Mutindu ya Kusosa Bansangu

NTOTILA SALOMO ‘kulongukaka mpi yandi talaka mbote-mbote mambu ya kieleka.’ Sambu na inki? Sambu yandi vandaka kuzola nde yandi sonika ‘mambu ya kieleka.’ (Lo. 12:9, 10) Luka ‘kutalaka mbote-mbote mambu yonso banda na luyantiku’ sambu na kuta mambu yonso ya metala luzingu ya Kristu na ndonga. (Luka 1:3, NW) Bansadi ya Nzambi yai yonso zole vandaka kusosa bansangu.

Kusosa ketendula inki? Yo ketendula kusosa na dikebi yonso na kuzwa bansangu ya metala dyambu mosi. Yo kesalamaka na kutanga, mpi yo kelombaka kusadila minsiku ya kulonguka. Yo lenda salama mpi na kusolulaka na bantu.

Inki mambu ketindaka na kusosa bansangu yankaka? Tala mwa bambandu. Kulonguka to kutanga Biblia nge mosi lenda basisa bangyufula yina kele mfunu mingi sambu na nge. Muntu ya nge kelonga lenda yula nge ngyufula yina talomba nde nge sosa bansangu ya sikisiki sambu na kupesa yandi mvutu. Bo lenda pesa nge devware ya kusala.

Baka mbandu ya devware ya bo mepesa nge ya kusala diskure. Yo lenda vanda nde malongi ya bo melomba nge na kulonga ketubila mambu yonso na kimvuka. Inki mutindu nge lenda wakanisa yo ti dibundu na beno? Tomisa yo na kusosa bansangu yankaka ya mfunu. Kana yo kele ti ntalu mosi to zole to ti mbandu mosi ya mefwana na malongi yina mpi ya kesimba luzingu ya bantu yina kele na kati ya bawi, dyambu mosi ya vandaka kumonana ya kukonda mpasi lenda longa bo, to nkutu kupusa bo na kusala kima mosi. Malongi yina kubasikaka na mukanda mosi ya nge kesadila lenda vanda nde bo basisaka yo sambu na batangi ya ntoto ya mvimba, kansi nge fwete nyata yo mbotembote, nge fwete pesa bambandu, mpi nge fwete monisa nde mambu yango kelungana na dibundu mosi to na muntu mosi. Inki mutindu nge fwete sala yo?

Na ntwala ya kuyantika kusosa bansangu yankaka, yindula bawi na nge. Inki bo mezabaka dezia? Inki bo kezola kuzaba? Na nima zaba mbote lukanu na nge. Keti yo kele ya kutendula? ya kundimisa? ya kubuya dyambu mosi? to ya kupusa muntu na kusala kima mosi? Kutendula kelombaka kupesa bansangu yankaka sambu bantu kubakisa mbote dyambu mosi. Ata nge bakisa mambu ya mfunu ya bo ketubila, nge lenda vanda na mfunu ya kusosa kuzaba nki ntangu to nki mutindu kusala mambu ya bo ketubila. Kundimisa kelombaka kupesa bikuma ya kemonisa sambu na nki kima mosi kele mutindu yina, yo kelombaka mpi kupesa banzikisa. Kubuya dyambu mosi kelombaka kuzaba mbote bandambu yonso zole ya dyambu yango mpi kutadila na dikebi yonso banzikisa ya bo mesadila. Ya kyeleka, beto kesosaka ve kaka bangindu ya ngolo kansi mitindu ya kutubila mambu ya kyeleka na mutindu ya mbote. Kupusa muntu na kusala kima mosi kelombaka kusimba ntima. Yo ketendula kupesa bawi kikesa ya kusala kima mosi mpi kupesa bo mpusa ya kusadila mambu yina bo ketubila. Kusadila bambandu ya kyeleka ya bantu yina kusalaka yo, ata na ntangu ya mpasi, lenda sadisa beto na kusimba ntima.

Keti nge meyilama sambu na kuyantika? Ntete ve. Sosa kuzaba nki bansangu nge kele na yo mfunu. Ntangu lenda vanda kima mosi ya mfunu ya kutadila. Kana nge tazabisa mambu yina nge melonguka na bantu yankaka, ntangu ikwa nge tavanda na yo sambu na kusala yo? Minuta tanu? Minuta makumi iya na tanu? Keti bo mezengila nge dezia ntangu ya nge tasala, bonso na balukutakanu ya dibundu, to nge lenda sala kiteso ya ntangu ya nge mezola, bonso na kulonguka Biblia ti muntu to na bavizite yina bankuluntu kesalaka ntangu bo kekwendaka kutala bampangi?

Sambu na kumanisa, inki mikanda lenda sadisa nge na kusosa bansangu ya nge kele na yo mfunu? Katula yina nge kele na yo na nzo, keti biblioteke yina kele na Nzo ya Kimfumu na beno kele na mikanda mingi? Keti bampangi yina kesadilaka Yehowa tuka bamvula mingi tapesa nge nswa ya kusadila mikanda na bo sambu na kusosa bansangu? Keti kele ti biblioteke ya bantu yonso na bwala na beno kisika nge lenda kwenda kutanga mikanda yina bantu kesadilaka mingi kana nge kele na mfunu na yo?

Sadila Mukanda na Beto ya Ntetentete ya Kusosila Bansangu: Biblia

Kana mambu ya nge kesosa kubakisa kelomba kuzaba ntendula ya verse mosi, yantika na kutanga ntete verse yango na Biblia.

Sosa Kubakisa Nani mpi Nki Bo Ketubila. Kudiyula: ‘Nani bo songaka mambu yango? Baverse yina kele na zulu ti yina melanda kesonga nki sambu na mambu yina melanda to nki mabanza yo kepesa na bantu ya bo ketubila?’ Mbala mingi mambu ya fyotifyoti ya mutindu yai lenda sadisa beto na kubakisa verse mosi, mpi yo lenda sadisa beto na kubakisa dyaka mbote diskure mosi ya beto tasadila mambu yango.

Mu mbandu, beto kesadilaka mbala mingi Baebreo 4:12 sambu na kusonga ngolo yina Ndinga ya Nzambi kele na yo ya kusimba ntima ti bupusi yina yo kevandaka na yo na luzingu na beto. Mambu yina bo metuba na ntwala mpi na nima kesadisa beto na kubakisa dyaka mbotembote mutindu yo lenda salama. Yo ketubila mambu yina bantu ya Izraele kukutanaka na yo na bamvula 40 ya bo zingaka na ntoto ya zelo na zelo na ntwala ya kukota na ntoto yina Yehowa kusilaka na Abrahami. (Baeb. 3:7–4:13) “Nsangu ya Nzambi,” disongidila lusilu na yandi ya kunata bo na kisika mosi ya kupema ya kewakana ti kuwakana yina yandi salaka ti Abrahami, kufwaka ve; yo vandaka kaka na moyo mpi yo vandaka kukuma penepene na kulungana. Bantu ya Izraele kuvandaka na bikuma mingi ya mbote ya kutula lukwikilu na mambu yina. Kansi, na ntangu Yehowa vandaka kutambusa bo banda na Ezipte tii na Ngumba ya Sinai mpi penepene na Ntoto ya Lusilu, bo vandaka kumonisa kukonda lukwikilu mbala na mbala. Yo yina, mambu yina bo vandaka kusala sambu na mutindu Nzambi vandaka kulungisa mambu ya yandi tubaka kusongaka pwelele mambu yina kuvandaka na ntima na bo. Mutindu mosi mpi na bilumbu na beto, lusilu ya Nzambi kesonga mambu yina kele na ntima ya bantu.

Tala Bareferanse Yina Kele na Katikati. Ba Biblia mingi kele na bareferanse ya bo metulaka na ndonga na katikati to na nsi ya konso lutiti. Keti Biblia na nge kele na yo? Kana mpidina, yo lenda sadisa nge. Tala mbandu mosi ya kele na Les Saintes Écritures — Traduction du monde nouveau. Verse ya 1 Piere 3:6 ketubila Sara bonso mbandu mosi ya mbote yina bankento yina kele Bakristu fwete landa. Referanse mosi ya kele na katikati ya lutiti yina ketinda beto na Kuyantika 18:12 kendimisa dyambu yai na mpila yo ketuba nde Sara vandaka kubinga Abrahami nde mfumu ‘na ntima na yandi.’ Yo kesonga nde bulemfu na yandi vandaka ya masonga. Katula lusadisu ya mutindu yai, bareferanse lenda tinda nge na baverse yina kemonisa kulungana ya mbikudulu ya Biblia to ya dikambu mosi ya kele na kuwakana ya Nsiku. Kansi, simba nde bareferanse yankaka kepesaka ve bantendula ya mutindu yai. Yo lenda pesa kaka bangindu yina kele kiteso mosi to bansangu yina metala luzingu ya muntu ya bo ketubila to ya bisika.

Sosa na Concordance ya Biblia. Concordance ya Biblia kele lisiti ya bangogo ya kusonika na ndonga ya bisono ya alfabe yina Biblia kesadilaka. Yo lenda sadisa nge na kuzwa baverse yina ketubila disolo ya nge kesosila bansangu yankaka. Na ntangu nge ketanga baverse yango, nge talonguka mambu mingi yankaka ya mfunu. Nge tamona kyeleka ya “mbandu” ya kyeleka yina kele na Ndinga ya Nzambi. (2 Tim. 1:13) Traduction du monde nouveau kele na lisiti ya bangogo ya beto kebingaka nde “Index des mots bibliques.” Concordance complète kele ti bangogo mingi dyaka kuluta. Sambu na Monokutuba, nge lenda sadila Concordance complète ya Kifalansa, yo tasadisa nge na kuzwa baverse yonso yina kele ti konso ngogo ya mfunu ya kele na Biblia.

Longuka na Kusadila Bisadilu Yankaka ya Kusosila Bansangu

Lupangu yina kele na lutiti 33 kepesa lisiti ya bisadilu yankaka yina “mpika ya kwikama mpi ya mayele” (NW) mebasisaka sambu na kusosa bansangu. (Mat. 24:45-47) Mingi na kati na yo kele na tansi ya mambu yina ke na kati, mpi mingi kele na index na nsuka, ya bo metulaka sambu na kusadisa nge na kuzwa kukonda mpasi bansangu ya sikisiki ya nge kesosa. Na nsuka ya konso mvula, la Société kebasisaka ba index ya kepesaka lisiti ya masolo yonso ya kubasikaka na mvula yina na Nzozulu ya Nkengi ti na Réveillez-vous !

Kuzaba mbote bansangu ya bo mepesa na mikanda yai ya kulongukila Biblia lenda sadisa nge na kuzwa bansangu ya nge kesosa kukonda mpasi. Mu mbandu, nge kezola kuzaba bansangu yankaka ya metala bambikudulu, malongi, bikalulu ya Bukristu, to mutindu ya kusadila minsiku ya Biblia. Ziku Nzozulu ya Nkengi tavanda na bansangu yina nge kesosa. Réveillez-vous ! ketubilaka mambu yina ke na kuluta, mavwanga yina ke na kubasika ntangu yai, mabundu, siansi, mpi bantu ya bisika ya kuswaswana. Bakomantere ya konso mukanda ya Evanzile kele na ndonga na mukanda Muntu ya Kuluta Nene ya Ntangu Yonso. Kulonguka ya verse mosi-mosi ya mikanda ya mvimba ya Biblia kele na mikanda bonso La Révélation: le grand dénouement est proche !, Prêtons attention à la prophétie de Daniel !, ti bavolime zole ya La Prophétie d’Isaïe, lumière pour tous les humains. Na mukanda Comment raisonner à partir des Écritures, nge tazwa bamvutu na bangyufula mingi ya Biblia yina beto kekutanaka na yo mbala mingi na kisalu ya bilanga. Sambu na kuzaba mbote mabundu yankaka, malongi na bo, ti luyantiku na bo, tala mukanda L’humanité à la recherche de Dieu. Disolo ya ketubila na mudindu mambu yina Bambangi ya Yehowa ya ntangu yai mesalaka kele na mukanda Les Témoins de Jéhovah: Prédicateurs du Royaume de Dieu. Sambu na kuzwa lapolo ya kesonga mutindu kisalu ya kulonga nsangu ya mbote na ntoto ya mvimba ke na kusalama, tala Annuaire des Témoins de Jéhovah ya mebasika ntama mingi ve. Étude perspicace des Écritures kele ansiklopedi ya Biblia mpi mukanda ya kele ti bakarte. Kana nge kezola kuzaba mambu mingi ya metala bantu, bisika, bima, bandinga, to mambu ya mesalamaka ntama ya kewakana na Biblia, mukanda yai tasadisa nge mpenza.

“Index des publications de la Société Watch Tower.” Index yai, ya mebasikaka na bandinga kuluta 20, tasadisa nge na kuzwa bansangu na mikanda na beto mingi ya kuswaswana. Yo ke ya kukabula na bandambu zole: index ya bantu-dyambu ya masolo ti index ya baverse. Sambu na kusadila index ya bantu-dyambu ya masolo, sosa ngogo mosi ya kele na kati ya disolo na nge ya nge kezola kusosa. Sambu na kusadila index ya baverse, sosa na lisiti ya baverse verse yina nge kesosa kubakisa mbote. Kana bo mebasisaka dezia disolo yango na ndinga na beno to verse yango na bamvula yina kele na Index ya nge ketala, nge tazwa lisiti ya baverse ya nge fwete sosa. Sadila mambu yina bo mesonika na luyantiku ya Index sambu na kuzaba ntendula ya bidimbu ya bazina ya mikanda yina bo mepesa na bunkufi. (Mu mbandu, na lusadisu yina, nge lenda longuka nde w99 3/1 15 ketendula Nzozulu ya Nkengi ya 1999, ya Marsi 1, lutiti 15.) Bantu-dyambu ya nene bonso “Baeksperiansi ya Kisalu ya Bilanga” mpi “Masolo ya Luzingu ya Bambangi ya Yehowa” lenda sadisa nge kibeni sambu na kubongisa masolo ya mbote sambu na dibundu.

Kusosa bansangu lenda baka dikebi yonso ya muntu, yo yina nge fwete keba na mpila nde mambu yankaka kuyiba ve dikebi na nge. Tula dikebi na nge yonso na lukanu na nge ya kusosa bansangu ya nge kele na yo mfunu sambu na mukumba ya nge kele na yo. Kana Index metinda nge na mukanda yankaka, kangula (ba)lutiti ya mukanda yango, na nima tanga tubantu-dyambu ti bansa ya luyantiku ya baparagrafe sambu na kuzwa malongi yina nge kele na yo mfunu. Kana nge ke na kusosa ntendula ya verse mosi ya Biblia, sosa ntete kuzwa verse yango na mukanda yina bo metinda nge. Ebuna tala bakomantere yina bo mepesa.

“Watchtower Library” na CD-ROM. Kana nge kele na ordinatere, nge lenda baka mambote ya kusadila Watchtower Library na CD-ROM, ya kele ti mikanda na beto mingi. Programe yai ya kusosa bansangu ya kele mpasi ve na kusadila lenda sadisa nge na kusosa ngogo mosi, kimvuka ya bangogo, to bangogo ya verse mosi na mikanda yonso yina kele na Watchtower Library. Ata kisadilu yai kele ve na ndinga na beno, nge lenda bakila yo mambote kana yo kele na ndinga mosi ya mezabana na ntoto ya mvimba yina nge mpi kezaba.

Babiblioteke Yankaka ya Kele na Mikanda na Beto

Na mukanda na yandi ya zole ya kupemama na Timoteo, Polo kulombaka toko yai na kunatila yandi ‘mikanda mingimingi yina kele na mukanda ya mbisi,’ na Roma. (2 Tim. 4:13) Polo vandaka kubaka mikanda yankaka na valere mpi yandi vandaka kubumba yo. Nge lenda sala mpi mutindu mosi. Keti nge kebumbaka kopi na nge ya Nzozulu ya Nkengi, ya Réveillez-vous !, mpi ya Kisalu na Beto ya Kimfumu ata na nima ya kumanisa na kulonguka yo na balukutakanu ya dibundu? Kana nge kesalaka mpidina, yo lenda sadisa nge sambu na kusosa bansangu yankaka, kumosi ti mikanda yankaka ya Bukristu ya nge mezwaka. Mabundu mingi kebumbaka mikanda na beto mingi na biblioteke mosi na Nzo ya Kimfumu. Yo kesadisaka dibundu ya mvimba, bo kesadilaka yo na ntangu bo kele na Nzo ya Kimfumu.

Vanda ti Kisika ya Nge Kebumbaka Bansangu ya Mfunu

Kuvila ve mambu ya mfunu yina nge lenda sadila na ntangu nge ketuba mpi kelonga. Kana nge zwa nsangu mosi, bantalu, to mbandu ya nge lenda sadila na kisalu na nge ya kulonga na zulunalu mosi ya inza, zenga kitini ya zulunalu yango ya kele ti nsangu yango mpi bumba yo to sonika yo. Sonika dati, zina ya zulunalu yango, ziku mpi zina ya muntu yina kusonikaka disolo yango to ya muntu yina kubasisaka zulunalu yango. Na balukutakanu ya dibundu, sonikaka bangindu ya mfunu mpi bambandu yina lenda sadisa nge na kutendula kyeleka na bantu yankaka. Keti nge meyindulaka dezia mbandu mosi ya mbote kansi nge zwaka ve okazio ya kusadila yo na ntangu yina nge vandaka na yo mfunu? Sonika yo, mpi bumba yo na kisika nge kebumbaka bansangu na nge. Na nima ya kusala badevware mwa mingi na Nzo-Nkanda ya Kisalu ya Teokrasi, nge tavanda meyidika dezia badevware mwa mingi. Na kisika ya kulosa banoti na nge ya badevware yai, bumba yo. Mambu yina nge zwaka ntangu nge sosa-sosaka lenda sadisa nge na nima.

Solula na Bantu

Nge lenda longuka mambu mingi na bantu. Ntangu Luka vandaka kusonika Evanzile na yandi, yo ke pwelele nde yandi kutikaka bansangu yina yandi bakaka na ntangu yandi vandaka kusolula na bantu yina kumonaka na meso na bo mambu yina kulutaka. (Luka 1:1-4) Mbala yankaka mpangi mosi ya Mukristu lenda sadisa nge na kubakisa mbote dilongi ya nge kesosa kubakisa. Efezo 4:8, 11-16 ketuba nde, Kristu kesadilaka “makabu [y]a bantu” sambu na kusadisa beto na kuyela na “nzayilu ya sikisiki ya Mwana ya Nzambi.” (NW) Kusolula na bantu yina mesala bamvula mingi na kisalu ya Nzambi lenda pesa beto bangindu mingi ya mfunu. Kusolula na bantu lenda songa mpi mambu yina bo keyindula, ebuna yo lenda sadisa nge na kubongisa malongi yina tasadisa mpenza bantu.

Pona Mambu ya Nge Mezwa

Na nima ya kukatula bambuma na bilanga, yo kelombaka kukatula yo bimpusu. Yo kele mutindu mosi na bansangu yina nge mezwa na kusosa na nge. Na ntwala ya kusadila yo, nge fwete kabula bansangu yina kele mfunu mingi ti yina kele mfunu mingi ve.

Kana nge tasadila bansangu yango na diskure, kudiyula nde: ‘Keti dyambu yai ya mono kekana kusadila mefwana mpenza na disolo ya mono kezola kusala? To, ata yo kele dyambu mosi ya mfunu, keti yo takatula dikebi ya bawi na disolo ya mono tatubila?’ Kana nge kekana kusadila mambu yina mekatuka kusalama to mambu yina mekatuka na malongi ya ke na kubaluka-baluka ya siansi to ya malongi ya minganga, zikisa ntete kana mambu yango kele kaka na ngala. Zikisa dyaka kana mambu yina kele na mikanda na beto ya ntama beto mebalulaka yo. Kana mpidina, sadila yina mekatuka kubasika ntama mingi ve na dilongi yina.

Yo kelomba kukeba mpenza kana nge mebaka bansangu na mikanda ya inza. Kuvila ve nde Ndinga ya Nzambi kele kyeleka. (Yoa. 17:17) Yezu kele na kisika ya ntete na kulungana ya lukanu ya Nzambi. Yo yina, Kolosai 2:3 ketuba nde: “Mayele yonso . . . ti mambu yonso yina ya Nzambi kuzaba, yo me bumbanaka na Kristo.” Pona mambu ya nge mezwa na kusosa na nge ti dibanza yai na ntu. Sambu na yina metala mambu yina nge bakaka na mikanda ya inza, kudiyula mutindu yai: ‘Keti bo melutisa ndilu na kusikisa dyambu yai, yo mekatuka na bangindu ya bantu, to yo kemonisa nde bo mezaba ve mambu yango mbotembote? Keti bo sonikaka yo sambu na bwimi to sambu na kudila bantu mbongo? Keti mikanda yankaka ya mfunu kendima dyambu yango? Kuluta dyaka, keti yo kewakana na kyeleka ya Biblia?’

Bingana 2:1-5 kesyamisa beto na kulanda na kusosa nzayilu, mayele, mpi luswasukusu mutindu bo kesosaka “bibende yai ya ntalu arza to bima ya nkaka ya ntalu me bumbanaka.” Yo kelombaka kikesa kansi yo kenataka mambote mingi. Kusosa kelombaka kikesa, kansi kusala yo tasadisa nge na kubakisa mutindu Nzambi ketadilaka mambu, na kulosa bangindu ya luvunu, mpi na kusadisa nge na kubakisa mbote kyeleka. Yo tayika mpi ntomo na badiskure na nge, na mpila nde yo pesa nge kyese ya kusala yo mpi yo pesa bawi na nge kyese ya kuwa yo.