NA BAEBREO
1 Na ntangu ya ntama, Nzambi vandaka kutubila ba-nkaka na beto na nzila ya bambikudi mbala mingi mpi na mitindu mingi.+ 2 Kansi, na nsuka ya bilumbu yai, yandi me tubilaka beto na nzila ya Mwana,+ yina yandi me solaka na kubaka dikabu ya bima yonso;+ yandi salaka bangidika ya bima*+ na nzila na yandi. 3 Yandi ke monisaka nkembo ya Nzambi+ mpi yandi me fwanana kibeni ti mutindu yina yandi kele,+ mpi yandi ke simbaka bima yonso na ndinga ya ngolo na yandi. Ntangu yandi manisaka kuyobisa masumu na beto,+ yandi vandaka na diboko ya kitata ya Nzambi na zulu.+ 4 Yo yina yandi me kumaka mbote kuluta bawanzio,+ sambu yandi me bakaka* zina ya mbote kuluta ya bo.+
5 Mu mbandu, na kati ya bawanzio, Nzambi me tubilaka nani nde: “Nge kele mwana na mono; bubu yai mono me kuma tata na nge”?+ Mpi diaka nde: “Mono ta kuma tata na yandi, mpi yandi ta kuma mwana na mono”?+ 6 Kansi ntangu yandi ke tinda diaka Mwana na yandi ya ntete+ na ntoto, yandi ke tuba nde: “Mpi bika bawanzio yonso ya Nzambi kufukimina yandi.”
7 Yandi ke tuba diaka sambu na bawanzio nde: “Yandi ke salaka nde bawanzio na yandi kuvanda bampeve, mpi bansadi na yandi*+ kuvanda ludimi ya tiya.”+ 8 Kansi yandi ke tuba mutindu yai sambu na Mwana: “Nzambi kele kiti na nge ya kimfumu+ mvula na mvula, mpi muhangu ya Kimfumu na nge kele muhangu ya lunungu. 9 Nge zolaka lunungu, kansi nge mengaka kufwa nsiku. Yo yina Nzambi, Nzambi na nge, tulaka nge mafuta+ ya kiese kuluta banduku na nge.”+ 10 Mpi: “Na luyantiku, O Mfumu, nge tulaka bafondasio ya ntoto, mpi zulu kele bisalu ya maboko na nge. 11 Yo ta fwa, kansi nge, nge ta bikala; mpi kaka bonso lele yo yonso ta nzuluka, 12 mpi nge ta kangisa yo bonso kazaka, bonso lele; mpi yo ta soba. Kansi nge kele kaka kiteso mosi, mpi bamvula na nge ta sukaka ve ata fioti.”+
13 Kansi na kati ya bawanzio, yandi me tubilaka nani nde: “Vanda na diboko na mono ya kitata tii kuna mono ta tula bambeni na nge bonso kazune sambu na makulu na nge”?+ 14 Keti bo yonso kele ve bampeve sambu na kisalu ya santu,*+ yina yandi ke tindaka sambu na kusadila bantu yina ta guluka?
2 Yo yina, yo kele mfunu nde beto tula dikebi mingi kuluta yina beto ke tulaka ntete na mambu yina beto me waka,+ sambu beto vila ve nzila ata fioti.+ 2 Sambu kana mambu yina bo tubaka na nzila ya bawanzio+ vandaka ya kieleka, mpi kana konso muntu ya mbi mpi ya kukonda bulemfu bakaka ndola na kuwakana ti lunungu,+ 3 inki mutindu beto ta tina kana beto me mona mpamba luguluku ya nene ya mutindu yai?+ Mfumu na beto+ kele muntu ya ntete yina zabisaka yo mpi bantu yina waka yandi ndimisaka beto nde yo kele ya kieleka; 4 kaka na ntangu yina, Nzambi yikaka kimbangi na yandi na nzila ya bidimbu, ya mambu ya kuyituka, ya bidimbu ya nkumbwa ya mutindu na mutindu,+ mpi ya mpeve santu yina yandi kabilaka bantu na kuwakana ti luzolo na yandi.+
5 Sambu ntoto ya mvimba yina ke kwisa,+ yina beto ke tubila, yandi me tulaka yo ve na nsi ya kiyeka ya bawanzio. 6 Kansi na kisika mosi, mbangi mosi tubaka nde: “Muntu kele nani sambu nge yindula yandi, to mwana ya muntu kele nani sambu nge keba yandi?+ 7 Nge kulumusaka yandi mwa fioti na nsi ya bawanzio; nge pesaka yandi nkembo ti lukumu, mpi nge tulaka yandi na zulu ya bisalu ya maboko na nge. 8 Nge tulaka bima yonso na nsi ya makulu na yandi.”+ Ntangu Nzambi tulaka bima yonso na nsi ya kiyeka na yandi,+ Nzambi bikisaka ve ata kima mosi nde yo vanda ve na nsi ya kiyeka na yandi.+ Kansi ntangu yai, beto me mona ntete ve nde bima yonso kele na nsi na yandi.+ 9 Kansi, beto ke mona nde Yezu, yina bo kulumusaka mwa fioti na nsi ya bawanzio,+ bo me pesa yandi ntangu yai nkembo ti lukumu sambu yandi fwaka,+ na mpila nde na nzila ya ntima ya mbote ya nene ya Nzambi, yandi meka lufwa sambu na bantu yonso.+
10 Sambu yo fwanaka nde Nzambi yina bima yonso kele sambu na yandi mpi na nzila na yandi, ntangu yandi ke nata bana mingi na nkembo,+ yandi kumisa Ntwadisi ya Ntete-Ntete ya luguluku na bo+ muntu ya kukuka na nzila ya bampasi.+ 11 Sambu muntu yina ke santisa mpi bantu yina bo ke santisa,+ bo yonso me katuka na muntu mosi,+ yo yina yandi ke waka ve nsoni na kubinga bo bampangi,+ 12 ntangu yandi ke tuba nde: “Mono ta zabisa zina na nge na bampangi na mono; mono ta kumisa nge na kati ya dibundu ti nkunga.”+ 13 Yandi ke tuba diaka nde: “Mono ta tudila yandi ntima.”+ Yandi ke tuba diaka nde: “Tala! Mono ti bana ya fioti yina Yehowa* pesaka mono.”+
14 Yo yina, sambu “bana ya fioti” me salamaka na menga ti nsuni, yandi mpi me kumaka menga ti nsuni,+ na mpila nde na nzila ya lufwa na yandi, yandi fwa muntu yina kele ti ngolo ya kufwa,+ disongidila, Diabulu,+ 15 mpi sambu yandi katula na kimpika bantu yonso yina kangamaka na kimpika luzingu na bo ya mvimba sambu bo vandaka na boma ya lufwa.+ 16 Na kutuba ya mbote, yandi ke sadisa ve bawanzio, kansi yandi ke sadisa bana* ya Abrahami.+ 17 Yo yina, yo lombaka nde yandi kuma bonso “bampangi” na yandi na mambu yonso,+ sambu yandi kuma nganga-nzambi ya nene ya ke wilaka bantu mawa mpi ya kwikama na mambu ya Nzambi, sambu yandi pesa kimenga ya ke wakanisa bantu ti Nzambi+ sambu na masumu* ya bantu.+ 18 Sambu yandi mosi monaka mpasi ntangu bo vandaka kumeka+ yandi, yandi lenda sadisa bantu yina ke mekama.+
3 Yo yina bampangi ya santu, bantu yina bo me bingaka na kukwenda na zulu,+ beno yindula mbote-mbote ntumwa mpi nganga-nzambi ya nene yina beto ke ndimaka*—Yezu.+ 2 Yandi vandaka ya kwikama na Muntu yina solaka yandi,+ mutindu Moize mpi vandaka ya kwikama na nzo ya mvimba ya Muntu yina.+ 3 Yandi* me fwana na kubaka nkembo mingi+ kuluta Moize, sambu muntu yina ke tungaka nzo ke vandaka na lukumu mingi kuluta nzo yina. 4 Ya kieleka, konso nzo kele ti muntu yina ke tungaka yo, kansi Nzambi muntu tungaka bima yonso. 5 Moize vandaka nsadi ya kwikama na nzo ya mvimba ya Muntu yina. Kisalu na yandi vandaka kimbangi ya mambu yina Nzambi zolaka kutuba na nima, 6 kansi Kristu vandaka ya kwikama bonso mwana+ na nzo ya Nzambi. Beto kele kibeni nzo na yandi+ kana beto simba ngolo tii na nsuka masonga na beto mpi kivuvu yina beto ke kudikumisaka sambu na yo.
7 Yo yina mutindu mpeve santu ke tuba,+ “Bubu yai kana beno wa ndinga na yandi, 8 beno kumisa ve bantima na beno ngolo bonso ntangu bo pusaka mono na kuwa makasi ya ngolo, bonso na kilumbu yina bo mekaka mono na ntoto-makanga,+ 9 kisika ba-nkaka na beno mekaka mono mpi tudilaka mono ntembe, ata bo monaka bisalu na mono bamvula 40.+ 10 Yo yina mono waka ndonga yai ya bantu nzanzi mpi mono tubaka nde: ‘Bo ke vilaka nzila konso ntangu na bantima na bo, mpi bo me longukaka ve na kuzaba banzila na mono.’ 11 Yo yina mono zengaka kieleka na makasi na mono nde: ‘Bo ta kota ve na kupema na mono.’”+
12 Bampangi, beno keba, sambu ata muntu mosi ve na kati na beno kukuma ti ntima ya mbi yina me konda lukwikilu mpi yandi yambula Nzambi ya moyo;+ 13 kansi beno landa kupesana kikesa konso kilumbu, ntangu bo ke binga yo ntete “Bubu yai,”+ sambu kiyeka ya disumu yina ke kusaka kukumisa ve ata muntu mosi na kati na beno ntima-ngolo. 14 Sambu ya kieleka, beto ke kuma bantu yina ta baka dikabu ti Kristu kaka kana beto simba ngolo tii na nsuka kivuvu yina beto vandaka na yo na luyantiku.+ 15 Sambu bo ke tuba nde: “Bubu yai kana beno wa ndinga na yandi, beno kumisa ve bantima na beno ngolo bonso ntangu bo pusaka mono na kuwa makasi ya ngolo.”+
16 Banani waka kansi bo pusaka yandi na kuwa makasi ya ngolo? Keti yo vandaka ve bantu yonso yina basikaka na Ezipte na lutwadisu ya Moize?+ 17 Diaka, banani Nzambi wilaka makasi bamvula 40?+ Keti yo vandaka ve bantu yina sumukaka, yina bamvumbi na bo bikalaka na ntoto ya zelo na zelo?+ 18 Mpi na banani yandi zengaka kieleka nde bo ta kota ve na kupema na yandi? Keti yo vandaka ve na bantu yina lemfukaka ve? 19 Yo yina, beto ke bakisa nde bo kotaka ve na kupema na yandi sambu bo kondaka lukwikilu.+
4 Yo yina sambu lusilu ya kukota na kupema na yandi kele kaka, beto keba* kana ve muntu mosi na kati na beno ta fwana ve na kukota na kupema yina.+ 2 Sambu bo zabisaka beto mpi nsangu ya mbote,+ mutindu bo zabisaka bo mpi; kansi ndinga yina bo waka natilaka bo ve mambote, sambu bo vandaka ve ti lukwikilu ya mutindu mosi ti bantu yina waka. 3 Sambu beto bantu yina me kwikilaka, beto ke kota kibeni na kupema yina, mutindu yandi tubaka nde: “Yo yina mono zengaka kieleka na makasi na mono nde, ‘Bo ta kota ve na kupema na mono,’”+ ata bisalu na yandi manaka katuka na luyantiku ya nsi-ntoto.+ 4 Sambu na kisika mosi yandi tubaka mambu yai sambu na kilumbu ya nsambwadi: “Ebuna Nzambi pemaka na kilumbu ya nsambwadi na bisalu na yandi yonso,”+ 5 mpi awa diaka yandi ke tuba nde: “Bo ta kota ve na kupema na mono.”+
6 Yo yina, sambu yo me bikala nde bantu ya nkaka kukota na kupema yina, mpi nde bantu yina bo zabisaka ntete nsangu ya mbote kotaka ve na kupema yina sambu bo kondaka bulemfu,+ 7 yandi me tula diaka kilumbu mosi buna ntangu yandi ke tuba, ntangu mingi na nima, na nkunga ya Davidi nde, “Bubu yai”; mutindu bo tubaka ntete nde, “Bubu yai kana beno wa ndinga na yandi, beno kumisa ve bantima na beno ngolo.”+ 8 Sambu kana Yozue+ nataka bo na kisika mosi ya kupema, Nzambi zolaka kutubila diaka ve kilumbu ya nkaka. 9 Yo yina, kele kaka ti kupema ya kisabatu sambu na bantu ya Nzambi.+ 10 Sambu muntu yina me kota na kupema ya Nzambi me pema mpi na bisalu na yandi, mutindu Nzambi pemaka na bisalu na yandi.+
11 Yo yina beto sala ngolo kibeni sambu beto kota na kupema yina sambu ata muntu mosi ve kulanda mbandu yina ya kukonda bulemfu.+ 12 Sambu ndinga ya Nzambi kele ya moyo mpi ngolo+ mpi yo kele makasi kuluta konso mbele ya bitumba ya makasi zole+ mpi yo ke kotaka tii na kukabisa moyo* ti mpeve,* mpi binkoso ti butomfu, mpi yo lenda sala luswaswanu na kati ya mabanza mpi bangindu ya ntima. 13 Ata lugangu mosi ve kele ya kubumbana na meso na yandi,+ kansi bima yonso kele kinkonga mpi ke monikaka pwelele na meso ya muntu yina beto fwete vutula munoko.+
14 Yo yina, sambu beto kele ti nganga-nzambi ya nene ya kuluta nene mpi yina kotaka na zulu, Yezu Mwana ya Nzambi,+ beto landa kutubila lukwikilu yina beto ke tulaka na yandi.+ 15 Sambu beto kele ve ti nganga-nzambi ya nene yina lenda wila beto ve mawa sambu na bifu na beto,+ kansi beto kele ti nganga-nzambi ya nene yina bo mekaka na mambu yonso mutindu bo me mekaka beto, kansi yandi salaka ve disumu.+ 16 Yo yina, beto pusana ti masonga+ pene-pene ya kiti ya kimfumu ya ntima ya mbote ya nene, sambu Nzambi kuwila beto mawa mpi kumonisila beto ntima ya mbote ya nene sambu na kusadisa beto na ntangu ya mbote.
5 Sambu konso muntu yina bo me baka na kati ya bantu sambu yandi vanda nganga-nzambi ya nene, bo ke tulaka yandi sambu na mambote ya bantu na mambu ya Nzambi,+ sambu yandi pesa makabu mpi bimenga sambu na masumu.+ 2 Bantu yina me konda nzayilu mpi bantu yina ke salaka bifu,* yandi lenda sadila bo mambu ti mawa,* sambu yandi mosi mpi ke bwaka na masumu, 3 mpi sambu na kikuma yina, yandi fwete pesa makabu sambu na masumu na yandi mosi mutindu yandi ke pesaka sambu na masumu ya bantu.+
4 Muntu ke bakaka ve lukumu yai yandi mosi, kansi yandi ke bakaka yo kaka kana Nzambi me sola yandi, mutindu yandi solaka Aroni.+ 5 Mutindu mosi, Kristu kudipesaka ve nkembo+ mpi kumaka ve nganga-nzambi ya nene yandi mosi, kansi muntu pesaka yandi nkembo kele muntu yina tubilaka yandi nde: “Nge kele mwana na mono; bubu yai mono me kuma tata na nge.”+ 6 Mutindu yandi ke tuba mpi na kisika ya nkaka nde, “Nge kele nganga-nzambi kimakulu bonso Melkizedeki.”+
7 Ntangu yandi vandaka na ntoto,* Kristu bondilaka mpi salaka balombilu, ti kudila ya ngolo mpi mansanga,+ na Muntu yina lenda gulusa yandi na lufwa, mpi yandi waka yandi sambu yandi vandaka kuwa Nzambi boma. 8 Ata yandi vandaka mwana, yandi longukaka bulemfu na bampasi yina yandi kutanaka na yo.+ 9 Mpi ntangu yandi kumaka ya kukuka,+ yandi kumaka nzila yina bantu yonso ya ke lemfukila yandi lenda baka luguluku ya mvula na mvula,+ 10 sambu Nzambi me tulaka yandi nganga-nzambi ya nene bonso Melkizedeki.+
11 Beto kele ti mambu mingi ya kutuba sambu na yandi, kansi yo kele mpasi na kutendula, sambu beno me kuma malembe na kuwa. 12 Sambu ata yo lombaka nde na ntangu yai beno vanda balongi, kansi beno kele diaka ti mfunu nde muntu kulonga beno katuka luyantiku malongi ya ntete-ntete+ ya mambu ya santu ya Nzambi, mpi beno me kuma diaka ti mfunu ya miliki,* kansi ya madia ya ngolo ve. 13 Sambu muntu yina ke landa kunwa miliki* me zaba ve ndinga ya lunungu, sambu yandi kele mwana ya fioti.+ 14 Kansi madia ya ngolo kele sambu na bantu ya kuyela, bantu yina ntangu bo ke sadilaka mayele na bo ya kuswaswanisa* mambu ke longaka yo sambu na kuswaswanisa mambu ya mbote ti ya mbi.
6 Yo yina, ntangu yai ya beto me bikisa malongi ya ntete-ntete+ ya me tala Kristu, beto sala ngolo sambu beto kuma bantu ya kuyela,+ beto tula diaka ve fondasio ya nkaka, disongidila, kubalula ntima na bisalu ya kufwa, mpi kukwikila na Nzambi, 2 malongi ya bambotika mpi kutula bantu maboko,+ lufutumuku ya bafwa+ mpi lusambisu ya mvula na mvula. 3 Beto ta sala mambu yai, kana Nzambi kupesa beto kibeni nzila.
4 Sambu na bantu yina vandaka ntete bantu ya kutemuka,+ bantu yina me waka ntomo ya dikabu ya ofele ya zulu, bantu yina me bakaka mpeve santu, 5 mpi yina me waka ntomo ya ndinga ya mbote ya Nzambi mpi ya bangolo ya ngidika ya bima yina ke kwisa,* 6 kansi yina me bwaka,+ yo kele mpasi na kunata bo diaka na kubalula ntima, sambu bo ke tula diaka Mwana ya Nzambi na zulu ya nti mpi bo ke pesa yandi nsoni na meso ya bantu.+ 7 Sambu ntoto ke bakaka lusakumunu ya Nzambi ntangu yo ke nwaka masa ya mvula yina ke bwaka mbala na mbala na zulu na yo, mpi na nima yo ke butaka bimenina yina kele mfunu sambu na bantu yina bo kuninaka yo. 8 Kansi kana yo buta bansende mpi banti ya bansende, bo ke losaka yo mpi ntama mingi ve bo ta singa yo, mpi na nsuka bo ta yoka yo tiya.
9 Kansi sambu na beno bampangi ya mono ke zolaka mingi, beto ke ndima nde beno kele mbote kuluta; beno ke sala mambu yina ke nata na kuguluka, ata beto ke tuba mutindu yai. 10 Sambu Nzambi me konda ve lunungu sambu yandi vila kisalu na beno mpi zola yina beno monisaka sambu na zina na yandi,+ mutindu beno me sadilaka basantu mpi beno ke landa kusadila bo. 11 Kansi beto ke zola nde konso muntu na kati na beno kumonisa kikesa ya mutindu mosi sambu yandi vanda kibeni ti kivuvu ya ngolo+ tii na nsuka,+ 12 sambu beno kuma ve bamolo,+ kansi beno landa mbandu ya bantu yina ta baka* balusilu na nzila ya lukwikilu mpi ntima ya nda.
13 Ntangu Nzambi pesaka Abrahami lusilu na yandi, sambu yandi lendaka ve kuzenga kieleka na zina ya muntu yina me luta yandi, yandi zengaka kieleka na zina na yandi mosi;+ 14 yandi tubaka nde: “Mono ta sakumuna nge kibeni mpi mono ta kumisa nge mingi.”+ 15 Abrahami monisaka ntima ya nda, ebuna yandi bakaka lusilu yai. 16 Sambu bantu ke diaka ndefi na zina ya muntu yina me luta bo, mpi ndefi na bo ke manisaka ntembe yonso, sambu yo kele kipiku yina nsiku ke ndimaka.+ 17 Na mutindu yina mosi, ntangu Nzambi bakaka lukanu ya kumonisa pwelele kibeni na bantu yina ta baka dikabu ya lusilu+ nde lukanu* na yandi ke sobaka ve, yandi salaka yo ti ndefi, 18 sambu na nzila ya mambu zole yina ke sobaka ve, yina Nzambi lenda kusa ve+ ata fioti sambu na yo, beto bantu yina me tinaka na kitininu, beto baka kikesa ya mingi ya kusimba ngolo kivuvu yina bo me tulaka na ntwala na beto. 19 Beto kele ti kivuvu+ yai bonso longo sambu na moyo,* yo kele ya kieleka mpi ngolo, mpi yo ke kotaka na kati ya rido,+ 20 kisika Yezu,+ muntu yina lutaka na ntwala, kotaka sambu na mambote na beto; yandi me kumaka nganga-nzambi ya nene bonso Melkizedeki kimakulu.+
7 Sambu Melkizedeki yai, ntotila ya Salemi, nganga-nzambi ya Nzambi ya Kuluta Zulu, kutanaka ti Abrahami ntangu Abrahami vandaka kuvutuka na nima ya kufwa bantotila mpi yandi sakumunaka Abrahami,+ 2 ebuna Abrahami pesaka* yandi ndambu mosi na kati ya bandambu kumi ya bima yonso. Ntete, bo ke balulaka zina na yandi nde, “Ntotila ya Lunungu,” mpi yandi kele diaka ntotila ya Salemi, disongidila, “Ntotila ya Ngemba.” 3 Sambu yandi kele ti tata ve, mama ve, ndonga ya ba-nkaka ve, yandi kele mpi ve ti luyantiku ya bilumbu to nsuka ya luzingu, kansi sambu bo me kumisaka yandi bonso Mwana ya Nzambi, yandi kele nganga-nzambi ntangu yonso.+
4 Beno ke mona nde muntu yai ya Abrahami, mfumu ya dibuta, pesaka ndambu mosi na kati ya bandambu kumi ya bima ya kuluta mbote ya yandi bakaka na bitumba,+ vandaka muntu ya nene kibeni. 5 Ya kieleka, na kutadila Nsiku, bana ya Levi+ yina ke baka kisalu na bo ya kinganga-nzambi kele ti nsiku ya kubaka dikumi na bantu,+ disongidila, na bampangi na bo, ata bampangi na bo kele bana* ya Abrahami. 6 Kansi, muntu yai ya vandaka ve muntu ya dikanda ya Levi, yandi bakaka dikumi na Abrahami mpi sakumunaka Abrahami, muntu yina vandaka ti balusilu.+ 7 Ntembe kele ve nde muntu yina kele muntu ya nene ke sakumunaka muntu yina kele ve muntu ya nene. 8 Na mbandu ya ntete, bantu yina ke fwa, bo bantu ke baka dikumi, kansi na mbandu ya zole, yo kele muntu yina bo ke ta kimbangi sambu na yandi nde yandi kele na luzingu.+ 9 Mpi, beto lenda tuba nde ata Levi, yina ke baka dikumi, me futaka dikumi na nzila ya Abrahami, 10 sambu ntangu Melkizedeki kutanaka ti Abrahami,+ Levi vandaka ntete ve, kansi yandi vandaka na kati ya Abrahami.
11 Ebuna, kana bantu lendaka kukuma ya kukuka na nzila ya kinganga-nzambi ya dikanda ya Levi+ (sambu yo vandaka kitini mosi ya mfunu ya Nsiku yina bo pesaka bantu), keti yo zolaka kuvanda diaka mfunu nde nganga-nzambi ya nkaka kubasika yina bo ke tuba nde yandi kele bonso Melkizedeki+ kansi bonso Aroni ve? 12 Sambu kinganga-nzambi me soba, yo me kuma mfunu na kusoba mpi Nsiku.+ 13 Sambu muntu yina bo ke tuba mambu yai sambu na yandi katukaka na dikanda ya nkaka, dikanda yina ata muntu mosi ve me salaka na mesa-kimenga.+ 14 Sambu yo kele pwelele nde Mfumu na beto katukaka na dikanda ya Yuda,+ kansi Moize tubaka ve nde banganga-nzambi ta katuka na dikanda yina.
15 Mpi diambu yai kumaka pwelele kibeni ntangu nganga-nzambi+ ya nkaka yina kele bonso Melkizedeki+ basikaka, 16 yina kumaka ve mutindu yina na nsadisa ya mambu ya nsiku ke lombaka yina me simbama na mambu ya nsi-ntoto, kansi na nsadisa ya ngolo ya luzingu yina ke fwaka ve.+ 17 Sambu bo ke ta kimbangi sambu na yandi nde: “Nge kele nganga-nzambi kimakulu bonso Melkizedeki.”+
18 Yo yina, bo me katula nsiku ya ntama sambu yo kele ngolo ve mpi mfunu ve.+ 19 Sambu Nsiku kumisaka ve ata kima mosi ya kukuka,+ kansi kukotisa kivuvu ya kuluta mbote+ kumisaka bima ya kukuka; na nzila ya kivuvu yina beto ke pusana pene-pene na Nzambi.+ 20 Diaka, sambu yo salamaka ve kukonda ndefi 21 (sambu ya kieleka, kele ti bantu yina me kumaka banganga-nzambi kukonda ndefi, kansi muntu yai kumaka nganga-nzambi na nsadisa ya ndefi yina bo diaka sambu na yandi na Muntu yina tubaka nde: “Yehowa* me dia ndefi, mpi yandi ta soba ve mabanza na yandi,* ‘Nge kele nganga-nzambi kimakulu’”),+ 22 mutindu mosi, Yezu kumaka muntu yina bo pesaka bonso kipiku ya kuwakana mosi ya kuluta mbote.+ 23 Diaka, yo lombaka nde bantu mingi kukuma banganga-nzambi na nima ya bankaka+ sambu lufwa vandaka kukanga bo nzila na kulanda kuvanda banganga-nzambi, 24 kansi sambu yandi ke zingaka kimakulu,+ kele ve ti bantu yina ta yinga yandi na kinganga-nzambi na yandi. 25 Yo yina, yandi lenda gulusa mpi kibeni bantu yina ke pusana pene-pene na Nzambi na nzila na yandi, sambu yandi kele ntangu yonso na luzingu sambu na kubondila sambu na bo.+
26 Sambu yo me fwana nde beto vanda ti nganga-nzambi ya nene ya mutindu yai, yina kele ya kwikama, yina me konda mbi, yina me konda mvindu,+ yina kele ya kukabwana ti bansumuki, mpi yina bo me nangulaka na zulu kibeni.+ 27 Na kuswaswana ti banganga-nzambi yina ya nene, yandi kele ve ti mfunu ya kupesa bimenga konso kilumbu,+ ntete-ntete sambu na masumu na yandi mosi mpi na nima sambu na masumu ya bantu,+ sambu yandi salaka yo mbala mosi mpamba ntangu yandi kudipesaka yandi mosi.+ 28 Sambu Nsiku ke tula bantu ya masumu na kuvanda banganga-nzambi ya nene,+ kansi ndinga ya ndefi+ yina bo diaka na nima ya Nsiku ke tula Mwana, yina bo me kumisaka ya kukuka+ kimakulu na kuvanda nganga-nzambi ya nene.
8 Ngindu ya kuluta mfunu ya mambu ya beto ke tuba yo yai: Beto kele ti nganga-nzambi ya nene ya mutindu yai,+ mpi yandi me vanda na diboko ya kitata ya kiti ya kimfumu ya Nzambi na zulu;+ 2 yandi kele nsadi* ya kisika ya santu+ mpi ya tenta ya kieleka, yina Yehowa* salaka, kansi muntu ve. 3 Sambu bo ke tulaka konso nganga-nzambi ya nene sambu yandi pesa makabu mpi bimenga; yo yina, yo vandaka mfunu nde muntu yai mpi kuvanda ti kima ya kupesa.+ 4 Kana yandi vandaka na ntoto, yandi zolaka ve kuvanda nganga-nzambi,+ sambu kele ti bantu yina ke pesaka makabu na kulanda Nsiku. 5 Bantu yai ke sala kisalu ya santu yina kele mbandu mpi kivudi+ ya mambu yina kele na zulu;+ kaka bonso Moize, ntangu yandi zolaka kutunga tenta, Nzambi songaka yandi nde: Sambu yandi ke tuba nde: “Ntangu nge ke sala mambu yonso, sala yonso na kulanda mbandu na yo yina bo songaka nge na ngumba.”+ 6 Kansi ntangu yai, Yezu me baka kisalu ya kuluta mbote,* sambu yandi kele mpi muwakanisi+ ya kuwakana ya kuluta mbote,+ yina bo me tulaka na kuwakana ti nsiku mpi yina me simbama na balusilu ya kuluta mbote.+
7 Kana kuwakana yina ya ntete vandaka ya kukonda kifu, mfunu ya kuwakana ya zole zolaka kuvanda ve.+ 8 Sambu yandi ke nganina bantu ntangu yandi ke tuba nde: “‘Tala! Bilumbu ke kwisa,’ Yehowa* muntu me tuba, ‘ntangu mono ta sala kuwakana ya mpa ti nzo ya Izraele mpi ti nzo ya Yuda. 9 Yo ta vanda ve bonso kuwakana yina mono salaka ti ba-nkaka na bo na kilumbu yina mono simbaka bo na diboko sambu na kubasisa bo na insi ya Ezipte,+ sambu bo bikalaka ve na kuwakana na mono, yo yina mono yambulaka kukeba bo,’ Yehowa* muntu me tuba.
10 “‘Sambu yai kuwakana yina mono ta sala ti nzo ya Izraele na nima ya bilumbu yina,’ Yehowa* muntu me tuba. ‘Mono ta tula bansiku na mono na mabanza na bo, mpi mono ta sonika yo na bantima na bo.+ Mono ta kuma Nzambi na bo, ebuna bo ta kuma bantu na mono.+
11 “‘Mpi muntu mosi ve ta longa diaka nkweno na yandi mpi mpangi na yandi nde: “Zaba Yehowa!”* Sambu bo yonso ta zaba mono, yantika na muntu ya kukonda mfunu tii na muntu ya mfunu mingi na kati na bo. 12 Sambu mono ta lolula bo sambu na bisalu na bo ya kukonda lunungu, mpi mono ta yibuka diaka ve masumu na bo.’”+
13 Ntangu yandi ke tubila “kuwakana ya mpa,” yandi me manisa ngala ya kuwakana ya ntama.+ Ntangu yai, kima yina ke mana ngala mpi ke nuna, yo kele pene-pene ya kuvila.+
9 Kuwakana ya ntama vandaka ti mambu yina nsiku vandaka kulomba sambu na kisalu ya santu mpi kisika na yo ya santu+ na ntoto. 2 Sambu bo tungaka suku ya ntete ya tenta, kisika kima ya kutudila minda,+ mesa, mpi mampa yina bo pesaka na Nzambi*+ vandaka; mpi bo ke bingaka yo Kisika ya Santu.+ 3 Kansi, na nima ya rido+ ya zole kuvandaka ti suku ya nkaka ya tenta yina bo ke bingaka Kisika ya Kuluta Santu.+ 4 Na kati na yo kuvandaka ti kima ya wolo ya kuyokila ndumbu+ mpi sanduku ya kuwakana+ yina vandaka ya mvimba ya kupakula wolo,+ dibungu ya wolo yina vandaka ti mana+ na kati, nti ya Aroni yina basisaka bintuntu,+ mpi matadi+ ya kuwakana vandaka na kati ya sanduku yai; 5 na zulu na yo kuvandaka ti basherube ya nkembo yina kizuzi na bo vandaka kufika mufiniku ya kisika ya kuwakanisa bantu ti Nzambi.*+ Kansi yai kele ve ntangu ya kutubila mambu yai mosi-mosi.
6 Na nima ya kutunga bima yina mutindu yina, banganga-nzambi ke kotaka na suku ya ntete ya tenta konso ntangu sambu na kusala bisalu ya santu;+ 7 kansi nganga-nzambi ya nene ke kotaka yandi mosi na suku ya zole mbala mosi na mvula;+ yandi ke nataka menga,+ mpi yandi ke pesaka yo sambu na yandi mosi+ mpi sambu na masumu yina bantu+ salaka kukonda kuzaba. 8 Na mutindu yina, mpeve santu ke monisa pwelele nde nzila yina ke nata na kisika ya santu monanaka ntete ve ntangu tenta ya ntete vandaka ya kutelama.+ 9 Tenta yai kibeni kele mbandu sambu na ntangu yai,+ mpi na kuwakana ti ngidika yai, bantu ke pesaka makabu mpi bimenga.+ Kansi, bima yai lenda sala ve nde muntu yina ke sala kisalu ya santu kukuma ti kansansa ya kukuka.+ 10 Yo ke tadila kaka madia, bima ya kunwa mpi kuyobila mutindu nsiku ke lombaka.*+ Yo vandaka mambu ya ke tadila nitu+ yina nsiku vandaka kulomba mpi bo tulaka yo tii na ntangu ya bo me tulaka sambu na kusungika mambu.
11 Kansi, ntangu Kristu kwisaka bonso nganga-nzambi ya nene ya mambu ya mbote yina salamaka na ntwala, yandi lutaka na tenta ya kuluta nene mpi ya kuluta kukuka yina me salamaka ve na maboko, disongidila, yina kele ve ya nsi-ntoto yai. 12 Yandi kotaka ve na kisika ya santu ti menga ya bankombo mpi ya bana-bangombe, kansi yandi kotaka ti menga na yandi mosi,+ mbala mosi mpamba, mpi yandi bakilaka beto luguluku ya* mvula na mvula.+ 13 Sambu kana menga ya bankombo ti ya bangombe+ mpi putulu ya mwana-ngombe yina bo ke losilaka bantu yina kele mvindu, ke santisaka nsuni sambu na kukumisa yo bunkete,+ 14 keti menga ya Kristu,+ yina kudipesaka yandi mosi na Nzambi kukonda mvindu na nzila ya mpeve ya kimakulu, ta kumisa ve kansansa na beto bunkete na bisalu ya kufwa+ sambu beto sadila Nzambi ya moyo kisalu ya santu?+
15 Yo yina yandi kele muwakanisi ya kuwakana ya mpa,+ sambu bantu yina bo me bingaka kubaka lusilu ya dikabu ya mvula na mvula; sambu lufwa na yandi vandaka sambu na kukatula bo, na nsadisa ya nkudulu,+ na kimpika ya masumu yina salamaka na kuwakana ya ntama.+ 16 Sambu kisika yina kuwakana kele, yo ke lomba nde muwakanisi na yo kufwa, 17 sambu kuwakana ke vandaka na ngolo na lufwa, sambu yo ke vandaka ve na ngolo ntangu yonso yina muwakanisi na yo kele na luzingu. 18 Yo yina, bo yantikisaka mpi ve kuwakana ya ntama kukonda menga. 19 Sambu ntangu Moize zabisaka bantu yonso mambu yonso ya Nsiku, yandi bakaka menga ya bana-bangombe mpi ya bankombo, ti masa, mika ya mbwaki ya dimeme, mpi nti ya izope, mpi yandi mwangaka yo na zulu ya mukanda* mpi ya bantu yonso, 20 ebuna yandi tubaka nde: “Yai menga ya kuwakana yina Nzambi me songa beno na kuzitisa.”+ 21 Yandi mwangaka mpi menga+ na tenta mpi na malonga yonso ya kisalu ya santu.* 22 Ya kieleka, na kutadila Nsiku, bo ke kumisaka bima mingi bunkete ti menga,+ mpi ndolula lenda salama ve kana bo tiamuna ve menga.+
23 Yo yina, yo vandaka mfunu nde bo kumisa mbandu+ ya mambu yina kele na zulu bunkete na nzila ya bimenga ya bambisi,+ kansi mambu yina kele na zulu ke lombaka bimenga ya mbote kuluta. 24 Sambu Kristu kotaka ve na kisika ya santu yina salamaka na maboko,+ yina kele mbandu ya mambu ya kieleka,+ kansi yandi kotaka na zulu kibeni,+ yo yina ntangu yai yandi ke monana na ntwala* ya Nzambi sambu na beto.+ 25 Yo salamaka ve sambu yandi kudipesa mbala na mbala, bonso ntangu nganga-nzambi ke kotaka na kisika ya santu konso mvula+ ti menga yina kele ve menga na yandi. 26 Kana ve, yandi zolaka kumona mpasi mbala na mbala katuka na luyantiku ya nsi-ntoto. Kansi, ntangu yai yandi me monanaka mbala mosi mpamba na nsukilu ya bangidika ya bima* sambu na kukatula disumu na nzila ya kimenga ya nitu na yandi.+ 27 Mpi mutindu bantu fwete fwa mbala mosi mpamba, kansi na nima bo ke sambisaka bo, 28 mutindu mosi mpi, Kristu kudipesaka mbala mosi mpamba sambu na kunata masumu ya bantu mingi;+ mpi mbala ya zole yina yandi ta monana, yo ta vanda ve sambu na kukatula disumu, mpi bantu ta mona yandi kele bayina ke vingila yandi ti nzala ya ngolo sambu na luguluku na bo.+
10 Sambu Nsiku kele kivudi+ ya mambu ya mbote yina ke kwisa,+ kansi yo kele ve mambu yina yo mosi, yo* lenda kumisa ve ata fioti ya kukuka+ bantu yina ke pusana pene-pene na Nzambi, na nzila ya bimenga ya mutindu mosi yina bo ke pesaka mbala na mbala konso mvula. 2 Kana mpidina ve, keti bo zolaka ve kuyambula kupesa bimenga, sambu kana bo kumisaka bantu yina ke salaka kisalu ya santu bunkete, keti bo zolaka kuzaba diaka ve nde bo kele ti masumu? 3 Kansi, bimenga yai ke yibusaka masumu konso mvula,+ 4 sambu menga ya bangombe mpi ya bankombo lenda katula ve masumu.
5 Yo yina, ntangu yandi ke kwisa na nsi-ntoto, yandi ke tuba nde: “‘Nge zolaka ve kimenga mpi dikabu, kansi nge yidikilaka mono nitu. 6 Nge ndimaka ve makabu ya mvimba ya kuyoka mpi makabu sambu na disumu.’+ 7 Ebuna mono tubaka nde: ‘Tala, mono me kwisa (na rulo* bo me sonikaka sambu na mono) sambu na kusala luzolo na nge, O Nzambi.’”+ 8 Na nima ya kutuba ntete nde: “Nge zolaka ve mpi nge ndimaka ve bimenga, makabu, makabu ya mvimba ya kuyoka, mpi makabu sambu na disumu”—bimenga yina bo ke pesaka na kulanda Nsiku— 9 na nima yandi ke tuba nde: “Tala, mono me kwisa sambu na kusala luzolo na nge.”+ Yandi ke katula yina ya ntete sambu na kutula yina ya zole. 10 Na kuwakana ti “luzolo”+ yina, bo me santisaka beto na nzila ya dikabu ya nitu ya Yezu Kristu mbala mosi mpamba.+
11 Diaka, konso nganga-nzambi ke telamaka na kisika na yandi konso kilumbu sambu na kusala kisalu ya santu*+ mpi kupesa bimenga ya mutindu mosi mbala na mbala;+ bimenga yina lenda katula ve ata fioti masumu kimakulu.+ 12 Kansi, muntu yai pesaka kimenga mosi sambu na masumu kimakulu mpi yandi me vandaka na diboko ya kitata ya Nzambi;+ 13 tuka ntangu yina, yandi ke vingila tii kuna bo ta tula bambeni na yandi bonso kazune sambu na makulu na yandi.+ 14 Sambu na nzila ya kimenga mosi mpamba yandi me kumisaka bantu yina bo ke santisa bantu ya kukuka+ ntangu yonso. 15 Diaka, mpeve santu mpi ke songa beto nde yo kele kieleka, sambu na nima ya kutuba nde: 16 “‘Yai kuwakana yina mono ta sala ti bo na nima ya bilumbu yina,’ Yehowa* muntu me tuba. ‘Mono ta tula bansiku na mono na bantima na bo, mpi mono ta sonika yo na mabanza na bo.’”+ 17 Na nima yo ke tuba nde: “Mpi mono ta yibuka diaka ve+ masumu na bo mpi mambu na bo ya ke fwaka nsiku.” 18 Yo yina, kisika bo me lolula masumu yai, mfunu ya dikabu sambu na disumu ke vandaka diaka ve.
19 Yo yina, bampangi, sambu beto kele ti kikesa* sambu na nzila yina ke nataka na kisika ya santu+ na nzila ya menga ya Yezu, 20 nzila yina yandi kangudilaka beto bonso nzila ya mpa mpi ya moyo yina ke luta na rido,+ disongidila, nitu na yandi, 21 mpi sambu beto kele ti nganga-nzambi ya nene yina ke twadisa nzo ya Nzambi,+ 22 beto pusana pene-pene ya Nzambi ti bantima ya masonga mpi lukwikilu ya mvimba, sambu bo me katulaka kansansa ya mbi+ na bantima na beto* mpi bo me yobisaka nitu na beto ti masa ya bunkete.+ 23 Beto landa kaka kuzabisa kivuvu na beto na meso ya bantu kukonda kunikana-nikana,+ sambu muntu yina silaka yo kele ya kwikama. 24 Mpi beto tudila bankaka dikebi* sambu na kupusa bo na kumonisa zola mpi na kusala bisalu ya mbote,+ 25 beto yambula ve kuvukana kumosi,+ mutindu yo kele kikalulu ya bankaka, kansi beto pesana kikesa,+ mpi beno sala yo diaka mingi kuluta sambu beno ke mona kilumbu ke finama.+
26 Sambu kana beto ke sala masumu na luzolo na nima ya kuzaba kieleka mbote-mbote,+ kimenga ya nkaka ya kupesa sambu na masumu na beto kele diaka ve,+ 27 kansi kima ya me bikala kele kaka kuvingila lusambisu na boma mpi makasi ya ngolo yina ta fwa bambeni.+ 28 Konso muntu yina me vweza Nsiku ya Moize, bo ke fwaka yandi kukonda mawa na kimbangi ya bantu zole to tatu.+ 29 Muntu yina me niata Mwana ya Nzambi, mpi me mona menga ya kuwakana+ yina bo santisaka yandi na nzila na yo bonso kima ya mpamba, mpi yina me finga mpeve ya ntima ya mbote ya nene mpi yina me vweza yo,+ beno ke yindula nde yandi me fwana na kubaka ndola ya nene ya nki mutindu? 30 Sambu beto me zaba Muntu yina tubaka nde: “Mono muntu ke vutulaka mbi; mono muntu ta pesa ndola.” Yandi tubaka diaka nde: “Yehowa* ta sambisa bantu na yandi.”+ 31 Kubwa na maboko ya Nzambi ya moyo kele kima ya boma kibeni.
32 Kansi, beno landa kuyibuka bilumbu ya ntama; na bilumbu yina, ntangu bo pesaka beno nsemo,+ beno kangaka ntima na bitumba ya ngolo na kati ya bampasi. 33 Bantangu ya nkaka, bo vandaka kufinga beno mpi kumonisa beno mpasi na meso ya bantu yonso, mpi bantangu ya nkaka beno vandaka kusadisa* bantu yina vandaka kukutana ti mambu ya mutindu yina. 34 Sambu beno wilaka bantu yina vandaka na boloko mawa mpi beno ndimaka na kiese yonso nde bantu kubotula bima na beno,+ sambu beno zabaka nde beno kele ti kimvwama ya mbote kuluta mpi ya ke zingaka mingi.+
35 Yo yina, beno yambula ve kikesa* na beno yina ta baka matabisi mingi kibeni.+ 36 Sambu beno kele ti mfunu ya kukanga-ntima,+ sambu na nima ya kusala luzolo ya Nzambi, beno baka kulungana ya lusilu. 37 Sambu me bika “ntangu fioti kibeni,”+ ebuna “muntu yina ke kwisa ta kuma mpi yandi ta sukinina ve.”+ 38 “Kansi muntu na mono ya lunungu ta zinga sambu na lukwikilu,”+ mpi “kana yandi vutuka nima, mono* ta vanda ve na kiese sambu na yandi.”+ 39 Beto kele ve bantu yina ke vutukaka nima sambu na lufwa,+ kansi beto kele bantu yina kele ti lukwikilu sambu na kutanina luzingu* na beto.
11 Lukwikilu kele kivuvu ya kieleka nde mambu yina nge ke vingila ta lungana,+ yo kele nzikisa ya pwelele ya ke monisa nde mambu ya nge ke kwikila kele ya kieleka, ata yo ke monana ve. 2 Sambu na nzila na yo, Nzambi taka kimbangi sambu na bantu ya ntangu ya ntama.*
3 Sambu na lukwikilu, beto ke bakisa nde bo tulaka bangidika ya bima* na ndonga na nzila ya ndinga ya Nzambi, yo yina Nzambi sadilaka bima yina ke monanaka ve sambu na kusala bima yina ke monanaka.
4 Sambu na lukwikilu, Abele pesaka Nzambi kimenga ya ntalu mingi kuluta ya Kaini,+ mpi na nsadisa ya lukwikilu yina, Nzambi taka kimbangi nde yandi vandaka muntu ya lunungu, sambu Nzambi ndimaka* makabu na yandi,+ mpi ata yandi me fwaka, yandi ke landa kutuba+ na nzila ya lukwikilu na yandi.
5 Sambu na lukwikilu, Nzambi nataka Enoki+ kisika ya nkaka sambu yandi mona ve lufwa, mpi bo vandaka kumona yandi ve ata kisika mosi sambu Nzambi nataka yandi kisika ya nkaka;+ kansi na ntwala nde yandi nata yandi kisika ya nkaka, Nzambi taka kimbangi nde Enoki pesaka yandi kiese. 6 Diaka, kukonda lukwikilu muntu lenda pesa ve Nzambi kiese, sambu muntu yina ke pusana pene-pene na yandi fwete kwikila nde yandi kele mpi nde yandi ke kumaka muntu yina ke pesaka matabisi na bantu yina ke sosaka yandi na masonga yonso.+
7 Sambu na lukwikilu, Noa,+ na nima ya kubaka lukebisu ya Nzambi sambu na mambu yina monanaka ntete ve,+ yandi monisaka boma ya Nzambi mpi tungaka maswa+ sambu na kugulusa bantu ya nzo na yandi; mpi na nzila ya lukwikilu yina yandi bedisaka nsi-ntoto,+ mpi yandi kumaka muntu yina ta baka dikabu ya lunungu yina ke katukaka na lukwikilu.
8 Sambu na lukwikilu, Abrahami,+ ntangu Nzambi bingaka yandi, yandi lemfukaka mpi kwendaka na kisika yina yo lombaka nde yandi baka bonso dikabu; mpi yandi kwendaka, ata yandi zabaka ve kisika yina yandi vandaka kukwenda.+ 9 Sambu na lukwikilu, yandi zingaka bonso munzenza na ntoto ya lusilu bonso na ntoto ya nzenza,+ mpi yandi zingaka na batenta+ ti Izaki mpi Yakobi, bantu yina zolaka kubaka ti yandi dikabu ya lusilu yina mosi.+ 10 Sambu yandi vandaka kuvingila mbanza yina kele ti bafondasio ya kieleka, yina Nzambi+ salaka pula na yo mpi tungaka.
11 Sambu na lukwikilu mpi, Sara bakaka ngolo ya kubaka divumu sambu na kubuta mwana,* ata yandi lutaka mvula ya kubuta,+ sambu Sara vandaka kumona muntu yina silaka nde yandi kele muntu ya kwikama.* 12 Yo yina, na muntu mosi, yina vandaka bonso muntu ya kufwa,+ bana butukaka mingi+ bonso bambwetete ya zulu, mpi bonso bambuma ya zelo yina kele na lweka ya nzadi-mungwa yina bo lenda tanga ve.+
13 Sambu na lukwikilu, bantu yai yonso fwaka, ata bo bakaka ve bima yina Nzambi silaka;+ kansi bo monaka yo na ntama,+ bo yambaka yo, mpi bo zabisaka bantu yonso nde bo vandaka banzenza mpi bantu ya ke zinga ntangu fioti na ntoto yina. 14 Sambu bantu yina ke tuba mutindu yai ke monisa pwelele nde bo ke sosa na masonga yonso kisika na bo mosi. 15 Ata mpidina, kana bo landaka kuyibuka kisika yina bo katukaka,+ bo zolaka kubaka dibaku ya kuvutuka. 16 Kansi ntangu yai bo ke zola kisika mosi ya kuluta mbote, disongidila, kisika yina kele na kuwakana ti zulu. Yo yina, Nzambi ke wa ve nsoni nde bo binga yandi Nzambi na bo,+ sambu yandi me yidikilaka bo mbanza mosi.+
17 Sambu na lukwikilu, Abrahami, ntangu yandi mekamaka,+ yo vandaka bonso nde yandi pesaka Izaki—muntu yina bakaka balusilu na kiese yonso vandaka ya kuyilama na kupesa mwana na yandi mosi kaka ya kubutuka+— 18 ata bo tubilaka yandi nde: “Yina bo ta binga mwana* na nge ta vanda na nzila ya Izaki.”+ 19 Kansi, yandi yindulaka nde Nzambi lendaka kutedimisa yandi ata na bafwa, mpi yandi bakaka yandi kibeni katuka kuna na mutindu ya kifwani.+
20 Sambu na lukwikilu mpi, Izaki sakumunaka Yakobi+ ti Ezau+ sambu na mambu yina zolaka kukwisa.
21 Sambu na lukwikilu, Yakobi, ntangu yandi zolaka kufwa,+ yandi sakumunaka konso mwana ya Yozefi+ mpi yandi sambilaka ya kuyekama na zulu ya nsongi ya nti na yandi.+
22 Sambu na lukwikilu, Yozefi, ntangu yandi kumaka pene-pene na kufwa, yandi tubilaka kubasika ya bana ya Izraele, mpi yandi pesaka bansiku sambu na mikwa na yandi.*+
23 Sambu na lukwikilu, bibuti ya Moize bumbaka yandi bangonda tatu ntangu yandi butukaka,+ sambu bo monaka nde mwana yina ya fioti vandaka kitoko+ mpi bo waka ve boma ya nsiku ya ntotila.+ 24 Sambu na lukwikilu, Moize, ntangu yandi kumaka mbuta,+ yandi buyaka nde bo binga yandi mwana ya mwana-nkento ya Farao,+ 25 kansi yandi solaka nde bo monisa yandi mpasi ti bantu ya Nzambi na kisika ya kumona kiese ya ntangu fioti ya disumu, 26 sambu yandi monaka nde nsoni ya Kristu kele kimvwama yina me luta bimvwama ya Ezipte, sambu yandi tulaka meso na yandi kaka na matabisi. 27 Sambu na lukwikilu, yandi bikisaka Ezipte,+ kansi yandi waka ve boma ya makasi ya ntotila,+ sambu yandi bikalaka ngolo bonso nde yandi vandaka kumona Muntu yina ke monanaka ve.+ 28 Sambu na lukwikilu, yandi salaka Paki mpi tulaka menga na bakielo, sambu muntu yina ke bebisaka kusala* ve bana na bo ya ntete mbi.+
29 Sambu na lukwikilu, bo zengaka Nzadi-Mungwa ya Mbwaki bonso nde yo vandaka ntoto ya kuyuma,+ kansi ntangu bantu ya Ezipte mekaka kusala yo, bo dindaka.+
30 Sambu na lukwikilu, bibaka ya Yeriko bwaka ntangu bantu manisaka kutambula na nziunga na yo bilumbu nsambwadi.+ 31 Sambu na lukwikilu, Rahabi, nkento ya ndumba, fwaka ve ti bantu yina lemfukaka ve, sambu yandi yambaka na ngemba+ bantu yina kwendaka kutala bwala.
32 Inki mono ta tuba diaka? Sambu mono ta konda ntangu kana mono landa kutuba sambu na Gedeoni,+ Baraki,+ Samsoni,+ Yefte,+ Davidi+ mpi Samuele+ ti bambikudi ya nkaka. 33 Sambu na lukwikilu, bo bedisaka bimfumu,+ bo salaka mambu ya lunungu, bo bakaka balusilu,+ bo kangaka minoko ya bantambu,+ 34 bo fwaka ngolo ya tiya,+ bo tinaka meno ya mbele ya bitumba,+ bo vandaka ngolo ve kansi bo kumaka ngolo,+ bo kumaka ngolo na bitumba,+ bo tinisaka basoda yina kwisaka kukota na ngolo.+ 35 Bankento bakaka bafwa na bo na nzila ya lufutumuku,+ kansi babakala ya nkaka monaka mpasi sambu bo ndimaka ve nde bo katula bo na kimpika na nsadisa ya nkudulu mosi buna, sambu bo baka lufutumuku ya kuluta mbote. 36 Ya kieleka, bankaka bakaka mimekamu na bo ntangu bo sekaka bo mpi bo bulaka bo fimbu, nkutu kuluta yina, bo kangaka bo miniololo+ mpi bo tulaka bo na boloko.+ 37 Bo losilaka bo matadi,+ bo mekaka bo, bo zengaka bo na bitini zole ti si, bo fwaka bo na mbele ya bitumba,+ bo vandaka kutambula-tambula ti bilele ya bampusu ya mameme mpi bilele ya bampusu ya bankombo,+ ntangu bo vandaka na mfunu ya lusadisu, na mpasi,+ mpi bo vandaka kuniokula bo;+ 38 mpi nsi-ntoto fwanaka ve na kuvanda ti bantu ya mutindu yai. Bo yungana-yunganaka na ntoto ya zelo na zelo, na bangumba, na mabulu ya matadi, mpi na mabulu+ ya kele na ntoto.
39 Kansi bantu yai yonso, ata Nzambi taka kimbangi ya mbote sambu na lukwikilu na bo, bo bakaka ve bima yina yandi silaka, 40 sambu Nzambi monaka kima mosi ya kuluta mbote sambu na beto,+ sambu bo kumisa bo ve bantu ya kukuka kukonda beto.
12 Yo yina, sambu beto kele ti dituti ya nene ya mutindu yai ya bambangi yina me ziunga beto, beto katula mpi konso kizitu mpi disumu yina ke kangaka beto kukonda mpasi,+ mpi beto baka ntinu ti kukanga-ntima yonso na nsaka ya kubaka ntinu yina bo me tula na ntwala na beto,+ 2 ntangu beto ke tula meso na beto kaka na Ntwadisi ya Ntete-Ntete ya lukwikilu na beto mpi Muntu yina ke kumisaka yo ya kukuka, Yezu.+ Sambu na kiese yina Nzambi tulaka na ntwala na yandi, yandi kangaka ntima na zulu ya nti ya mpasi,* yandi ndimaka nde bo pesa yandi nsoni, mpi yandi me vandaka na diboko ya kitata ya kiti ya kimfumu ya Nzambi.+ 3 Ee, beno tadila na dikebi yonso muntu yina kangaka ntima na mambu ya kimbeni yina bansumuki+ vandaka kutuba mpi yina vandaka kunwanisa mambote na bo mosi, sambu beno konda ve kikesa mpi beno lemba ve nitu.*+
4 Na bitumba ya beno ke nwanaka ti disumu yina, beno me nwanaka ntete ve tii kuna menga na beno kutiamuka. 5 Mpi beno me vila kibeni nsiamisa yina ke tubila beno bonso bana nde: “Mwana na mono, kumona ve mpamba ndola ya Yehowa,* mpi kulemba ve nitu kana yandi sungika nge; 6 sambu Yehowa* ke pesaka ndola na bantu yina yandi ke zolaka, ya kieleka, konso muntu yina yandi ke ndimaka bonso mwana,+ yandi ke bulaka yandi fimbu.”*
7 Beno fwete kanga ntima sambu yo kele na kati ya ndola* yina bo ke pesa beno. Nzambi ke sadilaka beno mambu bonso bana.+ Sambu inki mwana tata na yandi ke pesaka yandi ve ndola?+ 8 Kansi, kana beno bakaka ve ndola yai ya bantu yonso me bakaka, beno kele bana ya makangu, kansi bana ya kieleka ve. 9 Diaka, batata na beto ya kinsuni* vandaka kupesa beto ndola, mpi beto vandaka kuzitisa bo. Keti beto fwete lemfuka ve na luzolo yonso na Tata ya luzingu na beto ya kimpeve mpi kuzinga?+ 10 Sambu bo vandaka kupesa beto ndola sambu na ntangu fioti na kutadila mambu yina bo vandaka kumona mbote, kansi Nzambi ke salaka yo sambu na mambote na beto sambu beto kuma bantu ya santu bonso yandi.+ 11 Ya kieleka, ntangu bo ke pesaka bantu ndola, yo ke monanaka ve diambu ya kiese na ntangu yina, kansi yo ke vandaka mpasi; ata mpidina na nima yo ke butaka lunungu, yina kele mbuma ya ngemba, na bantu yina yo ke longaka.
12 Yo yina, beno pesa maboko yina me lemba mpi mabolongo yina kele ngolo ve kikesa,+ 13 mpi beno landa kusungika banzila ya makulu na beno,+ sambu yina kele ti kifu kukatuka ve na binkoso, kansi yo beluka. 14 Beno landa kuvanda na ngemba ti bantu yonso,+ mpi beno landa kuvanda bantu ya santu,+ sambu kukonda yo, ata muntu mosi ve lenda mona Mfumu. 15 Beno keba mbote-mbote sambu ata muntu mosi ve kukonda kubaka ntima ya mbote ya nene ya Nzambi, sambu ata musisa mosi ve ya ndikila kubasika mpi kubasisa mavwanga ebuna yo kumisa ve bantu mingi mvindu;+ 16 mpi beno keba sambu na kati na beno yo vanda ve ata ti muntu ya ke salaka pite* to konso muntu yina ke zitisaka ve bima ya santu, bonso Ezau, yina tekaka banswa na yandi ya mwana-ntete sambu na madia mosi.+ 17 Sambu beno me zaba nde na nima, ntangu yandi zolaka kubaka lusakumunu, bo buyaka yandi; sambu ata yandi sosaka na masonga yonso ti mansanga na kusoba mabanza ya tata na yandi,+ yandi nungaka ve na kusala yo.*
18 Sambu beno kwendaka ve pene-pene ya kima yina bantu lenda simba+ mpi yina bo me tula tiya,+ mpi ya dituti ya ndombe, ya mpimpa ya ngolo, mpi ya mupepe ya ngolo ya mvula,+ 19 mpi ya makelele ya mpungi+ mpi ya ndinga yina vandaka kutuba;+ ebuna ntangu bantu waka yo, bo bondilaka nde bo tubila bo diaka ve kima ya nkaka.+ 20 Sambu bo kukaka ve kulanda nsiku yai: “Ata mbisi, kana yo mata na ngumba, bo fwete losila yo matadi.”+ 21 Diaka, mambu yina bo monaka vandaka ya boma mingi kibeni yo yina Moize tubaka nde: “Mono ke wa boma mpi ke tekita.”+ 22 Kansi beno kwendaka pene-pene ya Ngumba ya Sioni+ mpi ya mbanza ya Nzambi ya moyo, Yeruzalemi ya zulu,+ mpi ya bamiriade* ya bawanzio, 23 na kimvuka ya nene,+ mpi ya dibundu ya bana ya ntete yina bo me sonikaka bazina na bo na zulu, mpi ya Nzambi Zuzi ya bantu yonso,+ mpi ya luzingu ya kimpeve+ ya bantu ya lunungu yina bo me kumisaka bantu ya kukuka,+ 24 mpi ya Yezu muwakanisi+ ya kuwakana ya mpa,+ mpi ya menga yina yandi mwangaka na zulu na beto, yina ke tuba mbote mingi kuluta menga ya Abele.+
25 Beno keba sambu beno buya ve kuwa muntu yina ke tuba. Sambu kana bantu yina buyaka kuwa muntu yina vandaka kupesa lukebisu ya Nzambi awa na ntoto tinaka ve, beto mpi beto ta tina ve ata fioti kana beto buya muntu yina ke tuba katuka na zulu!+ 26 Na ntangu yina ndinga na yandi nikisaka ntoto,+ kansi ntangu yai yandi me sila nde: “Mbala mosi diaka, mono ta nikisa ntoto kaka ve kansi mpi zulu.”+ 27 Ebuna bangogo “mbala mosi diaka” ke monisa kukatula bima yina bo me nikisa, bima yina bo me salaka, sambu bima yina bo me nikisa ve kubikala. 28 Yo yina, sambu beto fwete baka Kimfumu yina bo lenda nikisa ve, beto landa kubaka ntima ya mbote ya nene, yina na nzila na yo beto lenda sadila Nzambi kisalu ya santu na mutindu yina yandi ke ndimaka, ti boma ya Nzambi mpi matekita. 29 Sambu Nzambi na beto kele tiya ya ke yokaka.+
13 Mbote zola na beno ya kimpangi kuvanda kaka.+ 2 Beno vila ve kikalulu ya kuyamba banzenza,*+ sambu na nzila na yo bantu ya nkaka yambaka bawanzio kukonda kuzaba.+ 3 Beno yindula bantu yina kele na boloko,*+ bonso nde beno kele na boloko ti bo,+ mpi bantu yina bo ke monisa mpasi, sambu beno mosi mpi beno kele na nitu.* 4 Bika makwela kuvanda ya lukumu na meso ya bantu yonso, mpi mbeto ya makwela kuvanda kukonda mvindu,+ sambu Nzambi ta sambisa bantu ya ke salaka pite* mpi bantu ya ke salaka bizumba.+ 5 Zola ya mbongo kuyala ve mutindu na beno ya kuzinga;+ beno sepela ti bima yina beno kele na yo.*+ Sambu yandi me tubaka nde: “Mono ta bikisa nge ve ata fioti mpi mono ta yambula nge ve ata fioti.”+ 6 Yo yina beto lenda vanda ti kikesa mingi mpi kutuba nde: “Yehowa* kele nsadisi na mono; mono ta wa boma ve. Muntu lenda sala mono nki?”+
7 Beno yibuka bantu yina ke twadisaka beno,+ bayina me zabisaka beno ndinga ya Nzambi, mpi na ntangu beno ke tadila mbuma ya mbote ya bikalulu na bo, beno landa mbandu ya lukwikilu na bo.+
8 Yezu Kristu kele mutindu mosi mazono, bubu yai, mpi kimakulu.
9 Beno bika ve nde malongi ya mutindu na mutindu mpi ya banzenza kuvidisa beno nzila, sambu yo me luta mbote nde ntima kubaka ngolo na ntima ya mbote ya nene kansi na madia ve;* yo ke nataka ve mambote na bantu yina ke kudipesaka na yo.+
10 Beto kele ti mesa-kimenga yina bantu ya ke salaka kisalu ya santu na tenta kele ve ti nswa ya kudia bima yina kele na zulu na yo.+ 11 Sambu banitu ya bambisi yina nganga-nzambi ya nene ke nataka menga na yo na kisika ya santu sambu na kupesa dikabu sambu na disumu, bo ke yokaka yo na nganda ya camp.+ 12 Yo yina, Yezu mpi monaka mpasi na nganda ya kielo+ sambu na kusantisa bantu ti menga na yandi mosi.+ 13 Ebuna beto kwenda kisika yandi kele na nganda ya camp, beto nata nsoni yina yandi nataka,+ 14 sambu awa beto kele ve ti mbanza yina ke zingaka kimakulu, kansi beto ke sosaka ti nzala ya ngolo mbanza yina ke kwisa.+ 15 Na nzila na yandi, beto pesa ntangu yonso na Nzambi kimenga ya lukumu,+ disongidila, mbuma ya bikobo na beto,+ yina ke zabisaka zina na yandi na meso ya bantu.+ 16 Diaka, beno vila ve na kusala mambu ya mbote mpi na kukabula ti bankaka bima yina beno kele na yo,+ sambu Nzambi ke waka kiese na bimenga ya mutindu yina.+
17 Beno lemfukila bantu yina ke twadisaka beno+ mpi beno wila bo,+ sambu bo ke langidilaka beno* ntangu yonso bonso bantu yina ta vutula munoko,+ sambu bo sala yo na kiese kansi ve ti kubokuta, sambu yo ta vanda mbi sambu na beno.
18 Beno landa kusamba sambu na beto, sambu beto ke tula ntima nde beto kele ti kansansa ya mbote, sambu beto ke zola kuditwadisa na masonga na mambu yonso.+ 19 Kansi mono ke lomba beno mingi-mingi na kusamba sambu mono vutuka nswalu kuna na beno.
20 Nzambi ya ngemba, yina tedimisaka na bafwa ngungudi ya nene ya mameme,+ Mfumu na beto Yezu, ti menga ya kuwakana ya mvula na mvula, 21 kupesa beno konso kima ya mbote sambu na kusala luzolo na yandi, mpi yandi sala na kati na beto na nzila ya Yezu Kristu mambu yina kele mbote na meso na yandi, nkembo kuvanda na yandi mvula na mvula. Amen.
22 Ebuna bampangi, mono ke longisila beno na kuwa ti ntima ya nda mambu yai ya ke pesa kikesa, sambu mono me sonikila beno mukanda ya nkufi. 23 Mono ke zola beno zaba nde bo me basisa mpangi na beto Timoteo na boloko. Kana yandi kwisa nswalu, mono ta kwisa ti yandi ntangu mono ta kwisa kutala beno.
24 Beno pesa mbote na bampangi yonso yina ke twadisaka beno mpi na basantu yonso. Bampangi ya Italia+ me tindila beno mbote.
25 Ntima ya mbote ya nene kuvanda ti beno yonso.
To “bansungi.” Tala Bantendula ya Bangogo.
Na kisina, “me bakaka dikabu ya.”
To “bansadi ya bantu yonso.”
To “sambu na kusala kisalu sambu na bantu yonso.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Na kisina, “nkuna.”
To “sambu na kupesa kimenga ya kufika masumu; sambu na kufika masumu.”
To “ke kwikilaka.”
Disongidila, Yezu.
Na kisina, “vanda na boma.”
Tala Bantendula ya Bangogo.
Tala Bantendula ya Bangogo.
To “bantu ya ntu-ngolo.”
To “na mawete; ti bukati-kati.”
Na kisina, “Na bilumbu ya nsuni na yandi.”
To “mabele.”
To “mabele.”
To “ya kubakisa.”
To “nsungi yina ke kwisa.” Tala Bantendula ya Bangogo.
Na kisina, “ta baka dikabu ya.”
To “ndongisila.”
To “sambu na luzingu na beto.”
Na kisina, “kabudilaka.”
Na kisina, “me katuka na mukongo.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
To “ta wa ve mawa.”
To “nsadi ya bantu yonso.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
To “kisalu sambu na bantu yonso.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Tala Bangindu ya Ngika A5.
To “mampa ya kumonisa.”
To “kisika ya kufika masumu.”
Na kisina, “bambotika ya mutindu na mutindu.”
Na kisina, “yandi sumbaka beto.”
To “rulo.”
To “ya kisalu sambu na bantu yonso.”
Na kisina, “na ntwala ya luse.”
To “bansungi.” Tala Bantendula ya Bangogo.
To mbala ya nkaka, “bantu.”
Na kisina, “na rulo ya mukanda.”
To “kusala kisalu sambu na bantu yonso.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
To “ke tula ntima.”
To “sambu bo me yobisaka bantima na beto mpi kansansa na beto ya mbi.”
To “beto kudibanza.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
To “kutelama na lweka ya.”
Na kisina, “masonga.”
To “moyo na mono.”
To “mioyo.”
To “ba-nkaka na beto.”
To “bansungi.” Tala Bantendula ya Bangogo.
To “taka kimbangi mpi ndimaka.”
Na kisina, “nkuna.”
To “ya bo lenda tudila ntima.”
Na kisina, “nkuna.”
To “sambu na mutindu ya kuzika yandi.”
Na kisina, “kusimba.”
Tala Bantendula ya Bangogo.
To “mioyo na beno kulemba ve.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Tala Bangindu ya Ngika A5.
To “ke pesaka yandi ndola.”
To “malongi.”
Na kisina, “batata ya nsuni na beto.”
Tala Bantendula ya Bangogo, “Mansoni.”
Na kisina, “yandi zwaka ve kisika sambu na yo.”
To “makumi ya mafunda.”
To “kumonisila banzenza ntima ya mbote.”
Na kisina, “bantu yina bo me kangaka; bantu yina kele ti miniololo.”
To mbala ya nkaka, “bonso nde beno vandaka kumona mpasi ti bo.”
Tala Bantendula ya Bangogo, “Mansoni.”
To “bima yina kele ntangu yai.”
Tala Bangindu ya Ngika A5.
Disongidila, bansiku ya ke tadila madia.
To “mioyo na beno.”