“Beno Kwenda . . . Mpi Beno Kumisa Bantu . . . Balongoki”

1-3. (a) Nsadi-bilanga ke salaka nki ntangu yandi ke monaka nde bambuma kele mingi mpenza, nde yandi ta kuka ve kukatula yo yandi mosi? (b) Inki diambu ya mpasi Yezu kutanaka ti yo na nsungi ya printemps ya mvu 33 ya ntangu na beto, mpi yandi salaka inki?

NSADI-BILANGA mosi ke zaba ve kima ya kusala. Na bangonda ya me luta, yandi bundulaka ntoto mpi kunaka bankeni. Yandi ke tala mbote-mbote ntangu bambuma ya ntete me yantika kubasika. Ebuna yandi me wa kiese na kumona nde bambuma me tela. Ntangu ya kukatula bambuma me lunga. Mpidina yandi ta baka lufutu ya kisalu na yandi ya ngolo. Kansi yandi me kutana ti kima mosi ya mpasi: Bambuma kele mingi mpenza. Yandi ta kuka ve kukatula yo yandi mosi. Mutindu yandi kele ve ti ntangu mingi, yandi me baka lukanu ya mbote ya kubaka bantu ya kisalu mpi kutinda bo na bilanga na yandi sambu na kukatula bambuma na yandi ya mfunu mingi.

² Na nsungi ya printemps ya mvu 33 ya ntangu na beto, Yezu yina futumukaka kutanaka ti diambu ya mpidina. Na nsungi ya kisalu na yandi awa na ntoto, yandi kunaka bankeni ya kieleka. Ntangu ya kukatula bambuma lungaka, mpi bambuma vandaka mingi. Yo lombaka nde bo vukisa bantu mingi yina ndimaka nsangu sambu bo kuma balongoki na yandi. (Yoane 4:35-38) Yezu salaka inki? Yandi vandaka na zulu ya ngumba mosi na Galilea. Ntangu fioti na ntwala ya kukwenda na zulu, yandi pesaka balongoki na yandi kisalu ya kusosa bantu mingi ya kisalu. Yandi tubaka nde: “Yo yina, beno kwenda mpi beno kumisa bantu ya makanda yonso balongoki, beno botika bo . . . , beno longa bo na kuzitisa mambu yonso ya mono songaka beno.”​—Matayo 28:19, 20.

³ Kisalu yango fwete vanda na kisika ya ntete na luzingu ya konso muntu yina ke landa mpenza Kristu. Yo yina, bika beto tadila bangiufula tatu. Sambu na nki Yezu songaka balongoki na yandi na kusosa bantu mingi ya kisalu? Inki mutindu yandi pesaka balongoki na yandi formasio sambu na kuzwa bantu yina? Mpi inki mutindu kisalu yina ke tadila beto?

Sambu na Nki Bo Vandaka ti Mfunu ya Bantu Mingi ya Kisalu?

4, 5. Sambu na nki Yezu lendaka ve kumanisa kisalu yina yandi yantikaka, mpi banani zolaka kulanda kusala yo na nima ya kuvutuka na yandi na zulu?

⁴ Ntangu Yezu yantikaka kisalu na yandi na mvu 29 ya ntangu na beto, yandi zabaka nde yandi me yantika kisalu mosi ya yandi ta manisa ve kaka yandi mosi. Sambu yandi bikalaka ti ntangu fioti awa na ntoto, yandi lendaka ve kulonga nsangu ya Kimfumu na ntoto ya mvimba mpi na bantu yonso. Yandi longaka ntete-ntete Bayuda mpi banzenza yina ta kuma Bayuda, “mameme ya me vilaka ya nzo ya Izraele.” (Matayo 15:24) Kansi, ‘mameme yina ya me vilaka’ vandaka na insi ya Izraele ya mvimba, insi yina vandaka na mafunda ya bakilometre-kare. Kansi, kilumbu kele yina balongoki ta longa nsangu ya mbote na ntoto ya mvimba.​—Matayo 13:38; 24:14.

⁵ Yezu zabaka nde na nima ya lufwa na yandi, kisalu ta vanda kaka mingi. Yandi songaka bantumwa 11 yina kangamaka na yandi nde: “Ya kieleka kibeni, mono ke tubila beno nde, muntu yina ke kwikila na mono, yandi ta sala mpi mambu yina mono ke sala; mpi yandi ta sala mambu ya nene kuluta yai, sambu mono ke kwenda na Tata.” (Yoane 14:12) Sambu mwana fwete vutuka na zulu, yo ta lomba nde balongoki na yandi yonso disongidila bantumwa mpamba ve, kulanda kusala kisalu ya kusamuna mpi ya kulonga. (Yoane 17:20) Na kudikulumusa yonso, Yezu ndimaka nde, bo ta sala “mambu ya nene kuluta” yandi. Inki mutindu? Na mitindu tatu.

6, 7. (a) Inki mutindu mambu yina balongoki ya Yezu ta sala ta vanda nene kuluta yina yandi salaka? (b) Inki mutindu beto lenda monisa nde Yezu vandaka ti kikuma ya kundima nde balongoki na yandi ta sala kisalu yina?

⁶ Ya ntete, balongoki ya Yezu ta longa na teritware ya nene kuluta. Bubu bo ke longa na bisika yonso na ntoto, teritware mosi ya nene kuluta yina Yezu longaka. Ya zole, bo ta longa bantu mingi. Kibuka ya balongoki fioti yina Yezu longaka me kumaka bantu mingi kibeni. (Bisalu 2:41; 4:4) Bubu yai bo kele bamilio, mpi bankama ya mafunda ya bantu ya mpa ke bakaka mbotika konso mvula. Ya tatu, bo ta longa na nsungi ya ntangu ya nda. Yezu longaka bamvula tatu ti ndambu. Kansi balongoki na yandi ke longaka yai bamvula kiteso ya 2 000 me luta.

⁷ Ntangu Yezu tubaka nde balongoki na yandi ta sala “bisalu ya nene kuluta yai,” yandi monisaka nde yandi vandaka kutudila bo ntima. Yandi pesaka bo kisalu mosi ya mfunu mingi sambu na yandi, kisalu ya kusamuna mpi ya kulonga “nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi.” (Luka 4:43) Yandi vandaka kundima mpenza nde bo ta sala yo na kwikama yonso. Yo ke tendula nki sambu na beto bubu? Kana beto ke longa na kikesa yonso, beto ta monisa nde Yezu vandaka ti kikuma ya kundima nde balongoki na yandi ta sala kisalu yina. Keti yo kele ve lukumu ya nene?​—Luka 13:24.

Yezu Pesaka Balongoki na Yandi Formasio Sambu na Kusamuna

8, 9. Inki mbandu Yezu pesaka na kisalu ya kusamuna, mpi inki mutindu beto lenda landa mbandu na yandi na kisalu na beto?

⁸ Yezu pesaka balongoki na yandi formasio ya mbote kibeni sambu na kisalu ya kusamuna. Ntete yandi pesaka bo mbandu ya kukuka. (Luka 6:40) Na kapu ya me luta, beto tubilaka mutindu yandi vandaka kutadila kisalu ya kusamuna. Beno kuditula fioti na kisika ya balongoki yina vandaka kufidisa yandi ntangu yandi vandaka kusala banzietelo sambu na kusamuna. Bo monaka nde yandi vandaka kulonga bisika yonso yina yandi lendaka kukuta bantu​—na mabungu, na bangumba, na bambanza, na bazandu, mpi na banzo ya bantu. (Matayo 5:1, 2; Luka 5:1-3; 8:1; 19:5, 6) Bo monaka nde yandi vandaka nsadi mosi ya ngolo. Yandi vandaka kutelama na suka mpi kusala tii na nkokila. Kisalu ya kusamuna vandaka mfunu mingi kibeni sambu na yandi. (Luka 21:37, 38; Yoane 5:17) Ntembe kele ve nde balongoki na yandi monaka nde yandi vandaka kuzola bantu mingi. Bo vandaka kumona nde Yezu vandaka kuwila bantu mawa. (Marko 6:34) Nge ke yindula nde mbandu ya Yezu vandaka ti nki bupusi na balongoki na yandi? Kana nge vandaka pana, inki bupusi yo zolaka kuvanda ti yo na luzingu na nge?

⁹ Beto balongoki ya Kristu, beto ke landaka mbandu na yandi na kisalu na beto ya kusamuna. Yo yina, beto ke sadilaka mabaku yonso sambu na “kuta kimbangi mbote-mbote.” (Bisalu 10:42) Bonso Yezu, beto ke kwendaka kutala bantu na banzo na bo. (Bisalu 5:42) Kana mpila kele, beto ke sobaka manaka na beto sambu na kukwenda kutala bo na ntangu yina beto lenda kuta bo na banzo. Beto ke tadilaka mpi mambu na mutindu ya mbote ntangu beto ke longaka na bisika ya bantu yonso​—na babala-bala, na baparke, na bamagazini, mpi na bisika ya kisalu. Beto “ke sala ngolo mpi ke sala kikesa kibeni” na kisalu ya kusamuna, sambu beto ke monaka nde kisalu yango kele mfunu kibeni. (1 Timoteo 4:10) Zola ya masonga mpi ya mudindu sambu na bankaka ke pusaka beto na kulanda kusosa mabaku ya kulonga bo konso kisika mpi konso ntangu yina beto lenda kutana ti bo.​—1 Batesalonika 2:8.

10-12. Inki malongi ya mfunu Yezu longaka balongoki na yandi na ntwala ya kutinda bo na kusamuna?

¹⁰ Mutindu Yezu pesaka balongoki na yandi bantuma mpi yandi tendudilaka bo yo mbote-mbote vandaka mutindu ya nkaka yina yandi pesaka bo formasio. Na ntwala ya kutinda ntete bantumwa 12 mpi na nima balongoki 70 sambu na kusamuna, Yezu vukisaka bo sambu na kupesa bo formasio. (Matayo 10:1-15; Luka 10:1-12) Formasio yina butaka mbuma ya mbote, sambu Luka 10:17 ke tuba nde: “Balongoki 70 yina vutukaka na kiese.” Ata mambu ya luzingu ya balongoki na yandi na ntangu ya ntama kele ve bonso ya beto bubu, beto lenda baka malongi ya mfunu. Beto tubila sesepi bantuma zole yina yandi pesaka bo.

¹¹ Yezu longaka balongoki na yandi na kutula ntima na Yehowa. Yandi songaka bo nde: “Beno baka ve wolo to arza to kwivre sambu na mikaba na beno ya kunatila mbongo, to mwa-saki ya kunatila madia sambu na nzietelo, to bilele zole, to basandale to nti, sambu nsadi me fwana na kubaka madia na yandi.” (Matayo 10:9, 10) Kana bantu ke sala nzietelo, bo vandaka kubaka mukaba mosi buna sambu na kutula mbongo, saki ya madia, mpi basandale ya nkaka.a Mutindu Yezu songaka balongoki na yandi na kudiyangisa ve sambu na bima yina, yandi vandaka kusonga bo nde: “Beno tula ntima ya mvimba na Yehowa, sambu yandi ta lungisa bampusa na beno.” Yehowa zolaka kulungisa bampusa na bo: yandi zolaka kupusa bantu yina ta ndima nsangu ya mbote na kumonisila bo kikalulu ya kuyamba banzenza, mutindu yo vandaka kusalama na Izraele.​—Luka 22:35.

¹² Yezu siamisaka mpi balongoki na yandi na kubebisa ve ntangu na mambu ya kukonda mfunu. Yandi tubaka nde: “Beno pesa ve ata muntu mosi mbote na nzila.” (Luka 10:4) Keti Yezu vandaka kusonga bo na kutudila ve bantu dikebi mpi kusolula ve ti bo? Ata fioti ve. Na ntangu ya ntama, mbala mingi kupesa bantu mbote vandaka kulomba mambu mingi kuluta kutuba kaka ibwe. Na bikalulu na bo, kupesa mbote vandaka kulomba mambu mingi mpi masolo ya nda-nda. Muntu mosi ya mayele ya ke longukaka mambu ya Biblia ke tuba nde: “Na kitini yina ya ntoto, kupesa muntu mbote vandaka ve kusalama bonso na bilumbu na beto. Yo vandaka kusuka ve kaka na kuniekisa ntu fioti to kutandula diboko; bo vandaka kuyambana mbala mingi, mpi nkutu kufukama tii na ntoto. Mambu yina yonso vandaka kubaka ntangu mingi.” Mutindu Yezu songaka balongoki na yandi na kusala ve mpidina, na mutindu mosi buna yandi vandaka kusonga bo nde: “Beno fwete sadila ntangu na beno mbote kibeni, sambu beno fwete songa bantu nsangu nswalu.”b

13. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto ke ndimaka bantuma yina Yezu pesaka balongoki na yandi ya mvu-nkama ya ntete?

¹³ Beto me zaba nde yo kele mfunu na kulanda bantuma yina Yezu pesaka balongoki na yandi ya mvu-nkama ya ntete. Ntangu beto ke salaka kisalu ya kusamuna, beto ke tulaka ntima ya mvimba na Yehowa. (Bingana 3:5, 6) Beto ke zabaka nde beto ta konda ve ata fioti bima ya mfunu ya kuzingila, kana beto “landa kusosa ntete Kimfumu.” (Matayo 6:33) Bansadi ya Yehowa ya ke longaka ntangu yonso Kimfumu na bisika yonso na ntoto me monaka nde, Yehowa ke pesaka bo ntangu yonso bima ya bo kele ti yo mfunu. (Nkunga 37:25) Beto ke bakisaka mpi nde beto fwete buya mambu ya kukonda mfunu. Kana beto keba ve, nsi-ntoto yai lenda katula dikebi na beto kukonda mpasi. (Luka 21:34-36) Yai kele ve ntangu ya kukatula dikebi. Luzingu ya bantu kele na kigonsa. Yo yina beto fwete longa nsangu na beto kukonda kusukinina. (Baroma 10:13-15) Kana beto ke zaba nde kisalu na beto kele kibeni mfunu, beto ta sadila ntangu na beto mpi ngolo na beto mbote na kisalu ya kusamuna mpi beto ta sala ve mambu yina ta dia beto ntangu mpamba. Beto vila ve nde, ntangu me bikala fioti mpi nde bambuma ya kukatula kele mingi.​—Matayo 9:37, 38.

Kisalu Mosi ya Me Tala Beto

14. Inki ke monisa nde kisalu yina Biblia ke tubila na Matayo 28:18-20 ke tadila balongoki yonso ya Kristu? (Tala mpi noti na nsi ya lutiti.)

¹⁴ Ntangu Yezu tubaka nde: “beno kwenda mpi beno kumisa bantu . . . balongoki,” Yezu yina futumukaka pesaka balongoki na yandi mukumba mosi ya nene. Yandi vandaka kuyindula ve kaka balongoki ya vandaka ti yandi kilumbu yina na ngumba ya Galilea.c Yandi songaka bo nde bo fwete kwenda kulonga “bantu ya makanda yonso,” mpi nde kisalu ya kulonga ta landa kusalama tii na nsuka ya nsi-ntoto. Yo kele pwelele nde kisalu yai ke tadila balongoki yonso ya Kristu, yo vanda beto bubu yai. Beto tadila sesepi mambu ya Yezu tubaka ya kele na Matayo 28:18-20.

15. Sambu na nki yo kele mbote na kulemfuka na nsiku ya Yezu ya kukumisa bantu balongoki?

¹⁵ Na ntwala ya kupesa bo kisalu yango, Yezu tubaka nde: “Nzambi me pesaka mono kiyeka yonso na zulu mpi na ntoto.” (Verse 18) Keti Yezu kele mpenza ti kiyeka ya nene ya mutindu yina? Ee, yandi kele ti yo. Yandi kele mfumu ya bawanzio mpi yandi ke twadisaka bamiriade ti bamiriade ya bawanzio. (1 Batesalonika 4:16; Kusonga 12:7) Sambu yandi kele “mfumu ya dibundu,” yandi kele ti kiyeka na zulu ya balongoki na yandi ya kele na ntoto. (Baefezo 5:23) Banda na 1914, yandi ke yalaka na zulu bonso Ntotila yina kele Mesia. (Kusonga 11:15) Yandi kele na kiyeka tii na maziamu sambu yandi kele ti ngolo ya kufutumuna bafwa. (Yoane 5:26-28) Yezu tubilaka ntete kiyeka na yandi ya nene. Mpidina, yandi monisaka nde mambu ya yandi tubaka na nima kele ve kaka dibanza mosi buna, kansi yo kele kima yina balongoki na yandi fwete sala. Yo ta vanda mbote nde beto lemfuka sambu Yezu me kudipesaka ve kiyeka yina. Yehowa muntu me pesaka yandi yo.​—1 Bakorinto 15:27.

16. Ntangu Yezu ke songa beto nde “beno kwenda,” yandi ke pesa beto nsiku ya kusala nki, mpi nki mutindu beto lenda lungisa kitini yai ya kisalu na beto?

¹⁶ Ntangu Yezu pesaka balongoki na yandi nsiku yina, yandi songaka bo ntete nde: “Beno kwenda.” (Verse 19) Na mutindu yina yandi songaka beto nde, kukwenda kulonga bantu ya nkaka nsangu ya Kimfumu kele mukumba na beto. Sambu na kusala kisalu yango, beto lenda sadila bametode ya mutindu na mutindu. Kusamuna nzo na nzo kele metode mosi ya mbote kibeni ya kukutana ti bantu. (Bisalu 20:20) Beto ke sosaka mpi mabaku ya kuta kimbangi na dibaku ya mbote; mpi beto ke sadilaka luswasukusu ntangu beto ke yantikaka kusolula ti bantu ya beto ke kutanaka ti bo konso kilumbu. Beto lenda sadila bametode ya mutindu na mutindu sambu na kulonga bantu na kutadila bampusa na bo mpi luzingu na bo. Kansi kima mosi ke sobaka ve: beto bantu ‘ke kwendaka’ na bantu sambu na kulonga bo.​—Matayo 10:11.

17. Inki mutindu beto ‘ke kumisaka bantu balongoki’?

¹⁷ Na nima Yezu ke tendula lukanu ya kisalu yina, disongidila ‘kukumisa bantu ya makanda yonso balongoki.’ (Verse 19) Inki mutindu beto ‘ke kumisaka bantu balongoki’? Ntete, longoki kele muntu ya ke longuka, muntu yina bo ke longa. Kansi, kukumisa bantu balongoki ke sukaka ve kaka na kulonga bo mambu ya Nzambi. Ntangu beto ke longukaka Biblia ti bantu yina ke monisaka mpusa, lukanu na beto ke vandaka ya kusadisa bo na kukuma balongoki ya Kristu. Konso ntangu kana mpila kele, beto ke bendaka dikebi na bo na mbandu ya Yezu sambu bo kuma kumona yandi bonso Longi mpi Mbandu na bo, bo zinga mutindu yandi zingaka, mpi bo sala kisalu yina yandi salaka.​—Yoane 13:15.

18. Sambu na nki mbotika kele kima ya kuluta mfunu na luzingu ya longoki?

¹⁸ Kitini yai ya ke landa ya kisalu yango kele mfunu mingi: “Beno botika bo na zina ya Tata mpi ya Mwana mpi ya mpeve santu.” (Verse 19) Mbotika kele kima ya kuluta mfunu na luzingu ya muntu, sambu yo ke monisaka nde yandi me kudipesa na Nzambi. Mbotika kele mfunu sambu na kuguluka. (1 Piere 3:21) Ee, kana longoki ya me bakaka mbotika ke landa kusala yonso sambu na kusadila Yehowa, yandi lenda vingila kubaka balusakumunu ya kukonda nsuka na ntoto ya mpa. Keti nge me sadisaka dezia muntu na kukuma longoki ya Kristu ya me bakaka mbotika? Yo kele ve ti kima ya ke pesaka kiese mingi kuluta yai na kisalu ya kusamuna.​—3 Yoane 4.

19. Inki beto ke longaka bantu ya mpa, mpi sambu na nki beto fwete landa kulonga bo na nima ya mbotika?

¹⁹ Yezu tendulaka kitini ya nkaka ya kisalu yango ntangu yandi tubaka nde: “Beno longa bo na kuzitisa mambu yonso ya mono songaka beno.” (Verse 20) Beto ke longaka bantu ya mpa na kulemfuka na bansiku ya Yezu mu mbandu, nsiku ya kuzola Nzambi, ya kuzola nkweno, mpi ya kukumisa bantu balongoki. (Matayo 22:37-39) Beto ke longaka bo malembe-malembe mutindu bo lenda tendula mambu yina Biblia ke longaka mpi mutindu bo lenda nwanina lukwikilu na bo. Ntangu bo ke lungisaka mambu ya Biblia ke lombaka sambu na kusamuna ti dibundu, beto ke salaka ti bo na kisalu yina. Mpidina, beto ke tendudilaka bo mpi beto ke longaka bo mutindu bo lenda longa bantu mbote na nsadisa ya mbandu na beto. Kana muntu me baka mbotika, yo ke tendula ve nde beto fwete longa yandi diaka ve. Bantu ya me katuka kubaka mbotika lenda vanda ti mfunu ya malongi ya nkaka sambu bo landa kulanda Kristu.​—Luka 9:23, 24.

“Mono Kele ti Beno Bilumbu Yonso”

20, 21. (a) Na ntangu beto ke sala kisalu yina Yezu pesaka beto, sambu na nki beto ke waka ve boma? (b) Sambu na nki yai kele ve ntangu ya kulembisa maboko, mpi nki fwete vanda lukanu na beto?

²⁰ Bangogo ya nsuka ya kisalu yina Yezu pesaka ke bwisa kibeni ntima: “Mono kele ti beno bilumbu yonso tii na nsukilu ya ngidika ya bima.” (Matayo 28:20) Yezu me zaba nde yandi me pesa balongoki na yandi mukumba mosi ya mfunu. Yandi me zaba mpi nde bantangu ya nkaka, bantu lenda telemina beto sambu na kisalu ya beto ke sala. (Luka 21:12) Kansi, beto kele ve ti kikuma ya kuwa boma. Ntwadisi na beto ke vingila ve nde beto sala kisalu yina kaka beto mosi, kukonda lusadisu. Keti yo ke pesa beto ve kikesa na kuzaba nde Muntu yina kele ti “kiyeka yonso na zulu mpi na nsi-ntoto” kele ti beto ntangu beto ke sala kisalu yai?

²¹ Yezu ndimisaka balongoki na yandi nde yandi ta vanda ti bo na kisalu na bo ya kusamuna bamvula yonso tii “na nsuka” ya nsi-ntoto. Na ntwala nde nsuka kukwisa, beto fwete landa kusala kisalu yina Yezu me pesaka beto. Yai kele ve ntangu ya kulembisa maboko. Kisalu ya nene ya kukatula bambuma ya kimpeve ke landa kusalama. Bo ke vukisa balongoki mingi ya mpa. Mutindu beto kele balongoki ya Kristu, bika nde beto baka lukanu ya kulungisa kisalu ya mfunu ya yandi me pesaka beto. Bika beto baka lukanu ya kupesa ntangu, ngolo, mpi bima na beto sambu na kulungisa nsiku yai ya Kristu: “Beno kwenda . . . mpi beno kumisa bantu . . . balongoki.”