Kapu ya Tanu
Kimpwanza ya Bansambidi ya Yehowa
1, 2. (a) Kimpwanza ya nki mutindu Nzambi kupesaka na bankwelani ya ntete? (b) Tanga mwa bansiku yina vandaka kuyala kisalu ya Adami ti Eva.
NTANGU Yehowa kusalaka bakala ti nkento ya ntete, yandi pesaka bo kimpwanza ya nene ya meluta konso kimpwanza yina bantu lenda vanda na yo bubu yai. Kisika na bo ya kuzingila kuvandaka Paladisu, Kilanga ya kitoko ya Edene. Maladi kuvandaka kukatula ve kyese na bo ya luzingu, sambu bo vandaka na mabanza mpi na nitu ya kukuka. Lufwa vandaka kukinga bo ve mutindu yo kekingaka beto bubu. Dyaka, bo vandaka ve bonso biteki ya bo ketambusaka na masini, kansi bo vandaka na dikabu ya kitoko, kimpwanza ya kupona, nswa ya kubaka badesizio bo mosi. Sambu na kulanda kuzinga na kimpwanza ya kitoko ya mutindu yina, yo lombaka nde bo zitisa bansiku ya Nzambi.
2 Mu mbandu, beto tadila bansiku yina Nzambi kutulaka na lugangu ya ntoto. Ziku yo kele ya kyeleka nde bansiku yai kuvandaka ve ya kusonika, kansi Nzambi kusalaka Adami ti Eva na mpila nde bo mona ve ata mpasi na kuzitisa bansiku yango. Nzala vandaka kutinda bo na kudya; kiwina vandaka kutinda bo na kunwa masa; kudinda ya ntangu vandaka kupesa bo mpusa ya kulala. Yehowa pesaka bo mpi kisalu. Na kutuba ya mbote, kisalu yango vandaka nsiku sambu yo zolaka kumonisa mutindu na bo ya kusala. Yo lombaka nde bo buta bana, bo yala bima yonso yina vandaka kuzinga na ntoto, mpi bo kumisa ntoto ya mvimba Paladisu. (Kuyantika 1:28; 2:15) Yo vandaka nsiku ya mbote mpi ya mfunu kibeni! Yo vandaka kupesa bo kisalu mosi ya kyese mingi, yina zolaka kupesa bo nzila ya kusadila mayele na bo yonso na mitindu ya mbote kibeni. Dyaka, bo vandaka ti kimpwanza ya mingi ya kubaka badesizio yina metala mutindu ya kulungisa mukumba na bo. Inki dyaka bo zolaka kusosa?
3. Inki mutindu Adami ti Eva zolaka kulonguka mutindu ya kusadila kimpwanza na bo sambu na kubaka badesizio na mayele?
3 Ya kyeleka, ata Adami ti Eva kuvandaka na dibaku ya mbote ya kudibakila badesizio, yo vandaka kutendula ve nde konso desizio yina bo zolaka kubaka zolaka kubuta mbuma ya mbote. Yo lombaka nde bo sadila kimpwanza na bo ya kubaka badesizio na kuzitisaka bandilu ya bansiku mpi ya minsiku ya Nzambi. Inki mutindu bo zolaka kuzaba bansiku mpi minsiku yango? Na kuwilaka Muntu yina kusalaka bo mpi na kutalaka bima yina ya yandi salaka. Nzambi kupesaka Adami ti Eva mayele ya kufwana sambu na kusadila mambu yina bo vandaka kulonguka. Sambu Nzambi salaka bo ya kukuka, yo zolaka kuvanda ve mpasi sambu na bo na kuvanda na mpusa ya kumonisa bikalulu ya Nzambi ntangu bo vandaka kubaka badesizio. Ya kyeleka, bo zolaka kutula dikebi na dyambu yai kana bo vandaka mpenza na ntonda na mambu yina Nzambi kusadilaka bo mpi na luzolo ya kusepedisa yandi.—Kuyantika 1:26, 27; Yoane 8:29.
4. (a) Keti nsiku ya kukonda kudya mbuma ya nti mosi yina Nzambi kupesaka Adami ti Eva kukatulaka bo kimpwanza? (b) Sambu na nki nsiku yina vandaka ti kikuma na yo?
4 Yo yina, sambu Yandi Muntu kupesaka bo luzingu, Nzambi kuvandaka na kikuma ya mbote ya kumeka bo sambu na kuzaba kana Adami ti Eva kukangamaka mpenza na yandi mpi kana bo vandaka na luzolo ya kubikala na bandilu yina yandi tudilaka bo. Yehowa kupesaka Adami nsiku yai: “Nge lunga kudia bambuma ya konso nti yina kele na kilanga yai, kansi nge lunga kudia ve bambuma ya nti yai ke pesaka mayele sambu na kuzaba mambu ya mbote ti mambu ya mbi. Kilumbu ya nge ta dia yo, kilumbu yo yina nge ta fwa.” (Kuyantika 2:16, 17) Na nima ya kusala yandi, Eva mpi bo zabisaka yandi nsiku yai. (Kuyantika 3:2, 3) Keti nsiku yai kukatulaka bo kimpwanza? Ata fyoti ve. Bo vandaka na madya ya kitoko ya mpila na mpila katula kaka bambuma ya nti yina mosi. (Kuyantika 2:8, 9) Yo lombaka nde bo ndima nde Nzambi kele nkwa ntoto yai, sambu yandi muntu kusalaka yo. Yo yina yandi kele ti nswa ya kutula bansiku yina kewakana ti lukanu na yandi mpi sambu na mambote ya bantu.—Nkunga 24:1, 10.
5. (a) Inki mutindu Adami ti Eva kuvidisaka kimpwanza na bo ya nkembo? (b) Inki kubakaka kisika ya kimpwanza yina Adami ti Eva kuvandaka na yo, mpi nki mutindu yo mesimbaka beto?
5 Kansi nki kusalamaka? Mpusa ya bwimi kupusaka wanzyo mosi na kusadila kimpwanza na yandi na mutindu mosi ya mbi mpi yandi kumaka Satana, disongidila “Mbeni.” Yandi kusaka Eva sambu yandi ndima kima yina vandaka kuwakana ve ti luzolo ya Nzambi. (Kuyantika 3:4, 5) Adami kusalaka bonso nkento na yandi Eva mpi yandi fwaka nsiku ya Nzambi. Sambu bo bakaka kima yina kuvandaka ya bo ve, bo vidisaka kimpwanza na bo ya nkembo. Disumu kumaka kuyala bo, mpi mutindu Nzambi kuzabisaka bo, nsukansuka bo fwaka. Kima ya bo bikisilaka bana na bo kuvandaka disumu, yina kemonanaka na mpusa ya kusala mambi yina bantu kebutukaka na yo. Disumu kunataka dyaka kulemba ya nitu yina kemonanaka na maladi, kununa, mpi lufwa. Mpusa ya kusala mambi yina mekumaka ngolo sambu na bupusi ya Satana, mebutaka kimvuka ya bantu yina kezingaka kaka na kimbeni, kufwa bantu, kunyokula bantu, mpi bitumba yina mefwaka bamilio ya bantu. Ya kyeleka luzingu yai keswaswana kibeni ti kimpwanza yina Nzambi kupesaka bantu na luyantiku!—Kulonga 32:4, 5; Yobi 14:1, 2; Roma 5:12; Kusonga 12:9.
Kisika ya Beto Lenda Zwa Kimpwanza
6. (a) Na wapi beto lenda baka kimpwanza ya kyeleka? (b) Inki kimpwanza Yezu vandaka kutubila?
6 Kana beto tadila mambu ya mbi yina kemonana na bisika yonso bubu yai, yo kele ngituka ve na kumona nde bantu kesosaka kimpwanza ya kuluta nene. Kansi nki kisika beto lenda zwa kimpwanza ya kyeleka? Yezu tubaka nde: “Kana beno ke landa malongi na mono, ya kieleka beno kele balonguki na mono; beno ta zaba mambu yina kele ya kieleka, ebuna mambu yina ta katula beno na kimpika.” (Yoane 8:31, 32) Kimpwanza yai kele ve yina ya bantu kesosaka na ntangu bo kebuyaka mfumu mosi to luyalu mosi sambu na kuyingisa yo na yankaka. Kansi, kimpwanza yai kesimba mpenza kisina ya bampasi ya bantu. Yezu vandaka kutubila kimpwanza yina takatula bantu na kimpika ya disumu. (Yoane 8:24, 34-36) Yo yina, kana muntu mekuma longoki ya kyeleka ya Yezu Kristu, yandi kesalaka bansoba ya nene na luzingu na yandi, yandi kekumaka na kimpwanza!
7. (a) Inki mutindu beto lenda katuka na disumu banda ntangu yai? (b) Sambu na kubaka kimpwanza yina, inki beto fwete sala?
7 Yo kezola kutendula ve nde Bakristu ya kyeleka bubu yai kewaka ve mpusa ya kusala mambi yina bantu yonso kebutukaka na yo. Sambu bo kebutukaka ti disumu ya bankaka na bo, bo fwete sala ngolo sambu na kunwana ti yo. (Roma 7:21-25) Kansi, kana ya kyeleka muntu kezinga na kuwakana ti malongi ya Yezu, yandi tavanda dyaka ve mpika ya masumu. Disumu mpi takituka ve bonso mfumu ya ketinda yandi na kusala mambu yina ya yandi kelemfuka na kusala bonso kifwa-meso. Yandi talanda ve luzingu ya kukonda lukanu mpi yina tabikisa yandi na kansansa mosi ya mbi. Yandi tavanda na kansansa mosi ya mbote na meso ya Nzambi sambu Nzambi melolula masumu na yandi ya ntama, sambu na lukwikilu yina yandi metula na kimenga ya Kristu. Mpusa ya kusala masumu lenda kwisila yandi, kansi kana yandi kebuya na kusala yo sambu yandi keyibuka malongi ya bunkete ya Kristu, yandi kesonga nde disumu lenda yala yandi dyaka ve.—Roma 6:12-17.
8. (a) Inki kimpwanza Bukristu ya kyeleka mepesaka beto? (b) Inki mutindu beto lenda tadila bamfumu ya luyalu?
8 Yindula kimpwanza ya beto Bakristu kevandaka na yo. Beto mekatukaka na bupusi ya malongi ya luvunu, na kimpika ya bibangabanga, mpi ya masumu. Bakyeleka ya kuyituka na yina metala lufwa mpi lufutumuku mekatulaka beto na kimpika ya mpambampamba ya kubanga lufwa. Kuzaba ya beto mezabaka nde kubika fyoti Kimfumu ya Nzambi ya lunungu tayinga baluyalu ya bantu ya kukonda kukuka mekatulaka beto na kimpika ya kukonda kivuvu. (Daniele 2:44; Matayo 6:10) Kansi, kimpwanza ya mutindu yina kepesaka ve nswa ya kukonda kulemfuka na bamfumu ya luyalu mpi na bansiku na bo.—Tito 3:1, 2; 1 Piere 2:16, 17.
9. (a) Inki mutindu Yehowa kesadisaka beto na zola na yandi sambu beto baka mambote mingi ya kimpwanza yina bantu kele na yo ntangu yai? (b) Inki mutindu beto lenda baka badesizio ya mayele?
9 Yehowa keyambulaka beto ve na kusengumuna mutindu ya mbote ya kuzinga na nima ya kusala ntete bifu. Yandi mezaba mutindu ya beto mesalamaka, mambu yina kepesaka beto kyese ya kyeleka, mpi mambu yina tanatila beto mambote ya mvula na mvula. Yandi mezabaka mabanza ti bikalulu yina lenda bebisa kinduku ya muntu ti Yandi mpi ti bampangi yankaka, to nkutu ya lenda sala nde muntu yango kukota ve na inza ya mpa. Na zola yonso, Yehowa kezabisaka beto mambu yina yonso na nsadisa ya Biblia mpi ya organizasio na yandi yina kemonanaka. (Marko 13:10; Galatia 5:19-23; 1 Timoteo 1:12, 13) Beto bantu kele ti mukumba ya kusadila ntangu yai kimpwanza yina Nzambi mepesaka beto sambu na kubaka desizio ya kulemfukila yandi to ve. Kana beto sala ve bonso Adami, disongidila, kana beto tula ntima na mambu yina Biblia kezabisa beto, beto tabaka badesizio ya mayele. Beto tamonisa nde susi ya ntete ya beto kevandaka na yo na luzingu na beto kele ya kuvanda ti ngwisana ya mbote ti Yehowa.
Bo Kesosaka Kimpwanza ya Mutindu Yankaka
10. Inki mutindu yankaka ya kimpwanza Bambangi ya Yehowa yankaka kesosaka?
10 Bantangu yankaka batoko yina kele Bambangi ya Yehowa mpi bankaka yina kele bambuta lenda yantika kusosa mutindu yankaka ya kimpwanza. Bo lenda yantika kumona inza kitoko mingi, mpi kana bo keyindula yo mingi, mpusa na bo ya kusala mambu ya mefwana ve sambu na Bakristu yina kesalama mingi na inza takuma mingi. Ziku bantu ya mutindu yai tavanda mpenza ve na lukanu ya kunwa dyamba, kulauka malafu, to kusala mansoni. Kansi bo tayantika kusala kinduku ti bantu yina kele Bakristu ya kyeleka ve, mpi kusosa nde bo ndima bo. Bo lenda nkutu kuyantika na kulanda mutindu na bo ya kutuba mpi bikalulu na bo.—3 Yoane 11.
11. Bantangu yankaka mabanza ya kusala mbi kekatukaka na wapi?
11 Bantangu yankaka bupusi ya mbi kekatukaka na muntu yina ketubaka nde yandi kesadilaka Yehowa. Mambu ya mutindu yai kusalamaka na Bakristu yankaka ya ntete, mpi yo lenda salama mutindu mosi na bilumbu na beto. Bantu ya mutindu yina kezolaka mbala mingi kusala mambu yina ya bo kemonaka nde yo tanatila bo kyese, kansi mambu yango kewakanaka ve ti bansiku ya Nzambi. Bo kesyamisaka bantu yankaka na kusala “bansaka” sambu na kulutisa ntangu. Bo ‘kesilaka bantu yankaka kimpwanza, kansi bo mosi kele bampika ya mambu ya kisakasaka.’—2 Piere 2:19.
12. Kukonda kuzitisa bansiku ti minsiku ya Nzambi kebutaka nki mbuma ya mbi?
12 Mbuma ya kebutukaka na kimpwanza ya mutindu yina kevandaka kaka ya mbi, sambu yo ketendulaka kukolama na bansiku ya Nzambi. Mu mbandu, pite lenda nata basusi, maladi, lufwa, divumu ya kukonda kukana, mpi kufwa ya makwela. (1 Korinto 6:18; 1 Tesalonika 4:3-8) Kunwa dyamba kenataka makasi mpamba-mpamba, kutuba mambu ya mbi to mabanza kukuma kisakasaka, kizungu-zungu, kukangama ya mpema, kukonda kumona mambu mutindu yo kele, mpi lufwa. Yo kenataka kimpika yina lenda pusa muntu na kufwa bantu yankaka. Kulauka malafu mpi ketindaka muntu na kusala mambu ya mutindu mosi. (Bingana 23:29-35) Bantu yina kesalaka mambu yai lenda yindula nde bo kele na kimpwanza, kansi, bo kesusumukaka na nima na kumona nde bo mekumaka bampika ya masumu. Disumu kele mpenza mfumu mosi ya nku! Kana beto keyindula dyambu yango banda ntangu yai, yo tasadisa beto na kuditanina na kigonsa ya mutindu yina.—Galatia 6:7, 8.
Kisika Makambu Keyantikaka
13. (a) Inki mutindu bampusa yina kenataka bampasi kebutukaka mbala mingi? (b) Sambu na kubakisa kana “kinduku ya mbi” kele inki, beto kele na mfunu ya kutadila dibanza ya nani? (c) Na ntangu nge kepesa bamvutu na bangyufula yina kele na paragrafe 13, basisa pwelele dibanza ya Yehowa.
13 Yindula kisika makambu keyantikaka mbala mingi. Biblia ketendula nde: “Kana bo me benda muntu na kusala mbi, tuba nde nzala na yandi mosi ya mbi me benda yandi ti me kanga yandi. Na nima, nzala na yandi yina ya mbi ke buta masumu kaka mutindu nkento ke buta mwana, ebuna kana masumu me kwisa mingi yo ke nata lufwa.” (Yakobo 1:14, 15) Inki kebutaka mpusa yango? Mambu yina kekotaka na mabanza. Mbala mingi kana beto kesala kinduku ti bantu yina kezitisaka ve minsiku ya Nzambi. Ya kyeleka, beto yonso mezaba nde beto fwete buya “banduku ya mbi.” (1 Korinto 15:33) Kansi, inki kinduku kevandaka ya mbi? Inki mutindu Yehowa ketadilaka dyambu yango? Kana beto yindula bangyufula yai kelanda mpi beto sosa baverse yina bo metinda beto na kutanga yo tasadisa beto na kubakisa mbote.
Mutindu bantu yankaka kemonanaka nde bo kele bantu ya lukumu, keti yo ketendula nde bo kele banduku ya mbote? (Kuyantika 34:1, 2, 18, 19)
Keti masolo na bo, mbala yankaka bansaka yina ya bo kesalaka, lenda songa beto kana beto fwete vandaka banduku na bo ya ngolo? (Efezo 5:3, 4)
Inki mutindu Yehowa kewaka kana beto pona na kusala kinduku ti bantu yina kezolaka yandi ve? (2 Bansangu 19:1, 2)
Ata beto kesala kisalu to kekwenda na nzo-nkanda ti bantu yina beto kele na bo lukwikilu mosi ve, sambu na nki beto fwete keba? (1 Piere 4:3, 4)
Kutala televisio ti bafilme, kusadila Internet, mpi kutanga mikanda ti bazulunalu, kele mitindu ya kusala kinduku ti bantu yankaka. Inki mambu ya bo kelongaka na nzila ya bima yai beto fwete keba na yo? (Bingana 3:31; Yezaya 8:19; Efezo 4:17-19)
Banduku ya beto keponaka kesongaka Yehowa nde beto kele bantu ya nki mutindu? (Nkunga 26:1, 4, 5; 97:10)
14. Inki kimpwanza ya nene kekinga bantu yonso yina kesadilaka bandongisila ya Ndinga ya Nzambi bubu yai?
14 Inza ya mpa ya Nzambi mekuma mpenza penepene ti beto. Na nsadisa ya luyalu ya Kimfumu ya zulu ya Nzambi, bantu takatuka na kimpika ya bupusi ya Satana mpi ya ngidika na yandi ya mvimba ya bima ya mbi. Sambu na bantu ya bulemfu, bo takatulaka bo malembemalembe mambu yonso ya mpasi yina disumu kunatilaka bo na mpila nde bo kuma bantu ya kukuka na mabanza mpi na nitu, sambu na kuzinga mvula na mvula na Paladisu. Nsukansuka, bigangwa yonso takuma na kimpwanza yina kewakana mpenza ti “mpeve ya Mfumu.” (2 Korinto 3:17) Keti yo kele mpenza mayele na kukonda kuzwa mambu yai yonso kaka sambu bubu yai beto kebuya kulanda bandongisila ya Ndinga ya Nzambi? Na kusadilaka na mayele kimpwanza na beto ya Bukristu bubu yai, bika beto yonso kumonisa pwelele nde ya kyeleka kima ya beto kezolaka kele “dipanda [to kimpwanza] ya lukumu yina ya bana ya Nzambi tabaka.”—Roma 8:21.
Mvutukila
• Kimpwanza ya nki mutindu bankwelani ya ntete kuvandaka na yo? Inki mutindu beto lenda fwanisa yo ti yina bantu kele na yo bubu yai?
• Inki kimpwanza Bakristu ya kyeleka kele na yo? Inki mutindu yo keswaswana ti yina bantu ya inza kemonaka nde kimpwanza?
• Sambu na nki yo kele mfunu mingi na kutina banduku ya mbi? Sambu na kukonda kulanda mbandu ya Adami, badesizio ya nani beto kendimaka na yina metala mambu yina kele ya mbi?
[Bifwanisu ya kele na lutiti 46]
Ndinga ya Nzambi kekebisa nde: “Bantu kukusa beno ve, sambu: ‘Banduku ya mbi ke bebisaka bikalulu ya mbote.’”