Kapu 80

Balupangu ti Ngungudi

YEZU mekwisa na Yeruzalemi sambu na Nkinsi ya Kudipesa to Hanoukkah, nkinsi yina keyibusaka kudipesa lusambulu ya mpa na tempelo ya Yehowa. Na 168 N.T.B., kiteso ya bamvula 200 na ntwala, Antiochus IV Epiphanes kubotulaka Yeruzalemi, mpi yandi kuvwenzaka tempelo ti mesa ya kimenga na yau. Kansi, bamvula tatu na nima, Yeruzalemi kubakamaka dyaka mpi tempelo kupesamaka dyaka na Nzambi. Na nima, konso mvula, nkinsi ya kudipesa ya mpa vandaka kusalama.

Nkinsi yai ya Kudipesa vandaka kusalama na Kislev 25, ngonda ya Bayuda yina kekukanaka ti kitini ya nsuka ya Novembri mpi kitini ya ntete ya Desembri na manaka na beto ya bubu yai. Na yau, yau mebikala kaka bilumbu kuluta nkama na ntwala ya lusungiminu ya Paki ya mvu 33 T.B. Sambu yau kele nsungi ya madidi ya hiver, ntumwa Yoane kebinga yau “ntangu ya hiver.”

Ntangu yai Yezu mesadila kingana mosi kuna yandi ketubila balupangu tatu ya mameme mpi kisalu na yandi bonso Ngungudi ya Mbote. Lupangu ya ntete ya yandi ketubila kele ngidika ya ngwakana ya Nsiku ya Moize. Nsiku kuvandaka bonso kibaka, yina vandaka kugambula Bayuda ti bansadilu ya mbi ya bantu ya kuvandaka ve na ngwakana yai ya sipesiali ti Nzambi. Yezu ketendula nde: “Mono ke tubila beno mambu ya kieleka: Muntu yina ke kotaka na munoko ya lupangu ya mameme ve, kansi yandi ke lutaka na zulu ya kibaka na ndambu ya nkaka sambu na kukota, yandi kele muyibi, yandi kele muntu yina ke botulaka bima ya bantu. Kansi muntu yina ke kotaka na munoko ya lupangu, yandi kele ngungudi ya mameme.”

Bantu ya nkaka kukwisaka mpi kutubaka nde bau vandaka ba Mesia, to Kristu, kansi bau vandaka ve bangungudi ya kyeleka yina ya Yezu kelanda na kutubila nde: “Santinele ke kangudilaka yandi kielo, ebuna mameme ke waka ndinga na yandi. Ngungudi ya mameme ke bingaka mameme na yandi, konso dimeme na zina na yandi, ebuna yandi ke basisaka bo na nganda. . . . Kansi bo ta landa nzenza ve; bo ta tina yandi ntama, sambu bo zaba ndinga na yandi ve.”

“Santinele” ya lupangu ya ntete ya mameme kuvandaka Yoane Mbotiki. Bonso santinele, Yoane ‘kangudilaka’ Yezu na kusongaka yandi na mameme ya kifwani ya yandi tagungula. Mameme yai ya Yezu kebinga na zina mpi ketwadisa na nganda kendimama na nsukansuka na lupangu ya nkaka, bonso yandi ketendula nde: “Mono ke tubila beno mambu ya kieleka: Mono kele munoko ya lupangu ya mameme,” disongidila, kyelo ya lupangu ya mpa. Ntangu Yezu tasala ngwakana ya mpa ti balongoki na yandi mpi, tuka na zulu, tatyamuna mpeve santu na zulu na bau na Pantekoti yina talanda, bau tandimama na lupangu yai ya mpa.

Na kupesaka ntendula ya nkaka ya kisalu na yandi, Yezu ketuba nde: “Mono kele munoko ya lupangu. Muntu yina ke kotila na mono, mono ta gulusa yandi; yandi lenda kota ti kubasika, ebuna yandi ta zwa madia na yandi. . . . Mono, mono kwisaka na mpila nde bantu kubaka moyo ya mvula na mvula, bo vanda mpi na yo ya kuluta mingi. . . . Mono kele ngungudi mosi ya mbote ya mameme. Mutindu Tata kuzaba mono, mono mpi zaba Tata, mutindu yo yina mpi mono zaba mameme na mono, mameme na mono mpi zaba mono. Mono ke pesaka moyo na mono sambu na mameme na mono.”

Ntama ve, Yezu kusyamisaka balandi na yandi, na kutubaka nde: “[Kubanga ve kibuka ya fyoti, NW]. Sambu Tata na beno ke mona kiese na kupesa beno Kimfumu.” Kibuka yai ya fyoti yina tavanda nsukansuka ti bantu 144000, kekwisa na lupangu yai ya mpa, to ya zole. Kansi Yezu kelanda na kutuba nde: “Mono ke na mameme ya nkaka, bo kele na kati ya lupangu yai ve. Mono fweti kotisa bo mpi na lupangu; bo ta wa ndinga na mono, ebuna bo yonso ta [kuma kibuka, NW] mosi kaka, bo ta vanda mpi na ngungudi mosi kaka na kukeba bo.”

Sambu “mameme ya nkaka” kele “na kati ya lupangu yai ve,” bau fwete kuvanda ya balupangu ya nkaka, ya tatu. Balupangu yai zole ya nsuka, to bitininu ya mameme, kele ti bivuvu ya kuswaswana. “Kibuka ya fyoti” ya lupangu mosi tayala ti Kristu na zulu, mpi “mameme ya nkaka” ya lupangu ya nkaka tazinga na ntoto yina takituka Paladisu. Kansi, ata nkutu bau kele na balupangu zole, mameme kele ve ti kimpala, bau kekudiwa mpi ve ya kukabwana, sambu bonso Yezu ketuba nde bau “takuma kibuka mosi,” na lutwadisu ya “ngungudi mosi.”

Ngungudi ya Mbote, Yezu Kristu, kepesa luzingu na yandi na luzolo yonso sambu na balupangu ya mameme yonso zole. Yandi ketuba nde: “Mono mosi ke pesa yo na luzolo na mono mosi. Mono ke na kiyeka ya kupesa yo, mono ke na kiyeka ya kubaka yo diaka mpi. Tata na mono songaka mono na kusala mutindu yina.” Ntangu Yezu ketuba dyambu yai, kukabwana mebasika na kati ya Bayuda.

Bamingi na kati ya kibuka ketuba nde: “Yandi ke na mpeve ya mbi! Yandi kele muntu ya kilau! Sambu na nki beno ke wa yandi?” Kansi bankaka kevutula nde: “Muntu ke na mpeve ya mbi ke tubaka mpidina ve.” Na nima, na ntembe ve na kuyibukaka nde Yezu kubelulaka muntu mosi ya kubutukaka meso ya kufwa bangonda zole na ntwala, bau keyika nde: “Nki mutindu mpeve ya mbi lenda kangula meso ya bantu ya kufwa-meso?” Yoane 10:​1-22; 9:​1-7; Luka 12:32; Kusonga 14:​1, 3; 21:​3, 4; Nkunga 37:⁠29.

▪ Nkinsi ya Kudipesa kele inki, mpi inki ntangu bau ketaka yau?

▪ Lupangu ya mameme ya ntete kele inki yau, mpi nani kele santinele?

▪ Inki mutindu santinele kekangudila Ngungudi, mpi na nima mameme kendimama na inki?

▪ Banani kele na kati ya balupangu yonso zole ya Ngungudi ya Mbote, mpi bau kekuma bibuka ikwa?