Kapu 43

Yandi Kelonga na Bingana

YAU kemonana nde ntangu Yezu kenganina Bafarize yandi kele na Kapernaumi. Na nima, kaka kilumbu yau yina, yandi mekatuka na nzo mpi mekwenda kutambula na lweka ya Nzadi ya Galilea, kisika bibuka ya bantu kevukana. Kuna, yandi mebaka bwatu, mepusa yau na masa, mpi meyantika na kulonga mambu yina metala Kimfumu ya mazulu na bantu yina kele na lweka ya masa. Yandi kelonga na nsadisa ya bingana, to bambandu, yonso ketadila masolo ya bantu meyikanaka na yau.

Ntete, Yezu metubila mukuni ya bankeni. Bankeni ya nkaka mebwa na lweka ya nzila, mpi bandeke medya yau. Bankeni ya nkaka mebwa na ntoto ya kufuluka matadi. Sambu bansimbulu kele ve ti kisika ya kukwenda, bimenina meyuma na mwini ya ngolo. Ebuna bankeni ya nkaka mebwa na kati ya bansende, yina kekanga bimenina ntangu yau kemena. Na nsuka, bankeni ya nkaka mebwa na zulu ya ntoto ya mbote mpi yau mebuta bambuma, ya nkaka nkama, ya nkaka makumi sambanu, ya nkaka makumi tatu.

Na kingana ya nkaka, Yezu kefwanisa Kimfumu ya Nzambi ti muntu yina kekuna nkeni. Mutindu bilumbu keluta, ntangu muntu yango kelala mpi ntangu ya yandi ketelema, nkeni kekula. Muntu yango kezaba ve inki mutindu yau kesalama. Yau kekula yau mosi mpi yau kebuta bambuma. Ntangu bambuma tayela, muntu yango takatula yau.

Yezu meta kingana ya tatu yina metala muntu yina mekuna nkeni ya mbote, kansi “ntangu bantu . . . vandaka me lala,” mbeni mekwisa mpi yandi mekuna matiti ya mbi na kati ya ble. Bansadi ya muntu yango meyufula kana bau lenda kutumuna matiti ya mbi. Kansi yandi kevutula nde: ‘Ve, ntangu beno ke katula matiti ya mbi, mbaimbai beno ta katula mpi . . . ble. Beno bikisa bambuma ya ble ti matiti ya mbi yo kumena kisika mosi tii na ntangu yina ya beto ta katula yo. Na ntangu yina, mono ta songa bantu yina ke katulaka bambuma na kukatula ntete matiti ya mbi ti kukanga yo na mabuki sambu na kulosa yo na tiya; kansi bambuma ya ble mono ta songa bo na kutula yo na nzo yina ya mono ke bumbaka yo.’

Na kulandaka disolo na yandi na ntwala ya bibuka yina kele na lweka ya masa, Yezu meta bingana ya nkaka zole. Yandi ketendula nde “Kimfumu ya [mazulu, NW]” kele bonso nkeni ya mutarde ya muntu kekuna. Ata nkutu yau kele ya kuluta bankeni yonso na fyoti, yandi ketuba nde, yau kekula mpi kekuma kimenina ya kuluta nene na kati ya banti yonso. Yau kekuma nti mosi ya bandeke kekwisa kubumbana na bantangu na yau.

Bantu ya nkaka bubu yai ketulaka ntembe nde kele ti nkeni ya kuluta nkeni ya mutarde na fyoti. Kansi Yezu kele na kupesa ve dilongi ya botaniki. Na kati ya bankeni ya bantu ya Galilea ya ntangu na yandi meyikanaka na yau, mutarde kele kibeni nkeni mosi ya kuluta fyoti. Yau yina, bau kebakisa nde Yezu ketubila kukula mosi ya ngituka.

Na nsuka, Yezu kefwanisa “Kimfumu ya [mazulu, NW]” na kifunisu ya nkento mosi kebaka mpi kevukisa na kati ya makopa tatu ya nene ya fufu. Yandi ketuba nde, na nima ya ntangu fyoti, yau takota na kati ya potopoto yonso.

Na nima ya kuta bingana yai tanu, Yezu mepanza bibuka mpi mevutuka na nzo kisika ya yandi kevanda. Nswalu, bantumwa na yandi 12 ti bantu ya nkaka mekwisa kukuta yandi kuna.

Bau Mebaka Mambote ya Kekatuka na Bingana ya Yezu

Ntangu balongoki mekwisa na Yezu na nima ya disolo na yandi ya yandi mesala na bibuka na lweka ya masa, mutindu na yandi ya mpa ya kulonga mebenda dikebi na bau. Oh, bau meyitaka kuwa yandi kesadila bingana, kansi bau mewaka yandi ntete na mudindu ve mpila yina. Yau yina, bau keyufula yandi nde: “Sambu na nki nge ke tubila bo na bingana?”

Kikuma ya ntete kele sambu na kulungisa bangogo yai ya mbikudulu: “Mono ta tubaka na bingana; mono ta zabisa bo mambu yina ya Nzambi me bumbaka katuka ntangu yandi salaka bima yonso.” Kansi bikuma kele mingi kuluta yai. Nsadilu na yandi ya bingana kesadisa na kumonisa nkadilu ya ntima ya bantu.

Ya kyeleka, bantu mingi kesepela na Yezu kaka sambu yandi ketaka bankenda mbote mpi kesalaka bimangu, kansi bau kesepela na yandi ve bonso muntu yina ya bau fwana kusadila bonso Mfumu mpi ya bau fwana kulanda nkatu bwimi. Bau kezola ve nsangu kukota na ntima na bau na kiteso ya kusoba mboninu na bau ya bima to mutindu na bau ya kuzinga.

Yau yina, Yezu ketuba nde: “Yo yina mono ke tubila bo na bingana; sambu bo ke talaka, kansi bo ke monaka ve; bo ke waka, kansi bo ke bakisaka ve. Mpidina, mambu ya profete Yezaya tubaka, yo me kwisa kulunga: ‘ . . . sambu mabanza ya bantu yai me kwisaka ngolo-ngolo.’ ”

Yezu kelanda na kutuba nde: “Beno ke na kiese! Beno ke monaka na meso na beno; beno ke waka na makutu na beno. Mono ke tubila beno mambu ya kieleka: Na ntangu ya ntama, baprofete mingi ti bantu mingi ya Nzambi bo vandaka na nzala ya kumona mambu yai ya beno ke mona, kansi bo monaka yo ve; bo vandaka na nzala ya kuwa mambu yai ya beno ke wa, kansi bo waka yo ve.”

Ee, bantumwa 12 ti bantu yina kele ti bau kele na bantima ya kundima. Yau yina Yezu ketuba nde: “Nzambi me pesaka beno nzila ya kuzaba mambu ya kinsweki ya Kimfumu na yandi, kansi yandi me pesaka yo ve na bantu yina ya nkaka.” Sambu na mpusa na bau ya kubakisa, Yezu kepesa balongoki na yandi ntendula ya kingana ya mukuni.

Yezu ketuba nde: “[Nkeni kele ndinga ya Nzambi, NW],” mpi ntoto kele ntima. Sambu na nkeni yina kukunamaka na ntoto ya ngolo na lweka ya nzila, yandi ketendula nde: “Satana ke kwisaka kukatula nsangu yina na ntima na bo sambu bo kukwikila ve, bo kuguluka mpi ve.”

Na ndambu ya nkaka, nkeni ya kubwaka na ntoto ya matadi ketendula bantima ya bantu yina keyambaka ndinga ti kyese. Kansi, sambu ndinga lenda kukotisa ve bansimbulu ya mudindu na bantima ya mutindu yina, bantu yai kebwa ntangu nsungi ya mimekamu to ya minyoku kekwisa.

Sambu na yina metala nkeni ya kubwaka na kati ya bansende, Yezu kelanda nde, yau ketala bantu yina mewa ndinga. Kansi, bau kekudipesa na mayindu, na kimvwama ti na byese ya luzingu yai, na mpila nde bau kele kibeni ya kukangama mpi kebongisa ve ata kima mosi.

Na nsuka, sambu na yina metala nkeni ya kubwaka na ntoto ya mbote, Yezu ketuba nde, bayayi kele bantu yina, na nima ya kuwa ndinga ti ntima ya mbote, bau kesimba yau mpi bau kebuta mbuma ti mvibudulu.

Lusakumunu ya inki mutindu balongoki yai ya mekwenda kusosa Yezu sambu na kubaka ntendula ya malongi na yandi kele ya yau! Yezu kezola nde bingana na yandi kubakisama sambu na kusamuna kyeleka na bantu ya nkaka. Yandi keyufula nde: “Keti muntu lenda kwenda kutula mwinda na yandi na nsi ya kantini to na nsi ya mbeto? Ve, yandi fweti tula yo na zulu ya mesa.” Na yau, Yezu keyika nde: “Yo yina beno keba na mutindu yina ya beno ke waka mambu.”

Bau Mesambulama ti Ndongolo ya Kuluta Mingi

Na nima ya kubaka ntendula ya Yezu ya kingana ya mukuni, balongoki kezola kuzaba mambu ya kuluta mingi. Bau kelomba nde: “Tendudila beto kingana yina ya matiti ya mbi na bilanga.”

Nkadilu ya kuswaswana ya inki mutindu balongoki kele na yau na kufwanisa ti yina ya kibuka ya kuvandaka na lweka ya masa! Bantu yina kele ve ti mpusa ya kyeleka ya kuzaba ntendula ya bingana yina, bau keyangalala kaka ti mambu ya nenenene ya mepesama na bau. Na kumonisaka luswaswanu na kati ya bawi yina vandaka na lweka ya nzadi ti balongoki na yandi ya kele na mpusa ya kusosa kubakisa, bayina mekwisa na yandi na nzo, Yezu ketuba nde:

“Kiteso yina ya beno ke sadilaka sambu na kutesa bantu ya nkaka, Nzambi mpi ta sadila yo sambu na kutesa beno, nkutu yandi ta yika kiteso ya nkaka ya kuluta.” Balongoki ketesa sambu na Yezu mpusa ti dikebi ya ngolo; yau yina, bau kesambulama na kuzwaka ndongolo ya kuluta mingi. Na yau, sambu na kupesa mvutu na ngyufula ya balongoki na yandi, Yezu ketendula nde:

“Muntu yina kunaka bambuma ya mbote kele Mwana-muntu; bilanga kele nsi-ntoto ya mvimba; bambuma ya mbote kele bantu ya Kimfumu ya Nzambi; bambuma ya mbi kele bantu ya Muntu ya Mbi. Mbeni yina kunaka matiti ya mbi kele Satana. Ntangu ya kukatula bambuma kele [nsuka ya ngidika ya bima, NW]; bantu yina ke katulaka bambuma kele bawanzio.”

Na nima ya kutendula konso kima ya kingana na yandi, Yezu ketendula nsukulu. Yandi ketuba nde, na nsuka ya ngidika ya bima, bantu yina kekatulaka bambuma to bawanzyo, tagambula Bakristu ya luvunu ya kufwanana na matiti ya mbi ti “bantu ya Kimfumu” ya kyeleka. Na nima, “bantu ya muntu ya mbi” tabaka kidimbu ya mbungulu, kansi bana ya Kimfumu ya Nzambi “[bantu ya lunungu, NW],” tasema kibeni na kati ya Kimfumu ya Tata na bau.

Na nima, Yezu mesambula balongoki na yandi ya kele na mpusa ya kusosa kuzaba na bingana ya nkaka tatu. Ntete, yandi ketuba nde: “Kimfumu ya Nzambi me fwanana na bima yina ya ntalu ya bo me bumbaka na kilanga. Kana muntu mosi kumona yo, yandi ta bika kubumba yo diaka. Ebuna sambu na kiese na yandi, yandi ta kwenda kuteka bima na yandi yonso; ntangu yai, yandi ta kwisa kusumba kilanga yina.”

Yandi kelanda nde: “Diaka, Kimfumu ya Nzambi me fwanana na komersa ke sosa mayaka ya ntalu. Kana yandi me mona diyaka mosi ya kuluta ntalu mingi, yandi ta kwenda kuteka bima na yandi yonso, ebuna yandi ta kwisa kusumba diyaka yina.”

Yezu yandi mosi kele bonso muntu yina mezwa kima ya ntalu ya bau mebumbaka mpi bonso komersa yina mezwa diyaka ya kuluta ntalu. Yandi kutekaka bima yonso, na mpila ya kutuba, na kubikisaka pozisio ya kuluta nene na kati ya zulu sambu na kukuma muntu ya kukonda lulendo. Na nima, bonso muntu na zulu ya ntoto, yandi kufingamaka mpi kunyokwamaka ngolo; mpila yina, yandi kekudimonisa nde yandi mefwana na kukuma Mfumu ya Kimfumu ya Nzambi.

Balongoki ya Yezu metulama na ntwala ya mumekamu na kuteka bima yonso sambu na kubaka nsendo ya kuyala ti Kristu to bantu ya kuyalama na Kimfumu na ntoto. Keti beto tatadila kuvukana na Kimfumu ya Nzambi bonso kima mosi ya ntalu kuluta konso kima yina na luzingu, bonso kima ya kukonda ntalu to diyaka ya mbalu?

Na nsuka, Yezu mefwanisa “[kimfumu ya mazulu, NW]” ti bukondi ya melosama sambu na kukanga bambisi ya mitindu yonso. Ntangu bambisi keponama, ya kukonda mfumu kelosama mpi ya mbote kelundama. Ebuna, Yezu ketuba nde, yau tavanda kiteso mosi na nsuka ya ngidika ya bima; bawanzyo tagambula bantu ya mbi ti bantu ya lunungu, na kulundaka bantu ya mbi sambu na mbungulu.

Yezu yandi mosi keyantika kisalu yai ya kuloba, na kubingisaka balongoki na yandi ya ntete na kuvanda “balobi ya bantu.” Na nsadisa ya kinkengi ya bawanzyo, kisalu ya kuloba kelanda na kati ya bamvunkama. Na nsuka kubendama ya “bukondi” kesalama, yina kemonisa bimvuka yonso na zulu ya ntoto yina kebulaka ntulu nde yau kelandaka Kristu, yika mpi dibundu ya Bakristu ya kupakulama.

Ata nkutu bambisi ya kukonda mfunu kelosama sambu na mbungulu, matondo mingi sambu ‘bambisi ya mbote’ kelundama. Na kumonisaka mpusa ya kyeleka ya mutindu mosi bonso balongoki ya Yezu sambu na nzayilu mpi mbakisa, beto tasambulama na ndongolo ya kuluta mingi kaka ve, kansi mpi na lusambulu ya Nzambi ya luzingu ya mvula na mvula. Matayo 13:​1-52; Marko 4:​1-34; Luka 8:​4-18; Nkunga 78:2; Yezaya 6:​9, 10.

▪ Inki ntangu mpi na wapi Yezu ketubila bibuka na bingana?

▪ Tanga bingana tanu ya Yezu ketubila bibuka ntangu yai?

▪Sambu na inki Yezu ketuba nde nkeni ya mutarde kele ya kuluta bankeni yonso na fyoti?

▪ Sambu na inki Yezu ketuba na bingana?

▪ Inki mutindu balongoki ya Yezu memonisa bau mosi nde bau kele ya kuswaswana ti bibuka?

▪ Inki ntendula Yezu kepesa na kingana ya mukuni?

▪ Inki mutindu balongoki meswaswana ti bibuka ya kuvandaka na lweka ya masa?

▪ Nani mpi inki kele kifwani ya mukuni, kilanga, ntoto ya mbote, mbeni, kubukama ya mbuma, ti babuki ya bambuma?

▪ Inki bingana ya nkaka tatu Yezu meta, mpi inki dilongi beto lenda kubaka na yau?