MAMBU KE BEBA NA NSI-NTOTO

2 | Tanina Bima ya Nge Ke Zingilaka

SAMBU NA NKI YO KELE MFUNU

Konso kilumbu, bantu mingi ke sala bikesa sambu na kuzwa bima ya mfunu ya luzingu, kansi bo ke kuka ve. Na mawa yonso, mambu ya ke salama na ntoto lenda kumisa diaka luzingu na bo mpasi mingi. Sambu na nki?

Kana mavwanga me basika kisika mosi buna, mambu bonso bima ya kudia mpi kufutila nzo ke kumaka mpasi mingi.
Kana diambu ya mpasi me salama na kisika mosi buna, yo lenda sala nde bo katula bantu na kisalu to kupusa bo na kusala kisalu yina bo ta futa bo mbongo fioti.
Bisumbula lenda bebisa to nkutu kufwa bisika yina bo ke tekaka bima, banzo to bima ya nkaka mpi kusala nde bantu mingi kukuma bansukami.

Mambu ya Nge Fwete Zaba

Kana nge ke sadila mbongo na nge mbote, nge ta vanda ya kuyilama mbote sambu na kukanga ntima ntangu diambu mosi ya mpasi ta salama.
Yibuka nde mbongo ya nge ke zwaka, mbongo ya nge ke bumbaka mpi bima na nge lenda vanda diaka ve ti valere.
Yo kele ti bima yina mbongo lenda sumba ve mu mbandu, kiese mpi bumosi na dibuta.

Mambu ya Nge Lenda Sala Sesepi

Biblia ke tuba nde: “Yo yina, kana beto kele ti madia, mpi bilele, beto ta sepela ti bima yai.”—1 Timoteo 6:8.

Kusepela ke tendula, kuwa ve nzala ya bima yina beto kele ve ti yo mpi kuvanda na kiese sambu na bima ya beto ke zwa konso kilumbu. Diambu yai kele mfunu, mingi-mingi ntangu beto me kuma kuzwa mbongo fioti.

Sambu na kusepela ti bima na beto, mbala ya nkaka yo ta lomba nge yantika kusadila mbongo fioti. Kana nge ke sumba ntangu yonso bima yina nge kele ve ti mbongo ya kusumba, nge ta niokwama mingi.

MAMBU YA KUSALA—Bandongisila ya Mfunu

Tala mutindu nge lenda tanina mbongo na nge ntangu mpasi mosi buna me basika

KUSALA VE BADEPANSE MINGI

Kusala ve badepanse mingi

Kubasisa ve mbongo sambu na kusumba kima mosi buna, tuba nde nge kele kibeni ti mfunu na yo. Kudiyula nde: ‘Keti mono kele kibeni ti mfunu ya kamio? Keti mono lenda sala mwa kilanga na lupangu?’
Na ntwala ya kusumba kima, kudiyula nde: ‘Keti mono kele kibeni ti mfunu na yo? Keti mono ta kuka kusumba yo?’
Sonikisa zina sambu na kuzwa lusadisu ya leta to ya bimvuka ya nkaka kana yo kele.

“Beto vandaka na dibuta sambu na kutadila luzingu na beto. Beto fiotunaka ntalu ya mbongo yina beto ke basisaka sambu na bansaka ya kulutisila ntangu. Beto yantikaka mpi kulamba bima yina ke vandaka ve ntalu.”—Gift.

ZENGA MBONGO YA NGE TA BASISAKA

Zenga mbongo ya nge ta basisaka

Biblia ke tuba nde: “Balukanu ya muntu yina ke salaka ngolo ke nataka kibeni na kununga, kansi bantu yonso yina ke salaka mambu ntinu-ntinu ta suka kibeni na kinsukami.” (Bingana 21:5) Kuzenga ntalu ya mbongo yina nge ta basisaka ta sadisa nge na kundima nde badepanse na nge me luta ve mingi ya mbongo yina nge ke zwaka.

Ntete, sonika ntalu ya mbongo yina nge ta zwa na nsuka ya ngonda.
Na nima, sonika mbongo yina dibuta ke basisaka sambu na kusumba bima ya mfunu ya luzingu mpi beno tadila badepanse na beno.
Na nsuka, fwanisa mingi ya mbongo ya ke kotaka ti yina ke basikaka. Kana nge me mona nde beno kele ve ti mbongo ya kufwana, fiotuna to kusumba ve bima yina beno kele ve ti yo mfunu.

“Konso ngonda, beto ke salaka lisiti ya mbongo yina ke kotaka mpi ke basikaka. Beto ke salaka mpi yonso sambu na kubumba mbongo ya kusadila kana kima mosi ya kukonda kukana me salama mpi sambu na bima yina beto ta sumba na bilumbu ke kwisa. Kusala mpidina ke sadisaka beto na kuvanda ve ti basusi mingi sambu beto ke zabaka dezia mutindu beto ta sadila mbongo ya beto ta zwa.”—Carlos.

KUBAKA VE BAMFUKA / BUMBA MBONGO

Kubaka ve bamfuka / Bumba mbongo

Yidika mambu mbote sambu na kuvanda ve ti bamfuka mingi. Kana mpila kele, kubaka ve bamfuka. Kansi sala yonso sambu na kubumba mbongo ya kusumba kima ya nge kele ti yo mfunu.
Bumba mbongo konso ngonda sambu na badepanse ya nge ta sala na bilumbu ke kwisa mpi sambu na badepanse ya kukonda kukana.

SALA NGOLO / TANINA KISALU

Biblia ke tuba nde: “Lufutu ke vandaka na konso kisalu ya ngolo.”—Bingana 14:23.

Sala ngolo / Tanina kisalu

Landa kutadila kisalu na nge na mutindu ya mbote. Ata yo kele ve kisalu yina nge ke zolaka, yo yina mpamba ke pesaka nge mbongo.
Vanda kikesa mpi vanda muntu ya bo ke tudilaka ntima. Yo lenda sadisa nge na kutanina kisalu na nge mpi ata nge vidisa yo, yo ta sadisa nge na kuzwa ya nkaka na pete.

“Mono ke salaka kisalu yina me monana, ata yo kele kisalu ya mono ke zolaka ve to salere kele fioti. Mono ke vandaka muntu ya kutudila ntima, ya ke salaka kisalu mbote kaka bonso nde yo kele kisalu na mono mosi.”—Dmitri.

Kana nge ke sosa kisalu . . .

Baka mambu na maboko. Binga to sonikila bakompani ya lenda vanda ti bisalu ya nge lenda sala, ata bo mosi me tubila yo ve. Songa banduku na nge mpi bantu ya dibuta na nge nde nge ke sosa kisalu.
Ndima kisalu ya me monana. Yo ke vandaka mpasi na kuzwa kisalu ya nge ke zola.