Kapu ya Kumi na Uvwa
Landa na Kutuba Ndinga ya Nzambi ti Kikesa
1. (a) Inki nsangu ya mbote balongoki ya Yezu kusamunaka, kansi nki mutindu Bayuda yankaka kusalaka? (b) Inki bangyufula beto lenda yula?
BAMVULA penepene na 2 000 meluta, Yezu Kristu, Mwana ya Nzambi, kupakulamaka bonso Mfumu yina tayala ntoto ya mvimba. Bamfumu ya mabundu kupusaka bantu na kufwa Yezu, kansi Yehowa kutedimisaka yandi na lufwa. Ntangu yai, bantu lenda baka luzingu ya mvula na mvula na nzila ya Yezu. Ntangu balongoki ya Yezu vandaka kusamuna nsangu yai ya mbote na meso ya bantu yonso, mbangika kubasikaka. Bo losaka bamingi na kati na bo na boloko, bo bulaka bo bafimbu mpi bo pesaka bo nsiku nde bo longa dyaka ve mambu ya Yezu. (Bisalu 4:1-3, 17; 5:17, 18, 40) Inki bo zolaka kusala? Inki nge zolaka kusala? Keti nge zolaka kulanda na kuta kimbangi ti kikesa yonso?
2. (a) Inki nsangu ya kitoko beto fwete samuna na bilumbu yai? (b) Banani kele na mukumba ya kusamuna nsangu ya mbote?
2 Na mvu 1914 Mfumu ya Kimfumu ya Nzambi, Yezu Kristu, kubakaka kiti ya kimfumu na zulu sambu na kuyala na ‘kati ya bambeni na yandi.’ (Nkunga 110:2) Na nima, yandi losaka Satana ti bademo na yandi na ntoto. (Kusonga 12:1-5, 7-12) Bilumbu ya nsuka ya ngidika ya bima ya mbi ya ntangu yai kuyantikaka. Ntangu nsungi ya ntangu yai tamana, Nzambi tafwa ngidika yonso ya bima ya Satana. (Daniele 2:44; Matayo 24:21) Bantu yina taguluka tavanda ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na ntoto yina takuma paladisu. Kana nge mendimaka nsangu yai ya mbote, nge lenda zabisa yo na bantu yankaka. (Matayo 24:14) Kansi nge ketula kivuvu nde bantu tayamba yo nki mutindu?
3. (a) Inki mutindu bantu keyambaka nsangu ya Kimfumu? (b) Inki ngyufula beto fwete kudiyula?
3 Ntangu nge kesamuna nsangu ya mbote ya Kimfumu, mwa ndambu ya bantu lenda yamba yo, kansi bantu mingi tabuya. (Matayo 24:37-39) Bankaka lenda vweza to kumenga nge. Yezu kukebisaka nde kimbeni lenda katuka na bampangi na nge mosi ya kinsuni. (Luka 21:16-19) Yo lenda katuka mpi na kisika na nge ya kisalu to na nzo-nkanda. Na bisika yankaka ya ntoto, luyalu kebuyisaka kisalu ya Bambangi ya Yehowa. Kana nge mekutana ti mambu ya mutindu yai, keti nge talanda na kutuba ndinga ya Nzambi ti kikesa yonso mpi ‘kuvanda kaka na lukwikilu ya ngolo’?—1 Korinto 16:13.
Kutula Ve Ntima na Ngolo na Nge Mosi
4. (a) Sambu beto monisa nde beto kele bansadi ya kwikama ya Nzambi, inki kima kele mfunu? (b) Sambu na nki balukutakanu ya Bukristu kele mfunu?
4 Sambu na kuvanda nsadi ya kwikama ya Yehowa yo kele mfunu mingi na kutula ntima na bangidika ya yandi mebakaka. Mosi na kati na yo kele balukutakanu ya dibundu. Masonuku kesyamisa beto na kutina yo ve. (Baebreo 10:23-25) Bayina kele Bambangi ya kwikama ya Yehowa kesalaka ngolo sambu na kuvanda mbala na mbala na balukutakanu ti bampangi na bo Bakristu. Balukutakanu yina kesadisaka beto na kukuma ti nzayilu mingi ya Masonuku. Yo kesadisaka beto dyaka na kubakisa valere ya bakyeleka yina beto mezabaka dezia, mpi kutadila dyaka mbotembote mutindu beto lenda sadila yo. Beto kekumaka dyaka penepene mpenza ti bampangi na beto Bakristu na bumosi ya lusambu mpi beto kebakaka kikesa ya kusala luzolo ya Nzambi. Mpeve ya Yehowa ketwadisaka dibundu, mpi Yezu kevandaka na kati na beto na nzila ya mpeve yina.—Matayo 18:20; Kusonga 3:6.
5. Ntangu bo kebuyisaka kisalu ya Bambangi ya Yehowa, inki mutindu balukutakanu kesalamaka?
5 Keti nge kekwendaka na balukutakanu mbala na mbala, mpi nge kesalaka ngolo na kusadila mambu ya nge kewaka? Bantangu yankaka, kana bo mebuyisa kisalu ya Bambangi ya Yehowa, beto kesalaka balukutakanu na tubimvuka ya fyoti na banzo ya bampangi. Bisika mpi bangunga lenda sobaka mpi mbala yankaka yo tawakanaka ve ntangu yonso ti manaka na nge, sambu balukutakanu yankaka lenda salama na mpimpa kibeni. Kansi ata kukonda kuwakana ya bamanaka to bigonsa kevandaka, bampangi ya babakala ti ya bankento ya kwikama kesalaka bikesa ya masonga sambu na kuvanda na konso lukutakanu.
6. Inki mutindu beto tamonisa kutula ntima na Yehowa, mpi nki mutindu yo lenda sadisa beto na kulanda kutuba ti kikesa?
6 Kikalulu ya kutula ntima na Yehowa kekumaka ngolo kana ntangu yonso beto kesamba yandi na ntima ya masonga, ti ngindu nde beto kele na mfunu ya lusadisu ya Nzambi. Keti nge kesalaka mutindu yina? Ntangu Yezu vandaka kusala kisalu na yandi awa na ntoto, yandi vandaka kusamba mbala na mbala. (Luka 3:21; 6:12, 13; 22:39-44) Ebuna na mpimpa, na ntwala nde bo fwa yandi, yandi syamisaka balongoki na yandi nde: “Beno lala ve. Beno samba Nzambi sambu beno kubwa ve na ntangu yai ya mpasi.” (Marko 14:38) Kana beto kekutana na bantu yina kebuya nsangu ya Kimfumu, mpukumuna lenda kwisila beto nde beto kudipesa dyaka ve mingi na kisalu na beto ya bilanga. Kana bantu keseka beto to kemenga beto, mpukumuna lenda kwisila beto nde beto yambula kusamuna sambu mambu yina kukumina beto dyaka ve. Kansi kana beto samba na masonga yonso sambu na kulomba nde mpeve ya Nzambi kusadisa beto na kulanda kutuba ti kikesa yonso, beto tayambula ve nde bampukumuna yina kubwisa beto.—Luka 11:13; Efezo 6:18-20.
Bambangi Yina Kusamunaka ti Kikesa
7. (a) Sambu na nki disolo yina kele na mukanda ya Bisalu kele mfunu mingi sambu na beto? (b) Vutula bamvutu na bangyufula yina kele na nsuka ya paragrafe yai, mpi monisa nki mambote beto lenda baka na mambu yango.
7 Disolo yina kele na mukanda ya Bisalu kele mfunu mingi sambu na beto yonso. Yo kemonisa mutindu bantumwa ti balongoki yankaka ya ntete, bayina kuvandaka ti mawi bonso beto, kunungaka mambu mingi ya mpasi mpi kumonisaka nde bo vandaka bambangi ya Yehowa ya kikesa. Bika beto tadila kitini ya disolo yina na lusadisu ya bangyufula yai kelanda mpi baverse yina bo metinda beto na kutanga. Na ntangu beto ketadila yo, yindula nki mutindu nge mosi lenda baka mambote ya mambu yina nge ketanga.
Keti bantumwa kulongukaka banzo-nkanda ya nene? Keti bo vandaka bantu ya kubutukaka na boma na mpila nde bo vandaka kubanga konso dyambu yina bo vandaka kukutana ti yo? (Yoane 18:17, 25-27; 20:19; Bisalu 4:13)
Inki kusadisaka Piere na kutuba ti kikesa yonso na ntwala ya tribinale ya Bayuda yina kufwaka Mwana ya Nzambi? (Matayo 10:19, 20; Bisalu 4:8)
Inki bantumwa vandaka kusala bamposo mingi na ntwala nde bantu kunata bo na Sanedreni? (Bisalu 1:14; 2:1, 42)
Ntangu bamfumu kubuyisaka bantumwa nde bo samuna dyaka ve na zina ya Yezu, inki mvutu Piere ti Yoane kupesaka? (Bisalu 4:19, 20)
Ntangu bo basisaka bo na boloko, bantumwa kusosaka dyaka lusadisu na nani? Keti bo sambaka nde minyokudi kumana, kana ve, sambu na nki bo sambaka ve mutindu yina? (Bisalu 4:24-31)
Inki mwaye Yehowa kusadilaka sambu na kupesa bansadi na yandi lusadisu ntangu bambeni sosaka kubuyisa bo na kusala kisalu ya kusamuna? (Bisalu 5:17-20)
Inki mutindu bantumwa kumonisaka nde bo bakisaka kikuma ya Nzambi kubasisila bo na boloko? (Bisalu 5:21, 41, 42)
Ata ntangu balongoki kupanzanaka sambu na minyokudi, bo landaka na kusala inki? (Bisalu 8:3, 4; 11:19-21)
8. Inki bambuma ya kepesaka kyese kisalu ya balongoki ya ntete kubutaka, mpi nki mutindu beto mekotaka na kisalu yango?
8 Kisalu ya kusamuna nsangu ya mbote vandaka ya mpamba ve, sambu kiteso ya balongoki 3 000 kubakaka mbotika na Pantekoti ya mvu 33 ya T.B. “Babakala mingi ti bankento mingi vandaka kundima Mfumu Yesu na ntima na bo, yo yina ntalu ya bakristo vandaka kaka ke kwisa mingi.” (Bisalu 2:41; 4:4; 5:14) Na nima ya mwa ntangu, Saule, muntu ya Tarse ya kuluta nku yina vandaka kunyokula bantu ya Nzambi ngolo kibeni, kukumaka Mukristu mpi yandi yantikaka kuta kimbangi ya kyeleka na kikesa yonso. Na nima, yandi zabanaka na zina ya ntumwa Polo. (Galatia 1:22-24) Kisalu yina kuyantikaka na mvu-nkama ya ntete mesukaka ve. Na bilumbu yai ya nsuka, yo ke na kusalama mingi kibeni mpi yo mekuma na bandambu yonso ya ntoto. Beto kele na dibaku mosi ya mbote ya kusala kisalu yango, mpi na ntangu beto kesala yo, beto lenda baka malongi mingi na mbandu ya bambangi ya kwikama yina kusalaka kisalu yai na ntwala na beto.
9. (a) Inki mabaku Polo kusadilaka sambu na kuta kimbangi? (b) Inki mitindu nge kesadilaka sambu na kuzabisa nsangu ya mbote ya Kimfumu na bantu yankaka?
9 Ntangu Polo kuzabaka kyeleka na yina metala Yezu Kristu, inki yandi salaka? “Kaka na ntangu yo yina, yandi yantikaka kulonga . . . nde Yesu kele Mwana-Nzambi.” (Bisalu 9:20) Yandi monisaka ntonda na mawa ya yandi fwanaka ve na kubaka yina Nzambi kumonisaka yandi, mpi yandi bakisaka nde bantu yonso kuvandaka na mfunu ya nsangu ya mbote yina yandi kuyambaka. Polo kuvandaka Muyuda, mpi mutindu Bayuda vandaka kusala na ntangu yina, yandi kwendaka na tempelo sambu na kuta kimbangi. Yandi longaka mpi nzo na nzo mpi yandi vandaka kuyindula ti bantu na zandu. Mpi yandi vandaka na luzolo ya kukwenda na bateritware ya mpa sambu na kusamuna nsangu ya mbote.—Bisalu 17:17; 20:20; Roma 15:23, 24.
10. (a) Inki mutindu Polo kumonisaka nde yandi vandaka na kikesa mpamba ve, kansi yandi vandaka mpi na luswasukusu na mutindu na yandi ya kuta kimbangi? (b) Inki mutindu beto lenda monisa nde beto kesadila bikalulu yina Polo kuvandaka na yo na ntangu beto keta kimbangi na bampangi na beto ya kinsuni, na banduku ya kisalu, to na banduku ya nzo-nkanda?
10 Polo vandaka kikesa kansi yandi vandaka dyaka na luswasukusu, mutindu beto mpi fwete vanda. Na Bayuda, yandi vandaka kusadila balusilu yina Nzambi kupesaka na bankaka na bo sambu na kusimba ntima na bo. Na Bagreki yandi vandaka kutubila bo mambu yina bo zabaka mbotembote. Bantangu yankaka, yandi vandaka kusadila eksperiansi na yandi mosi, yina vandaka kumonisa mutindu yandi zabaka kyeleka sambu na kuta kimbangi. Yandi tubaka nde: “Mono ke salaka mambu yai yonso sambu na Nsangu ya Mbote na mpila nde mono mpi kubaka ndambu ya mambote na yo.”—1 Korinto 9:20-23; Bisalu 22:3-21.
11. (a) Inki Polo kusalaka sambu na kutina kuswana mbala na mbala ti bambeni? (b) Inki ntangu yo lenda vanda mbote nde beto landa na mayele yonso mbandu ya Polo, mpi nki mutindu? (c) Ngolo ya kulanda kutuba ti kikesa kekatukaka na wapi?
11 Ntangu kimbeni vandaka kubasika Polo vandaka kusosa mpila ya kukwenda kulonga mwa ntangu fyoti na kisika yankaka, yandi vandaka kusala mutindu yina na kisika ya kuswana mbala na mbala ti bambeni. (Bisalu 14:5-7; 18:5-7; Roma 12:18) Kansi yandi vandaka kuwa nsoni ata fyoti ve sambu na nsangu ya mbote. (Roma 1:16) Ata Polo vandaka kusepela ve na mambu ya kukonda luzitu to nkutu ya nku yina bambeni na yandi vandaka kusala yandi, ‘Nzambi pesaka yandi kikesa’ ya kulanda kusamuna. Yandi tubaka nde: “Mfumu Nzambi vandaka penepene na mono, ebuna yandi pesaka mono kikesa; yo yina mono monaka mpila ya kuzabisa mbote-mbote Nsangu ya Mbote.” (1 Tesalonika 2:2; 2 Timoteo 4:17) Yezu, Mfumu ya dibundu ya Bukristu, kelanda na kupesa beto ngolo yina beto kele na yo mfunu sambu na kusala kisalu yina yandi tubaka nde yo tasalama na bilumbu yai.—Marko 13:10.
12. Kikesa ya Mukristu kemonanaka na inki, mpi nki kepusaka yandi na kumonisa yo?
12 Beto kele na kikuma ya mbote ya kulanda kutuba ndinga ya Nzambi ti kikesa, mutindu Yezu ti bansadi yankaka ya kwikama ya Nzambi ya mvu-nkama ya ntete kusalaka yo. Yo ketendula ve nde beto fwete zitisa ve bantu yina kebuya kuwa nsangu to kupusa bo na kingolongolo. Kansi beto fwete lemba ve nitu sambu bantu kebuya na kuwa yo; to nde kimbeni kukanga beto nzila na kutuba. Bonso Yezu, beto kemonisaka nde Kimfumu ya Nzambi kele guvernema ya lunungu yina tayala ntoto ya mvimba. Beto ketubaka na kivuvu yonso sambu beto kele bamonisi ya Yehowa, Mfumu ya Inza ya Mvimba, mpi sambu nsangu ya beto kelongaka kele ya beto ve kansi yo kekatukaka na yandi. Kima ya kuluta nene yina fwete pusa beto na kukembila Yehowa fwete vanda zola yina beto kele na yo sambu na yandi.—Filipi 1:27, 28; 1 Tesalonika 2:13.
Mvutukila
• Sambu na nki yo kele mfunu na kulonga nsangu ya Kimfumu na bantu yonso kana mpila kele, kansi beto fwete zaba nde bantu lenda yamba yo nki mutindu?
• Inki mutindu beto lenda monisa nde beto ketulaka ve ntima na ngolo na beto mosi na ntangu beto kesadila Yehowa?
• Inki malongi ya mfunu beto lenda baka na mukanda ya Bisalu?
[Bifwanisu ya kele na lutiti 173]
Bonso na ntangu ya ntama, bubu yai bansadi ya Yehowa ketuba ndinga ya Nzambi ti kikesa