-ntoto bonso dikabu,+ kansi yo vandaka na nsadisa ya lunungu na nzila ya lukwikilu.+ 14 Sambu, kana bantu yina ke kangamaka na nsiku kele bantu yina ta baka dikabu, lukwikilu me kuma kukonda mfunu mpi lusilu kele mpamba. 15 Ya kieleka, Nsiku ke nataka makasi ya Nzambi,+ kansi kisika nsiku kele ve, bantu ke fwaka mpi ve nsiku.+
16 Yo yina, yo kele na nsadisa ya lukwikilu na yandi, sambu yo vanda na kuwakana ti ntima ya mbote ya nene,+ sambu lusilu kulungana sambu na bana* na yandi yonso,+ kaka ve sambu na bayina ke kangamaka na Nsiku, kansi mpi sambu na bayina ke kangamaka na lukwikilu ya Abrahami; yandi kele tata na beto yonso.+ 17 (Diambu yai kele kaka mutindu bo me sonikaka nde: “Mono me tulaka nge tata ya makanda mingi.”)+ Yo vandaka na meso ya Nzambi, muntu yina yandi vandaka kukwikila, yina ke pesaka bafwa luzingu mpi ke bingaka bima yina kele ve bonso nde yo kele.* 18 Ata yandi vandaka ve ti kikuma ya kutula kivuvu, kansi yandi tulaka kivuvu mpi yandi vandaka ti lukwikilu nde yandi ta kuma tata ya makanda mingi na kuwakana ti mambu yina bo me tubaka nde: “Bana* na nge ta vanda mutindu yina.”+ 19 Mpi, ata lukwikilu na yandi lembaka ve, yandi yindulaka nde nitu na yandi vandaka ya kufwa (sambu yandi vandaka ti bamvula kiteso ya 100),+ mpi yandi yindulaka nde divumu ya Sara vandaka ya kufwa.*+ 20 Sambu na lusilu ya Nzambi, yandi monisaka ve kukonda lukwikilu; kansi lukwikilu na yandi kumisaka yandi ngolo, yandi pesaka Nzambi nkembo 21 mpi vandaka kundima kibeni nde Nzambi ta lungisa mambu yina yandi silaka.+ 22 Yo yina, “Nzambi tadilaka yandi bonso muntu ya lunungu sambu na yo.”+
23 Kansi bangogo, “Nzambi tadilaka yandi sambu na yo,” bo sonikaka yo ve kaka sambu na yandi,+ 24 kansi mpi sambu na beto bantu yina Nzambi ta baka bonso bantu ya lunungu, sambu beto ke kwikila na Nzambi yina tedimisaka Mfumu na beto Yezu na bafwa.+ 25 Nzambi pesaka bantu nzila ya kufwa yandi sambu na bifu na beto+ mpi yandi futumunaka yandi sambu yandi ndima beto bonso bantu ya lunungu.+
5 Ntangu yai ya Nzambi me ndima beto bonso bantu ya lunungu sambu na lukwikilu,+ beto vanda na ngemba ti yandi na nzila ya Mfumu na beto Yezu Kristu,+ 2 na nzila na yandi mpi beto me bakaka nswa ya kupusana pene-pene ya Nzambi, na nsadisa ya lukwikilu, sambu beto baka ntima ya mbote yai ya nene ya beto kele na yo ntangu yai;+ mpi bika beto vanda na kiese* sambu na kivuvu ya kubaka nkembo ya Nzambi. 3 Sambu na yina kaka ve, kansi bika beto vanda na kiese* ntangu beto ke kutana ti bampasi,+ sambu beto me zaba nde mpasi ke butaka kukanga-ntima;+ 4 ebuna kukanga-ntima ke butaka kundimama na Nzambi;+ mpi kundimama na Nzambi ke butaka kivuvu,+ 5 mpi kivuvu ke pesaka ve nsoni;+ sambu Nzambi me fulusaka zola na yandi na bantima na beto na nzila ya mpeve santu yina yandi pesaka beto.+
6 Ya kieleka, ntangu beto vandaka ntete ngolo ve,+ Kristu fwaka sambu na bantu yina ke vwezaka Nzambi, na ntangu ya bo me tulaka. 7 Yo kele mpasi nde muntu kundima kufwa sambu na muntu mosi ya lunungu; ata mbala ya nkaka muntu lenda ndima kufwa sambu na muntu mosi ya mbote. 8 Kansi Nzambi ke monisa zola na yandi sambu na beto na mutindu yai: Ntangu beto vandaka ntete bansumuki, Kristu fwaka sambu na beto.+ 9 Yo yina, beto lenda ndima kibeni nde sambu ntangu yai Nzambi me ndimaka beto bonso bantu ya lunungu na nsadisa ya menga ya Kristu,+ beto ta guluka na makasi ya Nzambi na nzila na yandi.+ 10 Kana ntangu beto vandaka bambeni, beto wakanaka diaka ti Nzambi na nzila ya lufwa ya Mwana na yandi,+ beto lenda ndima kibeni nde beto ta guluka na nzila ya luzingu na yandi, ntangu yai ya beto me wakana diaka ti Nzambi. 11 Sambu na yina kaka ve, kansi beto kele mpi na kiese na Nzambi na nzila ya Mfumu na beto Yezu Kristu, yina beto me wakana diaka ntangu yai ti Nzambi+ na nzila na yandi.
12 Yo yina, mutindu disumu kotaka na nsi-ntoto na nzila ya muntu mosi mpi lufwa na nzila ya disumu,+ mutindu mosi mpi lufwa me mwanganaka na bantu yonso sambu bo yonso salaka disumu+—. 13 Sambu disumu vandaka na nsi-ntoto na ntwala nde Nsiku kubasika, kansi bo ke fundaka ve muntu nde yandi me sala disumu kana nsiku kele ve.+ 14 Ata mpidina, lufwa yalaka bonso ntotila katuka na Adami tii na Moize, ata bantu yina salaka ve disumu kiteso mosi ti yina Adami salaka, yina me fwanana ti muntu yina zolaka kukwisa na nima.+
15 Kansi dikabu kele ve bonso kifu. Sambu, kana na kifu ya muntu mosi bantu mingi fwaka, beto lenda ndima kibeni nde ntima ya mbote ya nene ya Nzambi mpi dikabu na yandi ya ofele yina yandi pesaka na nzila ya ntima ya mbote ya nene ya muntu mosi,+ Yezu Kristu, natilaka bantu mingi mambote!+ 16 Diaka, dikabu ya ofele kele ve kiteso mosi ti mutindu mambu salamaka na nzila ya muntu mosi yina salaka disumu.+ Lusambisu yina kwisaka na nima ya kifu mosi vandaka ndola,+ kansi dikabu yina kwisaka na nima ya bifu mingi salaka nde Nzambi kundima bantu mingi bonso bantu ya lunungu.+ 17 Sambu kana na kifu ya muntu mosi lufwa me yalaka bonso ntotila na nzila ya muntu yina,+ beto lenda ndima kibeni nde bantu yina ta baka ntima ya mbote ya nene mpi dikabu ya ofele ya lunungu+ na kiteso ya mingi ta zinga mpi ta yala bonso bantotila+ na nzila ya muntu mosi, Yezu Kristu!+
18 Yo yina, mutindu bantu ya mitindu yonso bakaka ndola na nzila ya kifu mosi,+ mutindu mosi mpi na nzila ya diambu mosi ya lunungu Nzambi ke ndima bantu ya mitindu yonso+ bonso bantu ya lunungu sambu bo baka luzingu.+ 19 Mutindu bantu mingi kumaka bansumuki na nzila ya kukonda bulemfu ya muntu mosi,+ mutindu mosi mpi bantu mingi ta kuma bantu ya lunungu na nzila ya bulemfu ya muntu mosi.+ 20 Nzambi pesaka Nsiku sambu masumu kukuma mingi.+ Kansi kisika masumu kumaka mingi, ntima ya mbote ya nene kumaka mingi kuluta. 21 Sambu na nki lukanu? Sambu mutindu disumu yalaka bonso ntotila kumosi ti lufwa,+ mutindu mosi mpi ntima ya mbote ya nene kuyala bonso ntotila na nzila ya lunungu sambu na kunata luzingu ya mvula na mvula na nzila ya Mfumu na beto Yezu Kristu.+
6 Ebuna, beto ta tuba nki? Keti beto ta bikala na disumu sambu ntima ya mbote ya nene kukuma mingi? 2 Ata fioti ve! Sambu beto kele ya kufwa na yina me tala disumu,+ inki mutindu beto lenda landa kuzinga diaka na disumu?+ 3 To keti beno ke zaba ve nde beto yonso yina bakaka mbotika na Kristu Yezu,+ beto bakaka mbotika na lufwa na yandi?+ 4 Bo zikaka beto ti yandi na nzila ya mbotika na beto na lufwa na yandi,+ sambu mutindu Tata tedimisaka Kristu na bafwa na nkembo na yandi, mutindu mosi mpi beto fwete zinga luzingu mosi ya mpa.+ 5 Kana beto me vukana ti yandi na kifwani ya lufwa na yandi,+ ntembe kele ve nde beto ta vukana mpi ti yandi na kifwani ya lufutumuku na yandi.+ 6 Sambu beto me zaba nde bo me tulaka kimuntu na beto ya ntama na zulu ya nti ti yandi,+ sambu nitu na beto ya masumu kukuma kukonda ngolo,+ na mpila nde beto vanda diaka ve bampika ya disumu.+ 7 Sambu muntu yina me fwa me futa mfuka ya* disumu na yandi.
8 Diaka, kana beto me fwaka ti Kristu, beto ke kwikilaka nde beto ta zinga mpi ti yandi. 9 Sambu beto me zaba nde Kristu, ntangu yai ya Nzambi me tedimisaka yandi na bafwa,+ yandi ta fwa diaka ve;+ lufwa kele diaka ve ti kiyeka na zulu na yandi. 10 Sambu lufwa yina yandi fwaka, yandi fwaka sambu na kukatula disumu mbala mosi mpamba,+ kansi luzingu yina yandi ke zinga, yandi ke zinga sambu na Nzambi. 11 Mutindu mosi mpi beno, beno kuditadila bonso bantu ya kufwa sambu na disumu, kansi bonso bantu ya moyo sambu na Nzambi na nzila ya Kristu Yezu.+
12 Yo yina, beno bika ve nde disumu kulanda kuyala bonso ntotila na nitu na beno yina ke fwaka+ sambu beno lemfukila banzala na yo. 13 Beno landa mpi ve kupesa nitu* na beno na disumu bonso binwaninu ya kukonda lunungu, kansi beno kudipesa na Nzambi bonso bantu yina fwaka mpi yina kele ntangu yai na luzingu, mpi beno pesa nitu* na beno na Nzambi bonso binwaninu ya lunungu.+ 14 Sambu disumu fwete yala beno ve, sambu beno kele ve na nsi ya nsiku+ kansi beno kele na nsi ya ntima ya mbote ya nene.+
15 Inki beto lenda tuba sambu na kusukisa? Keti beto ta sala disumu sambu beto kele ve na nsi ya nsiku kansi beto kele na nsi ya ntima ya mbote ya nene?+ Ata fioti ve! 16 Keti beno ke zaba ve nde kana beno ke landa kudipesa na muntu bonso bampika ya bulemfu, beno kele bampika ya muntu yina beno ke lemfukila?+ Beno kele bampika ya disumu+ yina ke nataka na lufwa+ to bampika ya bulemfu yina ke nataka na lunungu. 17 Kansi beto ke pesa matondo na Nzambi sambu ata beno vandaka ntete bampika ya disumu, beno me kumaka kulemfuka na ntima ya mvimba na mbandu ya malongi yina bo me pesaka beno. 18 Ee, sambu bo me katulaka beno na kimpika ya disumu,+ beno me kumaka bampika ya lunungu.+ 19 Mono ke tuba mutindu bantu ke tubaka sambu na nitu na beno ya kukonda ngolo; sambu mutindu beno pesaka nitu na beno bonso bampika ya mambu ya mvindu mpi ya kufwa bansiku yina ke nataka muntu na kufwa bansiku, mutindu mosi mpi ntangu yai beno pesa nitu na beno bonso bampika ya lunungu yina ke nataka na busantu.+ 20 Sambu ntangu beno vandaka bampika ya disumu, beno vandaka ve bampika ya lunungu.
21 Ebuna, inki mbuma beno vandaka kubuta na ntangu yina? Mambu yina beno ke wila nsoni ntangu yai. Sambu nsuka ya mambu yina kele lufwa.+ 22 Kansi ntangu yai ya bo me katulaka beno na kimpika ya disumu mpi beno me kumaka bampika ya Nzambi, beno ke buta mbuma na beno na busantu,+ mpi nsuka na yo kele luzingu ya mvula na mvula.+ 23 Sambu lufutu yina disumu ke pesaka kele lufwa,+ kansi dikabu yina Nzambi ke pesaka kele luzingu ya mvula na mvula+ na nzila ya Mfumu na beto Kristu Yezu.+
7 Bampangi, keti yo lenda vanda nde beno me zaba ve (sambu mono ke tuba na bantu yina me zaba nsiku) nde Nsiku ke yalaka muntu ntangu yandi kele na luzingu? 2 Mu mbandu, nkento ya me kwelaka me kangama ti bakala na yandi na nsiku ntangu bakala na yandi kele na luzingu; kansi kana bakala na yandi kufwa, yandi me katuka na nsiku ya bakala na yandi.+ 3 Yo yina, kana nkento mosi kukuma nkento ya muntu ya nkaka ntangu bakala na yandi kele na moyo, bo ta binga yandi nkento ya me sala bizumba.+ Kansi kana bakala na yandi kufwa, yandi me katuka na nsiku ya bakala na yandi, ebuna kana yandi kuma nkento ya bakala ya nkaka yandi kele ve nkento ya me sala bizumba.+
4 Yo yina, bampangi na mono, beno mpi kumaka bantu ya kufwa na Nsiku na nzila ya nitu ya Kristu, sambu beno kuma bantu ya muntu ya nkaka,+ bantu ya muntu yina bo tedimisaka na bafwa,+ sambu beto buta mbuma sambu na Nzambi.+ 5 Sambu ntangu beto vandaka kuzinga na kuwakana ti banzala ya nitu, banzala ya masumu yina monanaka na nzila ya Nsiku vandaka kusala na nitu* na beto sambu beto buta mbuma sambu na lufwa.+ 6 Kansi, ntangu yai bo me katulaka beto na Nsiku,+ sambu beto me fwaka na kutadila kima yina vandaka kukanga beto, sambu beto vanda bampika na mutindu ya mpa na mpeve,+ kansi ve na mutindu ya ntama na nsiku ya kusonama.+
7 Ebuna, nki beto ta tuba? Keti Nsiku kele disumu? Ata fioti ve! Ya kieleka, mono zolaka ve kuzaba disumu kana Nsiku vandaka ve.+ Mu mbandu, mono zolaka kuzaba ve kuyuma ntima kana Nsiku tubaka ve nde: “Nge fwete yuma ntima ve.”+ 8 Kansi sambu disumu me bakaka dibaku yina nsiku me pesaka yo, yo me basisaka kuyuma ntima ya mutindu na mutindu na kati na mono, sambu ntangu nsiku vandaka ve, disumu vandaka ya kufwa.+ 9 Ya kieleka, ntangu nsiku vandaka ve, mono vandaka ntete na luzingu. Kansi ntangu nsiku kwisaka kubasika, disumu vutukaka diaka na luzingu, kansi mono fwaka.+ 10 Mpi nsiku yina zolaka kunata na luzingu,+ mono monaka nde yo ke nata na lufwa. 11 Sambu na nsiku, disumu bakaka dibaku ya kupukumuna mono mpi ya kufwa mono. 12 Yo yina Nsiku yo mosi kele santu, mpi bantuma kele santu, lunungu, mpi mbote.+
13 Keti kima yina kele mbote salaka nde mono fwa? Ata fioti ve! Kansi disumu fwaka mono. Na nzila ya kima mosi ya mbote,+ disumu me natilaka mono lufwa sambu na kumonisa kana disumu kele inki. Mpi nsiku ke monisa nde disumu kele kima ya mbi kibeni.+ 14 Sambu beto me zaba nde Nsiku kele kima ya kimpeve, kansi mono kele muntu ya kinsuni, muntu yina bo me tekaka na kuvanda mpika ya disumu.+ 15 Sambu mono ke bakisa ve mambu ya mono ke sala. Sambu mono ke salaka ve mambu yina mono ke zolaka kusala, kansi mono ke salaka mambu yina mono ke mengaka. 16 Ata mpidina, kana mono ke sala mambu yina mono ke zolaka ve kusala, mono ke ndima nde Nsiku kele mbote. 17 Kansi mono diaka ve muntu ke sala yo, kansi disumu yina kele na kati na mono.+ 18 Sambu mono ke zaba nde ata kima mosi ve ya mbote ke vandaka na kati na mono, disongidila, na nsuni na mono; sambu mono kele ti nzala ya kusala mambu ya mbote kansi mono ke kukaka ve kusala yo.+ 19 Sambu mono ke salaka ve mambu ya mbote yina mono ke zolaka kusala, kansi mono ke salaka mambu ya mbi yina mono ke zolaka ve kusala. 20 Kana mono ke sala mambu yina mono ke zolaka ve kusala, mono diaka ve muntu ke sala yo, kansi disumu yina ke zinga na kati na mono.
21 Ebuna, mono ke mona nsiku yai na mono: Ntangu mono ke zola kusala mambu ya mbote, mambu ya mbi kele na mono.+ 22 Na ntima na mono, mono ke monaka kiese kibeni na nsiku ya Nzambi,+ 23 kansi mono ke mona na nitu* na mono nsiku ya nkaka yina ke nwana ti nsiku ya mabanza na mono+ mpi yo ke nata mono na kimpika ya nsiku ya disumu+ yina kele na nitu* na mono. 24 Mono kele muntu ya mawa kibeni! Nani ta gulusa mono na nitu yai ya ke nata mono na lufwa yai? 25 Mono ke tonda Nzambi na nzila ya Mfumu na beto Yezu Kristu! Yo yina, na mabanza na mono, mono kele mpika ya nsiku ya Nzambi, kansi na nsuni na mono, mono kele mpika ya nsiku ya disumu.+
8 Yo yina, bantu yina kele na bumosi ti Kristu Yezu bo ke bedisaka bo ve. 2 Sambu nsiku ya mpeve yina ke pesaka luzingu na bumosi ti Kristu Yezu me katulaka nge+ na kimpika ya nsiku ya disumu mpi ya lufwa. 3 Mambu yina Nsiku lungaka ve kusala+ sambu yo vandaka ngolo ve+ sambu na kukonda kukuka ya bantu, Nzambi salaka yo ntangu yandi tindaka Mwana na yandi+ mosi na kifwani ya bantu ya masumu sambu na kukatula disumu,+ na mutindu yina, yandi bedisaka disumu yina kele na nitu, 4 sambu mambu ya lunungu yina Nsiku ke lombaka, kulungana na beto+ bantu yina ke zingaka na kuwakana ti banzala ya nitu ve, kansi na kuwakana ti mpeve.+ 5 Sambu bantu yina ke zingaka na kuwakana ti banzala ya nitu ke tulaka mabanza na bo na mambu ya kinsuni,+ kansi bantu yina ke zingaka na kuwakana ti mpeve ke tulaka mabanza na bo na mambu ya kimpeve.+ 6 Sambu kutula mabanza na banzala ya nitu ke tendula lufwa,+ kansi kutula mabanza na mpeve ke tendula luzingu mpi ngemba;+ 7 sambu kutula mabanza na banzala ya nitu ke tendula kimbeni ti Nzambi,+ sambu yo ke lemfukaka ve na nsiku ya Nzambi, nkutu yo lenda sala yo mpi ve. 8 Bantu yina ke zingaka na kuwakana ti banzala ya nitu lenda pesa ve Nzambi kiese.
9 Kansi beno, beno ke zingaka ve na kuwakana ti banzala ya nitu, kansi na kuwakana ti mpeve,+ kana mpeve ya Nzambi ke zingaka kibeni na beno. Kansi kana muntu kele ve ti mpeve ya Kristu, yandi kele ve muntu na yandi. 10 Kansi kana Kristu kele na bumosi ti beno,+ ata nitu na beno kele ya kufwa sambu na disumu, mpeve ke pesaka luzingu sambu na lunungu. 11 Ebuna, kana mpeve ya muntu yina tedimisaka Yezu na bafwa ke zingaka na beno, muntu yina tedimisaka Kristu Yezu na bafwa+ ta pesa mpi luzingu na nitu na beno yina ke fwaka+ na nzila ya mpeve na yandi yina ke zinga na kati na beno.
12 Yo yina, bampangi, beto fwete bika ve nde banzala ya nitu kuyala beto mpi beno fwete sala ve mambu yina yo ke zola;+ 13 sambu kana beno ke zinga na kuwakana ti banzala ya nitu, beno ta fwa kibeni; kansi kana beno fwa bisalu ya nitu+ na nzila ya mpeve, beno ta zinga.+ 14 Sambu bantu yonso yina mpeve ya Nzambi ke twadisaka, bo kele kibeni bana ya Nzambi.+ 15 Sambu beno bakaka ve mpeve ya kimpika yina ke pesa beno diaka boma, kansi beno bakaka mpeve yina Nzambi ke pesaka sambu na kundima beno bonso bana na yandi, na nzila ya mpeve yina beto ke tubaka na ndinga ya ngolo nde: “Aba,* Tata!”+ 16 Mpeve yo mosi ke taka kimbangi ti mpeve na beto+ nde beto kele bana ya Nzambi.+ 17 Ebuna kana beto kele bana, beto kele mpi bantu yina ta baka dikabu—bantu yina ta baka kibeni dikabu yina Nzambi ke pesa, kansi beto ta baka dikabu+ ti Kristu—kaka kana beto mona mpasi+ bonso yandi sambu beto baka mpi nkembo kumosi ti yandi.+
18 Sambu mono ke mona nde bampasi ya ntangu yai kele kima ve kana beto fwanisa yo ti nkembo yina ta monana na nzila na beto.+ 19 Sambu lugangu ke vingila ti nzala ya ngolo kumonana ya bana ya Nzambi.+ 20 Sambu bo kumisaka lugangu kima ya mpamba,+ na luzolo na yo mosi ve, kansi na nzila ya muntu yina kumisaka yo mutindu yina, sambu na kivuvu 21 nde lugangu yo mosi mpi ta katuka na kimpika+ ya disumu mpi ya lufwa mpi ta baka kimpwanza ya nkembo ya bana ya Nzambi. 22 Sambu beto me zaba nde tii ntangu yai lugangu yonso ke landa kudila kumosi mpi kumona mpasi kumosi. 23 Sambu na yina kaka ve, kansi beto mosi mpi bantu yina kele ti bambuma ya ntete, disongidila, mpeve, ee, beto mosi beto ke dila na ntima na beto+ ntangu beto ke vingila ti nzala ya ngolo nde Nzambi kundima beto bonso bana,+ yandi katula beto na kimpika ya nitu na nsadisa ya nkudulu. 24 Sambu bo gulusaka beto ntangu beto vandaka ti kivuvu yai; kansi kivuvu yina ke monanaka kele ve kivuvu, sambu kana muntu ke mona kima mosi, keti yandi ta tula kivuvu ya kubaka yo? 25 Kansi kana beto ke tula kivuvu+ na kima yina beto ke mona ve,+ beto ke landa kuvingila yo ti nzala ya ngolo mpi kukanga-ntima.+
26 Mutindu mosi, mpeve mpi ke sadisaka beto ntangu beto kele ngolo ve;+ sambu ntangu beto ke vandaka ti mfunu ya kusamba, beto ke zabaka ve diambu ya beto fwete lomba na kisambu, kansi mpeve yo mosi ke bondilaka sambu na beto ti kudila yina beto ke basisaka ve.* 27 Muntu yina ke fimpaka bantima+ me zaba mambu yina mpeve ke lombaka, sambu yo ke bondilaka sambu na basantu na kuwakana ti luzolo ya Nzambi.
28 Beto me zaba nde Nzambi ke salaka nde bisalu na yandi yonso kusala kumosi sambu na mambote ya bantu yina ke zolaka yandi, bantu yina yandi me bingaka na kuwakana ti lukanu na yandi;+ 29 sambu bantu yina yandi ndimaka ntete, yandi kanaka mpi na ntwala nde bo fwete fwanana ti Mwana na yandi,+ sambu yandi vanda mwana ya ntete+ na kati ya bampangi mingi.+ 30 Diaka, bantu yina yandi ponaka na ntwala+ kele bantu yina yandi bingaka;+ mpi bantu yina yandi bingaka kele bantu yina yandi ndimaka mpi bonso bantu ya lunungu.+ Na nsuka, bantu yina yandi ndimaka bonso bantu ya lunungu kele bantu yina yandi pesaka mpi nkembo.+
31 Ebuna beto ta tuba nki na mambu yai? Kana Nzambi kele sambu na beto, nani ta nwanisa beto?+ 32 Sambu yandi kangaka ve nzila nde Mwana na yandi kumona mpasi kansi yandi bikaka nde yandi fwa sambu na beto yonso,+ keti yandi ta pesa beto mpi ve na luzolo yonso bima yonso ya nkaka kumosi ti yandi? 33 Nani ta funda bantu yina Nzambi me solaka?+ Nzambi Muntu ke ndimaka bo bonso bantu ya lunungu.+ 34 Nani ta bedisa bo? Sambu Kristu Yezu fwaka mpi Nzambi tedimisaka yandi na bafwa; yandi kele na diboko ya kitata ya Nzambi,+ mpi yandi ke bondilaka sambu na beto.+
35 Nani ta kabula beto na zola ya Kristu?+ Keti bampasi to mawa to mbangika to nzala to kinkonga to kigonsa to mbele ya bitumba?+ 36 Mutindu bo me sonikaka nde: “Bo ke fwa beto kilumbu ya mvimba sambu na nge; bo ke mona beto bonso mameme yina bo fwete fwa.”+ 37 Kansi, na mambu yai yonso beto ke nungaka+ kibeni na nzila ya muntu yina zolaka beto. 38 Sambu mono ke ndima nde yo vanda lufwa to luzingu to bawanzio to baluyalu to bima ya ntangu yai to bima yina ta kwisa to bangolo+ 39 to bima yina kele na zulu to bima yina kele na nsi to konso kima ya nkaka yina Nzambi salaka, ata kima mosi ve ta kuka kukabula beto na zola ya Nzambi yina kele na Mfumu na beto Kristu Yezu.
9 Mono ke tuba kieleka na Kristu; mono ke kusa ve, sambu kansansa na mono ke ta kimbangi ti mono na mpeve santu, 2 nde na ntima na mono, mono kele ti mawa mingi mpi ke wa mpasi ntangu yonso. 3 Sambu mono zolaka kundima nde mono kabwana ti Kristu mpi bo singa mono sambu na mambote ya bampangi na mono, bantu ya dikanda na mono na kinsuni, 4 bantu ya Izraele. Nzambi ke ndima bo bonso bana,+ mpi nkembo, bangwakana,+ Nsiku,+ kisalu ya santu,+ mpi balusilu kele ya bo.+ 5 Ba-nkaka kele ba-nkaka na bo+ mpi Kristu kele mwana na bo na kinsuni.+ Bika Nzambi, yina ke yalaka bima yonso, kubaka lusakumunu mvula na mvula. Amen.
6 Kansi, yo kele ve bonso nde ndinga ya Nzambi nungaka ve. Sambu bantu yonso ve yina me katukaka na Izraele kele kibeni “Izraele.”+ 7 Bo yonso kele mpi ve bana sambu bo kele bana* ya Abrahami;+ kansi: “Yina bo ta binga mwana* na nge ta vanda na nzila ya Izaki.”+ 8 Disongidila, bana ya kinsuni kele kibeni ve bana ya Nzambi,+ kansi yandi ke bakaka bana ya lusilu+ bonso bana* na yandi. 9 Sambu Nzambi pesaka lusilu yai: “Mono ta kwisa na ntangu yai mpi Sara ta buta mwana-bakala.”+ 10 Yandi pesaka ve lusilu kaka na ntangu yina, kansi mpi ntangu Rebeka bakaka divumu ya bana-mapasa na bakala mosi, Izaki nkaka na beto;+ 11 sambu ntangu bo vandaka me butuka ntete ve mpi salaka ntete ve mambu ya mbote to ya mbi, sambu lukanu ya Nzambi ya me tala kusola kulanda na kusalama na kutadila bisalu ve, kansi na kutadila Muntu yina ke bingaka, 12 Nzambi tubilaka Rebeka nde: “Mbuta ta vanda mpika ya leke.”+ 13 Mutindu bo me sonikaka nde: “Mono zolaka Yakobi, kansi mono mengaka Ezau.”+
14 Ebuna beto ta tuba nki? Keti Nzambi me konda lunungu? Ata fioti ve!+ 15 Sambu yandi ke tuba na Moize nde: “Mono ta wila mawa muntu yina mono ta wila mawa, mpi mono ta fwila nkenda muntu yina mono ta fwila nkenda.”+ 16 Yo yina, yo ke tadila ve nzala ya muntu to bikesa ya yandi ke salaka,* kansi Nzambi yina ke wilaka bantu mawa.+ 17 Sambu masonama ya santu ke tubila Farao nde: “Mono me bika nge na luzingu sambu na kikuma yai: sambu na kusonga ngolo na mono na nzila na nge, mpi sambu bo zabisa zina na mono na ntoto ya mvimba.”+ 18 Yo yina, muntu yina yandi me zola kuwila mawa, yandi ke wilaka yandi mawa, kansi muntu yina yandi me zola nde yandi kuma ntu-ngolo, yandi ke bikaka nde yandi kuma ntu-ngolo.+
19 Ebuna nge ta tubila mono nde: “Sambu na nki yandi ke monaka bantu mbi? Sambu nani me buya kulanda luzolo na yandi?” 20 Kansi nge kele nani, O mpangi, sambu nge pesa Nzambi mvutu ya kukonda luzitu?+ Keti nzungu ya ntoto lenda tubila muntu yina salaka yo nde: “Sambu na nki nge salaka mono mutindu yai?”+ 21 Inki? Keti muwumbi kele ve ti kiyeka na zulu ya ntoto ya tuma,+ sambu yandi sala ti poto-poto yina dibungu mosi sambu na kisalu ya lukumu, mpi ya nkaka sambu na kisalu ya kukonda lukumu? 22 Beto ta tuba nki kana luzolo ya Nzambi kele nde yandi monisa makasi na yandi mpi nde bantu kuzaba ngolo na yandi, kansi yandi kangaka ntima mpi monisaka ntima ya nda ya mingi na mabungu yina yo lombaka nde yandi wila makasi mpi yina fwanaka na kufwa? 23 Mpi kana yandi salaka yo sambu nkembo na yandi ya nene kuzabana na mabungu yina yo lombaka nde yandi wila mawa,+ yina yandi yidikaka na ntwala sambu na nkembo, 24 disongidila beto, bantu yina yandi bingaka, na kati ya Bayuda kaka ve kansi mpi na kati ya makanda,+ ebuna beto ta tuba inki? 25 Yo kele mutindu yandi ke tuba mpi na Ozea nde: “Bantu yina kele ve bantu na mono,+ mono ta binga bo ‘bantu na mono,’ mpi nkento yina mono vandaka kuzola ve, mono ta binga yandi ‘nkento ya mono ke zolaka mingi’;+ 26 mpi na kisika yina bo tubilaka bo nde, ‘Beno kele ve bantu na mono,’ kuna bo ta binga bo, ‘bana ya Nzambi ya moyo.’”+
27 Diaka, Yezaya ke tuba na ndinga ya ngolo sambu na Izraele nde: “Ata ntalu ya bana ya Izraele lenda vanda bonso zelo ya nzadi-mungwa, kaka bantu yina ta bikala, bantu ta guluka.+ 28 Sambu Yehowa* ta sambisa bantu yina ke zinga na ntoto, yandi ta sala yo nswalu.”*+ 29 Diaka, mutindu Yezaya tubaka: “Kana Yehowa* ya makesa bikilaka beto ve bana,* beto zolaka kukuma bonso Sodome, mpi beto zolaka kufwanana ti Gomore.”+
30 Ebuna beto ta tuba nki? Nde bantu ya makanda, ata bo salaka ve ngolo sambu bo kuma bantu ya lunungu,+ bo kumaka bantu ya lunungu na meso ya Nzambi sambu na lukwikilu;+ 31 kansi bantu ya Izraele, ata bo salaka ngolo sambu bo kuma bantu ya lunungu mutindu nsiku ke tuba, bo zitisaka ve nsiku yina. 32 Sambu na nki? Sambu bo yindulaka nde bo ta kuma bantu ya lunungu na nzila ya bisalu na bo, kansi ve na nzila ya lukwikilu. Bo bulaka sakuba na “ditadi ya ke budisaka sakuba”;+ 33 mutindu bo me sonikaka nde: “Tala! Mono ke tula na Sioni ditadi+ ya ke budisaka sakuba mpi ditadi ya ke bwisaka, kansi muntu yina ke kwikilaka na yo ta wa nsoni ve.”+
10 Bampangi, nzala ya ntima na mono mpi kisambu ya mono ke sala na Nzambi sambu na bo kele kibeni nde bo guluka.+ 2 Sambu mono ke ta kimbangi nde bo kele ti kikesa sambu na Nzambi,+ kansi ve na kuwakana ti nzayilu ya sikisiki. 3 Sambu bo me zaba ve lunungu ya Nzambi+ kansi bo ke sosa kutula lunungu na bo mosi,+ bo lemfukaka ve na lunungu ya Nzambi.+ 4 Sambu Kristu kele nsuka ya Nsiku,+ sambu konso muntu yina ke kwikilaka kukuma muntu ya lunungu.+
5 Sambu Moize sonikaka mutindu yai sambu na lunungu yina ke katukaka na Nsiku: “Muntu yina ke salaka mambu yai ta zinga na nzila na yo.”+ 6 Kansi lunungu yina ke katukaka na lukwikilu ke tuba nde: “Kutuba ve na ntima na nge nde,+ ‘Nani ta tombuka na zulu?’+ disongidila, sambu na kukulumusa Kristu, 7 to, ‘Nani ta kulumuka na dibulu ya nda?’+ disongidila, sambu na kubasisa Kristu na bafwa.” 8 Kansi yo ke tuba inki? “Ndinga kele pene-pene na nge, na munoko na nge mpi na ntima na nge”;+ disongidila, “ndinga” ya lukwikilu, yina beto ke longa. 9 Sambu kana nge ke zabisa na meso ya bantu yonso na munoko na nge nde Yezu kele Mfumu,+ mpi nge ke kwikila na ntima na nge nde Nzambi tedimisaka yandi na bafwa, nge ta guluka. 10 Sambu muntu kuvanda muntu ya lunungu, yandi fwete kwikila na ntima na yandi, mpi sambu yandi guluka, yandi fwete zabisa nsangu+ na meso ya bantu ti munoko na yandi.
11 Sambu masonama ya santu ke tuba nde: “Ata muntu mosi ve yina ke kwikilaka na yandi ta wa nsoni.”+ 12 Sambu luswaswanu kele ve na kati ya Muyuda ti Mugreki.+ Bo yonso kele ti Mfumu mosi, yina ke pesaka balusakumunu mingi na bantu yonso yina ke bingaka yandi. 13 Sambu “konso muntu yina ke binga zina ya Yehowa* ta guluka.”+ 14 Kansi, inki mutindu bo ta binga muntu yina bo me kwikila ve na yandi? Inki mutindu bo ta kwikila na muntu yina bo me wa ve nsangu na yandi? Inki mutindu bo ta wa kana muntu kulonga ve? 15 Inki mutindu bo ta longa kana bo me tinda bo ve?+ Mutindu bo me sonikaka nde: “Yo kele kitoko kibeni makulu ya bantu yina ke zabisaka nsangu ya mbote ya mambu ya mbote!”+
16 Kansi, bo yonso ve lemfukaka na nsangu ya mbote. Sambu Yezaya ke tuba nde: “Yehowa,* nani kwikilaka mambu yina beto waka?”*+ 17 Yo yina, lukwikilu ke katukaka na mambu yina muntu me wa.+ Ebuna mambu yina muntu me wa ke kwisaka na nzila ya nsangu ya me tala Kristu. 18 Kansi mono ke yula nde, Keti bo waka ve? Ya kieleka, “makelele na bo kwendaka na ntoto ya mvimba, mpi nsangu na bo kwendaka tii na nsuka ya ntoto ya mvimba.”+ 19 Kansi mono ke yula nde, Keti Izraele zabaka ve?+ Ntete, Moize ke tuba nde: “Mono ta pusa beno na kuwa kimpala na nzila ya bantu yina kele dikanda ve; mono ta pusa beno na kuwa makasi ya ngolo na nzila ya dikanda mosi ya zoba.”+ 20 Kansi Yezaya ke tuba mambu yai ti kikesa yonso nde: “Bantu yina vandaka kusosa mono ve monaka mono;+ bantu yina vandaka kuyula mono ve zabaka mono.”+ 21 Kansi sambu na Izraele yandi ke tuba nde: “Kilumbu ya mvimba mono me tandula maboko na mono na bantu ya kukonda bulemfu mpi ya ntu-ngolo.”+
11 Ebuna mono ke yula: Keti Nzambi buyaka bantu na yandi?+ Ata fioti ve! Sambu mono mpi mono kele muntu ya Izraele; mono kele mwana* ya Abrahami, mpi muntu ya dikanda ya Benyamini. 2 Nzambi buyaka ve bantu na yandi yina yandi ndimaka ntete.+ Keti beno me zaba ve mambu yina masonama ya santu ke tuba sambu na Eliya ntangu yandi fundaka Izraele na Nzambi? 3 “Yehowa,* bo me fwa bambikudi na nge, bo me bwisa bamesa-kimenga na nge, mpi mono me bikala kaka mono mosi, mpi ntangu yai bo ke sosa kufwa mono.”*+ 4 Kansi, nki mvutu Nzambi pesaka yandi? “Mono kele ti bantu 7 000 ya me bikala, bayina mabolongo na bo me fukama ve na ntwala ya Baale.”+ 5 Mutindu mosi mpi ntangu yai kele ti bantu yina me bikala+ na kutadila kusola yina me salama na nzila ya ntima ya mbote ya nene. 6 Ebuna kana yo kele na nzila ya ntima ya mbote ya nene,+ yo kele diaka ve na nzila ya bisalu;+ kana ve, ntima ya mbote ya nene ta vanda diaka ve ntima ya mbote ya nene.
7 Ebuna, beto ta tuba nki? Izraele bakaka ve diambu yina yandi vandaka kusosa mingi kibeni, kansi bantu yina bo me solaka bakaka yo.+ Ntima ya bayina me bikala kumaka ngolo,+ 8 mutindu bo me sonikaka nde: “Nzambi me pesaka bo mpeve ya mpongi ya ngolo,+ meso yina ke monaka ve mpi makutu yina ke waka ve, tii bubu yai kibeni.”+ 9 Diaka, Davidi ke tuba nde: “Mesa na bo kukuma bukondi, mutambu, kima ya ke budisa sakuba, mpi ndola sambu na bo. 10 Meso na bo kukuma mpimpa sambu bo mona ve, mpi ntangu yonso sala nde bo niekisa mikongo na bo.”+
11 Yo yina mono ke yula nde: Keti bo bulaka sakuba mpi bo bwaka kimakulu? Ata fioti ve! Kansi na nzila ya sakuba ya bo bulaka, bantu ya makanda gulukaka, sambu na kupusa bo na kuwa kimpala.+ 12 Kana sakuba na bo ke tendula bimvwama sambu na nsi-ntoto mpi kukita na bo ke tendula bimvwama sambu na bantu ya makanda,+ ntalu na bo ya mvimba ta tendula bimvwama mingi kibeni!
13 Ntangu yai mono ke tubila beno bantu yina kele bantu ya makanda. Sambu mono kele ntumwa ya makanda,+ mono ke kumisa kisalu na mono,+ 14 sambu na kutala kana na mutindu mosi buna, mono lenda pusa bantu na mono* na kuwa kimpala mpi kugulusa bankaka na kati na bo. 15 Sambu, kana mutindu bo me kulaka bo+ ke tendula kuwakana diaka ti Nzambi sambu na nsi-ntoto, kundima bo ta tendula luzingu sambu na bantu yina fwaka. 16 Kana ndambu ya pate yina bo me baka bonso bambuma ya ntete kele ya santu, pate yonso ya fufu mpi kele ya santu; mpi kana musisa kele ya santu, balutangu mpi kele ya santu.
17 Kansi, kana bo zengaka balutangu ya nkaka ebuna nge, ata nge kele nti ya olive ya mfinda, bo yikaka nge na kati na yo ebuna nge kumaka mpi kubaka mambote ya musisa ya nti ya olive, 18 kudisonga* ve na ntwala ya balutangu yina. Kansi, kana nge ke kudisonga* na ntwala na yo,+ kuvila ve nde nge ve muntu ke simbaka musisa, kansi musisa muntu ke simbaka nge. 19 Nge ta tuba nde: “Bo zengaka balutangu sambu bo yika mono na kisika yina.”+ 20 Yo kele ya kieleka! Bo zengaka bo sambu na kukonda lukwikilu na bo,+ kansi nge kele ya kutelama sambu na lukwikilu na nge.+ Kukuma ve lulendo, kansi vanda na boma. 21 Sambu kana Nzambi bikisaka ve balutangu ya nti yina, yandi ta bikisa nge mpi ve. 22 Yo yina, tadila ntima ya mbote+ mpi ndola ya Nzambi. Yandi ke pesaka ndola na bantu yina bwaka,+ kansi yandi ke monisila nge ntima ya mbote na yandi kana nge bikala na ntima ya mbote na yandi; kana ve, bo ta zenga nge mpi. 23 Ata bo, kana bo yambula kukonda lukwikilu na bo, bo ta yika bo,+ sambu Nzambi lenda yika bo diaka na nti yina. 24 Sambu kana bo zengaka nge na nti ya olive ya mfinda mpi bo yikaka nge na nti ya baolive yina kele na bilanga ata yo fwete salama ve mutindu yina, beto lenda ndima kibeni nde bo ta yika diaka balutangu ya nti yina bo zengaka na nti na yo ya olive!
25 Bampangi, mono ke zola nde beno zaba kinsweki yai ya santu,+ sambu beno kuma ve mayele na meso na beno mosi: Mayele ya kubakisa ya bantu ya nkaka ya Izraele me lembaka tii kuna ntalu ya mvimba ya bantu ya makanda ta kota, 26 mpi Izraele ya mvimba+ ta guluka na mutindu yina. Mutindu bo me sonikaka nde: “Ngulusi ta basika na Sioni+ mpi yandi ta katula bisalu yina ke vwezaka Nzambi na Yakobi. 27 Mpi yai kuwakana na mono ti bo,+ ntangu mono ta katula masumu na bo.”+ 28 Ya kieleka, na yina me tala nsangu ya mbote, bo kele bambeni sambu na mambote na beno; kansi na yina me tala kusola ya Nzambi, bo kele bantu yina yandi ke zolaka sambu na ba-nkaka na bo.+ 29 Sambu Nzambi ta wa ve mawa sambu na makabu mpi mutindu yandi me bingaka bantu ya nkaka. 30 Sambu mutindu beno vandaka ntete ya kukonda bulemfu na Nzambi+ kansi ntangu yai yandi me wilaka beno mawa+ sambu na kukonda bulemfu na bo,+ 31 mutindu mosi mpi ntangu yai, bantu yai me kondaka bulemfu ebuna Nzambi me wilaka beno mawa, sambu yandi lenda monisila bo mpi mawa ntangu yai. 32 Sambu Nzambi me bikaka nde bo yonso bo vanda bampika ya kukonda bulemfu,+ sambu yandi wila bo yonso mawa.+
33 O mudindu ya kimvwama, ya mayele, mpi ya nzayilu ya Nzambi! Ata muntu mosi ve lenda zaba kibeni balusambisu na yandi mpi kubakisa banzila na yandi! 34 Sambu “nani me zaba mabanza ya Yehowa,* to nani me kuma ndongisi na yandi?”+ 35 To, “nani vandaka muntu ya ntete na kupesa yandi, sambu bo vutudila yandi?”+ 36 Sambu bima yonso me katukaka na yandi mpi yo kele na luzingu na nzila na yandi mpi sambu na yandi. Nkembo kuvanda na yandi kimakulu. Amen.
12 Yo yina bampangi, mono ke bondila beno na mawa ya Nzambi na kupesa nitu na beno+ bonso kimenga ya moyo, ya santu,+ ya Nzambi ke ndimaka, na mutindu yina beno ta sala kisalu ya santu ti mayele na beno ya kuyindula.+ 2 Mpi beno yambula kulanda ngidika yai ya bima,* kansi beno soba kimuntu na beno mpi beno kumisa mabanza na beno ya mpa,+ sambu beno kudindimisa+ luzolo ya Nzambi yina kele ya mbote, yina yandi lenda ndima, mpi yina kele ya kukuka.
3 Sambu na nzila ya ntima ya mbote ya nene yina Nzambi pesaka mono, mono ke zabisa konso muntu na kati na beno na kuyindula ve nde yandi kele mfunu kuluta mutindu yandi kele,+ kansi na kuyindula na mutindu yina ke monisa nde yandi kele ti mabanza ya mbote, konso muntu na kutadila lukwikilu yina Nzambi me pesaka* yandi.+ 4 Sambu mutindu nitu mosi kele ti bitini mingi,+ kansi bitini yina yonso ke salaka ve kaka kisalu mosi, 5 mutindu mosi beto mpi, ata beto kele mingi, beto kele nitu mosi na bumosi ti Kristu, kansi mosi-mosi beto kele bitini ya nitu yina kele ya kuvukana ti ya nkaka.+ 6 Yo yina, sambu beto kele ti makabu yina me swaswana na kutadila ntima ya mbote ya nene yina Nzambi pesaka beto,+ kana yo kele kubikula, bika beto bikula na kutadila lukwikilu na beto; 7 to kana yo kele kisalu, bika beto landa kusala kisalu yina; to muntu yina ke longa, bika yandi landa kulonga;+ 8 to muntu yina ke pesa kikesa,* bika yandi landa kupesa kikesa;*+ muntu yina ke kaba,* bika yandi sala yo na ntima ya mvimba;+ muntu yina ke twadisa, bika yandi sala yo na kikesa;+ muntu yina ke wila bankaka mawa, bika yandi sala yo na kiese.+
9 Zola na beno kuvanda ya kukonda luvunu.+ Beno menga mambu ya mbi;+ beno kangama na mambu ya mbote. 10 Na zola ya kimpangi, beno zolana ngolo. Na yina me tala kupesa bankaka lukumu, beno vanda bantu ya ntete.+ 11 Beno vanda kikesa, beno vanda bamolo ve.+ Beno pela ngolo na mpeve.+ Beno sala bonso bampika sambu na Yehowa.*+ 12 Beno vanda na kiese sambu na kivuvu. Beno kanga ntima na bampasi.+ Beno kwamina na kisambu.+ 13 Beno pesa basantu bima na kutadila banzala na bo.+ Beno vanda ti kikalulu ya kuyamba banzenza.+ 14 Beno landa kusakumuna bantu yina ke monisa beno mpasi;+ beno sakumuna kansi beno singa ve.+ 15 Beno vanda na kiese ti bantu yina kele na kiese; beno dila ti bantu yina ke dila. 16 Beno tadila bantu ya nkaka mutindu beno ke kuditadilaka; beno tula ve mabanza na beno na bima yina kele ya kunanguka,* kansi beno bika nde bima yina kele ya lukumu ve kutwadisa beno.+ Beno kuma ve mayele na meso na beno mosi.+
17 Beno vutula mbi sambu na mbi ata na muntu mosi ve.+ Beno sosa kusala mambu yina kele mbote na meso ya bantu yonso. 18 Kana mpila kele, beno sala yonso sambu na kuzinga na ngemba ti bantu yonso.+ 19 Bampangi ya mono ke zolaka mingi, beno vutula ve mbi sambu na mbi, kansi beno bika nde Nzambi kumonisa makasi na yandi;+ sambu bo me sonikaka nde: “Yehowa* ke tuba nde, ‘Mono muntu ke vutulaka mbi; mono muntu ta pesa ndola.’”+ 20 Kansi “kana mbeni na nge kele na nzala, pesa yandi madia; kana yandi kele na nzala ya masa, pesa yandi kima ya kunwa; sambu kana nge ke sala mutindu yina, nge ta tula makala ya tiya na zulu ya ntu na yandi.”*+ 21 Kubika ve nde mambu ya mbi kununga nge, kansi sala mambu ya mbote sambu na kununga mambu ya mbi.+
13 Bika konso muntu* kulemfuka na bamfumu ya nene,+ sambu kiyeka lenda vanda ve kana Nzambi me pesa nzila ve;+ bamfumu yina ke yala kele ti ndambu ya kiyeka na kisika yina bo ke yalaka na nswa ya Nzambi.+ 2 Yo yina muntu yina ke zitisa ve kiyeka, yandi ke zitisa ve ngidika ya Nzambi; bantu yina ke zitisa yo ve, bo ta baka ndola. 3 Bantu yina ke salaka mambu ya mbote ke waka ve bantu yina ke yala boma, kansi bantu yina ke salaka mambu ya mbi+ ke waka bo boma. Keti nge ke zola ve kuwa bantu yina kele na kiyeka boma? Landa kusala mambu ya mbote,+ ebuna bo ta kumisa nge; 4 sambu bo kele bansadi ya Nzambi sambu na mambote na nge. Kansi kana nge ke sala mambu ya mbi, wa boma, sambu bo ke vandaka ve ti mbele ya bitumba kukonda kikuma. Bo kele bansadi ya Nzambi, bayina ke vutula mbi sambu na kumonisa makasi* na muntu yina ke salaka mambu ya mbi.
5 Yo yina, yo kele mfunu kibeni nde beno lemfuka, kaka ve sambu na makasi yina kansi mpi sambu na kansansa na beno.+ 6 Yo yina beno ke futaka mpi bampaku; sambu bo kele bansadi ya Nzambi yina ke salaka kisalu yai ntangu yonso. 7 Beno pesa bantu yonso kima yina beno fwete pesa bo: na muntu yina ke lomba mpaku, mpaku;+ na muntu yina ke lomba kitadi, kitadi; na muntu yina ke lomba nde bo wa yandi boma, boma;+ na muntu yina ke lomba lukumu, lukumu.+
8 Beno vanda ve ti mfuka ata ya muntu mosi, katula kaka mfuka ya kuzolana beno na beno;+ sambu muntu yina ke zolaka nkweno na yandi me lungisaka nsiku.+ 9 Sambu bansiku yai, “Nge fwete sala ve bizumba,+ nge fwete fwa ve muntu,+ nge fwete yiba ve,+ nge fwete yuma ntima ve,”+ mpi bansiku yonso ya nkaka, ke sala kaka nsiku yai mosi: “Nge fwete zola nkweno na nge bonso nge mosi.”+ 10 Zola ke salaka nkweno mbi ve;+ yo yina zola kele kulungana ya nsiku.+
11 Beno sala yo sambu beno me zaba nsungi yina beto kele, nde ntangu ya kutelama na mpongi me lungaka ntama,+ sambu ntangu yai luguluku na beto me finama kibeni kuluta ntangu yina beto kumaka kukwikila. 12 Mpimpa ke zola kumana; ntongo ke zola kutana. Yo yina, beto katula bisalu ya mpimpa+ mpi beto lwata binwaninu ya nsemo.+ 13 Beto tambula na mutindu ya mbote+ bonso na ntangu, na kusala ve bankinsi yina bantu ke salaka mambu ya kisaka-saka mpi na kulawuka malafu ve, na pite ve mpi na kusala ve mambu ya mbi kukonda nsoni,*+ na kuswana ve mpi na kimpala ve.+ 14 Kansi beno lwata Mfumu Yezu Kristu,+ mpi beno baka ve balukanu sambu na banzala ya nitu.+
14 Beno yamba muntu yina kele ti lukwikilu ya ngolo ve,+ kansi beno sambisa ve muntu sambu yandi kele ti bangindu ya kuswaswana. 2 Muntu mosi ke kwikila nde yandi lenda dia bima yonso, kansi muntu yina kele ti lukwikilu ya ngolo ve ke diaka kaka ndunda. 3 Muntu yina ke dia fwete vweza ve muntu yina ke dia ve, mpi muntu yina ke dia ve fwete sambisa ve muntu yina ke dia,+ sambu Nzambi me yambaka yandi. 4 Nge kele nani sambu nge sambisa nsadi ya muntu ya nkaka?+ Kana yandi telama to yandi bwa, yo ke tadila mfumu na yandi mosi.+ Ya kieleka, yandi ta telama, sambu Yehowa* lenda sala nde yandi telama.
5 Muntu mosi ke monaka nde kilumbu mosi me luta kilumbu ya nkaka;+ muntu ya nkaka ke monaka nde kilumbu mosi kele mutindu mosi ti bilumbu yonso ya nkaka;+ konso muntu fwete ndima kibeni nde mambu yina yandi ke kwikila kele mbote. 6 Muntu yina ke zitisaka kilumbu, yandi ke zitisaka yo sambu na Yehowa.* Mpi muntu yina ke diaka, yandi ke diaka sambu na Yehowa,* sambu yandi ke pesaka matondo na Nzambi;+ muntu yina ke diaka ve, yandi ke diaka ve sambu na Yehowa,* kansi yandi ke pesaka matondo na Nzambi.+ 7 Ya kieleka, muntu mosi ve na kati na beto ke zingaka sambu na yandi mosi,+ mpi muntu mosi ve ke fwaka sambu na yandi mosi. 8 Sambu kana beto ke zinga, beto ke zinga sambu na Yehowa,*+ mpi kana beto ke fwa, beto ke fwa sambu na Yehowa.* Yo yina, kana beto ke zinga mpi kana beto ke fwa, beto kele bantu ya Yehowa.*+ 9 Kristu fwaka mpi vutukaka na luzingu sambu yandi vanda Mfumu ya bafwa mpi ya bantu yina kele na luzingu.+
10 Kansi sambu na nki nge ke sambisa mpangi na nge?+ To sambu na nki nge ke vweza mpi mpangi na nge? Sambu beto yonso ta telama na ntwala ya kisika ya kusambisa ya Nzambi.+ 11 Sambu bo me sonikaka nde: “‘Ya kieleka mutindu mono kele na luzingu,’+ Yehowa* muntu me tuba, ‘konso dibolongo ta fukimina mono, mpi konso ludimi ta ndima pwelele nde mono kele Nzambi.’”+ 12 Yo yina, konso muntu na kati na beto ta samba na ntwala ya Nzambi sambu na yandi mosi.+
13 Yo yina, beto bika kusambisana,+ kansi beto baka lukanu ya kutula ve kima mosi ya ke budisaka sakuba to sakuba na ntwala ya mpangi na beto.+ 14 Mono me zaba mpi mono ke ndima kibeni na Mfumu Yezu nde kima mosi ve kele ya mvindu sambu na yo mosi;+ kana muntu ke tadila kima mosi nde yo kele mvindu, yo me kuma mvindu sambu na yandi. 15 Kana mpangi na nge ke wa mpasi sambu na madia, nge ke tambula diaka ve na kuwakana ti zola.+ Sambu na madia na nge, kufwa ve muntu yina Kristu fwaka sambu na yandi.+ 16 Yo yina, beno bika ve nde mambu ya mbote ya beno ke sala, bantu kutuba nde yo kele mambu ya mbi. 17 Sambu Kimfumu ya Nzambi ke tendula ve kudia mpi kunwa,+ kansi yo ke tendula lunungu, ngemba, mpi kiese kumosi ti mpeve santu. 18 Sambu muntu yina ke sala bonso mpika sambu na Kristu na mutindu yai, Nzambi mpi bantu ke ndimaka yandi.
19 Yo yina, beto landa mambu yina ke kotisaka ngemba+ mpi mambu yina ke sadisaka na kupesana kikesa.+ 20 Beno bika kufwa kisalu ya Nzambi kaka sambu na madia.+ Ya kieleka, bima yonso kele bunkete, kansi yo kele mbi nde muntu kudia yo kana yo ta budisa muntu ya nkaka sakuba.+ 21 Yo kele mbote na kudia ve mbisi, na kunwa ve vinu, mpi na kusala ve konso kima yina ke budisa mpangi na nge sakuba.+ 22 Lukwikilu yina nge kele na yo, vanda na yo sambu na nge mosi na ntwala ya Nzambi. Kiese na muntu yina ke kudisambisaka ve na mambu yina yandi mosi ke ndimaka. 23 Kansi kana yandi kele na keti-keti, bo me bedisaka yandi ntama kana yandi dia, sambu yandi ke dia ve ti lukwikilu. Ya kieleka, konso kima yina muntu ke sala ve ti lukwikilu kele disumu.
15 Beto bantu yina kele ngolo, beto fwete nata kulemba ya bantu yina kele ngolo ve,+ mpi beto kudisepedisa ve beto mosi.+ 2 Konso muntu na kati na beto kupesa mpangi na yandi kiese sambu na mambote na yandi mpi sambu na kupesa yandi kikesa.+ 3 Sambu ata Kristu kudisepedisaka ve+ kansi mutindu bo me sonikaka nde: “Mafingu ya bantu yina ke finga nge me bwila mono.”+ 4 Sambu mambu yonso ya bo sonikaka ntama, bo sonikaka yo sambu na kulonga beto,+ sambu na nzila ya kukanga-ntima+ mpi ya kulembika yina ke katukaka na Masonuku beto vanda ti kivuvu.+ 5 Ebuna Nzambi yina ke sadisaka na kukanga-ntima mpi ke lembikaka kupesa beno yonso mabanza ya mutindu mosi ti yina Kristu Yezu vandaka na yo, 6 sambu na bumosi+ mpi na ndinga* mosi beno pesa nkembo na Nzambi mpi Tata ya Mfumu na beto Yezu Kristu.
7 Yo yina, beno yambana,*+ kaka mutindu Kristu mpi yambaka beno,+ sambu na nkembo ya Nzambi. 8 Sambu mono ke tubila beno nde Kristu kumaka kibeni nsadi ya bantu yina bo me yotisaka+ sambu na kumonisa bukieleka ya Nzambi mpi kundimisa nde balusilu yina Nzambi pesaka ba-nkaka na bo kele ya kieleka,+ 9 mpi sambu makanda kupesa Nzambi nkembo sambu na mawa na yandi.+ Kaka mutindu bo me sonikaka nde: “Yo yina mono ta ndima nge pwelele na kati ya makanda, mpi mono ta yimba bankunga sambu na kukumisa zina na nge.”+ 10 Diaka yandi ke tuba nde: “Beno makanda, beno vanda na kiese, ti bantu na yandi.”+ 11 Mpi diaka nde: “Beno makanda yonso, beno pesa Yehowa* lukumu, mpi bika bantu yonso kupesa yandi lukumu.”+ 12 Diaka Yezaya ke tuba nde: “Musisa ya Yese+ ta kwisa, muntu yina ta basika sambu na kuyala makanda;+ makanda ta tula kivuvu na bo na yandi.”+ 13 Nzambi yina ke pesaka kivuvu kupesa beno kiese mingi mpi ngemba mingi sambu beno ke tudilaka yandi ntima, sambu kivuvu na beno kukuma mingi* na nsadisa ya ngolo ya mpeve santu.+
14 Bampangi na mono, ntangu yai mono ke ndima kibeni nde beno mpi beno me fuluka ti bumbote, beno me fuluka ti nzayilu yonso, mpi nde beno lenda kebisana.* 15 Kansi, mono me sonikila beno na masonga yonso na mambu ya nkaka, sambu na kupesa beno ngibusa ya nkaka, sambu na ntima ya mbote ya nene yina Nzambi me pesaka mono 16 sambu mono vanda nsadi ya Kristu Yezu na makanda.+ Mono ke sala kisalu ya santu ya nsangu ya mbote ya Nzambi,+ sambu Nzambi kundima dikabu ya makanda yai mpi kusantisa yo ti mpeve santu.
17 Yo yina, mono kele ti kikuma ya kuyangalala na Kristu Yezu sambu na mambu ya Nzambi. 18 Sambu mono ta meka ve kutubila konso kima yina katula kaka mambu yina Kristu me salaka na nzila na mono sambu makanda kulemfuka, na nzila ya mambu ya mono ke tuba mpi ke sala, 19 ti ngolo ya bidimbu mpi ya mambu ya kuyituka,+ mpi ti ngolo ya mpeve ya Nzambi, sambu na bisika yonso katuka na Yeruzalemi tii na Ilirikume, mono me samuna mbote-mbote nsangu ya mbote ya Kristu.+ 20 Na mutindu yai, mono bakaka lukanu ya kuzabisa ve nsangu ya mbote bisika yina bo me zabisaka zina ya Kristu, sambu mono tunga ve na zulu ya fondasio yina muntu ya nkaka tulaka; 21 kansi mutindu bo me sonikaka nde: “Bantu yina waka ve nsangu na yandi ta mona, mpi bantu yina me waka ve ta bakisa.”+
22 Yo yina mpi bo kangaka mono mbala mingi nzila ya kukwisa na beno. 23 Kansi ntangu yai mono kele diaka ve ti teritware yina mono me samuna ntete ve na babwala yai, mpi katuka bamvula mingi mono kele ti nzala ya ngolo ya kukwisa kuna na beno. 24 Yo yina, ntangu mono ta kwenda na Espania, mono ke tula ntima nde mono ta mona beno mpi beno ta fidisa mono na mwa kitamina na nima ya kulutisa mwa ntangu ti beno. 25 Kansi ntangu yai mono ke zola kukwenda na Yeruzalemi sambu na kusadila basantu.+ 26 Sambu bayina kele na Masedonia mpi na Akaya vandaka na kiese ya kupesa makabu na bantu ya santu yina kele bansukami na Yeruzalemi.+ 27 Ya kieleka, bo vandaka na kiese ya kusala mutindu yina, mpi na kutuba ya mbote, bo vandaka na mfuka ya bantu ya santu ya Yeruzalemi; sambu basantu yina kabulaka bima na bo ya kimpeve ti makanda, makanda mpi fwete sadila bo ti bima na bo ya kinsuni.+ 28 Yo yina, ntangu mono ta manisa kusala diambu yai mpi kupesa bo makabu yai, mono ta lutila kuna na beno ntangu mono ta kwenda na Espania. 29 Diaka, mono me zaba nde ntangu mono ta kwisa kuna na beno, mono ta kwisa ti balusakumunu mingi ya Kristu.
30 Kansi bampangi, mono ke siamisa beno na nzila ya Mfumu na beto Yezu Kristu mpi na nzila ya zola yina ke katukaka na mpeve, nde beno tula ngolo na kusamba Nzambi sambu na mono, mutindu mono mpi ke sala,+ 31 sambu mono guluka+ na maboko ya bantu ya Yudea yina ke kwikilaka ve mpi sambu basantu+ kundima kisalu yina mono ta sadila bo na Yeruzalemi, 32 sambu kana Nzambi me zola, mono ta kwisa kuna na beno na kiese mpi mono baka kikesa kumosi ti beno. 33 Nzambi yina ke pesaka ngemba kuvanda ti beno yonso.+ Amen.
16 Mono ke songa beno Febe mpangi na beto ya nkento, yina kele nsadi ya dibundu yina kele na Senkrea,+ 2 sambu beno yamba yandi na Mfumu na mutindu yina me fwana na basantu, mpi sambu beno pesa yandi konso lusadisu yina yandi lenda vanda na yo mfunu,+ sambu yandi mpi me nwaninaka bampangi mingi ti mono mpi.
3 Beno pesa mbote na Prisila ti Akilasi,+ banduku na mono ya kisalu na Kristu Yezu; 4 bo tulaka luzingu na bo na kigonsa sambu na mono;*+ mono mpamba ve kansi mabundu yonso ya makanda mpi ke pesa bo matondo. 5 Beno pesa mpi mbote na dibundu yina kele na nzo na bo.+ Beno pesa mbote na mpangi na mono ya mono ke zolaka mingi Epainete, yandi kele na kati ya bantu ya ntete na Azia yina kumaka balongoki ya Kristu. 6 Beno pesa mbote na Maria, yina me salaka ngolo sambu na beno. 7 Beno pesa mbote na Andronikusi ti Yuniasi bantu ya dibuta na mono+ mpi banduku na mono ya boloko, bayina bantumwa me zaba mbote mpi bayina kele na bumosi ti Kristu tuka ntama kuluta mono.
8 Beno pesa mbote na Ampliatusi mpangi na mono ya mono ke zolaka mingi na Mfumu. 9 Beno pesa mbote na Urbano nduku na beto ya kisalu na Kristu, mpi Stakisi mpangi na mono ya mono ke zolaka mingi. 10 Beno pesa mbote na Apele, muntu yina me ndimamaka na Kristu. Beno pesa mbote na bantu ya nzo ya Aristobule. 11 Beno pesa mbote na Erodioni muntu ya dibuta na mono. Beno pesa mbote na bantu ya nzo ya Narsise, bayina kele na Mfumu. 12 Beno pesa mbote na Trifene ti Trifoze, bankento yina ke salaka kisalu ya ngolo na Mfumu. Beno pesa mbote na Perside mpangi na beto ya beto ke zolaka mingi, sambu yandi me salaka ngolo na Mfumu. 13 Beno pesa mbote na Rufusi, muntu yina bo me solaka na Mfumu, mpi na mama na yandi yina kele mpi mama na mono. 14 Beno pesa mbote na Asinkrite, Flegoni, Ermesi, Patrobasi, Ermasi, mpi bampangi yina kele ti bo. 15 Beno pesa mbote na Filologe mpi Yulia, Nereo mpi mpangi na yandi ya nkento, mpi Olimpasi, mpi basantu yonso yina kele ti bo. 16 Beno pesana mbote ti beze ya santu. Mabundu yonso ya Kristu me tindila beno mbote.
17 Bampangi, mono ke siamisa beno nde beno keba na bantu yina ke basisaka kukabwana mpi mambu ya ke budisaka sakuba yina ke wakana ve ti malongi yina beno me longukaka, mpi beno buya bo.+ 18 Sambu bantu ya mutindu yina kele ve bampika ya Mfumu na beto Kristu, kansi bo kele bampika ya banzala* na bo mosi, mpi bo ke kusaka bantima ya bantu yina me sala kima ve na masolo ya kuleba mpi bangogo ya sukadi. 19 Bantu yonso me zabaka bulemfu na beno, yo yina mono ke wa kiese sambu na beno. Kansi mono ke zola nde beno vanda mayele sambu na mambu ya mbote, kansi beno vanda bantu ya me sala kima ve sambu na mambu ya mbi.+ 20 Ntama mingi ve, Nzambi yina ke pesaka ngemba ta niata Satana+ na nsi ya makulu na beno. Ntima ya mbote ya nene ya Mfumu na beto Yezu kuvanda ti beno.
21 Timoteo nduku na mono ya kisalu me pesa beno mbote, mpi Lusiusi, Yazoni, ti Sosipatere bantu ya dibuta na mono+ me pesa beno mpi mbote.
22 Mono, Tertiusi, muntu yina me sonika mukanda yai, mono me pesa beno mbote na Mfumu.
23 Gayusi,+ muntu yina yambaka mono mpi yina yambaka dibundu ya mvimba, ke pesa beno mbote. Eraste, muntu yina ke bakaka mbongo* ya mbanza ke pesa beno mbote, Kwartusi mpangi na yandi ke pesa beno mpi mbote. 24 *——
25 Ntangu yai, na muntu yina lenda kumisa beno ngolo na kuwakana ti nsangu ya mbote yina mono ke zabisa mpi kisalu ya kusamuna mambu ya Yezu Kristu, na kuwakana ti kusonga ya kinsweki ya santu+ yina bo me bumbaka tuka ntama kibeni 26 kansi yina bo me monisa ntangu yai mpi yina bo me zabisa na nzila ya Masonuku ya mbikudulu na kati ya makanda yonso, na kuwakana ti nsiku ya Nzambi ya mvula na mvula sambu na kusiamisa bulemfu na nzila ya lukwikilu; 27 nkembo kuvanda kimakulu na Nzambi, muntu mosi mpamba ya mayele,+ na nzila ya Yezu Kristu. Amen.
Na kisina, “nkuna.”
To “bantu yina kele ve Bagreki.” Na kisina, “ba barbare.”
To “lufutu.”
To “bo buyaka kuzaba Nzambi mbote-mbote.”
To “kuyuma ntima.”
To “bo ke tongaka.”
To “bo ke gangaka mambu ya mbi.”
To “moyo ya konso muntu.”
To “me longaka nge Nsiku na munoko.”
Na kisina, “nsuni.”
To “kufika masumu; kuwakana.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
To “bonso mfuka.”
To “me lolula.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
To “kipiku; kima ya ke ndimisa.”
Na kisina, “nkuna.”
Na kisina, “nkuna.”
To mbala ya nkaka, “ke salaka bima yina vandaka ntete ve.”
Na kisina, “Nkuna.”
To “ya kukanga.”
To mbala ya nkaka, “beto kele na kiese.”
To mbala ya nkaka, “beto kele na kiese.”
To “me katuka na kimpika ya; bo me lolula.”
Na kisina, “bitini ya nitu.”
Na kisina, “bitini ya nitu.”
Na kisina, “bitini ya nitu.”
Na kisina, “bitini ya nitu.”
Na kisina, “bitini ya nitu.”
Ngogo ya Kiarami yina ke tendula “O Tata!”
To “ke tubaka ve.”
Na kisina, “nkuna.”
Na kisina, “nkuna.”
Na kisina, “nkuna.”
Na kisina, “yo ke tadila ve muntu yina ke zola to muntu yina ke baka ntinu.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Na kisina, “yandi ta manisa yo mpi ta kumisa yo nkufi.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Na kisina, “nkuna.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Tala Bangindu ya Ngika A5.
To “nsangu na beto?”
Na kisina, “nkuna.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
To “moyo na mono.”
Na kisina, “nsuni na mono.”
To “kudikumisa.”
To “kudikumisa.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
To “nsungi yai.” Tala Bantendula ya Bangogo.
To “me kabilaka.”
To “ke longisila.”
To “kulongisila.”
To “ke pesa.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
To “beno yedisa ve bangindu yina kele ya kunanguka.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Disongidila, kulembika muntu mpi kukumisa ntima na yandi pete-pete.
To “moyo.”
Na kisina, “sambu na kupesa ndola.”
Na kisina, “mambu ya poto-poto.” Ntalu-bumbidi ya ngogo ya Kigreki a·selʹgei·a. Tala Bantendula ya Bangogo.
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Na kisina, “munoko.”
To “beno ndimana.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
To “kufuluka.”
To “longana.”
To “moyo na mono.”
To “divumu.”
To “kapita.”
Tala Bangindu ya Ngika A3.