Inki kivuvu kele sambu na bafwa?

“Muntu mefwa lenda vutuka dyaka na luzingu?”, mpila Job yufulaka ntama. (Job 14:14, TOB) Mbala yankaka nge mekudiyufulaka ntete ngyufula yai. Inki mpila nge tawa na kuzaba nde nge lenda monana dyaka ti bantu nge zolaka mpi kuzinga na ntoto na luzingu ya kitoko?

Tala yai Bible kesila: “Bafwa na nge tazinga. ( . . . ) bau tatelama.” Yau ketuba dyaka nde: “Bankwa lunungu tabaka ntoto, ye bau tavanda muna kimâkulu.”​—Esaïe 26:19; Nkunga 37:29.

Sambu na kukwikila mpenza na bansilulu ya mpidina, beto fwete pesa mvutu na mwa bangyufula ya nene yai: Sambu na inki muntu kefwaka? Bafwa kele wapi? Inki mutindu beto lenda kwikila nde bau lenda zinga dyaka?

Lufwa, ti yina kelutaka na lufwa

Bible kemonisa mbote nde na luyantiku lukanu ya Nzambi vandaka ve nde muntu kufwa. Yandi salaka bantu yantete, Adamu ti Eva, nanima yandi tulaka bau na paladisu ya ntoto to Edeni, mpi yandi pesaka bau inswa ya kubuta bana ti ya kukumisa ntoto yamvimba paladisu. Bakala ti nkento tafwa kaka kana bau kolama na bansiku ya Nzambi.​—Genèse 1:28; 2:15-17.

Kukonda lutondo na bumbote ya Nzambi, Adamu ti Eva kulamaka kibeni mpi bau bakaka ndola silamaka na bau. ‘Nge tavutuka na putulu,’ mpila Nzambi tubaka na Adamu, “sambu nge katukaka na yau. Sambu nge kele putulu ye nge tavutuka na putulu.” (Genèse 3:19.) Nantwala ya kusalama nandi Adamu vandaka ve; yandi vandaka putulu. Mpi sambu na nkolama nandi to disumu, yandi bakaka ndola ya kuvutuka na putulu, na konda kuzinga.

Mpidina lufwa kele konda ya luzingu. Bible keswasikisa nde: “Lufutu ya disumu, kele lufwa, kansi dikabu Nzambi kepesa, kele luzingu ya mvula na mvula.” (Loma 6:23) Na kumonisaka nde lufwa kele konda ya kuzaba ata dyambu mosi, Bible ketuba nde: “Bantu kezinga, kyeleka, zaba nde bau tafwa; kansi bafwa, kezabaka kima mosi ve.” (Ecclésiaste 9:5) Bible ketuba nde ntangu muntu kefwa “mpeve na yandi kebasika, yandi kevutuka na ntoto; kilumbu yina mabanza na yandi tavila.”​—Nkunga 146:3, 4.

Kansi, bu Adamu ti Eva kolamaka bau mosi na nsiku pesamaka na Edeni, sambu na inki beto yonso kefwaka? Sambu beto yonso butukaka nanima ya kukolama y’Adamu; na yau beto yonso bakaka na yandi disumu ti lufwa. Tala ntendula Bible kepesa: “Na muntu mosi [Adamu] disumu yalaka nsi, ye na disumu lufwa, ye mpidina lufwa yalaka bantu yonso.”​—Loma 5:12; Job 14:4.

Kansi muntu yankaka tatuba mbala yankaka nde: ‘Keti bantu kele ve ti moyo ya konda kufwa yina kezingaka nanima ya lufwa?’ Yau kele kibeni dilongi mezabana mingi, bankaka ketuba nkutu nde lufwa kele kyelo ya zulu. Kansi, ngindu yina mekatuka ve na Bible. Ndinga ya Nzambi kelonga nde nge kele moyo, nde moyo na nge, ikele nge, ti bikalulu mpi nitu na nge yonso. (Genèse 2:7; Jérémie 2:34; Bingana 2:10) Bible ketuba dyaka nde: “Moyo tasumuka, yau, yau tafwa.” (Ezekiele 18:4) Sika mosi ve Bible kelonga nde muntu kele ti moyo kefwaka ve yina kezinga kana nitu mefwa.

Inki mutindu muntu lenda zinga dyaka?

Nanima ya kubasika ya insi ya masumu ti ya lufwa, Nzambi zabisaka lukanu nandi ya kuvutula bafwa na luzingu na nzila ya lufutumuku. Mpidina Bible ketuba nde: “Abraham ( . . . ) zabaka nde Nzambi lendaka futumuna yandi [mwana nandi Isaac] na bafwa.” (Ebeleo 11:17-19) Lukwikilu y’Abraham vandaka ve ya mpampa, sambu Bible ketuba sambu na Nkwa-Ngolo nde: “Yandi kele Nzambi, ya bafwa ve, kansi ya bantu ya luzingu, sambu na yandi bau yonso kezinga.”​—Luka 20:37, 38.

Inga, Nzambi Nkwa-Ngolo kele kaka ve ti ngolo, kansi mpi ti nzala ya kufutumuna yina yandi tasola. Yezu Kristu tubaka yandi mosi nde: “Yituka ve na mambu yai, sambu ntangu takwisa yina bau yonso ikele na mazyamu tawa ndinga na yandi ye tabasika.”​—Yoane 5:28, 29; Bisalu 24:15.

Mwa ntangu fyoti nanima ya kutuba mambu yina, Yezu kutanaka ti bantu kenata mvumbi, ntangu yandi finamaka na mbanza Naïn. Toko ya bakala fwaka vandaka mwana mosi kaka ya nkento mosi ya mufidi. Na kumonaka mpasi ya mingi ya nkento yina, yandi waka ntantu, mpi yandi tubaka na mvumbi: “Toko, mono tuba na nge, telama!” Ebuna toko telamaka na kinatilu nandi mpi Yezu pesaka yandi na mama nandi.​—Luka 7:11-17.

Bonso na mbandu ya mufidi yina, kyese ya mingi vandaka dyaka ntangu yandi kwendaka na inzo ya Jaïrus, ntwadisi ya tempelo ya Bayuda, yina mwana nandi ya nkento ya mvula kumi na zole fwaka. Kansi, ntangu Yezu kumaka na inzo ya Jaïrus, yandi finamaka na mwana ya kufwa mpi tubaka nde: “Mwana nkento, telema!” Yandi telemaka!​—Luka 8:40-56.

Nanima, Lazare, nduku ya Yezu fwaka. Ntangu Yezu kumaka na inzo nandi, yandi fwaka tuka bilumbu iya. Ata Marta mpangi ya Lazare vandaka na ntantu mingi, yandi monisaka kivuvu nandi na kutubaka nde: “Mono zaba nde yandi tafutumuka na lufutumuku na kilumubu yansuka.” Kansi Yezu kwendaka na mazyamu, yandi lombaka nde bau katula ditadi mpi yandi bingaka nde: “Lazare, basika!” Lazare basikaka!​—Yoane 11:11-44.

Beto yindula fyoti. Lazare vandaka wapi na bilumbu iya ya lufwa nandi? Yandi tubaka ve nde yandi katukaka na zulu to na mpasi ya bilungi, kana yau vandaka mpidina, yandi lendaka ve konda kutuba yau. Ve, Lazare zabaka ata kima mosi ve na lufwa, mpi yandi zolaka bikalaka mpidina tii na “lufutumuku na kilumbu yansuka” kana Yezu vutulaka yandi ve na luzingu.

Yau kele kyeleka nde bidimbu binkumbwa yina ya Yezu vandaka ti mambote ya nkufi, sambu bantu yandi futumunaka fwaka dyaka. Kansi, yandi monisaka mbandu, meluta bamvula 1900, nde bantu lenda vutuka na luzingu na nsadisa ya ngolo ya Nzambi. Mpidina, na bidimbu binkumbwa yina, Yezu monisaka na bufyoti yina tasalama na ntoto, nansi ya luyalu ya Kimfumu ya Nzambi.

Ntangu muzolami na beto mefwa

Ntangu mbeni, lufwa kekwisaka, beto lenda vanda ti ntantu mingi ata kivuvu ya lufumuku kele. Abraham vandaka kwikila nde nkento nandi tavutuka na luzingu, kansi beto ketanga nde yandi “kotaka na kudila Sara.” (Genèse 23:2.) Kansi, ibwe sambu na Yezu? Na lufwa ya Lazare, yandi “waka ntantu na mpeve ye monaka mpasi,” nanima yandi “dilaka”. (Yoane 11:33, 35.) Mpidina, yau kele ve kulebakana kana nge dila muzolami na nge.

Kuvidisa mwana kele kibeni mpasi mingi sambu na mama. Yau yina Bible ketuba sambu na ntantu ya mingi ya mama mekonda mwana nandi. (2 Rois 4:27) Yau kele kyeleka nde mpasi ya mpidina kebwisaka dyaka tata na ntantu. “Ah! kana mono fwaka na sika na nge,” mpila ntotila David dilaka na lufwa ya mwana nandi Absalom.​—2 Samuel 18:33.

Kansi, na nsadisa ya lukwikilu na lufutumuku, ntantu na beto kele ve ya kimâkulu. Mpila Bible ketuba yau, ‘beno vanda ve ti ntantu bonso bankaka ya konda kivuvu.’ (1 Tesalonika 4:13) Nkutu, beto kepusanaka na Nzambi na bisambu, mpi Bible kesila ‘nde yandi tasadisa beto.’​—Nkunga 55:22.

Kaka kana yau mesongama, mikapu yonso ya Bible ketinda na Saintes Ecritures​—Traduction du monde nouveau.