Kapu ya Iya
Muntu Yina Baprofete Yonso Kutubilaka
1. Luzingu ya Yezu kuvandaka na yo na ntwala ya kukuma muntu kelonga beto nki na yina metala kinduku na yandi ti Yehowa?
“TATA ke zolaka Mwana; yandi ke songaka yandi konso kisalu yina ya yandi mosi ke salaka.” (Yoane 5:20) Ya kyeleka Mwana ti Tata na yandi, Yehowa, bo kezolanaka mpenza! Kinduku yai ya ngolo kubandaka na ntangu Nzambi kugangaka yandi, mafunda mingi ya bamvula na ntwala nde yandi kubutuka bonso muntu. Yandi vandaka Mwana mosi kaka ya kubutukaka na Nzambi, yina ya Yehowa kusalaka na maboko na yandi mosi. Bima yankaka yonso ya kele na zulu ti na nsi-ntoto kugangamaka na nzila ya Mwana ya zola yai ya ntete. (Kolosai 1:15, 16) Yandi vandaka mpi Ndinga to Kinati-ndinga ya Nzambi, Muntu yina Nzambi kusadilaka sambu na kuzabisa luzolo na yandi na bigangwa yankaka. Na nima, Mwana yina ya Nzambi vandaka kuzola mingi, kukumaka muntu, Yezu Kristu.—Bingana 8:22-30; Yoane 1:14, 18; 12:49, 50.
2. Na nki kiteso bambikudulu ya Biblia kutubilaka Yezu?
2 Na ntwala nde Mwana ya ntete ya Nzambi kubutuka na mutindu mosi ya kuyituka bonso muntu, bambikudulu mingi ya kupemama kusonikaka mambu yina metala yandi. Ntumwa Piere kumonisaka yo na Korneye nde: “Baprofete yonso ke tubaka mambu yai sambu na yandi.” (Bisalu 10:43) Biblia kutubilaka mingi kisalu yina Yezu zolaka kusala na mpila nde wanzyo kusongaka ntumwa Yoane nde: “Mambu yina ya baprofete ke tubaka yo ke katukaka na mambu yai ya kieleka ya Yesu songaka bo.” (Kusonga 19:10) Bambikudulu yina kemonisaka pwelele nde yandi kele Mesia. Yo bendaka dikebi na mikumba mingi ya yandi talungisa na kulungana ya balukanu ya Nzambi. Mambu yai yonso fwete benda dikebi na beto bubu yai.
Mambu Yina Bambikudulu Kutubaka
3. (a) Na mbikudulu ya Kuyantika 3:15, nani kele kifwani ya nyoka, “nkento,” mpi ‘nkuna ya nyoka’? (b) Sambu na nki ‘kunyata nyoka na ntu’ kele mfunu mingi sambu na bansadi ya Yehowa?
3 Nzambi kutubaka mbikudulu ya ntete na kati ya bambikudulu ya mutindu yina na nima ya kukolama yina kusalamaka na Edeni. Yehowa kutubilaka nyoka nde: “Mono tatula kimbeni na kati na nge ti nkento mpi na kati ya nkuna na nge ti nkuna na yandi. Yandi tanyata nge na ntu, ebuna nge tatatika yandi na kisingini.” (Kuyantika 3:15, NW) Ya kyeleka mbikudulu yai kutadilaka Satana, kifwani ya nyoka. “Nkento” kele organizasio ya kwikama ya Yehowa yina kele na zulu, yina kele bonso nkento na yandi ya kwikama. ‘Nkuna ya nyoka’ kele kimvuka ya bawanzyo yonso ti bantu yina kemonisa mpeve ya Satana, bayina kemengaka Yehowa ti bantu na Yandi. ‘Kunyata nyoka na ntu’ ketendula kufwa ya Satana, yina kukusilaka Yehowa makambu mpi kunatilaka bantu mpasi. Kansi kitini ya kuluta mfunu ya “nkuna” yina tanyata nyoka kele nani? Bamvu-nkama mingi meluta, dyambu yai kuvandaka mpenza “kinsweki ya santu.”—Roma 16:20, 25, 26, NW.
4. Inki mutindu ndonga ya bankaka ya Yezu kesadisa beto na kuzaba nde yandi vandaka Nkuna ya lusilu?
4 Na nima ya bamvula 2000 ya disolo ya bantu, Yehowa kupesaka bantendula ya mbikudulu yai. Yandi tubaka nde Nkuna tabasika na dibuta ya Abrahami. (Kuyantika 22:15-18) Nzambi kaka muntu kuvandaka ti nswa ya kupona dibuta yina tanata na Nkuna kansi muntu ve. Ata Abrahami vandaka kuzola mingi mwana na yandi Ismaele yina Agare kubutilaka yandi, Yehowa tubaka nde: “Kuwakana na mono, mono ta wakana na mwana na nge Izaki, mwana yina ya Sara ta buta.” (Kuyantika 17:18-21) Na nima Nzambi kundimisaka dyaka kuwakana yai na Yakobo yina kubutaka bana 12 ya kesala kikanda ya Izraele, kansi na Ezau ve yina kuvandaka mwana ya ntete ya Izaki. (Kuyantika 28:10-14) Na nima, Nzambi kumonisaka nde Nkuna yango tabutuka na kikanda ya Yuda, na divumu ya Davidi.—Kuyantika 49:10; 1 Bansangu 17:3, 4, 11-14.
5. Ntangu Yezu kuyantikaka kisalu na yandi awa na ntoto, inki kidimbu ya pwelele kumonisaka nde yandi vandaka Mesia?
5 Inki bidimbu yankaka kusadisaka na kuzaba Nkuna yina? Bamvula kuluta 700 na ntwala, Biblia kuzabisaka nde Nkuna tabutuka na Betelemi. Yo monisaka dyaka nde “dikanda na yandi [Nkuna yina] kele ya ntama,” banda na ntangu yina Nzambi kusalaka yo na zulu. (Mishe 5:1) Na nzila ya profete Daniele, Nzambi kuzabisaka mpi na ntwala ntangu ya sikisiki ya yandi tamonana na ntoto bonso Mesia. (Daniele 9:24-26) Yo yina, ntangu Yezu kupakulamaka na mpeve santu, yandi kumaka Mupakulami ya Yehowa, ndinga na yandi mosi Nzambi yina kukatukaka na zulu kutubaka pwelele nde Mesia kuvandaka Mwana na Yandi. (Matayo 3:16, 17) Nkuna kuzabanaka! Yo yina kupusaka Filipi na kutuba na kundima mpenza nde: “Beto me mona muntu yina ya Moize sonikaka na mikanda ya Bansiku sambu na yandi, muntu yina ya baprofete mpi vandaka kutuba. Yandi kele Yesu.”—Yoane 1:45.
6. (a) Na kutadila Luka 24:27, inki balongoki ya Yezu kubakisaka? (b) Nani kele kitini ya kuluta mfunu ya ‘nkuna ya nkento,’ mpi kunyatama ya nyoka na ntu ketendula inki?
6 Na nima, balongoki ya Yezu kubakisaka nde Masonuku ya kupemama vandaka kutubila bambikudulu mingi ya metala yandi. (Luka 24:27) Yo monanaka dyaka pwelele nde Yezu kele kitini ya kuluta mfunu ya ‘nkuna ya nkento,’ yina tanyata nyoka na ntu, sambu na kufwa Satana kimakulu. Na nzila ya Yezu, Nzambi talungisa mambu yonso ya yandi mesilaka na bantu, bima yonso ya beto kevingilaka talungana.—2 Korinto 1:20.
7. Katula kuzaba Muntu yina bambikudulu kutubilaka, inki kima yankaka ya mfunu beto fwete bakisa?
7 Kuzaba mambu yai fwete pusa beto na kusala inki? Biblia ketela beto disolo ya bakala mosi yina kuvandaka tongu ya insi ya Etiopia yina kutangaka bitini yankaka ya bambikudulu yai ya metala kukwisa ya Muntu yina tasumba beto mpi tavanda Mesia. Sambu yandi vandaka kubakisa ve, yandi yulaka nsamuni Filipi nde: “Profete ke tuba mambu yai sambu na nani?” Kansi bakala yango kusukaka ve pana ntangu yandi bakaka mvutu. Na nima ya kuwidikila ntendula ya Filipi ti dikebi yonso, muntu yai kubakisaka nde sambu na kumonisa ntonda na kulungana ya mbikudulu yai yo lombaka nde yandi mpi kusala dyambu mosi. Yandi bakisaka nde yandi fwete baka mbotika. (Bisalu 8:32-38; Yezaya 53:3-9) Keti beto mpi kebakisaka mambu nswalu bonso muntu yai?
8. (a) Kupesa ya Abrahami zolaka kupesa mwana na yandi Izaki vandaka kifwani ya inki? (b) Sambu na nki Yehowa kusongaka Abrahami nde bantu yonso ya nsi-ntoto tabaka lusakumunu na nzila ya Nkuna, mpi na nki dyambu yai ketadila beto bubu yai?
8 Yindula dyaka disolo ya kesimba ntima ya ketubila mutindu Abrahami zolaka kufwa Izaki, mwana mosi kaka yina Sara kubutilaka yandi, bonso dikabu. (Kuyantika 22:1-18) Dyambu yai kuvandaka kifwani ya mambu yina Yehowa kusalaka ntangu yandi pesaka Mwana na yandi mosi kaka ya kubutuka: “Nzambi me lutaka kuzola bantu yonso; yo yina yandi pesaka bo mwana mosi yina kele na yandi, sambu konso muntu yina me ndima yandi na ntima na yandi, yandi kufwa ve, kansi yandi kuvanda na moyo ya mvula na mvula.” (Yoane 3:16) Dyambu yai kepesa beto kivuvu nde mutindu Yehowa kupesaka Mwana na yandi mosi kaka sambu na kulungisa lukanu na Yandi, Yandi ‘tapesa beto mambu yonso.’ (Roma 8:32) Inki yandi kelomba beto na kusala? Mutindu Kuyantika 22:18 ketuba, Yehowa kusongaka Abrahami nde bantu yonso ya nsi-ntoto tabaka lusakumunu na nzila ya Nkuna, “sambu [Abrahami] kulemfukilaka [Nzambi].” Beto mpi, beto fwete lemfukila Yehowa ti Mwana na yandi: “Konso muntu yina [memonisa kundima na, NW] Mwana yina na ntima na yandi, yandi ke na moyo ya mvula na mvula; kansi konso muntu ke lemfukilaka Mwana yina ve, yandi ta baka moyo ve kansi Nzambi ta wilaka yandi makasi.”—Yoane 3:36.
9. Kana beto kemonisa ntonda na kivuvu ya luzingu ya mvula na mvula yina tasalama na nzila ya kimenga ya Yezu, inki beto tasala?
9 Kana beto kele na ntonda sambu na kivuvu ya luzingu ya mvula na mvula yina bantu tabaka na nzila ya kimenga ya Yezu, beto tazola kusadila bantuma yina Yehowa mezabisaka beto na nzila ya Yezu. Mambu yango kewakana ti zola yina beto kele na yo na Nzambi mpi na bampangi na beto. (Matayo 22:37-39) Yezu kumonisaka nde zola na beto sambu na Yehowa fwete pusa beto na kulonga bantu yankaka “na kulanda mambu yonso ya [Yezu vandaka] kusonga [beto] na kusala.” (Matayo 28:19, 20) Mpi beto kezola kusonga zola yango na bansadi yankaka ya Yehowa na “kuvukanaka” ti bo “mbala na mbala na balukutakanu.” (Baebreo 10:25, NW; Galatia 6:10) Dyaka, kana beto kewila Nzambi mpi Mwana na yandi, beto fwete yindula ve nde bo kelomba beto na kusala mambu bonso bantu ya kukuka. Baebreo 4:15 ketuba nde, mutindu Yezu kele Nganga-Nzambi na beto ya Nene, yandi “ke monaka mpasi kana beto ke bwa na masumu.” Yo kepesa kikesa mpenza, mingimingi kana beto pusana penepene na Nzambi na kisambu na nzila ya Kristu sambu na kulomba lusadisu ya kununga bikalulu na beto ya mbi!—Matayo 6:12.
Monisa Lukwikilu na Kristu
10. Sambu na nki Yezu Kristu mpamba mefwana na kupesa luguluku kansi muntu yankaka ve?
10 Na nima ya kutendudila tribinale ya nene ya Bayuda na Yeruzalemi nde bambikudulu ya Biblia kulunganaka na Yezu, ntumwa Piere kusukisaka na kikesa yonso nde: “Bantu lenda guluka kaka na yandi, sambu Nzambi me pesaka bantu zina ya muntu ya nkaka ve awa na nsi-ntoto yina lenda gulusa bo.” (Bisalu 4:12) Sambu bana yonso ya Adami kele bansumuki, lufwa na bo kele ata na valere ve yina bo lenda sadila bonso nkudulu sambu na kusumba bantu. Kansi Yezu vandaka muntu ya kukuka, mpi luzingu na yandi vandaka na valere ya kimenga. (Nkunga 49:7-10; Baebreo 2:9) Yandi pesaka na Nzambi nkudulu yina vandaka na valere kiteso mosi ti luzingu ya kukuka yina Adami kuvidisaka. (1 Timoteo 2:5, 6) Yo kangudilaka beto nzila ya kubaka luzingu ya mvula na mvula na ntoto ya mpa ya Nzambi.
11. Tendula nki mutindu kimenga ya Yezu lenda natila beto mambote mingi.
11 Nkudulu kukangudilaka beto dyaka nzila ya kubaka mambote yankaka, ata ntangu yai. Mu mbandu, ata beto kele bansumuki, kimenga ya Yezu kesadisaka beto na kuvanda na kansansa ya mbote sambu Nzambi kelolulaka masumu na beto. Ndolula yai kele na valere mingi mpenza kuluta yina bantu ya Izraele vandaka kubaka na nima ya kupesa bimenga ya bambisi yina Nsiku ya Moize vandaka kulomba bo. (Bisalu 13:38, 39; Baebreo 9:13, 14; 10:22) Kansi, sambu Nzambi kulolula beto mutindu yina, beto fwete ndima na masonga yonso nde beto kele mpenza na mfunu ya kimenga ya Kristu: “Kana beto ke tubaka nde beto ke salaka masumu ve, beto ke kudikusaka. Beto ke na mambu ya kieleka ve na ntima na beto. Kansi kana beto ndima masumu na beto, beto lenda tula ntima nde Nzambi ta sala beto mambu ya mbote: yandi ta lolula beto, yandi mpi ta sukula beto sambu na kukatula mambu na beto yonso ya mbi.”—1 Yoane 1:8, 9.
12. Sambu na nki kudinda na masa kele mfunu sambu na kuvanda na kansansa ya mbote na meso ya Nzambi?
12 Inki mutindu bantu ya masumu lenda monisa lukwikilu na Kristu mpi na kimenga na yandi? Ntangu bantu kukumaka Bakristu na mvu-nkama ya ntete, bo monisaka yo na meso ya bantu yonso. Inki mutindu? Bo bakaka mbotika. Sambu na inki? Sambu Yezu kupesaka ntuma nde balongoki na yandi yonso fwete baka mbotika. (Matayo 28:19, 20; Bisalu 8:12; 18:8) Ata muntu mosi ve lenda vutuka nima kana dikabu ya zola yina Yehowa mepesaka na nzila ya Yezu mesimba mpenza ntima na yandi. Yandi tasala bansoba yina kele mfunu na luzingu na yandi, yandi takudipesa na Nzambi na kisambu, mpi yandi tamonisa nde yandi mekudipesa na mbotika ya masa yina bo tadindisa yandi. Kana yandi memonisa lukwikilu na yandi na mutindu yina yo tasonga nde yandi ‘kelomba na Nzambi na kuvanda ti [kansansa] ya mbote.’—1 Piere 3:21.
13. Kana beto mebakisa nde beto salaka disumu, inki beto fwete sala sambu na yo, mpi sambu na inki?
13 Ya kyeleka, ata na nima ya mbotika, nzala ya kusala masumu tamana ve. Ebuna nki beto fwete sala? Ntumwa Yoane kutubaka nde: “Mono ke sonikila beno bamambu yai sambu beno kusala masumu ve. Kansi kana muntu me sala masumu, beto ke na muntu mosi ta bondila Tata Nzambi sambu na yandi. Muntu yango, zina na yandi Yesu Kristo; yandi kele muntu ya mbote na meso ya Nzambi. Yandi muntu me fwaka sambu na kukatula masumu na beto.” (1 Yoane 2:1, 2) Keti yo ketendula nde ata beto sala konso disumu yina, kana beto lomba ndolula na Nzambi na kisambu, yandi talolula kaka? Yo kele mutindu yina ve. Sambu Nzambi kulolula beto, beto fwete balula ntima na masonga yonso. Beto lenda baka dyaka lusadisu na bantu ya kuyela, yina kele na eksperiansi mingi na dibundu ya Bukristu. Beto fwete ndima mbi ya beto salaka mpi kuwa mpasi na ntima na masonga yonso sambu na yo na mpila nde yo tasadisa beto na kusala kikesa ya kyeleka nde beto vutukila yo ve. (Bisalu 3:19; Yakobo 5:13-16) Kana beto kesala mutindu yina, beto lenda tula ntima nde Yezu tasadisa beto mpi Yehowa tandima beto dyaka.
14. (a) Tendula mambote yankaka ya nene ya beto kebaka na nsadisa ya kimenga ya Yezu. (b) Kana beto kele na lukwikilu ya kyeleka, inki beto tasala?
14 Kimenga ya Yezu kukangulaka nzila ya luzingu ya mvula na mvula na zulu sambu na ‘kibuka ya fyoti,’ yina kele kitini ya zole ya nkuna yina bo ketubila na Kuyantika 3:15. (Luka 12:32; Galatia 3:26-29) Yo kangudilaka mpi bamiliare ya bantu yankaka nzila ya kubaka luzingu ya mvula na mvula na paladisu ya ntoto. (Nkunga 37:29; Kusonga 20:11, 12; 21:3, 4) Luzingu ya mvula na mvula kele ‘dikabu yina ya Nzambi ke pesaka beto . . . na kimvuka ti Mfumu na beto Yesu Kristo.’ (Roma 6:23; Efezo 2:8-10) Kana beto kekwikila na dikabu yina mpi beto kele na ntonda na mutindu yo salamaka, beto tamonisa yo. Kana beto kebakisa mutindu ya kuyituka yina Yehowa kusadilaka Yezu sambu na kulungisa luzolo na Yandi mpi kana beto kebakisa mfunu ya kulanda bitambi ya Yezu, beto takumisa kisalu ya Bukristu mosi na kati ya bisalu ya kuluta mfunu ya luzingu na beto. Lukwikilu na beto tamonana na mutindu beto tatubilaka bantu yankaka mambu ya metala dikabu ya kuluta nene ya Nzambi kupesaka beto.—Bisalu 20:24.
15. Inki mutindu lukwikilu na Yezu Kristu kele na ngolo ya kuvukisa?
15 Lukwikilu ya mutindu yai kevukisaka mpenza bantu! Yo kesadisaka na kupusana penepene na Yehowa, na Mwana na yandi, mpi na bampangi na beto na kati ya dibundu ya Bukristu. (1 Yoane 3:23, 24) Yo kepesaka beto kyese na kumona nde Yehowa mepesaka Mwana na yandi “zina mosi ya kuluta bazina yonso na mfunu [katula zina ya Nzambi]; mpidina kana bo tuba zina ya Yesu, bantu yonso yina kele na zulu, to awa na ntoto, to na nsi ya ntoto, bo ta fukama na mabolongo na bo, bo yonso ta ndima mpenza nde Yesu Kristo kele Mfumu, sambu na kupesa Tata Nzambi lukumu.”—Filipi 2:9-11.
Mvutukila
• Ntangu Mesia kumonanaka, sambu na nki bantu yina vandaka na lukwikilu ya kyeleka na Ndinga ya Nzambi kuzabaka yandi mbote?
• Inki mambu beto fwete sala sambu na kumonisa nde beto ke na ntonda na kimenga ya Yezu?
• Inki mambote beto kebaka dezia ntangu yai sambu na kimenga ya Yezu? Inki mutindu yo kesadisaka beto ntangu beto kelombaka ndolula ya masumu na beto na Yehowa?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 36]
Yezu kutubilaka balongoki na yandi nde bo fwete longa bantu yankaka na kuzitisa bansiku ya Nzambi