“Ata Mbala Mosi Ve Muntu Me Tubaka Mutindu Yai”

1, 2. (a) Sambu na nki basoda yina bo tindaka sambu na kukanga Yezu vutukaka maboko mpamba? (b) Sambu na nki Yezu vandaka longi mosi ya kuyituka?

YEZU kele na tempelo. Yandi ke longa mambu ya Tata na yandi. Bantu ya nkaka ya ke widikila yandi ke sepela ve ti mambu ya yandi ke longa. Kansi bantu mingi ke kwikila na yandi. Yo yina, Bafarize me wa makasi mingi mpi bo me tinda basoda sambu na kukanga yandi. Kansi basoda yina me vutuka maboko mpamba. Bamfumu ya banganga-nzambi mpi Bafarize me yula bo nde: “Sambu na nki beno me kwisa kunata yandi ve?” Bapolisi me vutula nde: “Ata mbala mosi ve muntu me tubaka mutindu yai.” Yezu vandaka kulonga mbote kibeni mpi bo yitukaka. Yo yina bo kukaka ve kukanga yandi.a​—Yoane 7:45, 46.

² Malongi ya Yezu yitukisaka ve kaka basoda yina. Bantu mingi vandaka kukwisa na Yezu sambu na kuwa malongi na yandi. (Marko 3:7, 9; 4:1; Luka 5:1-3) Sambu na nki Yezu vandaka longi mosi ya kuyituka? Mutindu beto monaka yo na Kapu 8, yandi vandaka kuzola bakieleka ya Biblia ya yandi vandaka kulonga mpi bantu yina yandi vandaka kulonga. Yandi zabaka mpi mbote bametode ya kulongila. Bika beto tadila bametode tatu ya mbote ya yandi vandaka kusadila ntangu yandi vandaka kulonga, mpi mutindu beto lenda sadila yo.

Kutendula Mambu ti Bangogo ya Pete

3, 4. (a) Sambu na nki Yezu sadilaka kutuba ya pete na malongi na yandi? (b) Sambu na nki Disolo na Zulu ya Ngumba kele mbandu ya mbote ya ke monisa nde Yezu longaka na mutindu ya kukonda mpasi?

³ Yezu zabaka mambu mingi mpi yandi lendaka kusadila bangogo ya mpasi. Kansi, ntangu yandi vandaka kulonga, yandi vandaka kusadila bangogo yina bawi na yandi lendaka kubakisa kukonda mpasi, sambu mingi na kati na bo “vandaka bantu yina me longukaka ve mpi ya mpamba-mpamba.” (Bisalu 4:13) Yandi vandaka kutadila bandilu na bo, mpi yandi vandaka kulonga bo ve mambu mingi kuluta. (Yoane 16:12) Yandi sadilaka bangogo ya pete, kansi malongi na yandi vandaka mfunu mingi.

⁴ Mu mbandu, beto tadila Disolo na Zulu ya Ngumba, yina kele na Matayo 5:3–7:27. Na disolo yai, Yezu pesaka bandongisila ya simbaka kibeni ntima; yandi kotaka kibeni na mudindu. Kansi yandi tubilaka mambu na pwelele yonso mpi bangogo na yandi vandaka pete na kubakisa. Nkutu, ata mwana ya fioti lendaka kubakisa kukonda mpasi bangogo ya yandi sadilaka. Yo yina, mpila ya kuyituka kele ve na kumona nde ntangu Yezu manisaka kutuba, bimvuka ya bantu mu mbandu bantu yina vandaka kusala bilanga, bangungudi, ti balobi-mbisi, “yitukaka mingi na mutindu na yandi ya kulonga.”​—Matayo 7:28.

5. Pesa bambandu ya mwa mambu yina Yezu longaka kansi ya ke tendula mambu mingi.

⁵ Ntangu yandi vandaka kulonga, mbala mingi Yezu vandaka kusadila bangogo ya pete, ya nkufi mpi ya vandaka kutendula mambu mbote. Na ntangu yina, bo vandaka ve kusonika mambu ya yandi vandaka kutuba. Kansi mutindu yandi vandaka kulonga vandaka kusala nde bantu kuyibuka mambu ya yandi vandaka kutuba. Beto tadila mwa bambandu yai: “Beno bika kusambisa sambu bo sambisa beno ve.” “Bantu yina kele na mavimpi ya mbote ke vandaka na mfunu ya munganga ve, kansi bayina kele na maladi bantu ke vandaka na mfunu na yandi.” “Mpeve kele ngolo, kansi nsuni kele ngolo ve.” “Beno pesa bima ya Kaisali na Kaisali, kansi bima ya Nzambi na Nzambi.” “Kiese ke vandaka mingi na kupesa, kansi na kubaka kiese ke vandaka fioti.”b (Matayo 7:1; 9:12; 26:41; Marko 12:17; Bisalu 20:35) Bamvula kiteso ya 2 000 na nima, bantu ke yibukaka kaka mambu yai.

6, 7. (a) Sambu na kulonga na mutindu ya pete, sambu na nki yo kele mfunu nde beto sadila bangogo yina bantu lenda bakisa kukonda mpasi? (b) Inki mutindu beto lenda buya kufulusa ntu ya longoki ya Biblia ti mambu mingi na mbala mosi?

⁶ Inki mutindu beto lenda longa na mutindu ya pete? Yo kele mfunu na kusadila bangogo yina bantu mingi lenda bakisa kukonda mpasi. Malongi ya luyantiku ya Biblia ke vandaka ve mpasi. Yehowa ke zola nde bantu ya kudikulumusa mpi bayina ke zola kibeni kuzaba yandi kubakisa nani yandi kele mpi inki yandi ta sala. (1 Bakorinto 1:26-28) Kana beto ke pona bangogo ya pete sambu na kutendula kima mosi na Biblia, beto ta sadisa bantu na kubakisa Ndinga ya Nzambi kukonda mpasi.

⁷ Sambu na kulonga na mutindu ya pete, beto fwete fulusa ve ntu ya longoki ti mambu mingi na mbala mosi. Yo yina, ntangu beto ke longukaka Biblia ti muntu, beto ke tendudilaka yandi ve mambu yonso ya fioti-fioti; beto ke longukaka mpi ve ntinu-ntinu ti longoki sambu beto manisa nswalu dilongi mosi buna. Kansi, beto ke wakanisaka kulonguka mpi ntangu ya kulonguka ti bampusa ya longoki mpi mayele na yandi. Lukanu na beto kele ya kusadisa muntu yina na kukuma longoki ya Kristu mpi nsadi ya Yehowa. Yo yina, beto ke bikilaka longoki ntangu ya kufwana sambu yandi bakisa mambu ya yandi ke longuka. Kana beto sala mpidina, kieleka ya kele na Biblia ta simba ntima na yandi mpi ta pusa yandi na kusadila mambu ya yandi ke longuka.​—Baroma 12:2.

Kuyula Bangiufula ya Me fwana

8, 9. (a) Sambu na nki Yezu vandaka kuyula bangiufula? (b) Inki mutindu Yezu sadilaka bangiufula sambu na kusadisa Piere na kubakisa dibanza na yandi na yina me tala kufuta mpaku ya tempelo?

⁸ Mbala mingi, Yezu vandaka kusadila bangiufula ntangu yandi vandaka kulonga, ata kusonga muwi kima mbala mosi zolaka kubaka yandi ntangu fioti. Ebuna, sambu na nki yandi vandaka kuyula bangiufula? Bantangu ya nkaka, yandi vandaka kuyula bambeni na yandi bangiufula sambu na kumonisa nde bo vandaka ntima mbi mpi kukanga bo munoko. (Matayo 21:23-27; 22:41-46) Kansi mbala mingi, Yezu vandaka kusadila bangiufula sambu na kupusa balongoki na yandi na kutuba mambu yina vandaka na mabanza na bo mpi kupusa bo na kuyindula kima mosi na mudindu. Yo yina, yandi vandaka kuyula bangiufula bonso “Inki beno ke yindula?” mpi “Keti nge ke kwikila diambu yai?” (Matayo 18:12; Yoane 11:26) Mpidina, Yezu sadisaka balongoki na yandi na kubakisa malongi na yandi mpi na kuzola yo. Beto tadila mbandu mosi.

⁹ Kilumbu mosi, bakalaki ya mpaku yulaka Piere kana Yezu vandaka kufuta mpaku ya tempelo.c Piere vutulaka mbala mosi nde, “Ee.” Na nima, Yezu sadisaka yandi na kuyindula na mudindu mvutu yina yandi pesaka. Yandi yulaka Piere nde: “Simoni, inki nge ke yindula? Bantotila ya nsi-ntoto ke bakaka bampaku ya mutindu na mutindu na banani? Na bana na bo to na banzenza?” Piere tubaka nde: “Na banzenza.” Yezu songaka yandi nde: “Kana mpidina, bana ke futaka ve mpaku.” (Matayo 17:24-27) Piere zabaka mvutu na bangiufula yina. Yandi zabaka nde bana ya bantotila ke futaka ve mpaku. Yo yina, sambu Yezu vandaka Mwana mosi kaka ya kubutuka ya Ntotila ya zulu yina bantu vandaka kusambila na tempelo, yo lombaka ve nde yandi futa mpaku. Simba nde na kisika ya kusonga Piere mvutu mbala mosi, Yezu sadilaka bangiufula ya mbote sambu na kusadisa Piere na kubakisa dibanza na yandi, mpi mbala ya nkaka sambu yandi bakisa nde na mbala ya nima, yandi fwete yindula mbote na ntwala ya kupesa mvutu.

10. Inki mutindu beto lenda sadila bangiufula mbote ntangu beto ke longa nzo na nzo?

¹⁰ Inki mutindu beto lenda sadila mbote bangiufula na kisalu na beto ya kulonga? Ntangu beto ke longa nzo na nzo, beto lenda sadila bangiufula sambu na kuyantika disolo ti muntu mpi yo pesa beto nzila ya kulonga yandi nsangu ya mbote. Mu mbandu na ntwala ya mununu, beto lenda yula na luzitu yonso nde: “Banda nge kele na luzingu, keti nge ke mona nde nsi-ntoto me soba mingi?” Na nima ya kubaka mvutu, beto lenda yula nde: “Sambu na nge, inki yo ke lomba sambu nsi-ntoto yai kukuma kisika mosi ya mbote ya kuzinga?” (Matayo 6:9, 10) Na ntwala ya mama yina kele ti bana ya fioti, beto lenda yula nde: “Nge me kudiyulaka dezia kana nsi-ntoto yai ta vanda nki mutindu ntangu bana na nge ta yela?” (Nkunga 37:10, 11) Kana beto ke tala mbote ntangu beto ke pusana na nzo mosi, beto lenda pona ngiufula mosi ya ta benda dikebi ya muntu yina ke zinga pana.

11. Inki mutindu beto lenda sadila bangiufula mbote ntangu beto ke longuka Biblia ti muntu?

¹¹ Inki mutindu beto lenda sadila bangiufula mbote ntangu beto ke longuka Biblia ti muntu? Bangiufula ya mbote lenda sadisa beto na kuzaba bangindu ya longoki na beto. (Bingana 20:5) Mu mbandu, yindula nde beto ke longuka dilongi 43 ya ke tuba nde “Inki Biblia Ke Tubaka Sambu na Malafu?” na mukanda Zinga Mvula na Mvula!d Dilongi yina ke tubilaka mutindu Nzambi ke tadilaka kulutisa ndilu na kunwa malafu mpi kulawuka. Bamvutu ya longoki lenda monisa nde yandi ke bakisa mambu yina Biblia ke longa. Kansi keti yandi ke ndima mambu yina yandi ke longuka? Beto lenda yula nde: “Nge ke mona nde dibanza ya Nzambi sambu na diambu yai kele ya mbote?” Beto lenda yula mpi nde: “Inki mutindu nge lenda sadila mambu yai na luzingu na nge?” Kansi, kuvila ve nde kumonisila longoki mawete mpi luzitu kele mfunu. Beto fwete yula ve bangiufula yina ta pesa longoki nsoni ya mpamba.​—Bingana 12:18.

Kusadila Bangindu ya Ke Sadisa na Kuyindula

12-14. (a) Inki mutindu Yezu sadisaka bantu na kuyindula mbote? (b) Inki Yezu songaka Bafarize ntangu bo tubaka nde ngolo na yandi katukaka na Satana?

¹² Yezu vandaka ti mabanza ya kukuka. Yo yina, yandi zabaka mbote mutindu ya kusadisa bantu na kuyindula mbote. Bantangu ya nkaka, yandi vandaka kusadila mbote mayele na yandi ya kuyindula sambu na kumonisa nde bambeni na yandi vandaka kutuba luvunu. Mbala mingi, yandi zabaka mpi mbote kusadisa balongoki na yandi na kuzaba malongi ya mfunu. Beto tadila mwa bambandu.

¹³ Muntu mosi vandaka ti demo. Yandi vandaka mpi kifwa-meso mpi yandi vandaka kutuba ve. Yezu belulaka yandi. Kansi na nima, Bafarize kusilaka Yezu nde: “Muntu yai ke basisa bademo kaka na nsadisa ya Belezebule [Satana], mfumu ya bademo.” Na kutuba yina, bo ndimaka nde yo lombaka ngolo ya me luta ngolo ya bantu sambu na kubasisa bademo. Kansi, bo tubaka nde ngolo yina ya Yezu katukaka na Satana. Yo vandaka luvunu mosi ya mpamba mpi ya vandaka ve ti kisika na yo. Sambu na kumonisa nde bo vandaka na kifu, Yezu songaka bo nde: “Konso kimfumu yina kele ya kukabwana na kati na yo ke fwaka, mpi konso mbanza to nzo yina kele ya kukabwana na kati na yo ta zinga ve. Mutindu mosi, kana Satana ke basisa Satana, yandi me kabwana na kati na yandi; ebuna nki mutindu kimfumu na yandi ta zinga?” (Matayo 12:22-26) Na bangogo ya nkaka, Yezu zolaka kutuba nde: “Kana ngolo na mono me katuka na Satana ebuna mono ke sadila diaka ngolo yango sambu na kunwanisa Satana, yo ke tendula nde Satana ke kudinwanisa. Sambu na nki yandi fwete kudinwanisa?” Mambu yina Yezu tubaka vandaka kibeni pwelele mpi bo vandaka ve ata ti kima ya kutuba.

¹⁴ Kansi Yezu vandaka ti mambu ya nkaka ya kutuba sambu na kumonisa nde bo vandaka kibeni na kifu. Yandi zabaka nde balongoki ya nkaka ya Bafarize vandaka kubasisa bademo. Yo yina, yandi yulaka bo ngiufula mosi ya pete kansi ya mpasi na kupesa mvutu: “Kana mono ke basisa bademo na nsadisa ya Belezebule, ebuna bana na beno ke basisaka bo na nsadisa ya nani?” (Matayo 12:27) Na bangogo ya nkaka, Yezu zolaka kutuba nde: “Kana mono ke basisa bademo na ngolo ya Satana, yo ke tendula nde balongoki na beno mpi ke sadilaka ngolo yina mosi.” Na ture yai mpi, Bafarize vandaka ve ti kima ya kutuba. Bo lendaka ve kundima ata fioti nde ngolo ya balongoki na bo vandaka kukatuka na Satana. Mpidina, Yezu vandaka kunata bo na kutuba kima yina bo vandaka ve kuzola kutuba mpi yandi monisaka nde bo vandaka ti bangindu ya mbi. Keti yo ke sepedisa beto ve na kutanga bubu yai mambu yina Yezu songaka bo? Kansi, yindula bantu mingi ya vandaka pana kilumbu yina. Bo waka mambu yina Yezu tubaka mpi mutindu yandi tubaka yo. Ntembe kele ve nde, mambu ya yandi tubaka vandaka kundimisa kibeni.

15-17. Pesa mbandu mosi ya ke monisa mutindu Yezu sadilaka mayele ya kufwanisa mambu sambu na kulonga bakieleka ya ke pesa kikesa na yina me tala Tata na yandi.

¹⁵ Yezu tendulaka mpi mbote sambu na nki bantu lenda tudila Tata na yandi ntima mpi kudiwa pene-pene na Yandi. Yandi vandaka kusala yo mbala mingi ntangu yandi vandaka kutuba nde “beno fwete zaba kibeni nde,” sambu na kusadisa bawi na yandi na kundima kieleka mosi ya mfunu na nsadisa ya kieleka ya nkaka ya pete yina bo vandaka dezia kundima. Kufwanisa mambu mutindu yina vandaka kusimba ntima ya bantu. Beto tadila kaka bambandu zole.

¹⁶ Kilumbu mosi, balongoki ya Yezu yulaka yandi inki mutindu bo fwete samba. Yezu yibusaka bo ntete nde bibuti ya kukonda kukuka ke zolaka ‘kupesa makabu ya mbote’ na bana na bo. Na nsuka, yandi tubaka nde: “Kana beno, ata beno kele bantu ya mbi, beno me zaba kupesa bana na beno makabu ya mbote, beno fwete zaba kibeni nde Tata yina kele na zulu ta pesa mpeve santu na bantu yina ke lombaka yandi yo!” (Luka 11:1-13) Yezu sadilaka mayele ya kufwanisa mambu sambu na kulonga bo dilongi yina. Kana bibuti ya kele bantu ya masumu ke pesaka bana na bo bima yina bo kele na yo mfunu, beto lenda ndima kibeni nde Tata na beto ya zulu, yina kele muntu ya kukuka mpi ya ke salaka mambu ya mbote, ta pesa beto mpeve santu na yandi kana beto lomba yandi yo na kudikulumusa yonso na kisambu.

¹⁷ Yezu sadilaka mpi mayele ya kufwanisa mambu ntangu yandi longaka balongoki na yandi na kubika kutula basusi. Yandi tubaka nde: “Bakwanga-kwanga . . . ke kunaka ve nkeni mpi yo ke katulaka ve bambuma; yo kele mpi ve ti kisika to nzo ya kubumba bima; kansi Nzambi ke pesaka yo madia. Keti beno kele ve mfunu mingi kibeni kuluta bandeke? Beno tala mutindu bintuntu ke yelaka: Yo ke salaka ve mpi yo ke tungaka ve bilele . . . Ebuna, kana yai mutindu Nzambi ke lwatisaka matiti ya bilanga yina kele bubu yai mpi mbasi bo losa yo na tiya, beno fwete zaba nde yandi ta lwatisa beno mingi kuluta, beno bantu ya kele na lukwikilu ya fioti!” (Luka 12:24, 27, 28) Kana Yehowa ke lungisaka bampusa ya bandeke mpi ya bintuntu, ya kieleka yandi ta lungisa mpi bampusa ya bantu yina ke zolaka yandi mpi ke sambilaka yandi. Ntembe kele ve nde Yezu simbaka ntima ya bawi na yandi mutindu yandi yindulaka ti bo mpidina.

18, 19. Inki mutindu beto lenda yindula ti muntu yina ke tuba nde yandi ke kwikilaka ve na Nzambi sambu yandi ke monaka yandi ve?

¹⁸ Na kisalu na beto ya kusamuna, beto ke sadilaka bangindu ya ke ndimisa sambu na kusadisa bantu na kubakisa sambu na nki malongi ya nkaka ya bo ke ndimaka kele ya luvunu. Beto ke sadilaka mpi bangindu ya ke ndimisa sambu na kuyindula ti bantu mpi kundimisa bo nde, Yehowa kele Nzambi ya zola mpi yandi ke tudilaka bo dikebi. (Bisalu 19:8; 28:23, 24) Kansi sambu na kundimisa muntu, keti beto fwete pesa yandi bantendula ya mpasi-mpasi? Ata fioti ve. Dilongi ya beto ke baka na Yezu yo yai: mutindu ya kuluta mbote ya kundimisa muntu kele ya kutendula mambu na pete yonso kansi ve ya kupesa yandi bantendula ya mpasi-mpasi.

¹⁹ Mu mbandu, inki mvutu beto lenda pesa kana muntu me tuba nde yandi ke kwikilaka ve na Nzambi sambu yandi ke monaka yandi ve? Beto lenda sadisa yandi na kuyindula kima mosi ya yandi ke monaka konso kilumbu mpi kusadisa yandi na kusosa kuzaba mutindu yo kumaka pana to yo salamaka. Beto lenda tuba nde: “Kana nge ke kwenda kisika mosi ya ntama mpi ya bantu ke zingaka ve, ebuna nge me mona nzo mosi ya kitoko ya kufuluka ti madia, ya kieleka nge ta zaba mbala mosi nde yo kele ti muntu mosi ya tungaka nzo yina mpi ya tulaka madia na kati. Mutindu mosi mpi, ntangu beto ke talaka ntoto na beto yai ya kitoko mpi bima yonso ya kele na kati, beto lenda tuba kukonda kudikusa nde muntu mosi muntu salaka yo yonso. Biblia yo mosi ke yindula mutindu yai: ‘Nzo kele ti muntu yina ke tungaka yo, kansi Nzambi muntu tungaka bima yonso.’” (Baebreo 3:4) Yo kele kieleka nde, ata beto sala yonso sambu na kutendula mambu mbote, bantu yonso ve ta ndima.​—2 Batesalonika 3:2.

20, 21. (a) Inki mutindu beto lenda sadila mayele ya kufwanisa “beno fwete zaba kibeni nde” sambu na kubenda dikebi na bikalulu ya Yehowa mpi na mambu ya yandi ke salaka? (b) Inki beto ta tadila na kapu ya ke landa?

²⁰ Ntangu beto ke longa, yo vanda na kisalu ya kusamuna to na dibundu, beto lenda sadila mpi mayele yai ya kufwanisa mambu “beno fwete zaba kibeni nde”, sambu na kubenda dikebi na bikalulu ya Yehowa mpi na mambu ya yandi ke salaka. Mu mbandu, sambu na kumonisa nde dilongi ya kuniokula bantu mvula na mvula na bilungi ya tiya ke pesaka ve Yehowa lukumu, beto lenda tuba nde: “Keti tata ya zola lenda tula diboko ya mwana na yandi na tiya sambu na kupesa yandi ndola? Ya kieleka, tata ya zola lenda sala ve mpidina. Yo yina, beto lenda ndima kibeni nde Tata na beto ya zola ya kele na zulu lenda yindula nkutu ve kuniokula bantu na bilungi ya tiya.” (Yeremia 7:31) Sambu na kundimisa mpangi mosi ya Mukristu ya ke niokwama na mabanza nde Yehowa ke zolaka yandi, beto lenda tuba nde: “Kana Yehowa ke monaka nde ata ka-ndeke kele ti valere, beto lenda ndima kibeni nde yandi ke kudibanzaka sambu na bantu yonso yina ke sambilaka yandi mpi nde yandi ke zolaka bo.” (Matayo 10:29-31) Bangindu ya mutindu yai lenda sadisa beto na kusimba ntima ya bantu.

²¹ Na nima ya kutadila bametode tatu kaka yina Yezu sadilaka sambu na kulonga, beto lenda bakisa kukonda mpasi sambu na nki basoda yina ya kukaka ve kukanga yandi lutisaka ve ndilu ntangu bo tubaka nde: “Ata mbala mosi ve muntu me tubaka mutindu yai.” Na kapu ya ke landa, beto ta tadila metode ya kulonga yina mbala ya nkaka bantu zabilaka Yezu mbote kibeni: kusadila bambandu.